1. ¿Munanchu Jehová Dios paypa amigon kananchista, imaraykun chayta ninchis?

 JEHOVÁ DIOSMI munan payman asuykunanchista (Sant. 4:8). Jehová Diosninchisqa paypa amigon kananchistan munan, payqa juj munakuq taytan, payqa tukuy ima mañakusqanchistan uyarin. Ima sasachakuypiña tarikuqtinchispas payqa yanapawanchismi. Chaymantapas Jehová Diosqa sumaqtan llaqtanpi cuidawanchis yachachiwanchis ima, chaymi kallpachakunanchis paypa ladollanpi kananchispaq.

2. ¿Imaynatan Jehová Diosman asuykunchis?

² Jehová Diosmanqa asuykunchis paymanta mañakuspa, simin qelqata leespa, leesqanchispi yuyaymanaspa iman. Chaykuna ruwaymi yanapawasunchis astawan Jehová Diosta munakunanchispaq, tukuy ima qowasqanchismanta agradecido kasqanchista rikuchinanchispaq, sutinta jatunchananchispaqpas (Apo. 4:11). Jehová Diosta astawan reqsispaqa astawanmi paypipas llaqtanpipas confianchis.

3. a) ¿Imaynatan Saqra Jehová Diosmanta t’aqayta munawanchis? b) ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis? (Salmos 31:13, 14).

³ Saqraqa pisi-pisimantan Jehová Diosmanta t’aqayta munawanchis. ¿Imaynatan chayta ruwan? Pisi-pisimanta iñiyninchista chiriyachispan. Chaytaqa astawan ruwan sasachakuykunapi tarikuqtinchismi, chhaynapi Jehová Diosmantapas llaqtanmantapas iskayananchispaq, jinaspa t’aqakunanchispaq. Ichaqa sichus kallpachakusunchis allin iñiyniyoq kananchispaq Jehová Diospipas tukuy sonqowan confiananchispaq chayqa manan Jehová Diosmantaqa t’aqakusunchu (leey Salmos 31:13, 14).

4. ¿Imatan kay yachachikuypi yachasunchis?

 ⁴ Kay yachachikuypin yachasunchis ima kinsa ruwaykunawansi Saqraqa Jehová Diosmantapas llaqtanmantapas t’aqayta munawanchis chayta. ¿Imakunan chaykuna? ¿Imaynatan chay ruwaykuna Jehová Diosmantapas llaqtanmantapas t’aqawanchis? ¿Imatan ruwananchis Saqraq trampankunaman ama urmananchispaq?

5. ¿Imatan mayninpi sinchi sasachakuykunapi tarikuspa ruwayta qallarisunman?

⁵ Yaqapaschá wakinninchisqa mana llank’anayoq tarikushanchis otaq familianchiskuna mana munankumanchu Jehová Diosta servinanchista. Chhayna sasachakuykunapi tarikuspaqa yaqapaschá manaña munasunmanchu Jehová Diosta serviyta otaq paymanta iskayayta qallarisunman. Astawanqa chayqa pasanman unayña chay sasachakuypi tarikuqtinchismi, yaqapaschá piensasunmanraq manaña pipas munakuwananchispaq. Saqraqa munan chhayna sasachakuykunapi tarikuspa Jehová Diospa munakuyninmanta iskayananchistan, chaymantapas munanmi sasachakuyninchismanta Jehová Diostapas llaqtantapas tumpananchista. Chaymi pasarqan ñaupa tiempopi Israel runakunawanpas, paykunaqa Egipto nacionpin kasharqanku. Qallariypiqa kusisqan kasharqanku Jehová Dios Moisestapas Aarontapas llaqtanta kacharichinanpaq ajllasqa kasqankumanta (Éx. 4:29-31). Faraonmi ichaqa paykunata mana kachariyta munaspa imaymana sasa llank’anakunata qorqan, jinan paykunaqa Aaron contra Moisés contra rimapakuyta qallarirqanku. Jinaspa nirqanku: “Qankunaq causaykichispin faraonpas kamachinkunapas cheqnikuwanku. Qankunaqa espadatapas paykunaq makinkuman churashawaqchis jinatan ruwashankichis”, nispa (Éx. 5:19-21). Chay ruwasqankuqa manapunin allinchu karqan. Yaqapaschá mayqenninchispas unay tiempoña ima sasachakuytapas aguantashanchis. Chhaynapiña tarikuspapas, ¿imatan ruwananchis Jehová Diospipas llaqtanpipas confiashanallanchispaq?

6. ¿Imatan Habacucmanta yachasunman? (Habacuc 3:17-19).

⁶ Jehová Diosman willakuy imayna kashasqaykita, ama paymantaqa tˈaqakuychu. Profeta Habacucqa imaymana sasachakuykunapin tarikurqan, yaqapaschá payqa piensarqan Jehová Dios payta qonqapusqanta, manaña munakusqanta. Chaymi payqa imaynachus kashasqanta Jehová Diosman willakurqan, paymi nirqan: “Jehová Diosníy, ¿jayk’aqkaman qaparisparaq yanapayta mañakamusayki? […] ¿Imaraykun sarunchayta jinallata qhawanki?”, nispa (Hab. 1:2, 3). Jehová Diosqa uyarirqanmi Habacucpa mañakusqantaqa (Hab. 2:2, 3). Habacucqa Jehová Dios llaqtanrayku tukuy imaymana ruwasqanpi piensaspan repararqan Jehová Dios payta munakusqanta, chaymantapas repararqanmi ima sasachakuypiña tarikuqtinpas Jehová Dios yanapananta (leey Habacuc 3:17-19). ¿Imatan Habacucmanta yachasunman? Ima sasachakuypiña tarikuspapas Jehová Diosmantan mañakunanchis, willakunanchismi imaynachus kashasqanchista, amataq paymantaqa t’aqakunanchischu. Jehová Diosqa uyarinqapunin mañakusqanchistaqa, Habacucta jinan yanapawasunchis ima sasachakuytapas aguantananchispaq. Sichus reparasun imaynata Jehová Dios yanapawasqanchista chayqa astawanmi payta munakusun iñiyninchispas astawanmi wiñanqa.

7. ¿Imanirqanmi juj familian Shirley hermananchista, ichaqa imata ruwaymi yanaparqan Jehová Diospi confiashanallanpaq?

⁷ Kallpachakusun Bibliata leenanchispaq, juñunakuykunaman rinanchispaq, Diosmantapas willananchispaq. Chayta ruwaymi Papúa Nueva Guinea nacionmanta Shirley hermananchista yanaparqan. b Paykunaqa wajchallan karqanku, jinaspapas sapa p’unchaymi mijunallankupaq  llank’aqku. Juj kutinmi Shirley hermananchistaqa juj familian nisqa: “Qankunaqa tukuy tiempon ninkichis: Diosmi yanapawashanku, nispa. Ichaqa manan yanapasunkichischu, qankunaqa wajchallamá kashankichis. Aswanpas tiempoykichistamá usuchishankichis Diosmanta willaspaqa”, nispa. Chhaynata niqtinsi Shirley hermananchisqa piensasqa: “¿Cheqaqtapunichu Jehová Dios yanapawashankuman?”, nispa. Paymi nillantaq: “Chhaynataña k’amiwarqan chaypas noqaqa kaq raton Jehová Diosman llapa sasachakuyniykunata willakurqani. Chaymantapas Bibliata juj qelqanchiskunata iman estudiarqani, chaymantapas kallpachakushallarqanin juñunakuykunaman rinaypaq Diosmantapas willanaypaq. Kunanqa yachanin Jehová Diosqa noqatapas familiaytapas allintapuni cuidawasqankuta chaymi mana imaykupas faltawankuchu. Jehová Diosqa uyariwarqanmi mañakusqaytaqa”, nispa (1 Tim. 6:6-8). Sichus kallpachakushallasun Bibliata leenanchispaq, Diosmanta mañakunanchispaq, juñunakuykunaman rinanchispaq, Diosmanta willananchispaqpas chayqa manan ima sasachakuypi tarikuspapas Jehová Diosmantaqa t’aqakusunchu.

8. ¿Imatan wakin iñiqmasinchiskunawan ruwashanku?

⁸ Wakin runakunaqa radiopi, televisionpi, internetpi iman mana chaninta Diospa llaqtanta pusariq hermanonchiskunamanta rimanku (Sal. 31:13). Chayraykun wakin hermanonchiskunaqa suwa jina carcelpi wisq’asqa kashanku. Chaymi apóstol Pablowanpas pasarqan, paytaqa mana chaninmantan tumparqanku jinaspa carcelman wisq’arqanku. Ichaqa, ¿imatan chayta rikuspa wakin cristianokuna ruwarqanku?

9. ¿Imatan wakin cristianokuna ruwarqanku apóstol Pablota carcelman wisq’aqtinku?

⁹ Apóstol Pabloqa Roma llaqtapin carcelpi wisq’asqa kasharqan, chayta rikuspan wakin cristianokunaqa payta saqerparirqanku (2 Tim. 1:8, 15). Yaqapaschá paykunaqa Pablo carcelpi kasqanmanta p’enqakurqanku (2 Tim. 2:8, 9). Otaq manchakurqanku qatiykachasqa kayta. Apóstol Pabloqa imaymanatan iñiqmasikunarayku ruwarqan, yaqan wañuytapas paykunarayku tarirqan. Chhaynaqa saqerparisqankuta yachaspaqa anchatachá llakikurqan (Hech. 20:18-21; 2 Cor. 1:8). Noqanchisqa manan ñaupa tiempopi  wakin cristianokuna jinachu kananchis, aswanpas pusariwaqninchis iñiqmasinchiskunatan yanapananchis chhayna sasachakuykunapi tarikuqtinku. Ichaqa, ¿imatan yuyarinanchis pusariwaqninchis hermanonchiskunata qatiykachaqtinku?

10. ¿Imatan yuyarinanchis iñiqmasinchiskunata qatiykachaqtinku?

¹⁰ Allintan yuyarinanchis pis qatiykachawanchis chayta, imaraykus qatiykachasqa kanchis chaytapas. Biblian 2 Timoteo 3:12 textopi niwanchis: “Pipas Cristo Jesuswan jujllachasqa kaspa Diosta serviqqa qatikachasqallataqmi kanqa”, nispa. Chhaynaqa manan manchakunanchischu iñiqmasinchiskunata qatiykachaqtinkuqa. Yachasqanchis jinapas Saqran qatiykachashawanchis, payqa munan Diospa llaqtanmanta t’aqakunanchistan amaña Jehová Diostapas servinanchistan (1 Ped. 5:8).

11. ¿Imatan yachasunman Onesíforo cristianomanta? (2 Timoteo 1:16-18).

¹¹ Imaña kaqtinpas pusariwaqninchis hermanonchiskunata yanapasun (leey 2 Timoteo 1:16-18). Chaytan ruwarqan apóstol Pabloq tiemponpi Onesíforo cristianopas. Paymantan apóstol Pablo nirqan: “Manataqmi p’enqakurqanchu carcelpi cadenasqa kasqaymantapas”, nispa. Onesíforo cristianoqa apóstol Pablotan tarinankama maskharqan, tarispataq llapa necesitasqanpi yanaparqan. Onesiforoqa wañuyta mana manchakusparaqmi apóstol Pablota yanaparqan. ¿Imatan paymanta yachasunman? Noqanchispas Onesíforo jinan pusariwaqninchis iñiqmasikunata yanapananchis, qatiykachasqa kaqtinkupas defiendenanchis (Prov. 17:17). Hermanonchiskunaqa necesitankun sasa tiempokunapi yanapananchista munakunanchistapas.

12. ¿Imatan ruwasunman Rusia nacionpi jina iñiqmasinchiskunata qatiykachaqtinku?

¹² Askha iñiqmasinchiskunan Rusia nacionpiqa carcelpi wisq’asqa kashanku. Ichaqa, ¿imatan chaypi kaq iñiqmasinchiskuna ruwanku paykunata kallpachanankupaq? Paykunaqa juicio aparikuqtinqa rinkun iñiqmasinchiskunata kallpachanankupaq defiendenankupaq ima. ¿Imatan chaymanta yachasunman? Sichus mayqen iñiqmasinchistapas carcelman apankuman chayqa manan mancharikunanchischu, nitaqmi paykunamantaqa p’enqakunanchischu. Aswanpas Jehová Diosmantan mañapunanchis paykunapaqpas familiankupaqpas. Jinaspapas imachus atisqanchisman jinan paykunata yanapananchis (Hech. 12:5; 2 Cor. 1:10, 11).

13. ¿Iman pasawasunman familianchispas otaq llank’aqmasinchiskunapas noqanchismanta burlakuqtinku?

¹³ Mayninpiqa yaqapaschá familianchispas otaq llank’ananchispi compañeronchiskunapas noqanchismanta burlakunkuman. ¿Imarayku? Diosmanta willasqanchisrayku otaq Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukusqanchisrayku (1 Ped. 4:4). Yaqapaschá niwasunman: “Qanqa allin runan kanki, religionniykin ichaqa mana gustawanchu. Chaypiqa imaymana ruwanaykichistan jark’asunkichis”, nispa. Chaymantapas yaqapaschá wakinqa Diospa llaqtanmanta qarqosqakunawan mana rimasqanchisrayku niwasunman: “Qankunaqa runamasiykutan munakuyku ninkichismá riki. Chhaynaqa, ¿imaraykutaq paykunatari cheqnikunkichis?”, nispa. Chaykunata uyarispaqa yaqapaschá Jehová Diosmantapas llaqtanmantapas iskayayta qallarisunman, jinaspa nisunman: “¿Kasukunaypunichu chay kamachikuyta?”, nispa. ¿Imatan ruwawaq chhaynapi tarikuspa Jehová Diosmantapas llaqtanmantapas ama karunchakunaykipaq?

14. ¿Imatan ruwananchis Diospa kamachikuyninkunata kasukusqanchisrayku runakuna burlakuqtinku? (Salmos 119:50-52).

¹⁴ Jehová Diospa kamachikuyninkunatan kasukunanchis. Runakunaña Jobmanta burlakurqanku chaypas payqa manan chayraykuchu Jehová Diospa kamachikuyninkunata mana kasukurqan. Juj kaq amigonmi Jobta nirqan  yanqapaq Diosta servishasqanta yanqapaq kamachikuyninkunatapas kasukusqanta (Job 4:17, 18; 22:3). Chhaynataña Jobta nirqanku chaypas Jobqa manan paykunata kasurqanchu, payqa yacharqanmi Diospa kamachikuyninkunaqa allinninpaq kasqanta chaymi kallpachakurqan Dios sonqollapuni kananpaq (Job 27:5, 6). ¿Imatan chaymanta yachasunman? Runakunaña noqanchismanta burlakunkuman chaypas manan Jehová Diospa kamachikuyninkunamantaqa iskayananchischu, aswanpas yuyarinanchismi imaynatas Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukuy kausayninchispi yanapawarqanchis chayta. Chaytachus ruwasunchis chayqa piña noqanchismanta burlakunman chaypas manan Jehová Diosmantaqa t’aqakusunchu (leey Salmos 119:50-52).

15. ¿Imaraykun Brizit hermananchis familianpa burlakusqanta aguantarqan?

¹⁵ Yachasun India nacionpi tiyaq Brizit hermananchismanta, paytaqa familianmi nishuta cheqnikusqa Jehová Diospa testigon kasqanrayku. Payqa 1997 watapin bautizakusqa, hermananchispa qosanqa manas testigochu kasqa, jinaspapas bautizakusqan qhepallamansi qosanqa mana llank’anayoq qhepakapusqa chaysi wawankunawan kuska qosanpa familianpa llaqtanman astakapusqaku. Chay llaqtapipas aswan sasachakuykunapin tarikusqaku, qosanpas manas llank’anata tarisqachu, chaysi payqa ch’isiyaqta llank’asqa familianta manteninanpaq. Juñunakuykunapas 350 kilómetros karupiraqsi aparikusqa. Qosanpa familianqa nishutas hermananchista cheqnikusqaku Jehová Diospa testigon kasqanrayku, chaysi hermananchis Brizitqa familianwan kuska juj ladoman astakapusqaku. Chay qhepallamanmi ichaqa qosan wañukapusqa, tiempowanqa 12 watachayoq ususinsi cáncer onqoywan wañukapullasqataq. Chhayna sasachakuykunapi tarikusqanmantas Brizit hermananchispa kikin familianpas nisqa: “Jehová Diospa testigon kasqaykiraykun khayna sasachakuykunapi tarikushanki”, nispa. Chhaynataña familian nirqan chaypas payqa Jehová Diospin confiarqan manan Jehová Diospa llaqtanmantapas t’aqakurqanchu.

16. ¿Ima bendicionkunatan Brizit hermananchis chaskirqan Jehová Diospipas llaqtanpipas confiasqanrayku?

¹⁶ Watukuq umallin Brizit hermananchista nisqa tiyasqan ladopi Diosmanta willananpaq juñunakuykunatapas  aparinanpaq. Qallariypis payqa mana atinanpaq jina qhawarisqa, ichaqa watukuq umalliq nisqanta kasukuspan tiyasqan ladopi Diosmanta willayta qallarisqa juñunakuykunatapas aparisqa. Jinaspapas ususinkunapiwan kuskan Diosta adorana horatapas aparisqaku. Chayta ruwasqanraykun Brizit hermananchisqa askha runakunaman Diosmanta yachachisqa. Chaymantapas askha runakunan Jehová Diospa testigon kapusqaku. 2005 watapin Brizit hermananchisqa precursora regular kapusqa. Chhaynata Jehová Diospipas llaqtanpipas confiasqanraykun kunanqa ususinkunapas junt’aq sonqowan Jehová Diosta servishanku. Jinaspapas kunanqa iskay iñiq t’aqakunañan tiyasqan ladopi kapun. Brizit hermananchisqa kusisqan kashan, payqa allintan repararqan Jehová Diosqa mayta yanapasqanta, familianpa burlakusqantapas aguantananpaq yanapasqanta.

17. ¿Imata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis?

¹⁷ Sasachakuykunapi tarikuspaqa yaqapaschá nisunman: “Jehová Diosqa manapaschá yanapawanchu”, nispa. Otaq nisunman: “Llaqtanta yanapaspaqa yaqapaschá sasachakuykunapi tarikusaq”, nispa. Saqraqa chhayna piensananchistan munan, chaymantapas munanmi pusariwaqninchis hermanonchiskunata yanqamanta tumpaqtinku mancharikunanchista, otaq pipas burlakuwaqtinchis Diosmantapas llaqtanmantapas iskayananchista. Noqanchisqa allintan yachanchis chaykunaqa Saqraq trampankuna kasqanta chaymi mana engañachikunanchischu (2 Cor. 2:11). Chhaynaqa ima sasachakuykunapipas tarikuspaqa kallpachakusun Jehová Diospipas llaqtanpipas confiananchispaq, Jehová Diosqa manan jayk’aqpas saqerpariwasunchu (Sal. 28:7). Chayrayku amapuni Jehová Diosmantaqa t’aqakusunchu (Rom. 8:35-39).

18. ¿Imatan qatimuq yachachikuypi yachasunchis?

¹⁸ Kay yachachikuypi yachamusqanchis jinapas imaymana sasachakuykunapiña tarikusunman chaypas manapunin Jehová Diosmantapas llaqtanmantapas t’aqakunanchischu. Ichaqa Diospa llaqtanpipas kanqan sasachakuykunaqa, ¿imatan ruwananchis chhaynapi tarikuspa Jehová Diosmantapas llaqtanmantapas ama t’aqakunanchispaq? Chaymantan qatimuq yachachikuypi yachasunchis.