Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

12 YACHACHIKUY

Munakuymi yanapawasun cheqnikuyta atipananchispaq

Munakuymi yanapawasun cheqnikuyta atipananchispaq

“Kamachiykichis jujkuna-jujkunawan munanakunaykichispaq. Kay pacha runakunachus cheqnikusunkichis chayqa, yuyariychis [...] noqata cheqnikuwasqankuta” (JUAN 15:17, 18)

129 TAKI Allinta aguantasun

KAYKUNAMANTAN YACHASUN *

1. Mateo 24:9 nisqan jina, ¿imatan niranña señorninchis Jesucristo?

JEHOVÁ DIOSQA kamawaranchis jujkuna-jujkunawan munanakunanchispaqmi, chaymi pipas cheqnikuwaqtinchisqa llakikunchis. Europa ladomanta Georgina * hermananchismi nin: “Mamitayqa sinchitapunin cheqnikuwaq Jehová Diosta servisqayrayku. Chay tiempopaqqa ñan 14 watachaypiña kasharani”, nispa. Danilo hermanonchismi nillantaq: “Guerrakuna kasqan tiempopin Jehová Diosta servisqayrayku soldadokunaqa maqawaranku. Chaymi noqaqa sinchi manchasqa kasharani”, nispa. Sinchi llakikunapaqmi chhaynapi tarikuyqa, ichaqa señorninchis Jesucristoqa niranñan sutinrayku runakuna cheqnikuwananchista (leey Mateo 24:9).

2, 3. ¿Imaraykun runakuna cheqnikuwanchis?

2 Noqanchisqa manan “kay pacha runakuna” jinachu kanchis, chaymi llapa runakunapas Jesusta jina cheqnikuwanchis (Juan 15:17-19). Noqanchisqa respetanchismi gobiernokunata, kamachikuyninkunatapas kasukunchismi. Ichaqa Jehová Diosllatan yupaychanchis, payllatan kamachiwaqninchista jina qhawarinchis. Chayraykun Saqraqa nishuta cheqnikuwanchis (Gén. 3:1-5, 15). Chaymantapas llapa runakunamanmi willanchis pisi tiempollamanta Diospa gobiernon kay millay kausayta tukuchipunanta, llapa paypa contranpi kaqkunatapas chinkachipunanta (Dan. 2:44; Apo. 19:19-21). Chaykunaqa allin willakuykunan noqanchispaqqa, Jehová Diosta cheqnikuqkunapaqmi ichaqa mana (Sal. 37:10, 11).

3 Chaymantapas runakunaqa sinchitan cheqnikuwanchis Jehová Diospa kamachikusqanman jina kausasqanchisrayku. Paykunaqa allinpaqmi qhelli juchapi puriyta qhawarinku. Chhaynatan ñaupa tiempopi runakunapas qhelli juchapi puriyta qhawariqku, chhayna kasqankumantan Sodoma Gomorra llaqtata Jehová Diosqa chinkachipuran (Jud. 7). Chaymi wakin runakunaqa admirakusparaq niwanchis: “¿Imayna runakunataq qankunari kankichis?”, nispa (1 Ped. 4:3, 4).

4. ¿Imayna kananchispaqmi kallpachakunanchis runakunaña cheqnikuwasunman chaypas?

4 Ima sasachakuykunatapas aguantananchispaqqa allin iñiyniyoqmi kananchis, chaymi Jehová Diospi confiananchis. Chaymi Bibliapas nin: “Iñiyniykichista jatun escudota jina jap’iychis, chaywanmi Satanaspa llapa raurashaq flechankunata thasnunkichis”, nispa (Efes. 6:16). Chaymantapas munakuqmi kananchis. Sichus munakuq kasunchis chayqa, ima sasachakuykunapiña tarikusun chaypas pacienciawanmi tukuy chaykunata aguantasun, manataqmi usqhayllachu phiñakusunpas (1 Cor. 13:4-7, 13). Sichus Jehová Diostapas, hermanonchiskunatapas, enemigonchiskunatapas munakusunchis chayqa ima sasachakuytapas aguantasunmi.

JEHOVÁ DIOSTA MUNAKUSQANCHISMI YANAPAWASUN AMA PISIPANANCHISPAQ

5. ¿Iman Jesusta yanaparan sasachakuykunata aguantananpaq?

5 Manaraq wañupushaspan Jesusqa qatikuqninkunata niran: “Kay pacha runakuna Yayata munakusqayta yachanankupaqmi noqaqa Yayaq kamachiwasqanman jinapuni ruwashani”, nispa (Juan 14:31). Jesusqa anchatan papan Jehová Diosta munakuran, chaymi ima sasachakuykunatapas aguantaran. Noqanchispas Jehová Diosta munakusunchis chayqa ima sasachakuykunatapas aguantasunmi.

6. Romanos 5:3-5 nisqan jina, ¿imaynatan Jehová Diosta servinanchis runakunaña cheqnikuwasunman chaypas?

6 Ñaupa tiempopipas Jatun Juntamanta judío runakunan apostolkunata kamachiranku Diosmanta ama willanankupaq. Paykunan ichaqa Diosta munakusqankurayku niranku: “Noqaykuqa kamachikuq Diostan ñaupaqtaqa kasukunayku, runakunata kasukunaykumantaqa”, nispa (Hech. 5:29; 1 Juan 5:3). Kay tiempopipas wakin gobiernokunaqa hermanonchiskunatan qatiykachashanku. Chaywanpas paykunaqa Jehová Diosta munakusqankuraykun payta servishallanku. Runakunaña cheqnikuwanchis chaypas, noqanchisqa manan chaywanchu pisikallpayanchis, aswanpas kusisqan Jehová Diosta servishanchis (Hech. 5:41; leey Romanos 5:3-5).

7. ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis familianchisña cheqnikuwasunman chaypas?

7 Yaqapaschá noqanchistapas Jehová Diosta servisqanchisrayku familianchiskuna cheqnikuwasunman. Jinaspa niwasunman: “Chay runakunaqa engañashasunkikun”, nispa. Otaq niwasunmanpas: “Qanqa manamá yuyayniykipichu kashanki”, nispa (Marcos 3:21 textowan tupanachiy). Chaytaña niwasunman chaypas manan pisikallpayananchischu. Jesusqa niranmi: “Runaq enemigonkunaqa wasinpi kaqkunallataqmi kanqa”, nispa (Mat. 10:36). Imaynataña familianchiskuna qhawariwasunman chaypas manan paykunataqa cheqnikunanchischu. Aswanpas Jehová Diosta munakusqanchisraykun paykunataqa munakunanchis (Mat. 22:37-39). Ichaqa yaqapaschá Jehová Diospa kamachikuynin contra imatapas ruwananchispaq niwasunman, chhaynapi tarikuspaqa Jehová Diostan astawanqa kasukunanchis.

Sasachakuykunapiña tarikusun chaypas Jehová Diosqa manapunin jayk’aqpas saqerpariwasunchu, paymi kallpachawasunpas yanapawasunpas (8-10 parrafokunata qhaway)

8, 9. ¿Imakunan hermananchista yanaparan Jehová Diosta servishanallanpaq?

8 Georgina hermananchistaqa mamitanmi cheqnikuran Jehová Diosta servisqanrayku. Paymi nin: “Ñaupaqpiqa mamitaywan kuskan Bibliata estudiasharayku. Soqta killa qhepamanmi ichaqa sinchita phiñakuran. Juñunakuykunaman rinaytapas manan munaranchu. Jinaspa imaymanata k’amiwaran, chujchaymanta chutaspataq maqaykuwaran. Bibliaytapas juj qelqakunatapas basuramanmi wijch’uykuran. Chaywanpas 15 watachaypi kashaspan bautizakapurani. Ichaqa astawan phiñakuspan mana allinta kausaq wayna-sipaskunatawan kuska wisq’achiwaran, chhaynapi juñunakuykunaman amaña rinaypaq. Chaypi kaqkunaqa millaypunin karanku, paykunaqa drogakuqku, machaqku, suwakuqku iman. Sinchi llakisqan noqaqa kasharani, manapunin piensaranichu mamitay chaykunata ruwawanantaqa. Mamitayqa Jehová Dios contra rimaq runakunawanmi juñukushasqa chaymi chaykunata ruwawasqa”, nispa.

9 ¿Iman Georgina hermananchista yanaparan? Paymi nin: “Noqaqa kallpachakuranin Bibliata llapanta leenaypaq, Jehová Diosmantapas sapa kutillanmi mañakuq kani. Chaymi yanapawaran mamitay noqa contra kaqtin ama pisipanaypaq. Chaymantapas yacharanin Jehová Diospa testigonkunaqa Diospa llaqtan kasqanta. Mana allin kausaq wayna-sipaskunaq kasqanmantan juj hermana wasinman pusawaran, chaypin paywan kuska Bibliata estudiaq kayku. Hermanokunaqa maytan kallpachawaranku ama pisipanaypaq, chaymi paykunataqa familiayta jina qhawarini”, nispa.

10. ¿Imamantan mana iskayananchischu ima sasachakuykunapiña tarikusunman chaypas?

10 Apóstol Pablon niran: “[Manan] ni ima kamasqapas Señorninchis Cristo Jesuspi Diospa munakuyninmantaqa t’aqawasunchu”, nispa (Rom. 8:38, 39). Ima sasachakuykunapiña tarikusunman chaypas, manan Jehová Diosqa jayk’aqpas saqerpariwasunchu. Payqa kallpachawasunpunin, thaj kayta iman qowasun. Chaymantapas hermananchis Georginata jinan Jehová Diosninchisqa hermanonchiskunawan yanapachiwasun.

HERMANONCHISKUNATA MUNAKUSQANCHISMI YANAPAWASUN AMA PISIPANANCHISPAQ

11. ¿Imaynatan Tesalónica iñiqmasikunata yanaparan Juan 15:12, 13 textopi Jesuspa nisqan?

11 Jesusqa yacharanñan qatikuqninkunaqa cheqnisqa kanankuta. Chaymi manaraq wañushaspa Jesusqa paykunata niran: “Jujkuna-jujkunawanmi munanakunkichis”, nispa (leey Juan 15:12, 13). Tesalónica llaqtapi iñiqmasikunataqa qatiykacharankun. Paykunan ichaqa Jehová Diosta munakusqankurayku mana pisiparankuchu (1 Tes. 1:3, 6, 7). Chaymi apóstol Pabloqa paykunata kallpacharan astawan munanakunankupaq, chhaynapi paykunapura kallpachanakunankupaq (1 Tes. 4:9, 10; 5:14). Tesalónica hermanokunaqa kasukurankun Pabloq nisqanta. Chaymi Pabloqa juj wata qhepaman iskay kaq carta apachisqanpi paykunata niran: ‘Munakuyniykichisqa jujkuna-jujkunapaqmi astawan yapakushan’, nispa (2 Tes. 1:3-5). Chhaynapin paykunaqa qatiykachasqaña kashaspapas mana pisiparankuchu.

Cheqnisqaña kasunman chaypas hermanokunaq munakuwasqanchismi yanapawasun ama pisipananchispaq (12 parrafota qhaway) *

12. ¿Imaynatan hermanonchiskuna Danilo hermanonchista esposantapas yanaparanku?

12 Danilo hermanonchismanta esposanmantawan yachasun. Paykunaq tiyasqanku llaqtapiqa guerras qallarisqa. Chaywanpas paykunaqa kallpachakushallarankus juñunakuykunaman rinankupaq, Diosmanta willanankupaq, juj hermanokunatapas yanapanankupaq ima. Danilo hermanonchismi nin: “Juj p’unchaymi soldadokuna wasiyman jaykumuspa niwaranku: ‘Manachus religionniykita saqepunki chayqa wañuchisaykikun’, nispa. Mana munaqtiymi maqaykuwaranku, balawantaq kachaykuwaranku, ichaqa umay patallantan balaqa pasaruran. Chaymantataq niwaranku: ‘Kutiramuspa kayllapi tarisaykiku chayqa esposaykitan violasaqku’, nispa. Chayta yacharuspan hermanokunaqa trenpi juj llaqtaman kachapuwaranku. Jinan chay llaqtaman chayaruqtiykuqa sumaqta hermanokunaqa chaskiwaranku, mijunatapas qoykuwarankun. Chaymantapas paykunan maskhaysiwaranku llank’anatapas wasitapas. Chhaynata yanapawasqankuraykun noqaykupas kunanqa jujkunata yanapashayku”, nispa.

CHEQNIKUWAQNINCHISKUNATA MUNAKUSQANCHISMI YANAPAWASUN AMA PISIPANANCHISPAQ

13. ¿Imaynatan Jehová Dios yanapawanchis cheqnikuwaqninchiskunata munakushanallanchispaq?

13 Jesusmi kallpachawaranchis llapa cheqnikuwaqninchiskunata munakushanallanchispaq (Mat. 5:44, 45). Sasaña kanman cheqnikuwaqninchiskunata munakuy chaypas, Jehová Diosmi yanapawasun paykunata munakunanchispaq. Paymi yanapawasun munakuq, pacienciakuq, llamp’u sonqo, ama usqhaylla phiñakuq kananchispaq (Gál. 5:22, 23). Wakin runakunaqa hermanonchiskuna sumaq sonqo kasqankuta rikuspan cambiaranku. Chayta rikuspan paykunaqa Biblia estudiayta qallariranku, chaymi cheqnikuwaqninchiskunataqa munakushanallanchis. Sasaña cheqnikuwaqninchiskunata munakuy kanman chaypas, Jehová Diospa yanapaynintan mañakunanchis (Luc. 11:13). Jehová Diospa niwasqanchista kasukusunchis chayqa kusisqan kasunchis (Prov. 3:5-7).

14, 15. ¿Imaynatan Romanos 12:17-21 nisqan Yasmín hermananchista yanaparan qosanta munakushanallanpaq?

14 Yasmín hermananchismi nin: “Testigo kapuqtiymi qosayqa niwaran: ‘Chay runakunaqa engañashasunkikun’, nispa. Payqa imaymanatan ruwaran Jehová Diosta amaña servinaypaq. Chaymantapas familiaymanmi imaymanata willayusqa, chaymi paykunapas imaymanata k’amiwaranku. Chaymantapas, juj religionmanta pastorkunata layqa runakunata iman wasiyman pusamusqa. Chaymi paykunapas niwaranku: ‘Qanpa kausaykipin familiaykiqa t’aqanasqa kashan’, nispa. Chaymantapas juj kutinmi juñunakuyman jamuspa imaymana mana allinkunata hermanokunata niran, chaymi noqaqa waqayukurani”, nispa.

15 Yasmín hermananchistaqa iñiq t’aqapi hermanokunan sumaqta yanaparanku kallpacharanku ima. Chaymantapas umalliqkunan paytaqa sumaqta Romanos 12:17-21 (leey) textowan yuyaycharanku. Chaymi yanaparan qosanta ama mana allinwanqa kutichinanpaq. Yasmín hermananchismi nin: “Chaypi nisqanta kasukuyqa manan facilchu noqapaqqa karan. Chaymi Jehová Diosmanta mañakurani yanapawananpaq. Qosayqa yanqapas qasin cocinata qhellicharuq, chaywanpas noqaqa mana phiñakuspallan chaykunata pichaq kani. K’amiwaqtinpas sumaqllatan kutichiq kani, onqoranña chaypas sumaqtan paytaqa cuidarani”, nispa.

Cheqnikuwaqninchiskunata munakushallasun chayqa paykunapas qhepamanqa cambiapunqakun (16, 17 parrafokunata qhaway) *

16, 17. ¿Imata ruwananchispaqmi Yasmín hermananchis jina kallpachakunanchis?

16 Yasmín hermananchismi nillantaq: “Chhaynata qosayta sumaqta qhawarisqayraykun kunanqa noqapi confian. Bibliamanta rimapayaqtiypas sumaqtan uyarikun. Chaymantapas kunanqa manañan juñunakuykunaman rinaytaqa jark’akuwanñachu, aswanpas ‘rillay’ niwanmi. Kunanqa thajmi kausashayku. Yaqapaschá tiempowanqa Jehová Diosta kuska servisaqku”, nispa.

17 Biblian nin: “Pipas munakuqqa pacienciakuqmi, sumaq sonqon, [...] tukuy imatan aguantan”, nispa (1 Cor. 13:4, 7). Chay nisqanmi Yasmín hermananchistapas yanaparan. Cheqninakuyqa runakunatan t’aqanachin, sonqota iman k’irin. Munakuymi ichaqa thaj kausayta apamun. Chayraykun cheqnikuwaqninchiskunataqa munakushanallanchis, chayta rikuspan paykunapas cambianqaku. Sichus kallpachakusunchis munakuq kananchispaq chayqa Jehová Diostan kusichisunchis, noqanchispas kusisqan kausasunchis.

CHEQNIKUWASUNÑA CHAYPAS KUSISQALLAN KASHANANCHIS

18. Runakunaña cheqnikuwasunman chaypas, ¿imaraykun kusisqa kasunman?

18 Jesusmi niran: “Kusisqan kankichis [...] runakuna cheqnisuqtiykichis”, nispa (Luc. 6:22). Manan pipas munanchischu runakuna cheqnikuwananchistaqa. Chaywanpas Jesuspa nisqan jina runakunaqa cheqnikuwasunpunin. Ichaqa atisunmanmi kusisqa kayta, ¿imarayku? Ima sasachakuykunatapas aguantananchispaqqa Jehová Diosmi santo espiritunta qowasunchis (1 Ped. 4:13, 14). Chaymantapas chaymi yanapawasunchis allin iñiyniyoq kananchispaq (1 Ped. 1:7). Jinaspapas chay sasachakuykunata aguantasunchis chayqa Jehová Diosmi wiñay kausayta qowasunchis (Rom. 2:6, 7).

19. ¿Imaraykun Jesuspa qatikuqninkuna kusisqa kasharanku qatiykachasqaña kashaspapas?

19 Jesuspa qatikuqninkunaqa imaymana sasachakuykunapin tarikuranku. Juj kutinmi Jatun Juntamanta runakuna paykunata kamachiranku amaña Diosmanta willanankupaq. Paykuna mana kasukuqtinkun ichaqa k’amiranku maqaranku ima. Chaywanpas paykunaqa kusisqan kasharanku “Jesuspa sutinpi p’enqayta ñak’arisqankumanta” (Hech. 5:40-42). Jesuspa qatikuqninkunaqa anchatan Jehová Diosta munakuranku, chaymi mana manchakuspa Diosmanta willashallaranku. Kay tiempopipas wakin hermanonchiskunaqa qatiykachasqa k’amisqa iman kashanku. Chaywanpas mana manchakuspan Jehová Diosmantaqa willashallanku. Chay ruwasqankutaqa manan jayk’aqpas Jehová Diosqa qonqanqachu (Heb. 6:10).

20. ¿Imamantan qatimuq yachachikuypi yachasunchis?

20 Saqraq kamachikusqan pachapi runakunaqa cheqnikuwasunpunin, ichaqa manan pisikallpayananchischu (Juan 15:19). Imaymana sasachakuykunapiña tarikusunman chaypas Jehová Diosqa manan saqerpariwasunchu, aswanpas kallpachawasunmi (2 Tes. 3:3). Chaymantan qatimuq yachachikuypi yachasunchis. Chaymi Jehová Diostapas hermanonchiskunatapas munakunanchis, cheqnikuwaqninchis runakunatapas munakunanchismi. Chaytachus ruwasunchis chayqa allin iñiyniyoqmi kasunchis, juj nisqallataqmi kausasunchis, Jehová Diostapas jatunchasunchis. Kaypi yachamusqanchisman jina, munakuymi yanapawasun cheqnikuyta atipananchispaq.

106 TAKI Munakuqmi kananchis

^ párr. 5 Sichus Jehová Diosta munakusun, hermanonchiskunata munakusun, enemigonchiskunatapas munakusun chayqa manan jayk’aqpas pisipasunchu. Chaymantan kay yachachikuypi yachasunchis. Chaymantapas yachallasuntaqmi imaraykus Jesús niran: “Kusisqan kankichis [...] runakuna cheqnisuqtiykichis”, nispa chayta.

^ párr. 1 Wakin sutikunaqa cambiasqan kashan.

^ párr. 58 FOTOMANTA WILLAKUY: Soldadokunan Danilo hermanonchista maqashanku, chaymantataq hermanokuna esposantawan juj ladoman kachapushanku. Chaypitaq juj hermanokuna paykunata yanapashanku.

^ párr. 60 FOTOMANTA WILLAKUY: Yasmín hermananchistan qosan k’amishan Jehová Diosta servisqanrayku. Ichaqa umalliqkunan payta yanapashanku qosanta ama cheqnikunanpaq, aswanpas munakushanallanpaq. Chaymi qosan onqorapuqtinpas sumaqta cuidashan.