¿Qhapaqchu kanchis Diospaq?
¿Qhapaqchu kanchis Diospaq?
“Chhaynan payllapaq qhapaq kayta waqaychaqqa, Diospa qhawarinanpaqmi ichaqa wakcha.” (LUCAS 12:21.)
1, 2. a) ¿Imata munaspan askha runakuna hatun sacrificiokunata ruwanku? b) ¿Ima sasachakuykunapin cristianokuna tarikunku, imamanmi chay tanqanman?
PAKASQA qorita maskhayqa manan wawakunaq pukllasqan hinallachu. Tukuy tiempopin llapa llaqtakunapin runakunaqa qori maskhaypi puriqku. Siglo XIX nisqapin qori maskhay q’oñiriran, chaymi sinchi askha runakuna Australia, Canadá, Estados Unidos, Sudáfrica nisqa suyukunata riranku qorita maskhanankupaq. Qhapaq kayta munaspan wasinkuta, munakusqanku runakunatapas saqespa karuta riranku mana reqsisqa cheqaskunata, mayninpiqa mana tiyanapaq hina cheqaskunata. Arí, qhapaq kaykunata munapayasqankuraykun askha runakuna hatun sacrificiokunata ruwanku.
2 Kay tiempopi manaña qori maskhaypichu runakuna purinku chaypas, anchatan kallpachakunku familiankuta mantienenankupaq. Kay tiempopi qolqe tariyqa sinchi sasan. Chaymi, mikhunamanta, p’achamanta, wasimantawan sinchita llakikuspa qonqapunku aswan chaniyoq kaqkunata (Romanos 14:17). Chaykunapi runakunaq afanakusqantan Jesús huk rikch’anachiypi sut’incharan. Chaymi tarikun Lucas 12:16-21 textopi.
3. Pisillapi willay Lucas 12:16-21 textopi Jesuspa rikch’anachiy ruwasqanmanta.
3 Manaraq chay rikch’anachiyta willashaspan Jesusqa munapayaymanta cuidakunapaq rimasharan, chaytaqa ñawpaq estudiopin allinta t’aqwiranchisña. Chay rikch’anachiypin huk qhapaq runa taqena wasinkuna hunt’a kasqanwan mana contentakuspa taqena wasinkunata thunispa aswan hatuchachaqkunata sayarichiran. Qhapaq kayninkunawan samakuspa allin kawsananta yuyaykushaqtinmi ichaqa Dios willaran wañupunanta qhapaq kayninkunapas hukpa kapunanta. Rikch’anachiymanta willayta tukushaspataq Jesús kayta niran: “Chhaynan payllapaq qhapaq kayta waqaychaqqa, Diospa qhawarinanpaqmi ichaqa wakcha [kashan]”, nispa (Lucas 12:21). ¿Imatan yachanchis chay rikch’anachiymanta? ¿Imaynatan kawsasunman chay rikch’anachiypi yachasqanchisman hina?
Huk runa sasachakuypi tarikun
4. ¿Ima nisunmanmi rikch’anachiypi Jesuspa rimasqan runamanta?
4 Jesusmi chay rikch’anachiyta willaspa khaynata qallariran: “Huk qhapaq runan chakranmanta askhallataña cosecharqan”, nispa. Jesusqa manan chay runamanta niranchu, suwakuspan qhapaq kayta tariran nispa, nitaq millay runata hinachu rikuchiran. Aswanmi rimasqanpi reparanchis chay runaqa anchata llank’aspa qhapaqman tukupusqanta. Chay rikch’anachiypi runaqa yaqapaschá familianpa allin kananta munaspa hamuq tiempopaq qhapaq kayta waqaycharan. Arí, qhawarinapaqqa imaymana ruwananta hunt’ananpaq allin llank’aq runan karan.
5. ¿Ima sasachakuypin tarikuran rikch’anachiypi runa?
5 Imaynaña kaqtinpas chay runaqa qhapaq runan karan. Ichaqa Jesuspa willasqan hina sasachakuypin tarikuran. Tarpusqanmi sinchi askhata rurusqa: sinchi askhallañan karan, chaymi taqena wasikunapas manaña ayparanchu. ¿Imatan ruwanan karan?
6. ¿Imakunatan munachinku kay tiempopi Jehová Diospa testigonkunaman?
6 Chay qhapaq runa hinan kay tiempopi Diospa kamachinkunapas tarikunku. Cheqaq cristianokunaqa hukpaqña kikinkupaqña llank’anku chaypas, kallpachakunkun honrado kanankupaq, hunt’aq kanankupaq, allin llank’aq kanankupaqpas (Colosenses 3:22, 23). Chhayna kasqankuraykun allin llank’anayoq kanku allinkamataq lloqsin ima ruwasqankupas. Ichaqa allintan qhawarikunanku aswan allin llank’anata munachiqtinku otaq aswan allin llank’ana kaqtinpas. ¿Llank’anankuchu chaykunapi aswan qolqeyoq kanankupaq? Chhaynallataqmi yachay wasipi kaqkunapaqpas. Allin yachaq kasqankuraykun wayna sipas Testigokunaman munachinku becakunata otaq huk yanapaykunatapas allin universidadkunapi estudianankupaq. ¿Yachaqmasinkuna chay yanapaykunata chaskikusqankuraykuchu paykunapas chaskikunkuman?
7. ¿Imatan yuyaykuran rikch’anachiypi runa sasachayninta allichananpaq?
7 Jesuspa rikch’anachiy ruwasqanpi, ¿imatan qhapaq runa ruwaran taqena wasinkunaman cosechasqan mikhuykuna manaña haykuqtin? Taqena wasikunata thunispa aswan hatuchaq wasikunata sayarichinanpaq yuyaykuran chayman llapa mikhuyninkunata kaqninkunatapas waqaychananpaq. Chhayna yuyaykusqanwan allin kananta yuyaykuspan niran: “Sonqoyta nisaq: Sonqolláy, ñan askhaña kaqniykikuna askha watapaq taqesqa kapusunki. Kunanqa, samakuy, mikhukuy, ukyakuy, q’ochukuy”, nispa (Lucas 12:19).
¿Imarayku chay runata nikun “mana yuyayniyoq” nispa?
8. ¿Ima chanin ruwaytan Jesuspa rikch’anachisqanpi runa qonqapusqa?
8 Jesuspa nisqan hina, chay runa qhapaq kaywan allinpi kawsananta yuyaykusqanqa yanqapaqmi karan. Allin hinaña yuyaykusqan karan chaypas, qonqapusqan imachus Diospa munaynin kasqanta. Chay runaqa thak kaypi, mikhuypi, ukyaypi, kusisqa kawsanallanpin yuyaykuran. ‘Askha kaqniyoq’ kasqanraykun yuyaykuran chaykunawan ‘askha watakuna’ kusisqa kawsananta. Ichaqa manan chhaynachu karan. Jesuspa nisqan hina, “runaq kawsayninqa manan askha kaqniyoq kaspallachu allin kanqa” (Lucas 12:15). Chaymi rikch’anachiypi runapas chay tutapacha saqepunan karan llank’aspa tukuy imaymana huñusqanta, Diosmi payta niran: “Mana yuyayniyoq runa, kunan tutan wañupunki. Waqaychasqaykikunari, ¿pipaqtaq kanqa?” nispa (Lucas 12:20).
9. ¿Imaraykun rikch’anachiypi runata nikun mana yuyayniyoq nispa?
9 Kunanqa Jesuspa rikch’anachiy ruwasqanta sut’inchasun. Diosmi chay runata niran mana yuyayniyoq nispa. Diccionario exegético del Nuevo Testamento nisqa qelqan mana yuyayniyoq nisqa simita tupachin “allin yuyaymanta t’aqakuywan”. Chay diccionarion nillantaq, rikch’anachiypi runatan Dios nisqa mana yuyayniyoq nispa “hamuq tiempopaq qhapaq kaykunata yanqapaq huñusqanrayku”, hinaspapas mana yuyayniyoq nisqa simiqa manan mana yachayniyoq kaywanchu tupan, aswanmi “Diosmanta yuyaypi karunchakuywan”, nispa. Rikch’anachiypi runamanta nisqanta hinan Laodicea (Asia Menor) congregacionpi kaq cristianokunatapas Jesús niran: “Qanqa ninkin: Ñoqaqa qhapaqmi kani, tukuy imapas allinkaman kawan, manan imapas pisiwanchu, nispa. Ichaqa manan reparakunkichu, huk khuyapayana, mana imayoq, wakcha, ñawsa, q’alalla kashasqaykita”, nispa (Apocalipsis 3:17).
10. ¿Imaraykun mana ‘askha kaqniyoq’ kaychu aswan ‘askha watata’ kawsachiwasunman?
10 Chay yachachikuypin allinta yuyaymanananchis. ¿Urmasunmanchu chaypi ñoqanchispas? Rikch’anachiypi runa hinapaschá ‘askha kaqniyoq’ kanapaq sinchita llank’asunman, ‘askha watakuna’ kawsanapaqtaq ichaqa pisita ruwasunman (Juan 3:16; 17:3). Biblia nin: “Qhapaq kaykunaqa juicio p’unchaypi manan imapaqpas valenqachu”, “qhapaq kayninman k’askakuqqa urmaykunqan”, nispa (Proverbios 11:4, 28). Chaymi Jesusqa rikch’anachiyta willayta tukuspa kayta anyaran: “Chhaynan payllapaq qhapaq kayta waqaychaqqa, Diospa qhawarinanpaqmi ichaqa wakcha”, nispa (Lucas 12:21).
11. ¿Imaraykun mana allinchu kanman qhapaq kaykunaman k’askakuy?
11 “Chhaynan”, nispa nisqanwanmi Jesús rikuchisharan qhapaq kayllawan allin kanankuta yuyaykuqkunatapas rikch’anachiypi qhapaq runata hina sucedenanta. ‘Qhapaq kayta waqaychayqa’ manan huchachu, ‘Diospa qhawarinanpaq [...] wakcha’ kaymi ichaqa mana allinchu. Santiagopas chayman rikch’akuqtan nillarantaq: “Wakinniykichismi ninkichis: Kunanpas paqarinpas chay llaqtata risunchis, chaypitaq huk watata kamusun, qhatumusunchis, hinaspa qolqeta tarimusunchis, nispa, chayrayku uyariwaychis, qankunaqa manan yachankichischu imachus paqarin sucedenasuykichista”. ¿Ima nispan Santiago yuyaycharan? “Aswanpas kay hinatachá niwaqchis: Señor munaqtinqa kawsasunchis, hinaspa kaytapas chaytapas ruwasunchis”, nispa (Santiago 4:13-15). Qhapaq kaykunaqa yanqapaqmi kanqa Diospaq mana qhapaq kaspaqa. ¿Imaynatan Diospaq qhapaq kasunman?
Diospaq qhapaq kasun
12. ¿Imata ruwaspan Diospaq qhapaq kasun?
12 Rikch’anachiyta tukushaspan Jesús sut’incharan Diospaq qhapaq kay aswan allin kasqanta kay pachapi qhapaq kaykuna huñuymantaqa. Chaywanmi rikuchiran ama qhapaq kaykuna huñuypi afanakunanchista. Aswanmi tukuy atisqanchista ruwananchis Jehová Dioswan allinpi kananchispaq. Chayta ruwaspan Diospaq qhapaq kasun saminchaynintapas chaskisun. Biblia niwanchis: “Señor Diospa saminchayninqa qhapaqyachinmi, chay saminchayqa manan llakichinchu”, nispa (Proverbios 10:22).
13. ¿Imaynapin Jehová Diospa saminchaynin ‘qhapaqyachin’?
13 Jehová Diosqa allin kaqkunawanmi kamachinkunata saminchan (Santiago 1:17). Yachanapaq, israelitakunaman Jehová Diospa qosqan “hallp’aqa lecheq miel misk’iq askha kananmi” karan. Chhaynataña rimaranku Egipto suyupi hallp’amanta chaypas, israelitakunaq tiyasqan hallp’aqa hukniraymi karan. ‘Chay hallp’ataqa [...] Señor Diosmi mana saqespa makilla waqaychasharan’ israelitakunaman Moisespa nisqan hina. Jehová Diospa waqaychasqanraykun israelitakunaqa qhapaqyananku karan. Chhaynan karan, Jehová Diosta kasukuspaqa askha saminchaykunatan chaskiranku, huk suyukunamantapas aswan allinpin karanku. Arí, Jehová Diospa saminchayninqa ‘qhapaqyachikunmi’ (Números 16:13; Deuteronomio 4:5-8; 11:8-15).
14. ¿Imaynapin tarikunku Diospaq qhapaq kaqkuna?
14 Diospaq qhapaq kay nisqa rimaymi t’ikrakullantaq “Diospa qhawarinanpaq qhapaq kay” nispa (Biblia de América, español). Qhapaqkunaqa allin qhawarisqa kaytan munanku, chaytataq imayna kawsasqankupi rikuchinku. Runakunaq qhawarinanta munaspan ‘kay pacha kawsaypi hatunchakunku’ (1 Juan 2:16). Diospaq qhapaq kaqkunan ichaqa paypa allin qhawarisqan, khuyapayasqan ima kanku. Hinaspapas Dioswan hukllachasqa kashanku. Chaywanmi aswan allin aswan kusisqa kawsanku, chaytaqa manan kay pachapi qhapaq kaywan tarinkumanchu (Isaías 40:11). ¿Imatawanmi ruwana Diospaq qhapaq kananchispaq?
Diospa qhawarinanpaq qhapaq kay
15. ¿Imatawanmi ruwananchis Diospaq qhapaq kananchispaq?
15 Rikch’anachiypi runaqa qhapaq kaykunata tariyllapin yuyaykuran chayllapaqtaqmi llank’aranpas, chayrayku “mana yuyayniyoq runa” nispa suticharan. Chaymi Diospaq qhapaq kanapaqqa kallpachakunanchis aswan chaniyoq llank’aykunapi yanapakunanchispaq. Huknin llank’aymantan Jesús khaynata kamachiran: “Rispa llapa suyu runakunata yachachimuychis, yachachisqaykuna kanankupaq”, nispa (Mateo 28:19). Qhapaq kaykunata maskhaypi tiemponchista kallpanchistapas usuchishanamantaqa Diospa Reinonmantan willamunanchis munaqkunamantaq Bibliamanta yachachimunanchis, chhayna ruwayqa iñiyninchispin yanapawasun. Chayta qatimuq experienciakunapi rikusun (Proverbios 19:17).
16, 17. ¿Imaynapin Diospaq qhapaq kasunman?, chaymanta huk experienciata willay.
16 Qhawarisun Asia nisqapi tiyaq cristianomanta. Payqa computadorakunawan llank’asqanpin allin sueldota chaskiq. Ichaqa sinchi llank’asqanwanmi iñiyninpi chiriyapusharan. Chaymi llank’ananpi astawan qolqe maskhananmantaqa, llank’ananta saqespa heladota ruwaran callekunapi vendenanpaq. ¿Imarayku chayta ruwaran? Paypa ruwanankunata espiritualpi ruwaykunatapas hunt’ananpaq. Llank’aqmasinkunaña chay ruwasqanmanta asipayaranku chaypas, pay kayta nin: “Aswan askha qolqetan ganakurani”, nispa. Nillantaq: “Ñawpaqtaqa manan thakpichu kawsarani llakisqallan karanipas, kunanmi ichaqa kusisqa kani. Jehová Dioswan hukllachakusqaymantan astawanqa kusisqa kani”, nispa. Allin llank’ananta saqespan precursor karan, kunantaq Betel wasipi llank’ashan. Arí, Jehová “Diospa saminchayninqa qhapaqyachikunmi”.
17 Huk warmitapas erqechanmantapachan familian kallpachasqa allin profecionniyoq kananpaq. Chaymi Francia, México, Suiza nisqa suyukunapi estudiaran allin profecionniyoq kananpaq. Paymi nin: “Allin kawsanaypaq hinapunin karan, respetasqan karani, ancha allin llank’anakunatan munachiwarankupas ichaqa manan chaykunawan kusisqachu karani”, nispa. Biblia estudiayta qallarisqan qhepamanmi kayta niran: “Bibliamanta astawan yachaspan Diospa sonqonta kusichiyta munarani, tukuy qowasqanmanta pisillatapas kutichiyta. Chaymi decidekurani ima ruwanayta: tukuy tiempoywan Diospa munaynin ruwayta”, nispa. Ahinapin llank’ananta saqepuran, chay qhepamantaq bautizakuran. Payqa iskay chunka watañan tukuy tiemponwan Jehová Diospaq kusisqa llank’ashan. Paymi nillantaq: “Wakinmi niwanku, allin kanaykitan usuchishanki nispa, ichaqa reparankun aswan kusisqa kasqayta sumaqtataqmi qhawarinku Diospa kamachikusqanman hina kawsasqaytapas.”
18. ¿Imatan ruwasunman apóstol Pablo hina Diospaq qhapaq kanapaq?
18 Apóstol Pabloman tukupuq Tarso llaqtayoq Saulopas allin profecionniyoqmi karan. Ichaqa cristianoman tukupuspan kayta qelqaran: “Tukuy imaymanayoq kaytapas mana valeq q’opata hinan qhawani Señorniy Jesucristota reqsinaypaq”, nispa (Filipenses 3:7, 8). Cristorayku espiritualpi qhapaq kaykuna tarisqanmi Pablopaqqa aswan chaniyoq karan kay pachapi qhapaq kaykuna tariymantaqa. Sichus ñoqanchispas Pablo hina mana qhapaq kaykunata munapayasunchu, Diospa kamachikusqanman hina kawsananchispaqtaq kallpachakusun chayqa, Diospaqmi qhapaq kasun. Biblia niwanchis: “Huch’uyyaykukuqqa Señor Diostapas manchakuqqa qhapaq kayta, hatunchasqa-kayta, unay kawsaytawanmi tarinqa”, nispa (Proverbios 22:4).
¿Kutichiwaqchu?
• ¿Ima sasachakuypin tarikuran rikch’anachiypi runa?
• ¿Imaraykun rikch’anachiypi runata “mana yuyayniyoq runa” nispa sutichakun?
• ¿Ima ninanmi Diospaq qhapaq kay?
• ¿Imatan ruwana Diospaq qhapaq kanapaq?
[Tapuykuna]