Tukukunqañan ñakʼariykuna
Tukukunqañan ñak’ariykuna
“¡Hatun Qaqa hinan Señor Diosqa! Hunt’asqan ruwasqankunaqa.” (DEUTERONOMIO 32:4.)
1, 2. (a) ¿Ima rayku ancha chaninpaq hap’inchis wiñay kawsay suyakuyninchista? (b) ¿Iman wakinta hark’an sumaq kawsay munachiwaqninchis Diospi mana iñinankupaq?
¿YUYAYKULLANKICHU Paraisopi imayna kawsay kananmanta? Yaqapaschá yuyaykunki paraisopiña tiyashasqaykita chaypi llapa animalkunata sach’akunatapas reqsishaspa. Otaq kusisqa llank’ashanki kay Allpa paraisoman tukunanpaq. Yaqapaschá munashanki dibujayta, pintayta, sumaq wasikuna hatarichiyta, sumaq takikuna takiyta tocayta, huk ruwaykunatapas ruwayta, kunanqa manan chaykuna ruwayta atinkichu sinchi ruwanaykikuna kasqan rayku. Imaynaña kaqtinpas “cheqaq kawsayman” aypaytaqa munankipunichá, chaypaqmi Jehová Diosqa kamawaranchis wiñay-wiñay kawsananchispaq (1 Timoteo 6:19).
2 Bibliaq yachachisqan suyakuymanta hukkunaman willayqa ¡anchatan kusichiwanchis! Wakinmi ichaqa mana munankuchu chay suyakuymanta uyariyta, yanqallan mosqoyllan nispanku. Wiñay kawsay munachiwaqninchis Diospipas manan iñinkuchu. ¿Iman paykunata hark’ashanman? Wakintaqa hark’ashanman imaymana mana allinkuna rikusqanku. Paykuna ninku, Dios tukuy atiyniyoq kashaspa munakuq kashaspapas, ¿ima raykutaq mana allinkunapas ñak’ariykunapas kan? nispa. Nillankutaq Dios kanman chayqa, manan mana allinkunataqa hinallata qhawanmanchu, icha mana atiyniyoqchu otaq manachu runakunapi interesakun, nispa. Kaywanmi yachanchis Satanás runakunaq yuyaynin tutayachiypi allin yachaysapa kasqanta (2 Corintios 4:4).
3. ¿Ima sasa tapuytan kutichisunman; ima raykutaq ñoqallanchis atisunman kutichiyta?
3 Jehová Diospa testigonkunallan atisunman yanapayta Satanaspa, kay pachaq yachayninkunawan q’otusqa kaq runakunata (1 Corintios 1:20; 3:19). Wakin runakunaqa mana iñinkuchu Bibliaq willasqan promesakunapi Jehová Diosta mana reqsisqanku rayku. Manapaschá yachankuchu sutinta, chay sutin ima ninanta, nitaq yachankuchu sumaq kayninkunamanta, promesankuna Hunt’aq kasqantapas. Ñoqanchismi ichaqa chaykunamanta yachanchis. Chay rayku yuyarishanallanchis imaynata yanapasunman “tutayasqa” yuyayniyoq runakunata, kay sasa tapukuyninkuta kutichispa: ¿ima rayku Dios hinallata qhawan mana allinkunata ñak’ariykunatapas? (Efesios 4:18.) Ñawpaqtaqa qhawarisun imakunata ruwananchis allinta kutichinapaq, chaymanta qhawarillasuntaq imaynatan Jehová Dios sumaq kayninkunata rikuchin mana allin kaqta allichasqanpi.
Imaynata allinta kutichisunman
4, 5. ¿Imatan ñawpaqta ruwananchis pipas: ima rayku Dios hinallata qhawan ñak’ariykuna kananta nispa tapukuqtin? Willay.
4 ¿Ima rayku Dios hinallata qhawan ñak’ariykuna kananta?, nispa pipas tapukuqtin, ¿imaynata kutichinchis? Yaqapaschá willayta qallarinchis Edén huertapi imakuna sucedesqanmanta. Mayninpiqa allinmi kanman chhayna kutichiy, ichaqa aswan allinta kutichinapaqqa kaykunataraqmi ruwananchis (Proverbios 25:11; Colosenses 4:6). Manaraq tapuyninkuta kutichishaspa kaykunataraq ruwananchis.
5 Huknin kaq, sichus pipas llakikun mana allin kawsay kasqanmanta chayqa, yaqapaschá paypas otaq familianpas ñak’ariypi tarikuranku. Chhayna kaqtinqa khuyapayananchismi. Apóstol Pablon cristianokunata niran: ‘Waqaqkunawan waqaychis’, nispa (Romanos 12:15). Sichus khuyapayakuq ‘llakipayakuq’ kasun chayqa, sonqontapaschá kuyurichisunman (1 Pedro 3:8). Paypi interesakusqanchista reparanqa chayqa, astawanpaschá uyariyta munanman.
6, 7. ¿Ima raykun allin sonqowan Bibliaq yachachisqanmanta tapukuqta ninanchis, allinmi chay tapukusqayki nispa?
6 Iskay kaq, allinmi chay tapukusqayki nispan niwaq. Wakinqa chhaynata tapukusqanku rayku, yuyanku mana iñiyniyoq kanankupaq otaq Diosta mana manchakuq kanankupaq. Chhaynatapaschá iglesiankupi umalliqninkupas niran. Ichaqa manan mana iñiyniyoqkunallachu chhaynata tapukunku, ñawpa tiempopi Dios sonqo runakunapas chay hinatan tapukuranku. Davidmi Diosta niran: “Señor Diosníy, ¿imanaqtintaq karupi kashanki? ¿Imanaqtintaq khuyayta llakikushaqtiypas pakakunki?” nispa (Salmo 10:1). Profeta Habacucpas nillarantaq: “Señor Diosnilláy, ¿hayk’aqkamataq waqyakamusqayki, manataq uyariwankichu? ¿Hayk’aqkamataq: ¡Sarunchashawankun! nispa qaparimusqayki, manataq qespichiwankichu? ¿Imanaqtintaq mana chaninkaqta rikuchiwanki? ¿Imanaqtintaq ñak’arichiytaqa ch’inlla qhawanki? Runa ch’utiqllatan runa maqaqllatan rikushani, quejanakushankun churanakushankun”, nispa (Habacuc 1:2, 3).
7 Chay runakunaqa anchatan Diosta manchakuranku. ¿Phiñakuranchu Dios chhayna tapusqankumanta? Manan, aswanmi Jehová Diosqa Bibliapi qelqachiran tapukusqankuta. Kunan tiempopi mana allinkuna kasqanwan llakikuq runaqa, maytapaschá munashan tapukuyninman kutichiykuna tariyta, Bibliallapin chay tapukuyninman kutichiykunata tarinman. Jesusqa allinta rimaran ‘Diosta maskhaqkunamanta’ otaq Diospa munayninta yachay munaqkunamanta (Mateo 5:3). May sumaqpunin paykunata yanapayqa, chhaynapin Jesuspa nisqan hina kusi kawsayta tarinkuman.
8. ¿Ima yachachikuykunan runakunata pantachin, Diostapas rikuchin ñak’ariykuna paqarichiqta hina? ¿Imaynatan chhaynapi tarikuq runakunata yanapasunman?
8 Kinsa kaq, yaqapaschá tapukuqman yachachinanchis runakunaq ñak’arisqanmanta Diosqa manan huchayoq kasqanta. Askha runakunamanmi yachachinku, Diosmi kay pachata kamachishan nispa, paymi ñawpaq tiempokunamantaraq allicharanña imakuna kananta, manataq yachasunmanchu ima rayku ñak’arichiwasqanchistapas, nispa. ¡Chayqa yanqa rimaymi! Chay yachachikuykunaqa Diostan pisichan, hinaspapas Diostan rikuchin mana allinkunata ñak’ariykunatapas paqarichiqta hina. Chay raykun Diospa Simin Qelqawan sut’iman horqonanchis chay yachachikuykunata (2 Timoteo 3:16). Jehová Diosqa manan kay millay pachata kamachinchu, aswanpas Saqran kay pachata kamachishan (1 Juan 5:19). Jehová Diosqa manan yuyaykuranñachu kamasqankuna imayna kanankuta, aswanmi paykunata kamaran kikinkumanta allin kaqta mana allin kaqtapas akllakunankupaq (Deuteronomio 30:19). Chaymantapas Jehová Diosqa manan mana allinkuna paqarichiqchu; aswanmi mana allin kaqta cheqnikun llakikuntaq mana imamanta runakunata ñak’arichiqtinku (Job 34:10; Proverbios 6:16-19; 1 Pedro 5:7).
9. Ima rayku Dios ñak’ariykuna hinalla qhawasqanmanta sut’inchanapaq, ¿ima qelqakunata “allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi” qowanchis?
9 Chaykunata allinta reparachispañan sut’inchasunman ima rayku Dios hinallata ñak’ariykuna qhawasqanta. Chaypaqmi “allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi” qowanchis askha qelqakunata (Mateo 24:45-47). 2005 watapi “Diosta Kasukuy” nisqa distrito asambleapi lloqsimuran Pronto acabará el sufrimiento nisqa tratado. Kallpachakunanchismi chay tratadota allinta t’aqwinanchispaq. ¿Qué enseña realmente la Biblia? nisqa libropas 157 simikunapin lloqsimun, chaypi huknin capitulonpi rimashan ima rayku Dios ñak’ariykunata hinalla qhawasqanmanta. Chay qelqakunawan allinta yanapachikusun, chaykunan willashan Bibliaq nisqanman hina, imaynapichus Edén huertapi Diospa kamachikuyninmanta iskayay qallarisqanta, willallantaq ima rayku Jehová Dios chhayna ruwasqanta. Ñak’ariymanta rimaspaqa runakunata yanapashanchis aswan allin yachayta tarinankupaq: Jehová Diosmanta, sumaq kayninkunamantapas yachayta.
Jehová Diospa sumaq kayninkunata rikuchisun
10. ¿Imatan wakin runakuna mana entiendeyta atinkuchu? ¿Iman yanapanman allinta entiendenankupaq?
10 ¿Ima rayku Dios mana hark’aranchu Saqraq yuyaychayninwan runakunaq kamachikunankuta? Chayta sut’inchaspaqa rikuchinanchismi Jehová Diospa sumaq kayninkunata. Askhan yachanku Dios atiyniyoq kasqanta; uyarillankutaq payqa Tukuy Atiyniyoqmi nisqankutapas. Chaymi ninku, ima raykun Dios atiyniyoq kashaspa mana tukuchinchu mana chanin kawsaytapas ñak’ariytapas, nispa. Manapaschá entiendenkuchu Jehová Diospa kay sumaq kayninkunata: ch’uya kayninta, chanin kayninta, yachayniyoq kayninta, munakuq kaynintapas. Chay sumaq kayninkunatan Diosqa allinta tupachin; chaymi Biblia Diosmanta nin: “Hunt’asqan ruwasqankunaqa”, nispa (Deuteronomio 32:4). ¿Imaynatan Diospa sumaq kayninkunata rikuchisunman ñak’ariymanta tapukusqankuta kutichiqtinchis? Qhawasunchis wakinta.
11, 12. (a) ¿Ima rayku Dios mana Adanta Evatapas panpacharanchu? (b) ¿Ima rayku Jehová Dios mana wiñaypaqchu qhawanqa huchaq kananta?
11 ¿Manachu Jehová Dios panpachanman karan Adantapas Evatapas? Manan chayqa atikunmanchu karan. Paykunaqa ch’uya kashaspan yuyaypipuni qhepancharanku Jehová Diospa kamachikuyninta, hinaspa Satanaspa kamachisqanta ruwaranku. Chhaynapi yachanchis paykunaqa mana pesapakusqankuta. Ichaqa pipas tapukunman ima rayku Dios mana panpacharanchu Adantapas Evatapas nispa chayqa, kay hinatan nishan: kamachikuyninta p’akispan riki huchatapas pay contra hatariytapas hinallata qhawanman karan nispa. Chayta sut’inchanapaqqa yachananchismi Diosninchis ch’uya kasqanta (Éxodo 28:36; 39:30, NM).
12 Jehová Dios ch’uya kasqanmantaqa Bibliapin askha kutita rimakun, ichaqa kay pachapi runakunamantaqa pisillan entiendenku ima ninanta. Jehová Diosqa ch’uyan, ima huchamantapas t’aqasqa (Isaías 6:3; 59:2). Huchataqa chinkachinqan, manan wiñaypaqchu qhawanqa huchaq kananta. Wiñaypaqchus hinallata huchaq kananta qhawanman chayqa, manan kanmanñachu ima suyakuypas (Proverbios 14:12). Señalasqan tiempopin Diosqa lliw kamasqanta ch’uyaman tukuchinqa. Chayqa hunt’akunqapunin Ch’uya Diospa munaynin kasqan rayku.
13, 14. ¿Ima rayku Jehová Dios paypa contranpi churakuqkunata mana kaqpachachu wañuchiran?
13 ¿Manachu Jehová Dios Adanta Evatapas wañuchispa mosoq runakunata kamanman karan? Jehová Diosqa atiyniyoqmi karan wañuchinanpaq, pisi tiempollamantan lliw millay runakunata wañuchinqa. Chaymi wakinqa tapukunku: “¿Ima raykutaq kinsallaraq mana kasukuqkuna kashaqtin mana wañuchiranchu? ¿Manachu chaywan huchaq mast’arikunanta hark’anman karan, chay hawa kay pachapi tukuy ñak’ariykuna kasqantapas?” nispa. ¿Ima rayku Jehová Dios mana chayta ruwaranchu? Deuteronomio 32:4 nin: “Chaninmi ruwasqankunaqa”, nispa. Jehová Diosqa chanin kayman hinapuni imatapas ruwan. Payqa ‘chanin [kaqtan] munakun’ (Salmo 37:28). Chanin kaqta munakuspanmi mana wañuchiranchu Edén huertapi pay contra hatariqkunata. ¿Ima rayku chayta ninchis?
14 Diospa contranpi hatarispan Satanasqa kay hinata niran: Diospa kamachikuyninqa manan chaninchu, nispa. Jehová Dios chanin kasqan raykun, chanin kayninman hina Satanasman kutichinan karan. Pay contra hatariqkunata kaqpacha wañuchiy allinña kanman karan chaypas, manan chanin kutichiychu kanman karan. Chaywanqa rikuchinman karan tukuy atiyniyoq kasqanta, ichaqa manan Diospa atiynin contrachu Saqraqa hatariran. Chaymantapas Diosqa ñan nisqaña Adán Evata: Askhata miraychis, kay Allpaman hunt’aykuychis, Allpata cuidaychis, llapa animalkunatapas kamachiychis, nispa (Génesis 1:28). Jehová Dios Adanta Evatapas wañuchiqtinqa runakunapaq ima yuyaykusqanqa yanqapi tukunman karan. Jehová Diosqa chanin kayninpi manapuni munanchu chay sucedenanta, payqa hunt’anpunin rimasqanta (Isaías 55:10, 11).
15, 16. Edén huertapi sucedesqanmanta pipas “khaynata” aswan ruwakunman karan niqtinri, ¿imaynatan yanapasunman?
15 ¿Pipas Jehová Diosmanta aswan yachayniyoq kanmanchu Edén huertapi paypa contranpi hatariyta allichananpaq? Wakinqa ninku, “khaynata” ruwakunman karan chayqa allichakunmanmi karan, nispa. ¿Manachu chaywan nishanku Diosmanta aswan yachayniyoq kasqankuta? Allin sonqowanpaschá chayta nishanku ichaqa manan Jehová Diosta reqsinkuchu nitaq yachankuchu ancha yachayniyoq kasqanmanta. Roma llaqtapi cristianokunaman carta qelqasqanpin apóstol Pablo Diospa yachayninmanta rimaran. Payqa rimaranmi Jehová Diospa ‘pakasqa yachayninmanta’, arí, Diosqa yuyaykusqanman hina Mesiaspa Reinonwan pay sonqo runakunata qespichinqa sutintapas ch’uyanchanqa. ¿Ima niranmi Pablo Diospa yachayninmanta? Paymi kay hinata tukuran carta qelqasqanta: “¡Pay sapallan yachayniyoq Diosta Jesucristoq ruwasqanrayku wiñay-wiñaypaq yupaychasun! Amén”, nispa (Romanos 11:25; 16:25-27).
16 Apóstol Pabloqa yacharanmi Jehová Dioslla “yachayniyoq” kasqanta, paymi lliwmanta aswan yachayniyoqqa. ¿Kanmanchu huchasapa runakunamanta pipas Diosmanta aswan yachayniyoq ima sasachakuytapas allichananpaq, Diospa kamachikuyninta Saqraq iskayachisqanta allichananpaqpas? Chhayna kaqtinqa runamasinchismanmi yachachinanchis Dios manchakuyta, paymi ‘hatun yachayniyoqqa’ (Job 9:4). Jehová Dios ancha yachayniyoq kasqanta astawan reqsisun chayqa, astawanmi payman hap’ipakusun, paymi astawan yachan sasachakuykuna imayna allichayta (Proverbios 3:5, 6).
Jehová Diospa aswan sumaq kayninta chaniyoqpaq hap’isun
17. Ima raykutaq Dios hinallata qhawan ñak’ariykunata nispa tapukuqkunata, ¿imaynata yanapasunman Jehová Diospa munakuyninta aswan allinta entiendenankupaq?
17 Biblia nin: “Diosqa munakuymi”, nispa. (1 Juan 4:8.) Chaywanmi rikuchin Jehová Diospa sumaq kayninkunamanta, munakuynin aswan hatun aswan sumaq kasqanta, mana allinkunamanta llakikuqqa Diospa munakuyninpi sonqochasqa kanman. Jehová Diosqa munakuyninta rikuchin huchata tukuchinanpaq imaymana ruwasqanpi. Munakuyninpi Adán Evaq mirayninpaq sumaq suyakuyta qon, kicharantaqmi ñanta payman achhuykunankupaq sumaq qhawarisqan kanankupaqpas. Munakuynillanpitaqmi kacharichiy sacrificiota qoran lliw runakuna huchankumanta panpachasqa kanankupaq, wiñay kawsayman ch’uya kawsaymanpas aypanankupaq (Juan 3:16). Chaymantapas munakuyninpin askha runakunaman tiempota qoshan Satanasmanta karunchakuspa paypa Kamachiyninta maskhanankupaq (2 Pedro 3:9).
18. ¿Imamanta ñoqanchis allin saminchasqa kanchis? ¿Imamanta qatimuq estudiopi yachasun?
18 Huk llaqtapi terroristakuna runakunata wañuchisqanta yuyarishaqtinkun huk iglesiamanta umalliq, chaypi huñunasqa runakunaman niran: “Manan yachaykuchu ima rayku Dios hinallata qhawan mana allinkuna ñak’ariykuna kanantapas”, nispa. ¡Llakikunapaqmi chayqa! Ñoqanchismi ichaqa chay tapuykunaq kutichiyninta yachanchis (Deuteronomio 29:29). Jehová Diosqa chaninmi, yachayniyoqmi, munakuqmi, chaymi yachanchis pisi tiempollamanta lliw ñak’ariykuna tukuchinanta. Hinaspapas prometeranñan tukuchinanta (Apocalipsis 21:3, 4). ¿Wañuqkunapaq kanmanchu ima suyakuypas? ¿Edén huertapi Jehová Dios kamachikuyninmanta iskayachikusqanta allichashaqtin mana ima suyakuyniyoqtachu wañuqkunata saqeran? Manan. Jehová Diosqa munakuyninpin wañuqkunapaqpas kawsarinpuy suyakuyta qon. Chaymanta rimanqa qatimuq estudio.
¿Imaynata kutichisunman?
• ¿Ima nisunmantaq pipas ima rayku Dios hinallata qhawan ñak’ariykunata nispa tapukuqtin?
• ¿Imaynatan Jehová Dios ch’uya kayninta chanin kaynintapas rikuchin Edén huertapi pay contra hatariyta allichasqanpi?
• ¿Ima rayku runakunata yanapananchis Jehová Diospa munakuyninmanta aswan allinta yachanankupaq?
[Tapuykuna]