Yuyaqkunaqa qhepa wiñaypaqmi saminchay kanku

“Diosníy, machullaña soqo umallaña kashaqtiypas ama saqerpariwaychu, kunan wiñaymanpas, qhepa wiñaymanpas ancha atiyniykitaqa willasaqraqmi.” (SALMO 71:18.)

1, 2. ¿Imatan reparakunanku yuyaq cristianokuna, imamantan qatimuq parrafokunapi yachasun?

ÁFRICA occidental nisqapi huk superintendente hawisqa yuyaq cristianoman watukuq rispa tapuran: “¿Imaynallan kashanki?” nispa. Yuyaq cristianotaq puririspa, p’itarispa, phawarispa kutichiran: “Manaña phalanichu chaypas purishaniraqmi, phawashaniraqmi, p’itashaniraqmi”, nispa. Chaywanqa nisharan atisqanman hina ruwasqanwan kusisqa kasqanta. Kunanqa chay superintendente pusaq chunka watayoqñan, payqa manan qonqanchu chay hawisqa cristianoq kusi sonqo kasqanta hunt’aq sonqo kasqantapas.

² Diospa munasqanman hina yuyaq cristianokunaq kawsasqankuqa hukkunatan yanapanman. Ichaqa manan yuyaq kapusqankuwanchu yachayniyoq kanqaku nitaq allin cristianopaschu kanqaku (Eclesiastés 4:13). Biblia nin: “Soqoyoq kayqa umatan munaychan astawanqa chanin ñanpi puriqtinku”, nispa (Proverbios 16:31, NM). Kurak runaña kanki chayqa, qanpas kallpachawaqmi hukkunata rimasqaykiwan kawsasqaykiwanpas. Kunanmi yuyaq cristianokunamanta Bibliaq willasqanta qhawarisun, chaypin yachasun imakunapin paykuna saminchay hina karanku qhepa wiñaykunapaq.

Iñiyninqa qhepa miraykunaq allinninpaqmi karan

3. ¿Ima rayku Noepa iñiynin kay tiempopi llapa kawsaqkunaq allinninpaq?

³ Noepa iñisqanpas kallpachakusqanpas kay tiempokaman allinninchispaq. Payqa soqta pachak  watanpi kashaspan arcata ruwaran, animalkunata chayman haykuchiran llaqtamasinkunatataq predicaran (Génesis 7:6; 2 Pedro 2:5). Diosta manchakuq kasqan raykun familiantin Millp’uq Para Unumanta qespichisqa karan, paymantataqmi kay Hallp’api llapa kawsaqkuna miraranku. Chay tiempopiqa unaytan runakuna kawsaranku. Chhayna kaqtinpas Noeqa wañupunankaman Diospa munayninta ruwaran, chaytaqmi askha saminchaykunata apamuran. ¿Ima saminchaykunata apamuran?

4. ¿Imaynapin Noepa qaqa sayasqan kay tiempopi Diospa kamachinkunaq allinninpaq?

⁴ Jehová Diosmi kamachiran llapa runakuna ‘kay pachaman hunt’anankupaq’, ichaqa Nemrod sutiyoq runan Diospa kamachikusqanman churapakuspa Babel nisqa torreta sayarichiyta qallariran, chayqa sucederan Noé pusaq pachak watanpi hinaña kashaqtinmi (Génesis 9:1; 11:1-9). Chaypin Noepa wiñaymasinkunaq rimasqan simi t’ikrasqa karan, manataq Noeqa chay runakuna ukhupichu karan chayqa, manapaschá rimasqan simi t’ikrasqachu karan. Waynaña yuyaqña kanchis chaypas, tukuy kawsasqan tiempopi Noepa iñisqanta kallpachakusqantawanmi qatikunanchis (Hebreos 11:7).

Familiata yanapan

5, 6. a) ¿Imatan Jehová Dios Abrahanman kamachiran qanchis chunka pisqayoq watanpi kashaqtin? b) ¿Kasukuranchu Abrahán Diospa kamachisqanta?

⁵ Yuyaq runakunaqa familiankutan iñiyninkupi yanapanman, chaytan ruwaranku Noemanta qhepaman kawsaq ñawpa taytakuna. Abrahán qanchis chunka pisqayoq watanpi kashaqtinmi Dios kayta kamachiran: ‘Ripuy hallp’aykimanta, aylluykimanta, taytaykiq wasinmanta, rikuchisqayki chay hallp’aman. Mirayniykikunatan ancha hatun suyuman tukuchisaq, saminchasqaykitaq’, nispa (Génesis 12:1, 2).

⁶ Sichus mana reqsisqayki llaqtaman rinaykipaq kamachisunkikuman familiaykita, wasiykita, amigoykikunata, llaqtaykitapas saqenaykipaq chayri, ¿imatan ruwawaq? Diosmi Abrahanman chhaynata kamachiran. ¿Imatan ruwaran? “Señor Diospa nisqanman hina ripurqan”, wañupunankamataq Canaán hallp’api wak llaqtayoq hina  astaykachakuspa karpakunapi tiyaran (Génesis 12:4; Hebreos 11:8, 9). Jehová Diosmi Abrahanta niran, mirayniykin “hatun suyuman” tukunqa nispa, ichaqa miraynin manaraq yapakushaqtinmi Abrahanqa wañupuran. Diospa prometesqan hallp’api iskay chunka pisqayoq wataña kashaqtinmi Sara Isaac wawata wachakuran (Génesis 21:2, 5). Chaywanpas Abrahanqa manan sayk’uranchu nitaqmi Ur llaqtanmanchu kutipuran. ¡Payqa allin ejemplotan qowanchis iñiypipas qaqa sayaypipas!

7. ¿Imaynatan Isaacta yanaparan Abrahanpa qaqa sayasqan, imaynapin qaqa sayasqan runakunaq allinninpaq karan?

⁷ Abrahanpa qaqa sayasqanmi churin Isaacta yanaparan, chaymi Isaacqa wak llaqtayoq hina pachak pusaq chunka watata Canaán hallp’api tiyaran. Isaacqa Diospa prometesqanpi iñispan qaqata sayaran, yuyaq tayta mamanmi yanaparan chhayna iñiyniyoq kananpaq, qhepamantaq Jehová Diospa rimapayasqanta uyarispa astawanraq iñiynin wiñaran (Génesis 26:2-5). Jehová Diosmi Abrahanta niran, ‘mirayniykiwanmi’ llapa runakuna saminchasqa kanqa nispa, Isaacpa qaqa sayasqan raykutaq chay promesa hunt’akuran. Pachak pachak watakuna qhepamanmi Abrahanpa ‘mirayninmanta’ hamuq Jesucristo ñanta kichariran paypi llapa iñiqkuna Dioswan hukllachakunankupaq wiñay kawsayniyoq kanankupaqwan (Gálatas 3:16; Juan 3:16).

8. ¿Imaynatan Jacob qaqa iñiyniyoq kasqanta rikuchiran, iman karan qaqa iñiyniyoq kasqanmanta?

⁸ Isaacpas churin Jacobtan yanaparan qaqa iñiyniyoq kananpaq, chay iñiyninmi machuyanankama kallpacharan. Isqon chunka qanchisniyoq watanpi kashaqtinmi Jacob huk angelwan tutantin hap’inakuran saminchayta chaskinan rayku (Génesis 32:24-28). Pachak tawa chunka qanchisniyoq watanpi manaraq wañupushaqtinmi chunka iskayniyoq churinkunata huñuran, kallpata hap’ispataq sapankata samincharan (Génesis 47:28). Génesis 49:1-28 textopi profetizasqan simikunaqa hunt’akuranmi, kunanpas hunt’akushanraqmi.

9. ¿Imaynatan familiankuta yanapankuman yuyaq cristianokuna?

⁹ Diospa hunt’aq sonqo kamachinkunaqa yuyaqña kashaspapas yanapankumanmi familiankuta.  Sichus wayna sipaskuna yachanqaku Bibliamanta, yuyaq cristianokunaq kawsasqanmanta, unay wataña qaqa sayasqankumantawan chayqa, qaqa iñiyniyoqmi wiñanqaku (Proverbios 22:6). Arí, yuyaq cristianokunaqa yuyaqña kashaspapas yanapankumanmi familiankuta.

Iñiqmasinkuta yanapanku

10. ¿Imatan José kamachiran ‘tullunkunamanta’, chay kamachisqan imaynatan israelitakunata yanaparan?

¹⁰ Yuyaq cristianokunaqa iñiqmasinkutapas yanapankumanmi. Jacobpa churin Josepas pisi simillapin iñiyninta rikuchiran, chaytaqmi qhepaman Jehová Diospa kamachinkunata kallpacharan. Pachak chunka watanpi kashaqtinmi israelitakunata kamachiran Egipto suyumanta lloqsipuqtinku “paypa tullunkunata apapunankupaq” (Hebreos 11:22; Génesis 50:25). Chay kamachikusqanpin israelitakuna yacharanku qhepaman Egipto suyumanta lloqsipunankuta, chaytaqmi paykunata kallpacharan Egipto suyupi kamachi hina unay wata ñak’arishaqtinku.

11. ¿Ima allinkunatan Josué yuyaq Moisesmanta yacharan?

¹¹ Josepa iñiyninqa Moisestapas kallpacharanmi. Pusaq chunka watanpi kashaqtinmi Josepa tullunkunata Egipto suyumanta horqoran (Éxodo 13:19). Chay tiempopin Josué sutiyoq waynawan reqsinakuran, paymi tawa chunka wata Moisespa kamachin karan (Números 11:28). Sinaí orqotan riysiran, chaypitaq suyaran Kamachikuy Simiyoq iskay p’alta rumikunata apamunankama (Éxodo 24:12-18; 32:15-17). ¡Ancha allin yachaykunatachá Josueqa Moisesmanta yacharan!

12. ¿Imaynatan Josué tukuy kawsasqan tiempopi Israel runakunata kallpacharan?

¹² Josueqa wañupunankaman Israel runakunata kallpacharan. Jueces 2:7, 8 texto nin: “Israel runakunataq Josuepa p’unchayninkunapi Señor Diosta allinta servirqanku, hinallataq Josuemanta qhepakamaraq kawsaq kurak taytakunaq p’unchayninkunapipas. Chay taytakunan Señor Diospa Israelrayku hatuchaq ruwasqankunata rikusqaku”, nispa. Ichaqa Josuepas umallikunapas wañupusqanku qhepamanmi kinsa pachak watata israelitakuna yupaychayninkupi iskayaranku profeta Samuelpa tiemponkama.

 Samuelqa ‘chanintan’ ruwaran

13. ¿Imakunapin Samuel ‘chanin’ kaqta ruwaran?

¹³ Bibliaqa manan willanchu hayk’a watanpi Samuelpa wañupusqanta, ichaqa pachak iskay watakunamanta hinan Ñawpaq Samuel libro willashan, chay watakunapi sucedesqantan Samuelqa rikuran. Hebreos 11:32, 33 textopin willan chanin juezkunaq profetakunaq ‘chanin kamachikusqankumanta’. Arí, Samuelmi wakin wiñaymasinkunata yanaparan millay ñanmanta karunchakunankupaq (1 Samuel 7:2-4). ¿Imaynata yanaparan? Payqa wañupunankaman Jehová Diospaq hunt’aq runa karan (1 Samuel 12:2-5). Kamachikuqtapas mana manchakuspan anyaran (1 Samuel 15:16-29). ‘Soqo uma machuña’ kashaspapas allin ejemplotan qoran hukkunapaq Diosmanta mañakuypi. Israelitamasinkunata niran: “Manachus qankunapaq mañapusqaykichis chayqa, ñoqan huchallikusaq”, nispa (1 Samuel 12:2, 23).

14, 15. ¿Imaynatan Samuel hina yuyaq cristianokuna mañakunkuman?

¹⁴ Chaykunan rikuchin imaynatan yuyaq cristianokuna wayqe panankunata yanapankuman. Yuyaq cristianokunaqa onqosqaña kaspapas imaynapiña tarikuspapas mañakunkumanmi hukkunapaq. Yuyaqña kashanki chayqa, ¿reparankichu imaynatan mañakusqayki congregacionta yanapan? Jehová Diospa allin qhawarisqanmi kanki Cristoq hich’arisqan yawarninpi iñisqayki rayku, imaymana sasachakuykunapi qaqa sayasqaykitaq iñiyniykita astawan wiñachin (Santiago 1:3; 1 Pedro 1:7). Kayta ama hayk’aqpas qonqaychu: “Chanin runaq tukuy sonqowan Diosmanta mañakusqanqa ancha atiyniyoqmi” (Santiago 5:16).

¹⁵ Predicación mast’arikunanpaq congregacionpi imaymana ruwaykunapaqpas mañakusqaykiqa allinpunin. Wakin wayqe panakunan carcelpi wisq’asqa kashanku Diosta kasukuspa kamachikuqkunata mana kasukusqankumanta. Wakintaq ñak’arinku hatun maqanakuykunapi, llaqtapi ch’aqwaykunaq hatarisqanwan otaq pacha chhaphchiykunapi, lloqllakunapi hukkunapipas. Congregacionninchispipunin wakin wayqe panakuna wateqaypi tarikushanku otaq hark’asqa kashanku (Mateo 10:35, 36). Predicacionpi umalliqkunapas congregacionkunata watukuqkunapas  munankun paykunapaq mañakunaykita (Efesios 6:18, 19; Colosenses 4:2, 3). ¡Ancha allinmi Epafras hina wayqe panaykikunapaq mañakusqaykiqa! (Colosenses 4:12.)

Qhepa wiñayta yachachiy

16, 17. ¿Imatan willaranña Salmo 71:18 texto, imaynata hunt’akuran?

¹⁶ “Pisi t’aqapi” kaq cristianokunan kay Hallp’api wiñay kawsayta suyakuq ‘wak ovejakunata’ yachachinku allinta llank’anankupaq (Lucas 12:32; Juan 10:16). Chaytan Salmo 71:18 textopi willakuranña: “Diosníy, machullaña soqo umallaña kashaqtiypas ama saqerpariwaychu, kunan wiñaymanpas, qhepa wiñaymanpas ancha atiyniykitaqa willasaqraqmi”, nispa. Hawisqa cristianokunaqa manaraq hanaq pachapi Jesucristowan kuska hatunchasqa kashaspan maytapuni yachachiyta munanku wak ovejakunata imaymana ruwaykunata hunt’anankupaq.

¹⁷ Salmo 71:18 textopi ‘qhepa wiñayman’ yachachiy nisqa kamachikuyqa wak ovejakunapaqwanmi. Jehová Diosmi munan yuyaq cristianokuna paymanta hukkunaman willanankuta (Joel 1:2, 3). Ichaqa manan paykunallachu chayta hunt’ananku, llapa wak ovejakunamanta cristianokunapas hunt’anallankutaqmi. Chaymi paykunaqa hawisqa cristianokunaq yachachisqanta hukkunaman yachachishanku (Apocalipsis 7:9, 10).

18, 19. a) ¿Ima chanin willakuykunatan yuyaq cristianokuna willankuman? b) ¿Imatan yuyaq cristianokuna mana qonqanankuchu?

¹⁸ Yuyaq cristianokuna hawisqaña kanku otaq wak ovejakunamantaña kanku chaypas, paykunan Diospa llaqtanpi imakunachus sucedesqanmanta willawasunman. Pisillan rikuranku “Foto-Drama de la Creación” nisqa chayllaraq lloqsimushaqtin. Wakin yuyaq cristianokunataq chayllaraq Diospa llaqtanpi umalliqkunawan reqsinakuranku 1918 watapi carcelpi wisq’asqa kasqankutapas yacharanku. Hukkunataq Jehová Diospa testigonkunaq WBBR nisqa radionpi llank’aranku Diospa Siminmanta willaspa. Askha yuyaq cristianokunan sut’inchawasunman Jehová Diospa testigonkuna religionninchista defiendenankupaq hatun tribunalkunaman chayasqankuta. Hukkunataq munayniyoq kamachikuqkuna kamachikushaqtinku iñiyninkupi  qaqa sayaranku. Hinaspapas kurak cristianokunan willawasunman imaynatan cheqaq yachachikuy pisi pisimanta ch’uyanchakuran. Bibliaq nisqan hina yuyaq cristianokunatan tapukunanchis astawan yachananchispaq (Deuteronomio 32:7).

¹⁹ Yuyaq cristianokunan qhepa miraykunapaq allin ejemplo kananku (Tito 2:2-4). Manapaschá kunan reparashankichu imaynata hukkunata yanapashan qaqa sayasqayki, mañakusqayki, yuyaychasqaykipas. Noé, Abrahán, José, Moisés hukkunapas manan yacharankuchu imaynatan hunt’aq kayninku qhepa miraykunata yanaparan. Ichaqa iñiyninkupas hunt’aq kasqankupas manan qonqasqachu karan, qanpapas manan qonqasqachu kanqa.

20. ¿Ima saminchaykunan kanqa p’uchukaykama suyakuqkunapaq?

²⁰ ‘Manchay ñak’ariymanta’ kawsashaqlla lloqsinki chaypas otaq wañupusqaykimanta kawsarinpunki chaypas, ¡maytachá kusikunki “cheqaq kawsayman” aypaspa! (Mateo 24:21; 1 Timoteo 6:19.) Waranqa Watapi Cristo Kamachikushaqtin imayna sumaqraqchá kawsay kanqa yuyaqkuna wayna sipasman tukupuqtin. Cuerponchis machuyapunanmantaqa sapa p’unchay rikch’arispan aswan kallpayoq kasun, ñawipas aswan allinta qhawarinqa, ninripas kicharikunqa, aswan sumaq rikch’ayniyoqtaq kasunpas (Job 33:25; Isaías 35:5, 6). Mosoq pachapi tiyanankupaq saminchasqa kaqkunaqa wiñay wiñaypaqmi wayna sipas kanqaku (Isaías 65:22). Chay hinaqa llapallanchis tukukuy p’unchaykama ama sayk’uspa suyakushallasun, tukuy almawantaq Jehová Diospa munayninta ruwasun. Jehová Diosqa hunt’anqapunin lliw prometesqanta, sonqonchispa munasqanmantapas astawanraqmi qowasun (Salmo 37:4; 145:16).

¿Imaynata kutichiwaq?

• ¿Imaynapin Noepa qaqa sayasqan llapa runakunaq allinninpaq karan?

• ¿Imaynatan ñawpa taytakunaq iñiynin mirayninta yanaparan?

• ¿Imaynatan Josepa, Moisespa, Josuepa, Samuelpa yuyaq kayninkupi ruwasqan hukkunata kallpacharan?

• ¿Imakunapin yuyaq cristianokuna yanapawasunman?

[Tapuykuna]