1. ¿Imata reparakuspallan kusisqa kayta atisunman, imarayku?

 CHEQAQ kusikuyqa manan juj ratulla kusisqa kaychu, aswanpas wiñaypaq kusisqa kaymi. Jesusmi Olivos orqopi kashaspa nirqan imaynatas chay kusikuyta tarisunman chayta. Paymi nirqan: “Kusisqan kanku Diosta necesitasqankuta reparakuqkunaqa”, nispa (Mat. 5:3). Sichus reparakusun Diosta necesitasqanchista chayqa kusisqan kasun. ¿Imarayku? Jehová Diosqa payta yupaychananchispaqmi kamawarqanchis chaymi payta yupaychaspalla kusisqa kayta atinchis, chaytan Jesuspas allinta yacharqan. Chaymi nirqan: “Kusisqan kanku Diosta necesitaqkunaqa”, nispa. Chhaynaqa, Jehová Diosta yupaychaspallan kusisqaqa kayta atinchis pay “kusisqa Dios” kasqanrayku (1 Tim. 1:11).

2, 3. a) Jesuspa nisqan jina, ¿pikunan kusisqa kayta atinkuman? b) ¿Imatan kay yachachikuypi yachasunchis, imayna kananchispaqmi chaykuna yanapawasun?

² Chhaynaqa, ¿imapas allin kallaqtinchu kusisqa kayta atisunman? Manan. Jesusmi Olivos orqopi kashaspa nirqan: “Kusisqan kanku llakisqa sonqokunaqa”, nispa. Chaypi nisqan jinapas llakisqa sonqoyoqkunapas atinkumanmi kusisqa kaytaqa. Yaqapaschá paykunaqa ima jucha ruwasqankumantapas otaq ima sasachakuypi tarikusqankumantapas llakisqa kashankuman. Chaymantapas Jesusqa nirqanmi: “Kusisqan kanku chanin kaqta ruwasqankurayku qatikachasqa kaqkunaqa”, nispa (Mat. 5:4, 10, 11). Ichaqa, ¿atisunmanpunichu chhayna sasachakuykunapi tarikuspa kusisqa kayta?

³ Jesuspa nisqan jinapas kusisqa kanapaqqa manan imapas allin kallaqtin kusisqa kaychu, aswanpas Jehová Diosta reqsispa payman achhuykuspa kusisqa kaymi (Sant. 4:8). Ichaqa, ¿imatan chaypaq ruwananchis? Chayta yachananchispaq kinsamanta yachasunchis, chaykunan yanapawasunchis cheqaq kusikuyta tarinanchispaq.

4. ¿Imatan ruwananchis kusisqa kananchispaq? (Salmos 1:1-3).

⁴ JUJ KAQ: Kusisqa kananchispaqqa tukuy atisqanchistan kallpachakunanchis Diospa qowasqanchis mijunata mijunanchispaq. Mijuna kallaqtinmi runapas uywakunapas kausanchis, mana mijusunmanchu chayqa manan kausasunmanchu. Ichaqa runakunaqa manan mijunata mijunallanchispaqchu kamasqa karqanchis, aswanpas Diosmanta yachananchispaqwanmi. Chaymi Jesuspas nirqan: “Manan t’antallawanchu runaqa kausanqa, aswanpas Jehová Diospa llapa nisqankunawan iman”, nispa (Mat. 4:4). Chhaynaqa, kusisqa kananchispaqqa Diospa simintan sapa p’unchay leenanchis chaymantapas Bibliamanta kaq qelqanchiskunatan t’aqwinanchis. Salmos librota qelqaqmi Diospa simin qelqata leeq runamanta nirqan: “Payqa Jehová Diospa kamachikuyninkunawanmi kusikun; tuta-p’unchaymi chaykunata leen”, nispa (leey Salmos 1:1-3).

5, 6. a) ¿Imakunatan Jehová Dios Bibliapi niwanchis? b) ¿Imaynatan Biblia leesqanchis yanapawanchis?

⁵ Jehová Diosqa anchatan munakuwanchis, chaymi payqa simin qelqapi niwanchis imatas ruwananchis kusisqa kananchispaq chayta. Paymi simin qelqapi niwanchis imaraykus kamasqa karqanchis chayta, imatas ruwananchis paypa amigon kananchispaq chayta, imatas ruwananchis juchanchiskunata perdonawananchispaq chaytapas. Chaymantapas willawanchismi imaynatas jamuq tiempopipas sumaq kausayta qowasunchis chayta (Jer. 29:11). Tukuy chaykunamanta Bibliapi leespaqa anchatan kusikunchis.

⁶ Bibliapiqa imaymana yachachikuykunatan tarinchis, chaykunaqa vidanchispaq allin consejokunan. Sichus chaykunaman jina kausananchispaq kallpachakusunchis chayqa kusisqan kausasunchis. Chaymi sinchi llakisqaña kashasunman  chaypas imaymana problemakunapiña tarikushasunman chaypas manapuni Biblia leenanchistaqa saqenanchischu, aswanpas astawanmi kallpachakunanchis Bibliata leenanchispaq leesqanchispi yuyaymanananchispaqpas. Chayta ruwaspallan cheqaq kusikuyta tarisunchis. Jesuspas nirqanmi: “Diospa siminta uyarispa waqaychaqkunan kusisqaqa kanku”, nispa (Luc. 11:28).

7. ¿Imakunatan reparananchis Bibliata leeshaspa?

⁷ Bibliata leeshaspaqa manan apurayllachu comunta leenanchis, aswanpas tiempotan orqonanchis mijunata jina allinta khamunanchispaq. Pipas gustawasqanchis mijunata wayk’upuwaqtinchisqa tiyaykuspan chaytaqa sumaqta mijunchis ¿riki? Ichaqa sichus apurasqalla ima afanpipas purispa chay mijunata ratulla mijurusunman chayqa manan yuyasunmanchu imachus mijusqanchistaqa ¿riki? Bibliawanpas chhaynan, sichus apurasqalla leerusunman chayqa manan ni ima leesqanchistapas yuyasunmanchu, nitaqmi reparakusunmanchu imaynatas Jehová Dios yanapawashanchis chaytapas. Chaymi Bibliata leespaqa allinta reparananchis imamantas leeshanchis chayta, leesqanchispi imakunas pasashan chayta, imaynatas chay leesqanchispas yanapawasunman chaytapas. Sichus chayta ruwananchispaq tiempota t’aqasunchis chayqa reparasunmi imaynata Jehová Dios yanapawashasqanchista, jinaspapas kusisqan kasun.

8. ¿Imaynatan “allin yuyayniyoq junt’aq kamachi” tiempollanpi mijunata qowashanchis? (Qhaway uranpi kaq willakuyta).

⁸ Jesusmi “allin yuyayniyoq junt’aq kamachita” churarqan espiritual mijunata tiempollanpi qowananchispaq, chhaynapi allin iñiyniyoq kananchispaq (Mat. 24:45). * Chay espiritual mijunakunaqa Bibliamanta orqosqa yachachikuykunan kashan (1 Tes. 2:13). Chaykunan yanapawanchis Jehová Diosta allinta reqsinanchispaq imachus piensasqantapas allinta yachananchispaq. Ichaqa, ¿imaynatan “allin yuyayniyoq junt’aq kamachi” chaykunata qowanchis? Imaymana qelqanchiskunata preparaspan. Chaykunan kashan Qhawaq ¡Rijch’ariy! qelqanchiskuna, videokuna, jw.org paginapi imaymana qelqanchiskuna, juñunakuykunapi yachachikuykuna, JW Canal programanchispas. Tukuy chaykunaqa junt’asqan kashan imaymana simikunapi, chaymi tiempota t’aqananchis chaykunata leenanchispaq qhawananchispaq ima.

9. ¿Imata ruwaspan kusisqa kallanchistaq?

⁹ ISKAY KAQ: Kusisqa kananchispaqqa Jehová Diospa llapa kamachikuyninkunatan kasukunanchis. Salmos librota qelqaq runan nirqan: “May kusisqan Jehová Diosta manchakuqqa, paypa ñannillanpi puriq runaqa”, nispa (Sal. 128:1). ¿Imataq Diosta manchakuyri? Diosta manchakuyqa Diosta respetaymi, cheqnisqan ruwaykunatapas cheqnikuymi (Prov. 16:6). Noqanchisqa manan ima kaqtinpas Jehová Diostaqa llakichiytaqa munanchischu. Chayraykun tukuy atisqanchista kallpachakunanchis Jehová Diospa nisqanman jina ch’uyata kausananchispaq, millay mana allin ñanmanta, qhelli juchapi puriykunamantapas t’aqakunanchispaq (2 Cor. 7:1). Sichus Jehová Diospa kamachikuyninkunaman jina ch’uyata kausasunchis millay qhelli ruwaykunatapas cheqnikusunchis chayqa kusisqan kasunchis (Sal. 37:27; 97:10; Rom. 12:9).

10. ¿Imatan ruwananchis Diospa kamachikuyninkunawan? (Romanos 12:2).

¹⁰ (Leey Romanos 12:2). Yaqapaschá llapanchispas nishanchis: “Jehová Diospa kamachikuyninkunaqa allinpunin”, nispa. Ichaqa chaytaqa manan yachayllachu yachananchis aswanpas kasukunanchismi. Kaypi piensasunchis, yaqapaschá juj runa ninman: “Respetananchismi autoridadkunaq churasqan leykunataqa, chay leykunaqa manan yanqapaqchu kashan”, nispa. Ichaqa carrota manejashaspa autoridadkunaq churasqan señalkunata mana kasukunmanchu chayqa manan chay  ruwasqanwanqa respetashanmanchu autoridadkunataqa ¿riki? Chhaynan Jehová Diospa kamachikuyninkunapas, chaykunataqa manan yachayllachu yachananchis aswanpas chayman jinan kausananchis, chayta ruwaspan rikuchisunchis Jehová Diospa kamachikuyninkunaqa allinninchispaqpuni kasqanta (Prov. 12:28). Rey Davidpas yacharqanmi Jehová Diosta kasukuspalla kusisqa kayta atisqanchista. Chaymi pay nirqan: “Kausay ñantan reqsichiwanki. Sumaqta qhawariwasqaykiqa may kusikunapaqmi, paña ladoykipiqa wiñaypaqmi kusikuy kanqa”, nispa (Sal. 16:11).

11, 12. a) ¿Imakunamantan cuidakunanchis llakisqa otaq sayk’usqa kashaspa? b) ¿Imaynatan Filipenses 4:8 yanapawanchis allinta kusirikuykunata ajllakunanchispaq?

¹¹ Yaqapaschá sayk’usqa kashaqtinchis otaq ima llakikuypipas kashaqtinchis juj ratu samarikuyta munaspa imapipas kusirikuyta munasunman. Chay ruway manaña juchachu chaypas cuidadowanmi allinta ajllakunanchis imakunawanchus kusirikusun chayta, manan noqanchisqa Jehová Diospa cheqnisqan ruwaykunataqa ruwayta munanchischu ¿riki? (Efes. 5:10-12, 15-17).

¹² Filipos iñiq t’aqaman carta apachisqanpin apóstol Pablo paykunata kallpacharqan tukuy chanin kaqpi, tukuy munakuyman apaq kaqpi, tukuy ch’uya kaqpi, tukuy allin kaqkunapi piensanankupaq (leey Filipenses 4:8). Manaña kusirikuykunamantachu apóstol Pablo chaypi rimasharqan chaypas chay nisqanqa yanapawasunmanmi allinta ima kusirikuytapas ajllakunanchispaq. Yaqapaschá manaraq ima kusirikuytapas ajllakushaspa chay textoq nisqanman jina kaykunata tapukusunman: “Kay película qhawasqay, kay taki uyarisqay otaq imatapas celularpi qhawasqay, ¿tukuy chanin kaymanchu tukuy ch’uya kaymanchu apawan? Icha, ¿qhelli ruwaykunamanchu apawan?”, nispa. Chaykunatachus tapukusunchis chayqa allintan reparasunchis imakunatas Jehová Dios munakun imakunatas cheqnikun chayta, chaytaqmi yanapawasun Jehová Diospa ñaupanpi ch’uyata kausananchispaq (Sal. 119:1-3). Chaytachus ruwasunchis chayqa conciencianchispas ch’uyan kanqa kusisqataqmi kausasunpas (Hech. 23:1).

13. ¿Imatan ruwananchis kusisqa kananchispaq? (Juan 4:23, 24).

¹³ KINSA KAQ: Kusisqa kananchispaqqa Jehová Diostan ñaupaqta servinanchis. Jehová Diostaq kamawarqanchis chayqa payllatan yupaychananchis (Apo. 4:11; 14:6, 7). Jehová Diosninchistaqa paypa munasqanman jinan yupaychananchis “espirituwan cheqaq kaywan ima” (leey Juan 4:23, 24). Kallpachakunanchismi Jehová Diospa santo espiritunwan pusachikunanchispaq, chhaynapi yupaychayninchis Bibliapi kaq cheqaq yachachikuykunaman jina kananpaq. Tiyasqanchis ladopi Diosta serviy jark’asqaña kashanman chaypas noqanchispaqqa Jehová Diosta serviymi imamantapas aswan importante kanan. Kunan tiempopiqa pachaj más iñiqmasinchiskunan Jehová Diosta servisqankurayku carcelpi wisq’asqa kashanku. * Chhayna sasachakuykunapiña tarikushanku chaypas chay iñiqmasinchiskunaqa kusisqan kashanku. Runaña k’amiwanchis imataña niwanchis chaypas kusisqan kanchis. Jehová Diosmi noqanchiswanqa kashan tiempollanpitaqmi payqa imaymana bendicionkunata qowasunchis (Sant. 1:12; 1 Ped. 4:14).

14. ¿Iman Yovidón iñiqmasinchista pasarqan?

¹⁴ Ima sasachakuypiña tarikusunman chaypas atisunmanmi kusisqalla kaytaqa, chaytan askha iñiqmasikuna rikuchirqanku. Yachasunchis Yovidón Boboyónov iñiqmasinchismanta, payqa Tayikistán nacionmantan. Paytaqa 2019 watapin 4 octubre killapi presota apapurqanku cuartelman mana riy munasqanmanta, payqa 19 watallanpiraqmi kasharqan. Paytaqa askha killakunan  suwata jina carcelman wisq’asqaku, chay noticiaqa jinantin llaqtakunamanmi chayarqan. Hermanonchistaqa policiakunas obligasqaku soldado p’achawan churakuspa banderata yupaychananpaq, jinaspa presota juj llaqtaman apapusqaku chaypi llank’ananpaq. Chayta yacharuspas chay nacionpi presidenteqa chay hermanonchista kacharipunankupaq nisqa. Chhayna sasachakuykunapiña Yovidón iñiqmasinchis tarikurqan chaypas kusisqan iñiyninpi qaqata sayarqan. ¿Iman chhayna kananpaq yanaparqan? Jehová Diospa siminmi paytaqa yanaparqan.

15. ¿Imaynatan Yovidón iñiqmasinchis iñiyninpi kallpachakurqan carcelpi kashaspa?

¹⁵ Yovidón iñiqmasinchispaqqa manas Biblianpas ni ima revistanpas kasqachu carcelpi kashaqtinqa, chaywanpas payqa tukuy atisqantas ruwasqa Diospa qosqan espiritual mijunata mijunanpaq. ¿Imaynatan chayta ruwarqan? Iñiqmasinchiskunaqa sapa p’unchaymi Yovidón hermanonchismanqa mijunata apasqaku, chay apasqanku bolsapitaqsi qelqaqku chay p’unchaypaq t’aqwinanchis textota. Ajinatan Yovidón iñiqmasinchisqa sapa p’unchay Bibliata leeq, leesqanpitaq yuyaymanaq. Carcelmanta lloqsispan Yovidón iñiqmasinchisqa llapa iñiqmasikunata kallpacharqan tukuy tiemponkuwan Jehová Diosta servinankupaq. Paymi nirqan: “Manaraq ima sasachakuypas jamushaqtin tukuy atisqaykichista kallpachakuychis Bibliata qelqanchiskunata leenaykichispaq. Chaykunan yanapasunkichis  Jehová Diosman qaqata jap’ipakunaykichispaq”, nispa.

16. ¿Imapin Yovidón iñiqmasinchis yuyayninta churarqan?

¹⁶ Yovidón iñiqmasinchisqa tukuy atisqantan ruwarqan Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukunanpaq. Mana allin yuyaykunaña mayninpi umanman jamurqan chaypas Jehová Diospa piensasqanman jina piensananpaqmi kallpachakurqan. Payqa tiempotan t’aqarqan Jehová Diospa kamasqankunapi yuyaymanananpaq. Sapa tutamantansi payqa pichinkukunaq takisqanta uyariq, tutakunapas killata ch’askakunata imas qhawaq. Paymi nin: “Chaykunata qhawaspan noqaqa kusikuq kani, sapa p’unchaypas Jehová Dios chaykunawan kallpachashawanman jinan sientekuq kani”, nispa. Sichus Jehová Diosta agradecekusunchis Bibliamantapas imaymana qowasqanchismantapas chayqa kusisqan kasunchis, chaykunataqmi yanapawasun ima sasachakuytapas aguantananchispaq.

17. ¿Imaynatan Yovidón iñiqmasinchista jina 1 Pedro 1:6, 7 yanapawanchis ima sasachakuypipas tarikuqtinchis?

¹⁷ Yovidón hermanonchispaqqa Jehová Diosta yupaychaymi imamantapas aswan importanteqa karqan. Yovidón hermanonchispaqqa Jehová Diosta serviymi imamantapas aswan importante karqan. Jesusmi nirqan: “Jehová Diosniykitan adoranki, pay sapallantataqmi servinkipas”, nispa (Luc. 4:8). Policiakunan Yovidón iñiqmasinchista nirqanku amaña Diosta servinanpaq. Chaywanpas payqa tuta-p’unchaymi Jehová Diosmanta mañakuq kallpata qonanpaq, chhaynapi ama pisipananpaq aswanpas junt’aq sonqollawan payta servinanpaq. Imaymanataña Yovidón iñiqmasinchista ruwarqanku chaypas payqa manapunin pisikallpayarqanchu. Yovidón iñiqmasinchisqa kusisqan kashan maqarqankuña, k’amirqankuña, carcelmanña aparqanku chaypas; paypa iñiyninqa allin probasqan kashan (leey 1 Pedro 1:6, 7).

18. ¿Imakunatan ruwananchis kusisqa kananchispaq?

¹⁸ Jehová Diosninchisqa allintan yachan kusisqa kananchispaq imakunatas necesitanchis chayta. Sichus kallpachakusunchis kaypi yachamusqanchis kinsa ruwaykunata ruwananchispaq chayqa ima sasachakuypiña tarikuspapas kusisqallapunin kasun. Chhaynaqa, noqanchispas nisunmanmi: “¡May kusisqan Jehová Diosta Diosninta jina jap’iq llaqtaqa!”, nispa (Sal. 144:15).