1. ¿Pikunatan Jehová Dios utilizan yanapayta mañakuqkunaman kutichinanpaq?

 ASKHA hermanonchiskunan sasachakuykunapi tarikuspa Jehová Diospa yanapayninta mañakunku. Jehová Diosqa noqanchistan utilizawasunman chay hermanonchiskunata kallpachananchispaq, umalliqña, precursorña, waynaña, kuraqña, warmiña, qhariña kasunman chaypas. Arí, Jehová Diosninchisqa umalliqkunawan juj hermanonchiskunawan iman sasachakuykunapi tarikuq hermanonchiskunataqa sonqochan (Col. 4:11). Ancha sumaqmi chhaynata hermanonchiskunata yanapayqa. Paykunatan yanapasunman onqoykuna mast’arikuqtin, pacha chhafchiypas lloqllakunapas kaqtin, qatikachasqa kaqtinchispas.

2. ¿Imaraykun sasa kanman hermanonchiskunata yanapay onqoykuna mast’arikamuqtin?

² Onqoykuna mast’arikamuqtinqa yaqapaschá sasa kanman hermanonchiskunata yanapay. Yaqapaschá hermanonchiskunaq wasinta visitayta munasunman kallpachananchispaq, otaq imallatapas paykunawan mijunanchispaq wasinchisman invitayta munasunman, ichaqa onqoykuna kasqanraykun mana atisunmanchu. Yaqapaschá mayqen familianchispas chay onqoywan kashan, chayrayku mana atisunmanchu jujkunata yanapayta. Chaywanpas kallpachakunchismi hermanonchiskunata yanapananchispaq, chayta rikuspan Jehová Diosqa anchata kusikun (Prov. 3:27; 19:17). Chhaynaqa, ¿imatan ruwasunman hermanonchiskunata yanapananchispaq?

3. ¿Imatan yachasunman Desi hermananchista yanapaq umalliqkunamanta? (Jeremías 23:4).

³ ¿Imatan umalliqkuna ruwankuman? Umalliq kanki chayqa  allintan iñiq t’aqaykipi kaq hermanokunata reqsinayki (leey Jeremías 23:4). Desi hermananchismi nin: “Iñiq t’aqaypi umalliqkunaqa predicaqkupunin noqawanpas juj hermanokunawanpas. Paykunaqa noqaykuwan kuskan imatapas ruwaqku”, nispa. b Desi hermananchistaqa maytan umalliqkunaq chayta ruwasqan yanaparqan. Coronavirus onqoy rijurimuqtinpas confianzawanmi hermananchisqa umalliqkunaman willakurqan familiankuna wañupusqanta.

4. ¿Imaraykun Desi hermananchista umalliqkuna yanapayta atirqanku, imatan chaymanta yachasunman?

⁴ Desi hermananchismi nillantaq: “Umalliqkunaqa amigoymi karqanku, chaymi imatapas paykunamanqa mana manchakuspa willakurqani”, nispa. ¿Imatan chaymanta umalliqkuna yachankuman? Manaraq sasachakuykuna kaqtinmi umalliqkunaqa kallpachakunanku hermanonchiskunata wajarinankupaq visitanankupaq ima, chhaynapi paykunata kallpachanankupaq. Onqoykuna mast’arikusqanrayku manaña wasinkuman visitayta atisunmanchu chaypas telefonopin wajarisunman otaq mensajetapas apachisunman. Desi hermananchismi nin: “Askha umalliqkunan telefonopi wajamuwaqku, wakintaq mensajekunata apachimuwaqku. Paykunaqa sumaq textokunatan qelqamuwarqanku. Reqsirqaniña chay textokunata chaypas sonqoymanmi chayawarqan”, nispa.

5. ¿Imatan umalliqkuna ruwananku imatachus iñiqmasikuna necesitanku chayta yachanankupaq? ¿Imaynatan paykunata yanapankuman?

⁵ ¿Imaynatan umalliqkuna yachankuman hermanokuna imapi yanapanata necesitasqankuta? Allin yuyaywan paykunata tapuspan (Prov. 20:5). Paykunatan tapunkuman: “¿Kashanchu mijunaykipas jampiykipas? ¿llank’anaykipas kashanchu, wasiykipas allinchu kashan? ¿Gobiernomantachu icha ima yanapaytapas orqorapuykikuman?”, nispa. Chhaynatan Desi hermananchistaqa yanaparqanku, ichaqa astawanqa iñiyninpin umalliqkunaqa yanaparqanku. Paymi nin: “Noqawan kuskan umalliqkunaqa mañakuqku. Manan yuyanichu imatachus nisqankuta, ichaqa mañakuqtinkuqa thajmi kaq kani. Chaykunapin repararqani Jehová Diosqa manapuni sapallaytachu saqewasqanta, payqa ladollaypin kasharqan”, nispa. (Isa. 41:10, 13).

6. ¿Imaynatan iñiq t’aqapi yanapanakusunman? (Kay parrafopaq fotota qhaway).

⁶ ¿Imatan iñiq t’aqapi hermanokuna ruwankuman? Umalliqkunaña churasqa kanku iñiq t’aqapi hermanonchiskunata kallpachanankupaq chaypas llapanchistan Jehová Diosqa niwanchis jujkuna-jujkunawan yanapanakunanchispaq (Gál. 6:10). Piña onqosqa kashanman  chaypas kallpachakusunmanmi imallatapas jaywarinanchispaq. Wawachakunapas dibujochakunatan ruwankuman onqosqa hermanonchiskunata kallpachanankupaq. Waynachakunapas ima necesitasqankutapas apankumanmi, imapas rantina kaqtintaq rantiq rinkuman. Wakin hermanakunataq mijunata wayk’uspa wasinkuman aparunkuman. Ima onqoypas unay tiempo mast’arikuqtinqa llapanchismi iñiq t’aqapiqa kallpachanata necesitanchis, chayraykun atispaqa juñunakuy tukuqtin aschatawan qheparikusunman hermanonchiskunawan rimananchispaq. Umalliqkunapas necesitankun kallpachananchista. Chaymi wakin hermanonchiskunaqa umalliqkunata agradecekunankupaq cartakunata apachinku, paykunaqa astawanmi onqoy kasqan tiempopiqa llank’anku. Bibliapin kallpachawanchis: “Qankunapura sonqochanakuychis kallpachanakuychis”, nispa (1 Tes. 5:11). May allinpunin kanqa Bibliaq chay nisqanta kasukusunchis chayqa.

7. ¿Imaynan tarikapusunman pacha chhafchiypas lloqllakunapas kaqtin?

⁷ Pacha chhafchiypas lloqllakunapas kaqtinqa ñawi ch’illmiyllapin mana imayoq qhepakapusunman. Wasinchis mana kapunmanchu otaq mayqen munakusqanchis familianchispas wañukapunman. Chhayna sasachakuykunapiqa llapanchismi tarikusunman. Chhaynaqa, ¿imaynatan chhayna sasachakuykuna kaqtin hermanonchiskunata yanapasunman?

8. ¿Imatan umalliqkunapas tayta-mamakunapas ñaupaqmantaña ruwananku manaraq sasachakuykuna chayamushaqtin?

⁸ ¿Imatan umalliqkuna ruwankuman? Umalliqkunaqa ñaupaqmantañan iñiq t’aqapi hermanokunata ninanku chhayna sasachakuykuna kaqtin imata ruwanankuta, maypi pakakunankuta, umalliqkunata wajanankutapas. Margaret hermananchismi nin: “Umalliqkunan juñunakuypi niwarqanku: Ch’akiriy tiempoqa manaraqtaq pasanchu chayqa runakunaqa kanayukushallankun. Sichus nina kanay kaqtin autoridadkuna niwasunchis wasinchismanta lloqsinanchispaq chayqa usqhayllan kasukunanchis, nispa”. Umalliqkuna chayta nisqankuqa ancha allinpunin karqan. Pisqa semana qhepallamanmi hermananchispa llaqtanpi jatun nina kanay karqan. Tayta-mamakuna, familiaykichis ukhupi chay sasachakuykuna kaqtin imatachus ruwanaykichismanta rimaychis. Sichus chaykunamanta ñaupaqmantaña rimankichis chayqa sasachakuykuna jamuqtinqa yachankisñan ima ruwaytapas.

9. ¿Imatan umalliqkuna ruwananku manaraq sasachakuykuna kashaqtin, pasarusqan qhepamanpas?

⁹ Iñiq t’aqaykipi juj grupota umallishanki chayqa chaypi kaq hermanokunaq sutinta telefononta iman juj listapi jap’inayki. Juj wasimanña astakunkuman chaypas telefononkutaña cambiankuman chaypas chaykunatan chay listapi churanayki. Chhaynapi ima sasachakuykunapas qonqay kaqtin iñiqmasikunata kaq ratu wajanaykipaq, chhaynapin yachanki imapi yanapanata necesitasqankuta. Chaykunatataq willay iñiq t’aqapi coordinadorman, paymi chaykunata willanqa watukuq umalliqman. Chaykunata ruwaspaqa allintan hermanokunata yanapankichis. Nina rauray kasqan qhepamanmi Margaret hermananchispa watukuq umalliqnin yaqa iskay p’unchay mana puñuspa umalliqkunawan llank’arqanku chhaynapi hermanokunata yanapanankupaq. Chhaynata llank’asqankuraykun yanaparqanku 450 hermanokunata (2 Cor. 11:27). Chhaynapin llapa hermanokunapaq wasita tarirqanku alojakunankupaq.

10. ¿Imaraykun umalliqkuna sasachakuypi tarikuq hermanokunata yanapashanallanku? (Juan 21:15).

¹⁰ Ima sasachakuypas kaqtinqa umalliqkunan hermanokunata yanapanku iñiyninkupi (1 Ped.  5:2). Umalliqkunan qhawarinanku hermanokunaq p’achanpas, mijunankupas, wasinkupas imaynan kashan chayta. Askha killakuna qhepamanpas chay sasachakuypi tarikuq hermanokunaqa yanapanatan necesitashallanku, chaymi yanapashanallanchis iñiyninkupi (leey Juan 21:15). Harold hermanonchisqa Sucursalpin llank’an, paymi chhayna sasachakuypi tarikuq hermanokunawan rimarqan. Paymi nin: “Chhayna sasachakuypi tarikuq hermanokunaqa manan ratullachu chaytaqa qonqanku, tiempowanraqmi qonqanku. Paykunaqa yuyarishallankun familianku chay sasachakuypi wañupusqankuta, mana wasiyoq kapusqankuta, wañuy patapipas tarikusqankuta. Chaykunata yuyarispaqa sonqonkun nanan, chayraykun paykunataqa yanapashanallanchis”, nispa.

11. ¿Imapi yanapanatan familiakuna necesitashallanqaku?

¹¹ Umalliqkunaqa qatikunankun Bibliaq nisqanta, “waqaqkunawanpas waqaychis” nisqanta (Rom. 12:15). Sasachakuykunata pasaq hermanonchiskunataqa ninanchismi Jehová Diosqa mayta paykunata munakusqanta. Umalliqkunan sapanka familiata kallpachananku iñiyninkupi, Diosmanta mañakushanallankupaq, estudianankupaq, juñunakuymanpas Diosmanta willaqpas lloqsinankupaq. Chaymantapas umalliqkunaqa tayta-mamakunatan yanapanku wawanku allin kallpachasqa kanankupaq. Tayta-mamakunaqa wawankutan yuyarichinanku Jehová Diosqa manapuni jayk’aqpas paykunata saqenanta, lliu mundontinpi hermanonchiskunapas paykunata yanapananpaq listo kashasqankuta (1 Ped. 2:17).

12. ¿Imaynatan iñiq t’aqapi hermanokuna yanapakunkuman sasachakuykuna kaqtin? (Kay parrafopaq fotota qhaway).

¹² ¿Imatan iñiq t’aqapi hermanokuna ruwankuman? Tiyasqayki qayllapi pacha chhafchiypas unu lloqllapas pasan chayqa umalliqkunatan tapuwaq imapi yanapakunaykipaq. Yaqapaschá wasichaykita qowaq sasachakuypi tarikuq hermanokunatapas yanapaq jamuq hermanokunatapas alojanaykipaq. Chaymantapas yanapakuwaqmi mijunakunatapas ima necesitasqankutapas apaspa. Chay sasachakuykuna karu llaqtapi pasaqtinpas yanapakuytaqa atiwaqmi, paykunapaqmi Jehová Diosmanta mañapuwaq, qolqechaykiwanpas yanapakuwaq (2 Cor. 1:8-11; 8:2-5). Sasachakuy pasasqan cheqasman riyta atispaqa umalliqkunatan tapuwaq chayman rinaykipaq. Chayman rinaykipaq nisunkiku chayqa chaypin allinta yachachisunkiku imata ruwanaykita imaynata yanapakunaykitapas.

13. ¿Ima sasachakuykunapin hermanonchiskuna tarikunku qatikachasqa kaspa?

¹³ Wakin nacionkunapiqa iñiyninkuraykun hermanonchiskunata qatikachashanku, chhaynapi tarikuyqa aswan sasaraqmi hermanonchiskunapaqqa. Wakin hermanonchiskunaqqa manan qolqenku kanñachu, wakinninkuqa onqopushanku, familiankupas wañupushan iman. Chhayna sasachakuypi tarikusqankuraykun umalliqkunapas mana hermanokunaq wasinkuta visitayta atinkuchu paykunata kallpachanankupaq. Chhayna sasachakuypin Andréi umalliqpas tarikurqan, paypa iñiq t’aqanpi juj hermanan sasachakuykunapi tarikusharqan, qolqenmi mana kapusharqanñachu. Chaymantapas accidentakurqanmi chaymi askha kutipi operakurqan, manan llank’aytapas atirqanchu. Qatikachasqaña tarikurqanku chaypas coronavirus onqoyña karqan chaypas hermanokunaqa tukuy atisqankutan kallpachakurqanku chay hermanata yanapanankupaq.

14. ¿Piqpa yanapaynintan mañakunanku umalliqkuna hermanokunata yanapanankupaq?

¹⁴ ¿Imatan umalliqkuna ruwankuman? Andréi hermanonchisqa iñiq t’aqanpi hermanata yanapananpaqmi Jehová Diosmanta mañakurqan, jinan atisqanman jina hermanata yanaparqan. Wakin hermanokunaqa atirqankun wasinkumanta lloqsiyta, paykunatan nirqan hermananchista yanapanankupaq. Wakin hermanokunan hospitalman hermanata aparqanku, wakintaq qolqeta qorqanku. Chhaynata juj nisqalla llank’asqankuta rikuspaqa maytachá Jehová Diosqa kusikurqan (Heb. 13:16). Umalliqkuna, qankuna yanapayta mana atispaqa jujkunatan niwaqchis yanapanankupaq (Jer. 36:5, 6). Astawanqa Jehová Diospa yanapaynintan mañakunaykichis, paymi yanapasunkichis imaynatapas hermanokunata yanapanaykichispaq.

15. ¿Imatan ruwananchis qatikachay tiempopi juj nisqalla kananchispaq?

¹⁵ ¿Imatan iñiq t’aqapi hermanokuna ruwankuman? Qatikachay kasqan tiempopiqa juch’uy t’aqakunallapin juñunakusunchis. Chayraykun kallpachakunanchis kunanmantapacha iñiqmasinchiskunawan thajpi kausananchispaq. Maqanakuypiqa Satanaswanmi kashanchis, manan iñiqmasinchiskunawanchu. Chaymi hermanonchiskuna imapiña pantaruqtinkupas perdonananchis, ima sasachakuyña kaqtinpas usqhayllan chayta allichananchis (Prov. 19:11; Efes. 4:26). Jinaspapas jujkuna-jujkunawan yanapanakunanchispaqmi kallpachakunanchis (Tito 3:14). Andréi hermanonchispa iñiq t’aqanpi hermanokuna yanapanakusqankuqa may allinpunin karqan, chhaynapin paykunaqa juj nisqalla kausarqanku (Sal. 133:1).

16. Colosenses 4:3, 18 nisqan jina, ¿imatan ruwasunman qatikachasqa tarikuq iñiqmasinchiskunarayku?

 ¹⁶ Hermanonchiskunaqa qatikachasqaña kaspapas Jehová Diostaqa servishallankun. Wakin hermanonchiskunaqa carcelpi iman wisq’asqa kashanku. Chayrayku paykunapaqpas familiankupaqpas Jehová Diosmanta mañapusun. Mañakullasuntaq paykunata yanapaq hermanokunapaqpas, chay hermanokunaqa mana manchakuspan qatikachasqa hermanonchiskunata iñiyninkupi kallpachashanku, juzgadopi ima yanapashanku (leey Colosenses 4:3, 18). c Mañakusqanchisqa may atiyniyoqpunin, chayrayku paykunapaq mañakushallasun (2 Tes. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2).

17. ¿Imaynatan kunanmantapacha preparakusunman qatikachasqa kay tiempopaq?

¹⁷ Taytakuna, kunanmantapacha familiaykichiswan preparakuychis qatikachasqa kay tiempopaq (Hech. 14:22). Ichaqa ama piensaychischu mana allinkuna pasananpiqa. Aswanpas kallpachakuychis Jehová Dioswan aswan allin amigontin kanaykichispaq. Wawaykichiskunatapas chayta ruwanankupaq kallpachaychis. Sichus sinchi llakisqa kashankichis chayqa Jehová Diosman sonqoykichista kichariychis (Sal. 62:7, 8). Familiaykichiswan rimaychis imarayku Jehová Diospi confiasunman chayta. d Imaynan wawaykichista pacha chhafchiy tiempopaq preparankichis chhaynata qatikachay tiempopaqpas preparaychis chhaynapi Jehová Diospi confianankupaq. Chayta ruwankichis chayqa qatikachay tiempopiqa mana mancharikunqakuchu.

18. ¿Imaynan kausay kanqa jamuq tiempopi?

¹⁸ Sasachakuy tiempopiqa Jehová Diosmi thaj kayta qowanchis (Filip. 4:6, 7). Chhaynapin mana nishutachu llakikunchis onqoykuna mast’arikamuqtin, pacha chhafchiypas lloqllakunapas kaqtin, qatikachasqa tarikuqtinchispas. Chay sasa tiempokunapin Jehová Diosninchisqa umalliqkunaq juj hermanokunaq chaupinta ima yanapawanchis, chayraykun noqanchispas yanapanakushanallanchis. Chhaynata yanapanakusunchis chayqa allin preparasqan kasunchis “manchay ñak’ariy” tiempopipas yanapanakunanchispaq (Mat. 24:21). Chay tiempopiqa llapanchismi Jehová Diospi confiananchis kanqa, chayta ruwanankupaqmi iñiqmasinchiskunatapas yanapananchis. Manchay ñak’ariy tiempoq pasasqan qhepamanqa manañan kunan jinachu llakisqa kausasunchis, lliupas Jehová Diospa munasqanman jinan thaj kausasunchis (Isa. 26:3, 4).