1. ¿Imaynan khuyapayakuq runa?

KHUYAPAYAKUQ runaqa sumaq sonqo, munakuq, qoykukuq iman. Jesusmi willaran Samaria llaqtayoq runamanta, chay runaqa khuyapayakuqmi karan. Jesuspa willasqan jina, juj judío runatas suwakuna lliuta ch’utispa k’irisqata saqerparisqaku, chayta rikuspas Samaria llaqtayoq runaqa khuyapayaspa judío runata yanapasqa (Luc. 10:29-37). Chayta willaspan Jesusqa rikuchisharan Jehová Dios chhayna khuyapayakuq kasqanta, chaymi Jehová Diosqa sapa p’unchay khuyapayawanchis.

2. ¿Imaynatan Jehová Dios rikuchillawanchistaq khuyapayakuq kasqanta?

² Chaymantapas khuyapayakuq runaqa jujkunaq juchantan perdonan. Chhayna khuyapayakuqmi Jehová Diospas. Juchanchiskunamanta wañuytaña merecenchis chaypas payqa khuyapayakuq kasqanraykun perdonawanchis. Chaymi Salmos librota qelqaq Jehová Diosmanta niran: “Manan mana chanin ruwasqanchiskunaman jinachu noqanchistaqa muchuchiwanchis, manan juchanchiskunaman jinapaschu pagawanchis”, nispa (Sal. 103:10). Khuyapayawasqanchisraykuña Jehová Dios juchanchiskunata perdonawanchis chaypas, mayninpiqa wanachiwasunpunin.

3. ¿Ima tapuykunatan kay yachachikuypi kutichisunchis?

³ Kay yachachikuypin kay tapuykunata kutichisunchis: ¿Imaraykun Jehová Dios khuyapayawanchis? ¿Imaraykun nisunman: “Jehová Diosqa khuyapayawasqanchisraykun wanachiwanchis”, nispa? ¿Iman yanapawasunman Jehová Dios jina khuyapayakuq kananchispaq?

4. ¿Imaraykun Jehová Dios khuyapayawanchis?

⁴ Munakuwasqanchisraykun. Apóstol Pablon niran: “Diosmi ichaqa ancha khuyapayakuq”, nispa. Chaypi nisqan jina, Jehová  Dios khuyapayakuq kasqanraykun ajllasqa cristianokunaqa janaq pachapi tiyanqaku (Efes. 2:4-7). Jehová Diosqa manan paykunallatachu khuyapayan, payqa llapa runakunatan khuyapayawanchis. Chaymi rey Davidpas niran: “Allinmi Señor Diosqa llapapaq, khuyapayaspan llapa ruwasqanta qhawashan”, nispa (Sal. 145:9). Chayraykun Jehová Diosqa pay sonqo runakunataqa khuyapayallanpuni.

5. ¿Imaynapin Jesús yachan Jehová Dios khuyapayakuq kasqanta?

⁵ Jesusqa waranqa-waranqa watakunan janaq pachapi papanwan kuska tiyaran, chaymi allintapuni yachan Jehová Diosqa khuyapayakuq kasqanta (Prov. 8:30, 31). Jesusqa rikuranchá kay pachapi runakuna juchallikuqtinku Jehová Dios sapa kuti khuyapayasqanta (Sal. 78:37-42). Chaymi Jesuspas kay pachapi kashaspaqa runakunaman yachachiran Jehová Diosqa khuyapayakuq kasqanta.

6. ¿Ima willasqanwanmi Jesús rikuchiran Jehová Dios khuyapayakuq kasqanta?

⁶ Juj kutinmi Jesús willaran chinkapuq churimanta. Chaywanmi yachachisharan Jehová Diosqa khuyapayakuq kasqanta. Chinkapuq churiqa wasinmanta ripuspan mana allinta kausaran, jinaspa llapa kaqninkunata tukupuran (Luc. 15:13). Tiempowanmi ichaqa mana allinkuna ruwasqanmanta sonqomantapuni pesapakuran, jinaspa juch’uyaykukuspa wasinman kutipuran. ¿Imatan chayta rikuspa papan ruwaran? Jesusmi niran: “Taytantaq karullapiraq kashaqtin payta rikuran, jinaspa mayta khuyapayaykuspa payman phawariran, abrazaykuspataq much’aykuran”, nispa. Jesuspa nisqan jina papanqa manan phiñakuranchu, nitaqmi pisicharanpaschu. Aswanpas wawanta khuyapayaspan perdonaran, jinaspa jujmanta wasinpi chaskiran. Chaywanmi Jesusqa rikuchisharan Jehová Diospas khuyapayakuq kasqanta, payqa liston kashan sonqomantapuni pesapakuqtinchis perdonawananchispaq (Luc. 15:17-24).

7. Jehová Dios ancha yachayniyoqña chaypas, ¿imaraykun khuyapayawanchis?

⁷ Ancha allin yachayniyoq kasqanraykun. Jehová Diosqa ancha allin ‘yachayniyoqmi’, jinaspapas payqa ‘khuyapayakuq’ Diosmi (Sant. 3:17). Jehová Diosqa juj tayta jinan wawankuna allin kananchista munaspa khuyapayawanchis (Sal. 103:13; Isa. 49:15). Noqanchisqa juchayoq kasqanchisraykun wañuyta merecenchis. Ichaqa Jehová Diosqa ancha yachayniyoq kasqanraykun sonqomantapuni  pesapakusqanchista rikun, jinaspa khuyapayaspa perdonawanchis. Ichaqa manan chayraykuchu jucha ruwasqanchista jinallata qhawan, mayninpiqa wanachiwasunpunin.

8. ¿Imaraykun juj hermano mayninpi Diospa llaqtanmanta qarqosqa kanan?

⁸ Sichus juj hermano yuyaypipuni mana p’enqarikuspa ima juchapipas purishanman chayqa, yaqapaschá Diospa llaqtanmanta qarqosqa kapunqa. Apóstol Pablon niran: “Ama chhayna runawanqa juñukuychischu”, nispa (1 Cor. 5:11). ¿Imaraykun juchanmanta mana pesapakuq hermano Diospa llaqtanmanta qarqosqa kapunan? Chhaynapi hermanokunata ama samaykunanpaq, Jehová Diospa llaqtanpas ch’uyalla kashananpaq. Wakin hermanonchiskunan ichaqa chayta rikuspa piensanku Jehová Diosqa mana khuyapayakuq kananpaq, ichaqa manan chhaynachu.

9, 10. a) Hebreos 12:5, 6 nisqan jina, ¿imaraykun Jehová Dios juchallikuqkunata wanachin? b) ¿Ima ejemplowanmi Jehová Dios khuyapayakuq kasqanta tupanachisunman?

⁹ “Kay hermanoqa manañan testigoñachu kapun” nispa willakamuqtinkuqa anchatapunin llakikunchis. Yaqapaschá chayta uyarispaqa nisunman: “¿Imaraykutaq chay hermanotari qarqopushanku? ¿Manachu aswanpas perdonayunkuman?”, nispa. Bibliaq nisqan jina wanachisqankuqa allinmi, Jehová Diosqa munakuq khuyapayakuq kasqanraykun juchallikuqkunataqa wanachin (Prov. 13:24). Juchallikuq runaqa Diospa llaqtanmanta qarqosqa kasparaqmi juchallikusqankunamanta yuyayman kutin. Chhayna wanachisqa kasqanmi payta yanapan juchankunata saqespa Diospa llaqtanman kutimpunanpaq. Chaymi allinpuni Diospa llaqtanmanta qarqosqa kasqanqa (leey Hebreos 12:5, 6).

¹⁰ Juj oveja onqosqa kaqtinqa juj ladomanmi michiqqa chay ovejata t’aqan, chhaynapi qhali ovejakunata ama contagiananpaq. Khuyaytaña chay oveja waqanqa chaypas, t’aqasqanqa allinpunin, chhaynapin michiqqa chay onqosqa ovejata yanapanqa. Sichus mana t’aqanmanchu chayqa juj ovejakunatan lliuta contagiarunman (Levítico 13:3, 4 textowan tupanachiy).

11. a) ¿Imapin Diospa llaqtanmanta qarqosqa runa rijch’akun juj onqoyniyoq ovejaman? b) ¿Ima yanapaykunan kan Diospa llaqtanmanta qarqosqa runapaq?

¹¹ Diospa llaqtanmanta qarqosqa runakunaqa chay onqosqa oveja jinan mana allinchu iñiyninkupi kashanku (Sant. 5:14). Chaymi jujkunata ama contagianankupaqqa Diospa llaqtanmanta qarqosqa kapunku. Jehová Diosqa llaqtanpi junt’aq sonqo runakunata munakusqanraykun juchallikuqkunata qarqon, chhaynapi juchallikuqkunapas yuyayman kutispa Diosman kutirikunankupaq. Diospa llaqtanmantaña qarqosqa kapunku chaypas paykunaqa atinkumanmi juñunakuykunaman jamuyta, jw paginapipas qelqanchiskuna estudiayta, JW Canal programa qhawaytapas. Sichus umalliqkuna reparanku Diospa llaqtanmanta qarqosqa runa iñiyninpi kallpachakushasqanta chayqa yanaparinankun Diospa llaqtanman kutimpunankupaq. *

12. ¿Imatan umalliqkuna ruwananku pipas juchanmanta mana pesapakuyta munaqtin?

¹² Umalliqkunaqa manan pitapas comuntachu Diospa llaqtanmantaqa qarqonku, aswanpas juchankumanta mana pesapakuqkunallatan. Chayraykun umalliqkunaqa allin yuyaywan chaykunata qhawarinanku, jinaspapas paykunaqa maykamachus Jehová Diospa nisqanman  jinallan juchallikuqkunata wanachinku (Jer. 30:11). Umalliqkunaqa anchatapunin munakuwanchis, paykunaqa Jehová Dioswan allinpi kananchistan munanku. Chaymi mayninqa juchankumanta mana pesapakuqkunata Diospa llaqtanmanta qarqopunanku kanqa.

13. ¿Imaraykun Diospa llaqtanmanta juj runa qarqosqa kapuran?

¹³ Apóstol Pabloq tiemponpin juj runa qhelli juchapi purishasqa. Chay runaqa mana p’enqarikuspan taytanpa warminwan tiyashasqa, chayqa sinchi mana allinpunin karan. Jehová Diosmi Israel runakunata kamachiran: “Pipas taytanpa warminwan puñukuqqa taytantan pisichan, chaymi iskayninku juchankumanta wañuchisqa kanqaku”, nispa (Lev. 20:11). Apóstol Pabloqa manan niranchu chay juchallikuq runata wañuchinankupaqqa, ichaqa niranmi iñiq t’aqamanta qarqopunankupaq. Wakin cristianokunaqa manan jatun juchapaqchu chay runaq ruwasqanta qhawarisharanku, chaymi payqa mana allin ejemplochu karan (1 Cor. 5:1, 2, 13).

14. 2 Corintios 2:5-8, 11 nisqan jina, ¿imaniranmi apóstol Pablo juchanmanta pesapakuspa Diospa llaqtanman kutimpuq runamanta?

¹⁴ Chay juchallikuq runaqa tiempowanmi juchankunamanta pesapakuspa cambiaran. Chaymi apóstol Pabloqa iñiq t’aqapi umalliqkunata niran: “Kunanqa tukuy sonqowan payta perdonaychis kallpachaychis ima, mana chayqa paqtapas llakiq ñit’isqan tarikuspa pisipapunman. Chayraykun valekuykichis wajmanta payta munakapunaykichispaq”, nispa (leey 2 Corintios 2:5-8, 11). Chay runaqa Diospa llaqtanmantaq kutimpusharan chayqa apóstol Pabloqa manan munaranchu sinchi llakisqa kaspa pisipapunanta, chaymi iñiq t’aqapi hermanokunata niran chay runata perdonaspa kallpachanankupaq.

15. ¿Imatan umalliqkuna ruwanku khuyapayakuq kasqankurayku?

¹⁵ Umalliqkunaqa Jehová Dios jina khuyapayakuqmi kanku. Chhayna khuyapayakuq kasqankuraykun paykunaqa Jehová Diospa nisqanman jina juchankumanta mana pesapakuqkunata wanachinku. Juchankumanta pesapakuqkunatan ichaqa khuyapayaspa Jehová Dios jina perdonanku. Mana pesapakuq juchallikuqkunata jinallata qhawankuman chayqa manan khuyapayakuq kasqankuta rikuchishankumanchu. Ichaqa, ¿umalliqkunallachu khuyapayakuq kananku?

16. Proverbios 21:13 nisqan jina, ¿imaraykun jujkunata khuyapayananchis?

¹⁶ Llapallanchismi kallpachakunanchis Jehová Dios jina khuyapayakuq kananchispaq. Manachus khuyapayakuq kasun chayqa manan Jehová Diosqa mañakusqanchista uyariwasunchu (leey Proverbios 21:13). Chaymi manapuni jujkunataqa juchachananchischu, aswanpas kallpachakunanchismi juchanmanta pesapakuq hermanota kallpachananchispaq sonqochananchispaq ima. Chaymantapas yuyarinanchismi Santiago 2:13 textoq nisqanta. Chaypin nin: “Pipas mana khuyapayakuqqa mana khuyapayakuyllawantaqmi juzgasqa kanqa”, nispa. Llapanchismi munanchis jujkuna khuyapayawananchista, chayraykun noqanchispas kallpachakunanchis jujkunata khuyapayananchispaq. Astawanqa juchanmanta pesapakuspa kutimpuq hermanonchiskunatan khuyapayananchis, jinaspa kallpacharinanchis.

17. ¿Imaynatan David khuyapayakuq kasqanta sonqomantapuni rikuchiran?

¹⁷ Bibliapi Dios sonqo runakunamanta yachaymi yanapawasun jujkunata ama juchachananchispaq aswanpas sonqomantapuni khuyapayananchispaq. Rey Davidpas sonqomantapunin jujkunata khuyapayaran. Paytaqa rey Saulmi sinchitapuni cheqnikuran jinaspa wañuchiyta munaran. Davidmi ichaqa rey Saulta khuyapayaran, manataqmi jayk’aqpas paymantaqa vengakuranchu (1 Sam. 24:9-12, 18, 19).

18, 19. ¿Imakunapi tarikuspan David mana khuyapayakuqchu karan?

¹⁸ Mayninpin Davidqa mana khuyapayakuqchu karan. Juj kutinmi Davidqa Nabalmanta mijunata mañakuran, paymi ichaqa mana yanapayta munaranchu, aswanpas Davidmantan mana allinta rimaran. Chaywanmi Davidqa sinchitapuni phiñakuran jinaspa Nabalta runankunatawan wañuchiyta munaran. Ichaqa Nabalpa esposan Abigailmi usqhaylla Davidwan rimaq riran. Davidqa Abigailpa nisqanta uyarispan manaña Nabaltapas runankunatapas wañuchiranñachu (1 Sam. 25:9-22, 32-35).

¹⁹ Juj kutinmi Natanqa rey Davidpa kasqanman rispa juj qhapaq runamanta wajcha runamantawan willaran. Qhapaq runaqa wajcha runaq ovejachantas suwarapusqa. Chayta uyarispan Davidqa sinchitapuni phiñakuspa niran: “Señor Diospa sutinpin jurani chay jina ruwaq runaqa wañuchisqan kanan”, nispa (2 Sam. 12:1-6). Jehová Diosqa Moisesmanmi kamachiran juj ovejata suwakuq runaqa tawa ovejatawan suwakusqanmanta kutichipunanpaq (Éx. 22:1). Allintaña David chay kamachikuyta yacharan chaypas, mana khuyapayaspan chay runamanta niran: “¡Chay jina ruwaq runaqa wañuchisqan kanan!”, nispa. Davidqa chay suwa runamantapas aswan jatun juchakunamanraqmi urmaran, chaywanpas Jehová Diosqa khuyapayaspan Davidta perdonaran. Chayta willaspan Natanqa Davidta reparachiyta  munasharan aswan jatun juchataraq ruwasqanmanta Jehová Diosqa khuyapayaspa perdonasqanta (2 Sam. 12:7-13).

20. ¿Imatan yachasunman David jujkunata juchachasqanmanta?

²⁰ Davidqa sinchi phiñasqa kaspan Nabalta runankunatawan wañuchipuyta munaran, Natanpa willasqan runatapas juchacharanmi, wañuchisqa kanantataqmi munaranpas. ¿Imaraykun David allin runa kashaspa mana khuyapayakuqman tukupuran? Iñiyninpi mana allin kashasqanraykun. Payqa jatun juchakunamanmi urmaran, chaymi paytaqa mana allin ruwasqankunamanta sonqon juchachasharan. Chaymi jujkunata mana khuyapayaspa juchachayta qallariran. Chaymi noqanchiswanpas pasanman. Sichus iñiyninchispi mana allinchu kashasunman chayqa jujkunatan juchachayta qallarisunman. Chaymi Jesuspas niran: “Amaña pitapas juzgaychischu, chhaynapi mana juzgasqa kanaykichispaq, imaynatachus juzgasqaykichisman jinan qankunapas juzgasqa kallankichistaq”, nispa (Mat. 7:1, 2). Chhaynaqa manapunin jujkunataqa juchachananchischu, aswanpas kallpachakunanchismi Jehová Dios jina khuyapayakuq kananchispaq.

21, 22. ¿Imakunata ruwaspan khuyapayakuq kasqanchista rikuchisunman?

²¹ Khuyapayakuq runaqa jujkunata yanapananpaqmi kallpachakun. Chayraykun noqanchisqa kallpachakunanchis familia ukhupi, iñiq t’aqapi, Diosmanta willashaspapas khuyapayakuq kananchispaq. Pipas yanapanata necesitashan chayqa yanaparinanchismi ima kaqninchiskunawanpas, Diospa llaqtanman kutimpuqkunatapas kallpacharinanchismi. Chaymantapas kallpachakunanchismi Diospa gobiernonmanta runakunaman astawan willamunanchispaq, chayta ruwaspan runakunata khuyapayasqanchista rikuchisunchis (Job 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Sant. 1:27).

²² Llapanchispas khuyapayakuq kasqanchistan rikuchinanchis. Chayta ruwaspaqa “ancha khuyapayakuq” Jehová Diosninchistan kusichisun.