1. ¿Imaynan Santiagoq familian karan?

 SANTIAGOQ tayta-mamanqa allin iñiyniyoqmi karanku. * Papan Josepas maman Mariapas anchatapunin Jehová Diostaqa munakuranku, chaymi kallpachakuranku Diospa munayninman jina kausanankupaq. Jinaspapas kuraj kaq wayqen Jesusmi Mesías kapunan karan. Santiagoq familianqa allin iñiyniyoqmi karanku. Chhayna familiapi wiñayqa ¡may allinpunichá karan!

2. ¿Imakunata rikuspan yaqapas Santiago Jesusmanta admirakunman karan?

² Santiagoqa imaymanatachá Jesusmanta yacharan, jinaspapas admirakuranchá Jesuspa imaymana ruwasqanta rikuspa (Mat. 13:55). Jesusqa allintan Diospa siminta estudiaran. Chaymi juj kutinpas 12 watachallanpi kashaspa templopi yachachiqkunawan rimaran (Luc. 2:46, 47). Chaymantapas yaqapaschá Santiagoqa Jesuswan kuska carpinteriapi llank’aran. Chhayna kaqtinqa aswan allintaraqchá Santiagoqa wayqenta reqsiran. Nathan Knorr hermanonchismi niq: “Piwanpas llank’aspaqa imaymanatan llank’aqmasiykimanta yachanki”, nispa. * Santiagopas imaymanatachá Jesusmantaqa yacharan. Repararanchá imaynatas “cuerponpipas yachayninpipas wiñasharan” chayta. Imaynatas “Diospa ñaupanpipas runakunaq ñaupanpipas aswan-aswan sumaq qhawarisqan kasharan” chaytapas (Luc. 2:52). Chayta rikuspaqa yaqapaschá Santiagoqa Jesuspa qatikuqnin kapunman karan. Ichaqa manan chhaynachu karan.

3. ¿Qatikuranchu Santiago Jesusta kay pachapi kashaqtin?

 ³ Jesús kay pachapi kashaqtinqa Santiagoqa manan Jesuspa qatikuqninchu karan (Juan 7:3-5). Yaqapaschá paypas Jesusta ninman karan: “Manan yuyayninpichu kashan”, nispa (Mar. 3:21). Chaymantapas yaqachus jina Santiagoqa mana mamanwan kuskachu kasharan Jesusta k’aspipi warkushaqtinkuqa (Juan 19:25-27).

4. ¿Imakunamantan kay yachachikuypi yachasunchis?

⁴ Santiagoqa tiempowanmi Jesuspi iñipuran, chaymi Jesusta qatikuran. Payqa iñiq t’aqapi hermanokunapaqmi allin ejemplo karan. ¿Imakunatan noqanchispas Santiagomanta yachasunman? Juj) Santiago jinan juch’uyaykukuq kananchis. Iskay) Santiago jinan allin yachachiq kananchis. Chaykunamantan kay yachachikuypi yachasunchis.

5. ¿Imatan Santiago ruwaran Jesuspa kausarimpusqanta rikuspa?

⁵ Kausarimpusqan qhepamanmi Jesusqa Santiagoman rijuriran, ‘chaymantataq llapa apostolninkunaman’ rijuriran (1 Cor. 15:7). Santiagoqa Jesuspa kausarimpusqanta rikuspan Jesuspi iñiran jinaspa qatikuqnin kapuran. Chaymi payqa Jerusalén llaqtapi juj apostolkunawan kuska Diospa santo espiritunta chaskikuranku (Hech.1:13, 14). Tiempowantaq Santiagoqa umalliq t’aqamanta kapuran (Hech. 15:6, 13-22; Gál. 2:9). Chaymantapas Santiagoqa 62 wata ñaupaqtan iñiq t’aqapi ajllasqa cristianokunaman juj cartata apachiran. Chay carta qelqasqanqa llapallanchistan kunankamapas yanapawanchis janaq pachapiña kay pachapiña tiyananchispaq suyakuyniyoq kanchis chaypas (Sant. 1:1). Ñaupa tiempopi Judío runakunamanta yachaq Josefo nisqan jina, uma sacerdote Ananmi Santiagotaqa wañuchinankupaq kamachiran. Santiagoqa wañupunankaman tukuy sonqowan Jehová Diosta serviran.

6. ¿Imaynapin Santiago jujniray karan religionpi umalliqkunamanta?

⁶ Santiagoqa juch’uyaykukuqmi karan. Payqa manan chay tiempopi religionpi umalliqkuna jinachu karan. Santiagoqa Jesuspa kausarimpusqanta rikuspan repararan Jesusqa Diospa wawanpuni kasqanta, chaymi juch’uyaykukuspa Jesuspa qatikuqnin kapuran. Religionpi umalliqkunan ichaqa mana chhaynachu karanku. Paykunaqa yacharankuña Jesús Lazarota kausarichisqanta chaypas manan Jesuspiqa iñirankuchu, chaymi Jesustapas Lazarotapas wañuchiyta munaranku (Juan 11:53; 12:9-11). Chaymantapas Jesuspa kausarimpusqanta pakanankupaqmi imaymanata ruwaranku. Qolqeta imaraqmi pagaranku runakuna llullakuspa rimanankupaq  (Mat. 28:11-15). Chay tiempopi umalliq sacerdotekunaqa sinchi jatunchakuqpunin karanku, chaymi Jesuspipas mana iñirankuchu.

7. ¿Imaraykun manapuni jatunchakuqchu kananchis?

⁷ ¿Imatan chaymanta yachasunman? Manapunin jatunchakuqchu kananchis, aswanpas Jehová Diospa yachachiwasqanchisman jinan imatapas ruwananchis. Mayninpiqa juj millay onqoywanmi sonqonchis sayarapunman, chhaynallataqmi jatunchakuq kaypas. Jatunchakuq kasunman chayqa sonqonchismi rumiyapunman, jinaspa manaña Diospa kamachikuyninkunata kasukuyta munasunmanchu. Chaymi pasaran ñaupa tiempopi fariseokunawanpas. Paykunaqa repararankun Jesusqa Diospa wawanpuni kasqanta, Jehová Diospas payta yanapashasqanta. Chaywanpas manapunin Jesuspiqa iñiyta munarankuchu (Juan 12:37-40). Chhayna kasqankuraykun paykunaqa manaña kausarimpunqakuñachu (Mat. 23:13, 33). Noqanchisqa manapunin chay jatunchakuq fariseo runakuna jinachu kananchis. Aswanpas Bibliapi yachasqanchisman jinan imatapas ruwananchis. Chaymantapas Jehová Diospa santo espirituntan mañakunanchis allin yuyaywan imatapas ruwananchispaq (Sant. 3:17). Santiagoqa juch’uyaykukuqmi karan. Chayraykun payqa Jehová Diospa kamachisqanman jina imatapas ruwaran, chaymi yanaparan allin yachachiq kananpaq.

8. ¿Iman yanapawasun allin yachachiq kananchispaq?

⁸ Santiagoqa manan jatun yachay wasikunapichu estudiaran. Chaymi chay tiempopi religionpi umallikunaqa Santiagotapas juj apostolkunatapas común runakunata jinalla qhawariranku (Hech. 4:13). Chhaynataña qhawariranku chaypas payqa allin yachachiqmi karan. Chaytan reparanchis qelqasqan librota leespa. Wakinninchisqa yaqapaschá Santiago jina kanchis. Manapaschá universidadpichu estudiaranchis, chaywanpas Jehová Diosmi llaqtanpi yachachiwanchis. Payqa santo espirituntan qowanchis allin yachachiq kananchispaq. Kunanmi yachasun imaynatas Santiago yachachiran chayta, imaynatas noqanchispas pay jina allin yachachiq kasunman chaytapas.

9. ¿Imaynatan Santiago yachachiran?

⁹ Santiagoqa runakunaq entiendenanpaq jinallan yachachiran. Chhaynata yachachisqanraykun runakunaqa allinta entienderanku imatas  ruwananku karan imatas mana chayta. Santiagon yachachiran qatiykachasqaña kashaspapas amapuni runakunata cheqnikunanchista, chaytaqa entiendenankupaq jinallan yachachiran. Paymi niran: “Chhaynata aguantaqkunaqa kusisqan kanku. Qankunaqa yachankichismi imaynatachus Job aguantaran, imaynatachus Jehová Diospas bendeciran chaytaqa ¿riki? Chhaynapin Jehová Diosqa rikuchiran ancha munakuq kasqanta, khuyapayakuq kasqantawan”, nispa (Sant. 5:11). Santiagoqa Bibliawanpunin yachachiran. Chaywanmi runakunata reparachiran Jehová Diosqa paypaq junt’aq sonqo kaqkunata Jobta jina bendecisqanta. Santiagoqa manan jujkunawan allinta qhawarichikunanpaq jinachu yachachiran, aswanpas entiendenankupaq jinallan yachachiran, chhaynapi Jehová Diosta jatunchanankupaq.

10. ¿Imaynatan Santiago jina noqanchispas yachachinanchis?

¹⁰ ¿Imatan chaymanta yachasunman? Runakunaq entiendenankupaq jinallan yachachinanchis, jinaspapas Bibliawanpunin yachachinanchis. Noqanchisqa manan piensasqanchisman jinachu yachachinanchis, aswanpas Bibliawanpunin Jehová Diospa piensasqanta yachachinanchis, reparachinanchistaqmi Jehová Diosqa paykunamanta llakikusqanta (Rom. 11:33). Chaymantapas yachachisqanchis runakunata yuyaychaspaqa manan piensasqanchisman jinachu yuyaychananchis. Manataqmi ninanchischu: “Noqaqa kaytan, jaqaytan ruwayman”, nispaqa. Aswanpas Bibliawanpunin paykunataqa yuyaychananchis, Bibliawanmi reparachinanchis imatas Jehová Dios piensan, imatas ruwananku, imatataqsi mana chayta. Sichus Bibliaq nisqanman jina yachachisunchis chayqa Jehová Diospa munayninman jinan imatapas ruwanqaku, manataq munasqanchisman jinachu.

11. Santiago 5:13-15 nisqan jina, ¿imanispan Santiago ñaupa tiempopi cristianokunata yuyaycharan?

¹¹ Santiagoqa iñiq t’aqapi hermanokunatan mana manchakuspa yuyaycharan. Santiagoqa carta qelqasqanpin iñiq t’aqapi cristianokunata yuyaycharan ama yanqa uyariqllachu kanankupaq, aswanpas Bibliapi yachasqankuman jina kausanankupaq. Chaytaqa niran wakin cristianokuna Jehová Diospa kamachikuyninkunata mana kasukusqankuraykun (Sant. 1:22). Chaymantapas chay tiempopi wakin cristianokunaqa qhapaq runakunallatan allinta chaskisharanku (Sant. 2:1-3). Wakintaq qallunkuta mana controlakuspa comunta rimasharanku (Sant. 3:8-10). Chay cristianokunaqa manan allinchu kasharanku. Chaymi Santiagoqa paykunata niran iñiyninkupi onqosqakunaqa umalliqkunaq yanapayninta mañakunankupaq (leey Santiago 5:13-15).

12. ¿Imaynatan Santiago jina yachachisqanchis runakunata mana pisipaspa yanapashanallanchis?

¹² ¿Imatan chaymanta yachasunman? Santiago jinan jujkunata mana manchakuspa yuyaychananchis, jinaspa yanapashanallanchis. Wakin yachachisqanchis runakunaqa manapaschá usqhayllachu Bibliapi yachasqankuta kasukunqaku (Sant. 4:1-4). Chaywanpas mana manchakuspan ninanchis imakunapis cambianankupaq kallpachakunankuraq kashan chayta. Chaymantapas mana pisipaspan paykunataqa yanapashanallanchis. Jehová Diosqa yanapanqapunin pay sonqo runakuna pisi-pisimanta cambianankupaq (Sant. 4:10).

13. ¿Imaniranmi Santiago?

¹³ Santiagoqa manapunin jujkunamantaqa aswan allinpaqchu qhawarikuran. Santiagoqa manan Jesuspa wayqen kasqanraykuchu nitaqmi iñiq t’aqapi yanapakusqanraykuchu aswan allinpaqqa qhawarikuran. Aswanpas juch’uyaykukuqmi karan. Chaymi iñiq t’aqapi cristianokunataqa wayqe-panankunata jina qhawariran (Sant. 1:16, 19; 2:5). Chaymantapas Santiagoqa manan niranchu: “Noqaqa manan imapipas juchallikunichu”, nispaqa. Aswanpas niranmi: “Llapanchispas pantanchispunin imallapipas”, nispa (leey Santiago 3:2).

14. ¿Imaraykun yachachisqanchis runakunaman willananchispuni noqanchispas paykuna jina imallapipas pantaq kasqanchista?

 ¹⁴ ¿Imatan chaymanta yachasunman? Llapanchispas pantanchispunin imallapipas. Yaqapaschá yachachisqanchis runakunaqa piensankuman mana imapipas pantaq kananchispaq, jinaspa sinchi sasapaq qhawarinkuman Jehová Dios serviyta. Chayraykun yachachisqanchis runakunamanqa willananchispuni noqanchispas mayninpiqa imallapipas pantasqanchista, ichaqa Jehová Dios Bibliawan yanapawasqanchista. Chaymi paykunataqa yanapanqa Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukunankupaq, iñiyninkupipas wiñarinankupaq.

15. ¿Imayna ejemplokunawanmi Santiago runakunaman yachachiran? (Sant. 3:2-6, 10-12.)

¹⁵ Santiagoqa runakunaq sonqonman chayananpaq jinan allin ejemplokunawan yachachiran. Chhayna ejemplokunawan yachachinanpaqqa Jehová Diosmi santo espiritunwan yanaparan. Chaymantapas Santiagoqa yaqapaschá Jesusmanta yacharan imaymana ejemplokunawan yachachiyta. Santiagoq willasqan ejemplokunaqa runakunaq entiendenankupaq jinallan karan, chaymi paykunataqa yanaparan Bibliaq nisqanta kasukunankupaq (leey Santiago 3:2-6, 10-12).

16. ¿Imaraykun sonqoman chayaq ejemplokunawan yachachinanchis?

¹⁶ ¿Imatan chaymanta yachasunman? Santiago jinan sonqoman chayaq ejemplokunawan yachachinanchis. Allin ejemplokunawan yachachisunchis chayqa manan yachachisqanchis runakunaqa ratollachu Bibliapi yachasqankuta qonqanqaku. Jesuspas allin ejemplokunawanmi runakunaman yachachiran, wayqen Santiagopas Jesús jinan sonqoman chayaq ejemplokunawan yachachiran. Chhayna yachachisqanmantan kunan astawan yachasunchis.

17. Santiago 1:22-25 nisqan jina, ¿imatan Santiago yachachiyta munasharan juj espejomanta rimaspa?

¹⁷ (Leey Santiago 1:22-25). Juj kutinmi Santiagoqa juj espejomanta rimaran. Chay ejemplowanmi Santiagoqa runakunata reparachiran ama leeyllachu Bibliata leenankupaq, aswanpas chaypi yachasqankuman jina kausanankupaq. Chay tiempopi runakunaqa allintan espejotaqa reqsiranku, chayraykun espejomanta yachachisqanqa ancha allinpuni karan. ¿Imatan Santiago chay willasqanwan yachachiyta munasharan? Imaynan espejopi qhawakuspa ima mana allintapas reparakuspaqa usqhaylla chujchanchista ñaqch’akunchis, uyanchista uphakunchis, p’achanchistapas allichakunchis, chhaynallataqmi Bibliata estudiaypas.  Sichus reparakunchis imapipas cambiananchis kasqanta chayqa usqhayllan cambiananchis, manan jinallachu kananchis.

18. ¿Ima kinsa ruwaykunan yanapawasunman allin yachachiq kananchispaq?

¹⁸ Noqanchistapas kay kinsa ruwaykunan yanapawasun Santiago jina allin yachachiq kananchispaq: Juj) ejemplokuna willasqanchisqa imachus yachachisqanchisman jinan kanan. Iskay) ejemplokuna willasqanchisqa entiendenankupaq jinallan kanan. Kinsa) ejemplokuna willasqanchisqa sut’i reparaymi kanan. Yachachisqanchis runakunaqa allintan reparananku imatachus ruwananku chayta. Wakinninchispaqqa yaqapaschá sasa kanman ejemplokunawan runakunaman yachachiy, chaypaqmi ichaqa maskhasunman Índice de las publicaciones Watch Tower nisqata “Ejemplos” nisqapi. Chaypin askha ejemplokunata tarisunchis yachachisqanchis runakunata yanapananchispaq. Willasqanchis ejemplokunaqa sut’i reparaymi kanan. Chaymi yachachisqanchis runakunataqa yanapanqa Bibliaq yachachisqanta aswan allinta entiendenankupaq, yachasqankutapas ama qonqanankupaq. Ejemplokunataqa willananchis imatachus allinta yachachiyta munashanchis chayta entiendenallankupaqmi. Chhaynaqa kallpachakusun allin yachachiq kananchispaq, ichaqa manan allinta qhawarichikunanchispaq jinachu yachachinanchis. Aswanpas runakunatan yanapananchis Jehová Diospa llaqtanman jamunankupaq, Jehová Diostapas munakunankupaq.

19. ¿Imakunata ruwaspan rikuchinchis iñiqmasinchiskunata munakusqanchista?

¹⁹ Manaña Jesuswan kuskachu wiñaranchis chaypas Jehová Diosqa llaqtanpin juj sumaq familiata qowanchis. Hermanonchiskunataqa llapankutan munakunanchis. Chaymi kallpachakunanchis paykunawan kuska kananchispaq, Diosmanta willamunanchispaq, yachachimunanchispaqpas. Sichus kallpachakusun Santiago jina juch’uyaykukuq kananchispaq allin yachachiq kananchispaq chayqa, allin sonqoyoq runakunatan yanapasun Diospa llaqtanman jamunankupaq Jehová Diostapas munakunankupaq.