¿Yacharankichu?
¿Utilizankumanchu karan ñaupa tiempopi papiro plantakunata barcokunata ruwanankupaq?
Papiro planta
ÑAUPA tiempopi Egipto nacionpi runakunaqa papiro plantamanta ruwasqa papelpin qelqaqku. Griego nacionmanta Roma nacionmanta runakunapas papiromanta papelpin qelqallaqkutaq. * Ichaqa, chay papiro plantamantaqa manan papelkunallatachu ruwaqku, ruwallaqkutaqmi juch’uy barcokunatapas.
Papiro plantamanta ruwasqa iskay barcokunatan Egipto nacionpi tariranku
Profeta Isaiasqa 2.500 más watakunapiraqmi qelqaran imayna runakuna tiyasqankumanta, paymi nin: “¡Ay, imaynaraqmi kanqa Etiopía mayuq jaqayneqninpi suyukunaqa! [...] Paykunaqa t’otora otaq papiro balsapin ununta rinku”, nispa (Isa. 18:1, 2). Chaymantapas profeta Jeremiasmi willaran Babilonia runakunaq papiromanta ruwasqa barconkuta medopersa soldadokuna kanayapunankuta (Jer. 51:32).
Ñaupa tiempopi imakunachus pasasqanta estudiaq runakunaqa tarirankun papiromanta ruwasqa barcokunata. Chaymi Bibliata estudiaqkunaqa mana admirakunkuchu papiro plantamanta ruwasqa barcokunata tarisqankuwanqa, chaykunamantaqa ñan Bibliaqa willaranña (2 Tim. 3:16). Kaypin astawan yachasun imaynatan papiro plantamanta barcokunata ruwaranku chaymanta.
¿IMAYNATAN PAPIRO PLANTAMANTA BARCOKUNATA RUWAQKU?
Egipto runakunaq p’ampananku cheqaskunapin tariranku imaymana dibujokunata, chaypin papiro plantamanta barcokuna dibujasqa kasqa. Chay tiempopis qharikunaqa papiro plantata rutuspa pisi-pisillata allinta t’eqeqku, chay t’eqesqankutaqsi allin ruwasqa chuchu mana p’akikuq kasqa. Chaymantan juj libro nin: “Papiro plantamanta ruwasqa barcokunaqa largonmanmi karan 17 metros jina. Chay barcota purichinankupaqtaqmi sapanka ladonpi 10 otaq 12 runakuna kanan karan”, nispa (A Companion to Ancient Egypt).
Papiro plantamanta imaynata barcokuna ruwasqanku dibujo
¿IMARAYKUN PAPIRO PLANTAMANTA BARCOKUNATA RUWAQKU?
Papiro plantaqa allin materialmi karan barcokunata ruwanankupaq, askhataqmi Nilo mayuq patankunapipas wiñaq. Facil-llatas papiro plantamantaqa barcokunata ruwaqku. Chay tiempopi jatun barcokunata ruwanankupaq maderakunata tablakunataña utilizaranku chaypas, challwaqkunaqa utilizashallarankun papiro plantamanta ruwasqa juch’uy barcokunata.
Ñaupa tiempomanta yachaq Plutarco sutiyoq runaqa Jesuspa tiemponpiraqmi kausaran, paymi nin: “Chay tiempopiqa papiro plantamanta ruwasqa juch’uy barcokunatan unay watakuna utilizaranku”, nispa.
^ párr. 3 Papiro plantaqa t’otora jinan qochakunapi mayuq patankunapi wiñan. Chay plantaqa yaqa 5 metrota jinan altota wiñan, rakhunpas 15 centímetro jinan.
