Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

48 YACHACHIKUY

Ñaupaqllaman qhawasun

Ñaupaqllaman qhawasun

“Ñaupaqllatapuni qhaway, ñawiykikunaqa ñaupaqllatapuni qhawachun” (PROV. 4:25)

77 TAKI “K’anchay k’ancharimuchun”

KAYKUNAMANTAN YACHASUN *

1, 2. ¿Imaynatan Proverbios 4:25 nisqanman jina kausasunman? Willakuykuna nisqaman jina kutichiy.

KAYKUNAPI yuyaykusun. Juj kuraq hermananchismi yuyarin ñaupaqpi kusisqa kausasqanta. Kunanqa manañan sipas jinañachu imatapas ruwayta atin, chaywanpas tukuy atisqantan ruwan Jehová Diospaq (1 Cor. 15:58). Sapa p’unchaytaqmi piensan paraisopi familiantin sumaqta kausananpipas. Juj hermananchispas yuyarinmi iñiq t’aqapi juj iñiqmasi sonqonta k’irisqanta, ichaqa manan chayraykuchu chay iñiqmasita cheqnikun (Col. 3:13). Juj hermanonchispas ñaupaqpi mana allin ruwasqankunatan mana qonqayta atinchu, chaywanpas payqa junt’aq sonqollan Jehová Diosta servishan (Sal. 51:10).

2 ¿Imakunapin piensaranku kinsa hermanonchiskuna? Paykunaqa allintan yuyarinku ñaupaqpi imayna tarikusqankuta, ichaqa manan chayllapichu piensanku. Aswanmi ñaupaqllatapuni qhawashanku (leey Proverbios 4:25).

3. ¿Imaraykun jamuq tiempollapi yuyaykunanchis?

3 ¿Imaraykun allinpuni ñaupaqllaman qhaway? Imaynan juj runapas qhepata qhawaspaqa mana allintachu purinman, chhaynallataqmi noqanchispas qhepapi ima ruwasqallanchispi piensasun chayqa, manan Jehová Diosta allintachu servisun (Luc. 9:62).

4. ¿Imakunamantan kay yachachikuypi yachasun?

4 Kay yachachikuypin yachasun: Llakipakuymanta, sintipakuq kaymanta, nishuta juchachakuymanta ima, chaykunan ñaupa tiempollapi piensachiwasunman. * Qhawarisunmi, imaynatas Biblia yanapawasunman “tukuy imaymanata qhepapi” saqepuspa “imakunachus ñaupaqpi kashan” chayta aypananchispaq (Filip. 3:13).

LLAKIPAKUY

¿Imakunaraykun sasa kanman ñaupaqman qhaway? (5, 9, 13 parrafokunata qhaway) *

5. ¿Imamantan Eclesiastés 7:10 rimashan?

5 (Leey Eclesiastés 7:10). Kay versiculoqa manan imaraykun ñaupa tiempokuna allin karan, nisqallamantachu rimashan, aswanpas imaraykun aswan allin karan kay tiemponchismanta, chaymantan rimashan. Imaymana allinkuna pasawasqanchisqa Jehová Diospa regalonmi. Ichaqa manan allinchu kanman ñaupa tiempota kunan tiempowan tupanachiy, chhaynata piensaspaqa yuyaykusunmanmi kay tiempopiqa tukuy imapas mana allinchu kasqanta. Juj Biblian khaynata nillantaq: “Ama jayk’aqpas tapukuychu, ‘¿imaraykun ñaupa tiempo aswan allin karan kay tiempomanta?’, nispa, chhayna piensayqa mana allin yuyayniyoq kaymi”, nispa.

¿Ima mana allintan ruwaranku Israel runakuna Egiptomanta lloqsispanku? (6 parrafota qhaway)

6. ¿Imaraykun ñaupa tiempomanta allin kaqllapi piensay mana allin yuyayniyoq kay? Willay Israel runakunawan pasasqanta.

6 ¿Imaraykun ñaupa tiempomanta allin kaqllapi piensay mana allin yuyayniyoq kay? Llakipakuymi allin kaqkunallapi piensachiwasunman, chaymi mana allinkunapi tarikusqanchista qonqapusunman. Yuyaykusun Israel runakunawan pasasqanta: Egiptomanta lloqsispan qonqapuranku kamachi kasqankuta, paykunaqa sumaq mijusqallankupin piensasharanku, nirankun: “Egipto suyupiqa yanqallan challwata mijuranchis. Mijullaranchistaqmi pepinota, sandiata, porota, cebollata, ajostapas”, nispa (Núm. 11:5). Ichaqa, ¿tukuytapas gratisllachu mijuranku? Manan. Aswanpas paykunaqa askhatan llank’ananku karan, sinchitan ñak’ariranku Egipto suyupi kamachi jina (Éx. 1:13, 14; 3:6-9). Chaykunata qonqapuspan allin kaqkunallata yuyariranku. Tukuy imaymanata paykunarayku Jehová Dios ruwasqanpi yuyaykunankumantaqa, ñaupa tiempollapin yuyaykusharanku. Chaymi Jehová Diosqa phiñakuran (Núm. 11:10).

7. ¿Iman yanaparan juj hermanata ama nishuta llakikunanpaq?

7 ¿Iman yanapawasun ama nishuta llakipakunanchispaq? Chaypaq yuyaykusun Brooklyn Betelpi yanapakuq juj hermanamanta, paymi yanapakuran 1945 watamantapacha. Pisi watakunallamantan casarakapuran juj betelitawan, askha watakunan yanapakuranku Betelpi. 1976 watapin qosanqa onqoykapuran. Pisi tiempomanta wañupunanta yachaspan payta yuyaycharan: “Kusisqan kausaranchis. Manan llapachu chhaynata kausanku”, nispa. Nillarantaqmi: “Ama ñaupa tiempokunallapichu yuyaykuy. Tiempowanmi llakipakuyniykikunata atipanki. Ama phiñakuychu nitaq ‘imachá noqamantaqa kanqa’ niypaschu. Aswanpas agradecekuy kusisqa kausasqanchismanta saminchaykuna chaskisqanchismantapas. Chhaynapin kusikuywan yuyarinki chay tiempokunata. Chaykunaqa Diospa regalonmi”, nispa. ¡May allinmi chayta nisqanqa!

8. ¿Ima bendicionkunatan hermananchis chaskiran ñaupaqllaman qhawasqanrayku?

8 Hermananchisqa kasukuranmi qosanpa nisqanta, chaymi Jehová Diosta serviran 92 watankama, chaymantataq wañukapuran. Manaraq wañukapushaspan willakuran: “63 watakuna Jehová Diosta tukuy tiempoywan servisqaypi piensaspan niyman: ‘Allinmi tukuy ima ruwasqaypas kausayniypi karan’”, nispa. ¿Imaraykun chayta niran? Nillantaq: “Astawanqa kusichiwan Diospa llaqtanpi iñiqmasikunawan jamuq tiempopi paraisopi kausaymi, wiñay-wiñaypaq kamaqninchis Jehová Diosta serviy ima”, nispa. * ¡Ñaupaqllaman qhawasqanqa ancha allinpunin karan!

SINTIPAKUY

9. Levítico 19:18 nisqan jina, ¿jayk’aqmi aswan sasa kanman sintipakuyta atipay?

9 (Leey Levítico 19:18). Aswan sasan kanman juj iñiqmasinchista, amigonchista otaq familianchista perdonay. Juj kutinmi juj hermananchis mana allinta yachaspa juj hermananchista tumparan qolqe suwamanta. Hermananchis perdonta mañakuranña chaypas, yanqamanta tumpasqa hermananchismi ichaqa mana chayta qonqayta atiranchu. Yaqapaschá noqanchisqa mana chhaynapi tarikuranchischu, chaywanpas sasan sintipakuyta atipayqa llapanchispaqpas.

10. ¿Iman yanapawasunman sintipakuyta atipanapaq?

10 ¿Iman yanapawasunman sintipakuyta atipanapaq? Ñaupaqtaqa yuyarinanchismi tukuyta Jehová Dios rikumusqanta. Yachanmi sasachakuykunapi tarikusqanchista, jujkuna mana chaninta ruwawasqanchistapas (Heb. 4:13). Payqa llakikunmi noqanchismanta (Is. 63:9). Prometewanchistaqmi jamuq tiempopi mana chanin ruwaykunata chinkachipunanta (Apo. 21:3, 4).

11. ¿Imaynatan yanapawanchis sintipakuyta atipay?

11 Chaymantapas yuyarinanchismi sintipakuyta atipayqa allinninchispaq kasqanta. Chaymi pasaran yanqamanta tumpasqa hermananchiswanpas. Tiempowanmi sintipakuytaqa atiparan. Allintan entienderan jujkunata perdonaqtinqa Jehová Diospas payta perdonananta (Mat. 6:14). Manaña juj hermanaq yanqamanta tumpasqanta qonqaranchu chaypas, kallpachakuranmi sintipakuyta atipananpaq. Chhaynapin kusisqalla Jehová Diosta serviran.

SINCHITA JUCHACHAKUY

12. ¿Imatan yachachiwanchis 1 Juan 3:19, 20 nisqan?

12 (Leey 1 Juan 3:19, 20). Mayninpiqa llapapas juchachakunchismi. Yaqapaschá imatapas ruwaranchis manaraq Jehová Diospa testigon kashaspa otaq bautizakusqanchis qhepatapas. Imaynaña kaqtinpas manan juchachu chhayna sientekuyqa (Rom. 3:23). Kallpachakunchisña chaypas, “llapanchispas pantanchispunin imallapipas” (Sant. 3:2; Rom. 7:21-23). Juchachakuyqa llakichiwanchismi, ichaqa yanapawasunmanmi allin ñanpi purinanchispaq, ama jujmanta pantananchispaqpas (Heb. 12:12, 13).

13. ¿Imaraykun mana nishuta juchachakunanchischu?

13 Pesapakusqanchisrayku Jehová Dios perdonawaranchisña chaypas, yaqapaschá juchachakushallasunman. Nishuta juchachakuyqa manan allinchu kanman (Sal. 31:10; 38:3, 4). ¿Imarayku? Yachasun juj hermanamanta, payqa sapa kutillanmi juchachakuq ñaupaqpi mana allinkuna ruwasqanmanta. Niranmi: “Piensaranin Jehová Diosta servinaypaq kallpachakusqayqa yanqapaq kasqanta, mana suyakuyniyoqpaqmi qhawarikurani”, nispa. Noqanchispas chhaynan sientekusunman. Ichaqa manan nishuta juchachakuyman urmananchischu. Satanasqa maytan munashan chhayna sientekunanchista mana valeqpaq jina qhawarikunanchistapas, Jehová Diosmi ichaqa mana chhaynatachu qhawariwanchis (tupanachiy 2 Corintios 2:5-7, 11 nisqanwan).

14. ¿Imaynatan yachasunman Jehová Dios mana wiñaypaqchu juchachawasqanchista?

14 Chaywanpas tapukusunmanmi: “¿Imaynatan yachayman Jehová Dios mana wiñaypaqchu juchachawasqanta?”, nispa. Chayta tapukuspaqa ñan chay tapukuyman kutichishanchisña. ¿Imaraykun chayta ninchis? Chaymantan unay watakunamanta La Atalaya revista niran: “Juj sasachakuymi kallantaq sapakutilla ima juchapipas urmasqanchismanta juchachakuy, juchachakusunmanmi ñaupa tiempopi mana allin ruwasqanchiskunata reparakuspa”, nispa. Nillarantaqmi: “Ama pisipaychu. Ama niychu: ‘Mana perdonana juchatan ruwarani’, nispaqa. Chhayna piensanaykitan Satanasqa munan. Chhayna piensasqaykiqa ñan rikuchinña juchaykiqa perdonay atiylla kasqanta. Ama jayk’aqpas sayk’uychu Jehová Diosman k’umuykukuywan mañakuyta, pampachayninta yanapayninta maskhaytapas. Jehová Diosman willakuy imaynan juj wawaqa ima llakintapas taytanman willakun chhaynata, jayk’a kutitaña mañakunayki kanman chaypas mañakushallay, Jehová Diosmi yanapasunki khuyapayakuq ancha munakuq kasqanrayku”, nispa.

15, 16. ¿Imaynan wakin iñiqmasinchiskuna sientekuranku Jehová Dios jucha perdonaq kasqanta yachaspa?

15 Askha hermanokunatan sonqochan Jehová Dios jucha perdonaq kasqanta yachayqa. Unay watakuna qhepatan juj iñiqmasinchista sonqocharan “La Biblia les cambió la vida”, nisqapi willakuyta leesqan. Chay willakuypin juj hermananchis mana creeranchu ñaupaq kausayninrayku Jehová Dios payta munakusqanta, chhaynatan piensaran askha watakuna bautizakusqan qhepatapas. Ichaqa Jehová Dios wawanta noqanchisrayku apachimusqanpi piensaymi yanaparan mana chhaynata piensananpaq. *

16 ¿Imaynatan yanaparan chay willakuy iñiqmasinchista? Paymi nin: “Wayna kashaspaymi sapa kutilla pornografiata qhawaq kani, ichaqa atiparanin. Kallpachakuraniña chaypas jujmantan chay qhawayman urmarani. Iñiq t’aqaymanta umalliqkunaq yanapaynintan maskharani, chayta atipanaypaqmi kallpachakurani. Umalliqkunan niwaranku Jehová Dios munakuwasqanta khuyapayawasqantapas. Chaywanpas mana valeqpaq jinan qhawarikurani, manan Diosqa munakuwanmanchu nispan piensaq kani”, nispa. Hermananchispa willakuypi nisqan mayta yanapasqanmantan nillarantaq: “Chayraqmi entiendeni Jehová Dios wawanta noqarayku wañunanpaq apachimusqanta pisichasqayta. Chay willakuytan waqaycharani sapa kutin mana allinkunapi piensaqtiy chayta yuyarinaypaq”, nispa.

17. ¿Imaynatan apóstol Pablo atiparan nishu juchachakuyta?

17 Kay willakuykunan piensachiwanchis apóstol Pablopi. Payqa juchallikuranmi manaraq cristiano kashaspa. Manan qonqaranchu juchallikusqanta, ichaqa manan chayllapichu tukuy tiempo piensaran (1 Tim. 1:12-15). Jehová Dios wawanta juchanchisrayku apachimusqantan qhawariran paypaq regalota jina (Gál. 2:20). Chaymi mana nishutañachu juchachakuran, aswanpas Jehová Diospaqmi tukuy atisqanta ruwashallaran.

JAMUQ TIEMPOPI YUYAYNINCHISTA CHURASUN

Yuyayninchista jamuq tiempopi churaspa kausasun (18, 19 parrafokunata qhaway) *

18. ¿Imatan yacharanchis kay yachachikuypi?

18 ¿Imatan kaypi yacharanchis? Ñaupaqta, imaymana allinkuna pasawasqanchisqa Jehová Diospa regalonmi; ichaqa, allinña kausayninchis karan chaypas, jamuq tiempopi kausayninchismi aswan allinqa kanqa. Iskaypi, jujkuna imataña ruwawaranchis chaypas, perdonakuq kaqtinchisqa ñaupaqllamanmi purisunchis. Kinsapi, nishuta juchachakuspaqa manan kusisqañachu Jehová Diostaqa servisunman. Chayraykun apóstol Pablo jina mana iskayananchischu Jehová Dios perdonakuq kasqanmanta.

19. ¿Imaynatan yachanchis jamuq tiempopi tukuy mana allin sucedesqankunata qonqapunanchista?

19 Jamuq tiempopiqa wiñaypaqmi kausasunchis manataqmi mana allin ruwasqanchistapas yuyarisunñachu. Biblian nin: “Ñaupaq sucedesqankunaqa qonqasqan kapunqa, manañan yuyarisqapasñachu kanqa”, nispa (Is. 65:17). Wakinninchisqa askha watakunañan Jehová Diosta servishanchis, yaqapaschá kuraqña kapushanchispas; ichaqa jamuq tiempopi wayna-sipas kanaykipi piensay (Job 33:25). Chhaynaqa ama qhepa tiempopi piensaspallachu kausasunchis, aswanpas yuyayninchista churasun jamuq tiempopi.

142 TAKI Suyakuyniyman qaqata jap’ipakusaq

^ párr. 5 Ñaupaq tiempota yuyariyqa allinmi kanman, ichaqa nishuta chaypi piensaspaqa manan kusisqachu kausasunman, jamuq tiempopi imakuna pasanantapas qonqapusunmanmi. Kay yachachikuypin yachasun imakunas ñauparinanchista jark’awasunman chayta. Bibliapi allin yachachikuykuna, iñiqmasinchiskunamantapas yachaymi yanapawasun ama ñaupaq tiempopi piensaspa pisikallpayananchispaq.

^ párr. 4 ASTAWAN YACHANAPAQ: Ñaupaq tiempollapi piensaq runaqa chayllamantan riman, chayllapin tukuy tiempo piensashan. Ñaupaq tiempo kay tiempomantaqa aswan allin kananpaqmi piensan.

^ párr. 58 DIBUJOMANTA WILLAKUY: Llakipakuy, sintipakuy, nishuta juchachakuy iman, nishu llasa q’epi jina kanman. Chaykunaraykun sasa kanman kausayman apaq ñanpi puriy.

^ párr. 65 DIBUJOMANTA WILLAKUY: Chaykunata saqepuspan thaj kusisqa sientekunchis, chaymantapas kallpachasqan ñaupaqllaman purisunchis.