¿‘Santo espirituq munasqanman hinachu kawsashanchis’?

“Santo Espirituq munasqanman hina kawsaychis, amataq aychaykichispa munasqantachu ruwaychis.” (GÁLATAS 5:16.)

1. ¿Imatan ruwananchis santo espíritu contra mana huchallikunapaq?

SANTO espíritu contra mana huchallikunapaqqa apóstol Pabloq nisqantan kasukunanchis, paymi niran: “Santo Espirituq munasqanman hina kawsaychis, amataq aychaykichispa munasqantachu ruwaychis”, nispa (Gálatas 5:16). Santo espirituq munasqanman hina kawsasun chayqa, manan aychanchispa munasqantachu ruwasunchis (Romanos 8:2-10).

2, 3. ¿Imaynatan yanapawanchis santo espirituq munayninman hina kawsay?

² ‘Santo espirituq munasqanman hina kawsaqtinchisqa’ Diospa kallpanmi yanapawasun Diosta kasukunanchispaq. Jehová Diospa sumaq kayninkunata rikuchisunchis predicasqanchispi, congregacionpi, wasinchispi, maypiña tarikuqtinchispas. Santo espirituq rurun ñoqanchispi kasqanta rikuchillasuntaq casado ukhupi, wawakunawan kawsaypi, iñiqmasinchiskunawan kawsaypi, hukkunawanpas.

³ “Diospa munasqanta hina espiritupi” kawsaspanchismi huchamanta karunchakuranchis (1 Pedro 4:1-6). Diospa espiritun ñoqanchispi kaqtinqa manapunin mana pampachana huchataqa ruwasunchu. Ichaqa, ¿imakunapiwanraqmi yanapawasun santo espirituq munasqanman hina kawsay?

Hukllachasqa kasun Diosman Cristomanpas

4, 5. Santo espirituq munasqanman hina kawsaspaqa, ¿imaynatan Jesusta qhawarisunchis?

⁴ Santo espirituq munasqanman hina kawsashanchis chayqa, allinpi kashanchis Dioswanpas Churinwanpas. Santo espirituq atiy qokuyninkunamanta rimaspan apóstol Pablo qelqaran Corinto congregacionpi kaq iñiqkunaman, paykunan ñawpaqpi idolokunata yupaycharanku, khaynatan niran: “Yachanaykichista munani, manan pipas Diospa Espiritunpa yanapasqan rimaspaqa “Jesusqa ñakasqan” ninmanchu, manallataqmi pipas “Jesusqa Señormi” ninmanchu, manachus Santo Espirituq yanapasqan rimanman chayqa”, nispa (1 Corintios 12:1-3). Sichus ima kallpapas runata tanqan Jesusta ñakananpaq chayqa, chay kallpaqa Satanasmantan hamun. Cristianokunaqa santo espirituq munasqanman hinataq kawsanchis  chayqa, cheqaqtapunin yachanchis Jehová Dios Jesucristota kawsarichisqanta, lliw kamasqankunamanta hatunchasqantapas (Filipenses 2:8-11). Iñinchismi Cristoq sacrificakusqanpi, qhawarinchistaq Jesusta Diospa churasqan Señorninchista hina.

⁵ Ñawpaq siglopi wakin runakuna: Cristianon kayku nishaspapas, negarankun Jesuspa runa kaypi hamusqanta (2 Juan 7-11). Chayta uyarispankun wakinqa Mesías Jesusmanta cheqaq yachachikuykunata qhepancharanku (Marcos 1:9-11; Juan 1:14). Santo espirituq munasqanman hina kawsasun chayqa, manan paykuna hinachu Diospa contranpi churakusun. Sichus Bibliapi Diospa cheqaq yachachikuyninkunaman hap’ipakusun chayqa, Diosqa munakuwashallasunmi, ‘cheqaq-kaypitaq purishallasun’ (3 Juan 3, 4). Chhaynaqa, Diospa contranpi kaq yachachikuykunamantan karunchakusun, ahinapi hanaq pacha yayanchiswan allinpi kawsasun.

6. Espirituq munasqanman hina kawsaqkunapi, ¿ima sumaq kaykunatan Diospa espiritun ruruchin?

⁶ Apóstol Pablon niran: Ídolo yupaychaykuna, wak t’aqa hatarichiykuna, qhelli huchapi puriykuna, mana p’enqakuspa huchallikuykunapas ‘runaq millay munasqan ruwaykuna’ ukhupi tarikun, nispa. Ichaqa nillarantaqmi: “Cristoq kaqkunaqa ñan chakatankuña [“kurkupi warkunkuña”, NM] aycha cuerpoq millay yuyaykuyninta sinchi munapakuynintawan. Santo Espiritun kawsachiwanchis, chaymi Santo Espirituq pusasqan hinapuni kawsananchis”, nispa (Gálatas 5:19-21, 24, 25). ¿Ima sumaq kaykunatan Diospa kallpan ruruchin santo espirituq munasqanman hina kawsaqkunapi? Apóstol Pablon niran: “Santo Espiritun ichaqa kawsayniykichispi ruruchin: munakuyta, q’ochukuyta, sumaq kawsayta [otaq thak-kayta], pacienciayoq-kayta, sumaq sonqo-kayta, allin runa-kayta, rimasqanta hunt’aq-kayta [“iñiyniyoq kayta”, NM], llamp’u sonqo-kayta, cuerpo kamachiq kaytawan”, nispa (Gálatas 5:22, 23). Kunanqa, santo espirituq rurunpa sumaq kayninkunamanta yachasun.

‘Hukkuna hukkunawan munanakusun’

7. Willay iman munakuy kasqanta, munakuq runa imayna kasqantapas.

⁷ Munakuyqa santo espirituq rurunmi, hukkunapi interesakuymi, hukkunata sumaqta qhawariymi. Biblian nin: “Diosqa munakuymi”, nispa. Chaytaqa nin Jehová Dios ancha munakuqllaña kasqanrayku. Jehová Diospa munakuyninpas Churinpa munakuyninpas sut’itan rikukuran runakunarayku Jesucristoq wañusqanpi (1 Juan 4:8; Juan 3:16; 15:13; Romanos 5:8). Jesuspa yachachisqankunaqa reqsichikunchismi hukkuna hukkunawan munanakusqanchispi (Juan 13:34, 35). Chaymantapas, Diosmi kamachiwanchis ‘hukkuna hukkunawan munanakunanchispaq’ (1 Juan 3:23). Apóstol Pablon niran: Pipas munakuqqa muchukuqllan, sumaq sonqollan, munakuqqa manan envidiakunchu, manan k’ankaykachanchu, manan hatunchakunchu,  manan mana ruwanakunatachu ruwan, manan payllapaq kanantachu munan, manan phiñakunpachachu, manan sientepakunchu, manan mana chanin kaqmantachu kusikun, aswanpas cheqaq kaqmantan kusikun. Munakuqqa tukuy imatan muchun, tukuy imatan creen, tukuy imatan suyakun, tukuy imapin pacienciakun. Munakuyqa wiñaypaqmi, nispa (1 Corintios 13:4-8).

8. ¿Imaraykun munakunanchis iñiqmasinchiskunata?

⁸ Sichus Diospa espiritunwan yanapachikusun munakuq kananchispaq chayqa, allinpin kasun Jehová Dioswanpas runamasinchiswanpas (Mateo 22:37-39). Apóstol Juan qelqaran: “Iñiqmasinta mana munakuqqa wañusqallan kashan. Pipas iñiqmasinta cheqnikuqqa, runa wañuchiqmi. Qankunaqa yachankichismi pipas runa wañuchiqqa mana wiñay kawsayniyoqchu kasqanta”, nispa (1 Juan 3:14, 15). Ñawpaq tiempopi Israel llaqtapi runamasinta mana cheqnikuspa wañuchiqkunallan pakakuna llaqtamanqa ayqenanku karan (Deuteronomio 19:4, 11-13). Santo espirituq nisqanman hina kawsasun chayqa, munakusunmi Diosta, iñiqmasinchiskunata huk runakunatapas.

“Señor Diosmi kusichisunkichis, ahinapitaq kallpachakunkichis”

9, 10. ¿Iman q’ochukuy? ¿Imaraykun q’ochukunchis?

⁹ Kusikuyqa otaq q’ochukuyqa llanllarishaq sonqoyoq kaymi. Jehová Diosqa “kusikuq Diosmi” (1 Timoteo 1:11, NM; Salmo 104:31). Jesusqa kusikunmi Diospa munayninta ruwaspa (Salmo 40:8; Hebreos 10:7-9). Ñoqanchistapas Jehová ‘Diosmi kusichiwanchis [otaq qˈochuchiwanchis], ahinapitaqmi kallpachakunchis’ (Nehemías 8:10).

¹⁰ Jehová Diospa q’ochukuy qowasqanchiswanmi sonqopas sonqo kawsanchis sasachakuypiña tarikuqtinchispas, qatiykachasqaña kanchis chaypas. ¡Maytan kusikunchis ‘Diosta reqsisqanchismanta’! (Proverbios 2:1-5.) Jehová Dioswanqa allinpi kusisqa kawsanchis payta allinta reqsisqanchisrayku, paypi iñisqanchisrayku, Jesuspa sacrificakusqanpi iñisqanchisraykupiwan (1 Juan 2:1, 2). Chaymantapas kusikullanchistaq teqsimuyuntinpi iñiqmasinchiskunawan huk nisqalla kawsasqanchisrayku (Sofonías 3:9; Ageo 2:7). Diospa Reinonta suyakuypas allin willakuykunata willaypas kusichiwallanchistaqmi (Mateo 6:9, 10; 24:14). Wiñay kawsay suyakuypas kusichiwallanchistaqmi (Juan 17:3). Chaykunapi yuyaymanaspan kusikunchis (Deuteronomio 16:15).

Thak kawsaywan ancha pacienciayoq kaywan

11, 12. a) ¿Imataq thak kayri? b) ¿Imaynatan yanapawanchis Diospa thak kaynin?

¹¹ Santo espirituqa ruruchillantaqmi thak kayta. Thak kayqa llakhilla kaymi qasilla kaymi. Hanaq pacha Taytanchisqa thak kay qoqmi, Bibliaqa niwanchismi ‘Señor Dios llaqtanta thak-kaywan saminchasqanta’ (Salmo  29:11; 1 Corintios 14:33). Jesusmi yachachisqankunata niran: “Thak-kaytan qoykichis, thak-kayniytan saqeykichis”, nispa (Juan 14:27). ¿Imaynatan thak kay paykunata yanaparan?

¹² Jesús yachachisqankunaman thak kay qosqanqa yanaparanmi ima manchakuyninkupas pisiyananpaq. Diospa santo espiritunta chaskispankutaq thak kayninku astawanraq yapakuran (Juan 14:26). Kay tiempopipas ‘Diospa thak-kayninta’ chaskinapaqqa santo espirituta Diosmanta mañakunanchis, ahinapin sonqonchispi yuyayninchispipas thaklla kasunchis (Filipenses 4:6, 7). Chaymantapas, Diospa espiritunqa yanapawanchismi iñiqmasinchiskunawan hukkunawanpas sumaqpi kawsananchispaq (Romanos 12:18; 1 Tesalonicenses 5:13).

13, 14. ¿Imataq ancha pacienciayoq kayri? ¿Imaraykun ancha pacienciayoq kananchis?

¹³ Ancha pacienciayoq kayqa tupanmi thak kaywan. Ancha pacienciayoq kayqa hukkunaq mana allinkuna ruwawasqanchista thak sonqollawan aguantaymi, chay mana allinkuna allichakunanta suyaymi. Diosqa ancha pacienciayoqmi (Romanos 9:22-24). Jesuspas ancha pacienciayoqmi, chayqa ñoqanchispa allinninchispaqmi; Pablon qelqaran: “Diosmi ichaqa khuyapayawarqan, mana tukukuq paciencianta Jesucristo ñoqapi rikuchinanpaq. Chay hinapin ñoqaqa aswan huchasapaña kashaspaypas yachaqakunankupaq churasqa kani Jesucristopi iñispanku wiñay kawsayniyoq kanankupaq”, nispa (1 Timoteo 1:16).

¹⁴ Ancha pacienciayoq kayqa yanapawanchismi pipas rimayninwan k’iriwaqtinchis otaq mana allinta ruwawaqtinchis aguantananchispaq. Apóstol Pablon iñiqmasinkunata niran: “Llapapaqpas pacienciayoq kaychis”, nispa (1 Tesalonicenses 5:14). Llapanchismi pantanchis, chaymi pitapas sientechiqtinchisqa munasunman pacienciawan aguantawananchista. Chayrayku kallpachakusun ‘tukuy pacienciawan lliw imatapas muchunanchispaq’ (Colosenses 1:9-12).

Sumaq sonqo kaywan allin runa kaywan

15. ¿Imaynatan sumaq sonqo kayta allin runa kayta rikuchisunman? ¿Pikuna chhayna kanku?

¹⁵ Sumaq sonqo kaywan allin runa kaywanqa tupanasqan kashan, chaytaqa rikuchinchis hukkunapi interesakuspa, paykunapaq allin kaqta ruwapuqtinchis rimayninchiswan ruwayninchiswanpas. Jehová Dioswan Jesuswanqa sumaq sonqon kanku (Romanos 2:4; 2 Corintios 10:1). Paykunaq kamachinkunaqa sumaq sonqollataqmi kananchis (Colosenses 3:12). Diosta mana serviqkunapas runamasinkuta ‘khuyapayankun sumaqtataq rikunkupas’ (Hechos 27:3; 28:2). Chayrayku ‘santo espirituq munasqanman hina kawsaqkunaqa’ astawanraq sumaq sonqo kananchis.

16. ¿Imaynakunapin rikuchisunman sumaq sonqo kasqanchista?

¹⁶ Mayninpiqa razonwanmi phiñakunchis pipas k’arakta rimapayawaqtinchis otaq mana allinta ruwawaqtinchis.  Chhaynapi tarikuspapas sumaq sonqowanmi tratananchis. Apóstol Pablon niran: “Phiñakunkichischus chayqa, ama huchallikuychischu, ama p’unchay ch’isiyaqqa phiñasqa kaychischu, amapuni imaynallamantapas saqraq huchallichinasuykichistaqa munaychischu. Aswanpas sumaq sonqo kaychis, khuyapayanakuq, pampachaykunakuq, imaynan Diospas Cristopi qankunata pampacharqasunkichis ahinata”, nispa (Efesios 4:26, 27, 32). Astawanqa khuyapayakuq sumaq sonqo kananchis sasachakuykunapi tarikuqkunawan. Pipas ‘chanin kawsaymanta cheqaq-kaymantawan’ karunchakushan chayqa, sumaq sonqo ancianokunaqa Bibliawanmi sumaqllata aconsejananku, manataq upallakunankuchu: Sonqontapaschá k’irisaq, nispa yuyaykuspaqa (Efesios 5:9).

17, 18. ¿Imakunawanmi tupallantaq sumaq sonqo kay? ¿Imaynatataq chayman hina kawsasunman?

¹⁷ Sumaq sonqo kayqa tupallantaqmi allin kaqta ruwaywan allin runa kaywanpas. Jehová Diosqa tukuy ruwasqanpin rikuchin sumaq sonqo kasqanta (Salmo 25:8). Jesuspas allin kaqllatapunin ruwan. Chaywanpas, Jesusta: “Allin yachachikuq” niqtinkun payqa mana munaranchu Allin nispa sutichanankuta (Marcos 10:17, 18). Jesusqa yacharanmi Dioslla lliwmantapas aswan allin kasqanta.

¹⁸ Huchayoq runamanta hamusqanchisrayku sasan ñoqanchispaq sumaq sonqo kay (Romanos 5:12). Ichaqa, sichus Diosmanta mañakunchis “sumaq sonqo kayta yachachiway” nispa chayqa, atisunmi sumaq sonqo runa kayta (Salmo 119:66, NM). Roma llaqtapi tiyaq cristianokunamanmi apóstol Pablo qelqaran: “Wawqe-panaykuna, ñoqaqa manan iskayrayanichu qankunaq sumaq sonqo kasqaykichismanta, hunt’asqata yachasqaykichismantapas”, nispa (Romanos 15:14). Congregacionpi umalliqkunaqa ‘allin kaq ruwayta munaqmi’ kananku (Tito 1:7, 8). Diospa espiritunman hina kawsasun chayqa, lliwmi rikunqa sumaq sonqo runa kasqanchista, Jehová Diospas yuyariwasun allin kaq ruwasqanchismanta (Nehemías 5:19; 13:31).

“Cheqaq iñiy”

19. Hebreos 11:1 textoq nisqanman hina, ¿imataq iñiyri?

¹⁹ Iñiypas santo espirituq ruruchisqallantaqmi, “iñiyqa suyasqata cheqaqtapuni chaskinapaq yuyaymi, mana rikusqakunamanta pruebakuna kasqanmi” (Hebreos 11:1, NM). Iñiyninchis kaqtinqa manan iskayasunchu Jehová Diospa promesankuna hunt’akunanmanta. Mana rikuna kaqkunamantaqa sut’in pruebakuna kashan, chay pruebakunataq tupan iñiywan. Ejemplopaq tukuy imaymana kamasqakuna rikuchiwanchis Kamaq kasqanta. Chhayna iñiyniyoqmi kasunchis Diospa espiritunman hina kawsaqtinchisqa.

20. ¿Imataq ‘usqhaylla mayt’uykuwaqninchis huchari’? ¿Imaynatan chay huchamanta runaq munasqan millay ruwaykunamantapas karunchakusunman?

²⁰ Ichaqa, mana iñiyniyoq kaytan ninchis “usqhaylla mayt’uykuwaqninchis  hucha”, nispa (Hebreos 12:1, NM). Runaq millay munasqan ruwaykunamanta, qolqe sonqo kaymanta, iñiyninchista waqllichiq yachachikuykunamantapas karunchakunapaqqa Diospa espiritunpa munasqanman hina kawsananchis (Colosenses 2:8; 1 Timoteo 6:9, 10; 2 Timoteo 4:3-5). Chay espiritun kunan tiempopi Diospa kamachinkunata yanapan ñawpa tiempopi allin iñiyniyoq runakuna hina kanankupaq (Hebreos 11:2-40). Chaymantapas, “cheqaq iñiyninchisqa” kallpachanmanmi iñiqmasinchispa iñiyninta (1 Timoteo 1:5; Hebreos 13:7).

Llamp’u sonqo kaywan cuerpo kamachiq kaywan

21, 22. ¿Imataq llamp’u sonqo kayri? ¿Imaraykutaq llamp’u sonqo kananchis?

²¹ Llamp’u sonqo kayqa rimaypi ruwaypipas samp’alla kaymi. Jehová Diosqa llamp’u sonqon. Chaytaqa rikukun Jesús llamp’u sonqo kasqanpin, payqa Taytan hinapunin karan (Mateo 11:28-30; Juan 5:19). Chhaynaqa, ¿imaynan kananchis Diospa kamachinkuna?

²² Cristianokunaqa ‘lliw runakunamanmi tukuy llamp’u-kayta’ rikuchinanchis (Tito 3:2). Chaytan rikuchinchis predicasqanchispi. Chaymantapas, iñiyninkupi allin takyasqa wayqekunaqa ‘llamp’u sonqo-kaywanmi’ kutirichinanku huchaman urmaqkunata (Gálatas 6:1). Sichus ‘huch’uyaykukuq llamp’u sonqo’ kasun chayqa, iñiqmasinchiskunawan huk nisqalla thakpi kawsasunchis (Efesios 4:1-3). Llamp’u sonqo kananchispaqqa santo espirituq munasqanman hinapuni kawsananchis, cuerponchistapas kamachinanchis.

23, 24. ¿Imataq cuerpo kamachiyri? ¿Imaynatan yanapawasunman?

²³ Cuerponta kamachiqqa manan cuerponpa nisqantachu kasun yuyaykuspa rimaspa ruwaspapas. Jehová Diosqa ˈaguantakuranmiˈ babiloniokuna llaqtanta muchuchiqtinpas, paykunan Jerusalenta thuniranku (Isaías 42:14). Jesusmi ejemplonta saqewanchis payta ‘qatikunanchispaq’, paypas aguantakuranmi ñak’ariypi tarikuspa. Apóstol Pedro cristianokunata niran: “Yachaymantaq cuerpowan kasuchikuyta” yapaychis, nispa (1 Pedro 2:21-23; 2 Pedro 1:5-8).

²⁴ Congregacionpi umalliqkunaqa cuerponkutan kamachinanku (Tito 1:7, 8). Llapanchismi santo espirituq munasqanman hina kawsaqkunaqa cuerponchista kamachinanchis, chhaynapin karunchakusunchis qhelli huchapi puriymanta, qhelli simikunata rimaymanta, imapas Diosmanta karunchawasunman chaymantapas. Sichus Diospa espiritunwan yanapachikusun cuerponchista kamachinapaq chayqa, sut’itan rikukunqa rimayninchispi ruwayninchispipas.

Espirituq munasqanman hina kawsashallasun

25, 26. Sichus santo espirituq munasqanman hina purisun chayqa, ¿imaynatan hukkunawan kawsasunchis? ¿Ima saminchaykunatan chaskisunchis?

²⁵ Espirituq munasqanman hina purisunchis  chayqa, Diospa Reinonmantan tukuy sonqowan willamusunchis (Hechos 18:24-26). Wakin runakuna, astawanqa Dios sonqo runakuna kusikunqaku ñoqanchiswan huñukuspa. Santo espirituwan pusachikusun chayqa, iñiqmasinchiskunatapas kallpachasunmi santo espirituwan pusachikunankupaq (Filipenses 2:1-4). ¿Manachu lliw cristianokuna chayta munanchis?

²⁶ Satanasmi kay pachata kamachishan, chaymi sasa santo espirituq munasqanman hina kawsayqa (1 Juan 5:19). Chaywanpas, waranqa-waranqanpi runakunan chay hinata ruwashanku. Jehová Diosman tukuy sonqowan hap’ipakusun chayqa, kusisqan kawsasun, wiñaypaqtaq Yayanchispa chanin ñanninkunapi purisunchis, paymi ancha munakuyninpi santo espirituta qoykuwanchis (Salmo 128:1; Proverbios 3:5, 6).

¿Imanispan kutichiwaq?

• Santo espirituq munasqanman hina kawsaqtinchisqa, ¿imaynatan Diospas Churinpas qhawariwasun?

• ¿Ima sumaq kaykunan santo espirituq rurunpi tarikun?

• ¿Imaynatan rikuchisunman santo espirituq rurunman hina kawsasqanchista?

• Santo espirituq munasqanman hina purisunchis chayqa, ¿ima saminchaykunatan chaskisun kay tiempopi hamuq tiempopipas?

[Tapuykuna]