Ama urmasunchu “urpikuna hap’iqpa” toqllankunaman

“[Jehová Diosmi] kacharichisunki urpikuna hap’iqpa churasqan toqllamanta.” (SALMO 91:3, NM.)

1. ¿Pitaq ‘urpikuna hap’iqri’? ¿Imanaqtintaq paymanta makilla cuidakunanchis?

CHEQAQ cristianokunaq contranpin kashan huk sinchi manchana yachaysapa. Chaytan Salmo 91:3 versiculopi sutichakun ‘urpikuna hap’iq’ nispa. ¿Pitaq chayri? 1883 wata 1 junio La Atalaya revistan willaranña pi kasqanta. Chay manchana yachaysapaqa Satanasmi. Urpikuna hap’iq hinan Saqraqa Jehová Diospa kamachinkunata q’otuspa urmachiyta munan.

2. ¿Imanaqtinmi Satanasta tupanachikun ‘urpikuna hap’iqwan’?

² Ñawpaq tiempopiqa urpikunata hap’illaqkupuni. Wakintaqa hap’iqku sumaq takisqanta uyarinankupaq, sumaq phurunta qhawanankupaq, mikhunankupaq, sacrificiopi haywanankupaqpas. Chay urpikunaqa sasa hap’iymi karan manchali kasqankurayku, chaymi urpikuna hap’iqqa ñawpaqta allinta qhawanan karan sapanka urpita: imayna kasqanta, imakuna ruwasqanta, imakuna mikhusqantapas chayman hina toqllata churananpaq. Bibliaqa Satanasta tupanachin urpikuna hap’iqwan, chhaynapin willawanchis Satanaspa toqllankuna imayna kasqanmanta. Saqraqa sapankanchista allinta t’aqwiriwanchis. Ñawpaqtaqa qhawariwanchis imayna kasqanchista imakuna ruwasqanchistapas, chayman hinataq mana reparayllata toqllakunata churamuwanchis hap’iwananchispaq (2 Timoteo 2:26). Paypa toqllankunaman urmayqa Diosmanta karunchawasunman wañuymantaq apawasunmanpas. ‘Urpikuna hap’iqmanta’ ayqenapaqqa reqsinanchismi toqllankunata.

3, 4. ¿Imaynapitaq Satanás leonman rikch’akun? ¿Imaynapitaq rikch’akun mach’aqwayman?

³ Chaymantapas Satanasta tupanachikun leonwan mach’aqwaywanpas (Salmo 91:13). Mayninpiqa Satanasqa león hinan Jehová Diospa llaqtanman phawaykun qatiykachachispa, otaq llaqta kamachiqkunata kallpachan paykunaq contranpi kamachikuykunata churanankupaq (Salmo 94:20). Chhaynapi tarikuspa wakinña Diospa llaqtanmanta karunchakunku chaypas, Diospa llaqtanqa astawanmi hukllachakun. Ichaqa, ¿imaynapitaq Saqrari mach’aqwayman rikch’akun?

⁴ Saqraqa runamanta aswan  yachaysapa kasqanraykun mana reparachikuspalla q’otuwasunman toqllanman urmananchispaq, imayna venenoyoq mach’aqwaypas pakallamanta picakun hinata. Saqraqa, Jehová Diospa wakin kamachinkunaq yuyayninta waqllichiran, chaymi manaña Diospa munayninta ruwapurankuchu aswanpas Saqraq munayninta ruwapuranku. Chhaynapi sinchi mana allinpi tukuranku. Ñoqanchismi ichaqa allinta yachanchis imaynatachus Saqraq yuyaykusqanta (2 Corintios 2:11). Chaymi kunan rimasunchis “urpikuna hap’iqpa” tawa toqllankunamanta.

Runa manchapakuy

5. ¿Imanaqtinmi cuidakunanchis ‘runa manchapakuymanta’?

⁵ ‘Urpikuna hap’iq’ Satanasqa yachanmi lliw runa allin qhawarisqa kay munasqankuta. Cristianokunapas munanchismi hukkuna allin qhawariwananchista. Chayta yachaspanmi Saqraqa huk toqllata churawanchis urmananchispaq. Chay toqllaqa ‘runata manchapakuymi’ (Proverbios 29:25). Pi cristianopas runamasinta manchapakuspa Diospa hark’asqanta ruwanman otaq manaña kasukunmanchu Diospa kamachisqanta chayqa, “urpikuna hap’iqpa” toqllanmanña urmaykun (Ezequiel 33:8; Santiago 4:17).

6. ¿Imaynapin huk wayna “urpikuna hap’iqpa” toqllanman urmanman?

⁶ Ejemplopaq, huk waynan escuelapi yachaqmasinkunaq mat’ipayasqan cigarrota pitan. Kay waynaqa escuelanman ripushaspaqa manachá yuyaykullaranpaschu cigarro pitayta. Chaywanpas escuelaman chayaspa cigarrota pitan, chhaynapitaq cuerponta qhellichan Diostapas phiñachin (2 Corintios 7:1). ¿Imaynapitaq chaytari ruwaran? Yaqapaschá mana allin waynakunawan huñunakuran, manchakurantaq paykunaq asipayananta. Chhaynaqa, wayna sipaskuna, amayá ‘urpikuna hap’iqwanqa’ q’otuchikuychischu. Saqraq toqllankunaman mana urmayta munaspaqa makilla kashanaykichis. Yuyariychispuni Bibliaq kay nisqanta: Ama huñukuychischu mana allin runakunawanqa, nispa (1 Corintios 15:33).

7. ¿Imaynatan Satanás wakin tayta mamakunata urmachin?

⁷ Cristiano tayta mamakunaqa Bibliaq nisqanta kasukuspankun llank’anku familiankuta uywanankupaq (1 Timoteo 5:8). Satanasqa maytan munan cristianokuna llank’anankuman nishuta qokunankuta, wakintaqa urmachinpunin chay toqllaman. Patronninku astawan llank’ay niqtinmi wakin iñiqmasinchiskunaqa manaña llapa huñunakuykunaman hamunkuchu. Wakintaq patronninkuta manchakuspa mana permisota mañakunkuchu kinsantin p’unchay distrito asambleapi kanankupaq, chhaynapitaq manaña iñiqmasinkunawan kuskachu Jehová Diosta yupaychanku. Chay toqllaman mana urmanapaqqa Jehová Diosmanmi ‘hap’ipakunanchis’ (Proverbios 3:5, 6). Hinaspapas kayta yuyarinanchis, ñoqanchisqa Diospa wasinpa kaqninkunan kanchis, paytaq prometewaranchis: ñoqan cuidasaykichis, nispa. Tayta mamakuna, sichus Diospa munayninta ruwankichis chayqa, ¿manachu pay qankunatapas familiaykichistapas yanapasunkichisman?  Icha, ¿Saqraq toqllanmanchu urmankichis runakunata manchapakuspa? Diosmanta mañakuspa allinta chay tapuykunapi yuyaymanaychis.

Qolqe sonqo kaypas toqllallataqmi

8. ¿Imaynata Satanás qolqe sonqo kaywan urmachiyta munawanchis?

⁸ Saqraqa qolqe sonqo kaywanpas urmachiyta munawanchis. Kay pachapi runakunaqa usqhaylla qhapaqyayta munanku. Chaywanmi wakin iñiqmasinchiskunapas samaykachikunku, chaymi wakinta ninku: “Kunan allinta llank’anaykiman qokuy. Maypachachus askhata qolqeta huñuykunki chayña samawaqpas kusirikuwaqpas. Munaspaqa chaymanta precursorpas kawaqmi”, nispa. Chhaynatapaschá congregacionpi wakin iñiqmasinchiskuna yuyaykunkuman, astawanqa iñiqmasinkuta llank’achispa qolqeyoq kayta munaqkuna. Ichaqa, ¿allinchu chhayna yuyaykuy? ¿Manachu kaqllatataq yuyaykuran Jesuspa rikch’anachiypi willasqan “mana yuyayniyoq” qhapaq runapas? (Lucas 12:16-21.)

9. ¿Imaynapin wakin cristianokuna imaymanayoq kayta munaspa Saqraq toqllanman urmanku?

⁹ Satanasmi runakunata kallpachashan qolqe sonqo kanankupaq. Qolqe sonqo kayqa cristianota urmachinman, Diospa simintapas pisi pisimanta p’ampapunman ‘manaña rurunanpaq’ (Marcos 4:19). Bibliaqa niwanchismi: Mikhunanchispaqpas p’achakunanchispaqpas kashaqtinqa, chaykunawanmi sonqopas sonqo kashananchis, nispa (1 Timoteo 6:8). Chayta mana kasukuspankun askha urmanku “urpikuna hap’iqpa” toqllanman. Yaqapaschá hatunchakuq kasqankurayku ñawpaqpi hina imaymanayoq kayta munashallanku. ¿Ima nisunmantaq ñoqanchismanta? ¿Askha kaqniyoq kayta munaspachu qhepanchasunman cheqaq yupaychayta? (Ageo 1:2-8.) Wakin iñiqmasinchiskunan pisichikuypi tarikuqtinku iñiyninkupi chiriyapunku ñawpaqpi hina imaymanayoq kayta munaspanku. ¡Chhayna qolqe sonqo kaymi ‘urpikuna hap’iqtaqa’ kusichin!

Mana allin kusirichiykunapas toqllallataqmi

10. ¿Imatan sapanka cristiano tapukunanchis?

¹⁰ ‘Urpikuna hap’iqqa’ runakunata urmachillantaq concienciankuta waqllichispa, chhaynapi allin kaqtapas mana allin kaqtapas manaña reparanankupaq. Imaynan Sodoma Gomorra llaqtakunapi aycha kusirichiykuna millaypuni karan, chay hinallataqmi kashan kay tiempopipas. Televisionpi noticiakunapas ancha respetasqa revistakunapas maqanakuykunallamantañan, qhelli kawsaykunallamantañan willanku. Kay pachapi aycha kusirichiykunan runakunaq yuyayninta waqllichin, chaymi manaña ‘allin kaqta mana allin kaqtapas reparayta’ atinkuñachu (Hebreos 5:14). Ichaqa ama qonqasunchu profeta Isaiaswan Jehová Diospa willachisqanta: “¡Ay, qankunamanta! Mana allintan ‘allinmi’ ninkichis, allintataq ‘manan allinchu’ ninkichis”, nispa (Isaías 5:20). Chayrayku tapukunanchis, ¿‘urpikuna hap’iq’  waqllichishanchu yuyayniyta qhelli kusirichiykunawan? nispa. Sapankanchismi qhawarikunanchis kawsayninchista (2 Corintios 13:5).

11. ¿Imaniranmi La Atalaya revista telenovelakunamanta?

¹¹ Yaqa iskay chunka phisqayoq watañan La Atalaya revista munakuywan yuyaychawaranchis telenovelas nisqakunata mana qhawanapaq. * Chay telenovelakunamantan La Atalaya revista niran: “Warma yanankuta munakusqanku hawa ima qhelli ruwaytapas ruwallanku. Ejemplopaq, huk onqoshaq soltera sipasmi amiganta nin: ‘Ñoqaqa Victortan munakuni. [...] ¡Paypaqtaq onqoshani chayqa, imataña ruwanay kaqtinpas ruwallasaqmi! Wakinqa mana imapas qokuwanchu’, nispa. Chayta rimashanankama sumaq musicata uyarikun, chhaynapi mana reparakunchu chay sipaspa ruwasqan mana allin kasqanta. Chay telenovela qhawaqpas sumaqtan qhawarin Victorta, llakipayantaq chay sipasta: ‘Allintan payqa ruwashan’, nispa. Huk iñiqmasinchismi ñawpaqpi telenovelakunata qhawaq karan, paymi nin: “Telenovelakunata qhawasqayrayku mana reparakuspalla hukniraytaña yuyaykushasqani. Yacharanin qhelli ruwaykunaqa mana allin kasqanta. [...] Ichaqa sonqoypin allinpaq qhawarisharani chay telenovelakunapi qhelli ruwaqkunata”, nispa.

12. ¿Imanaqtinmi kunan tiempopi aswantaraq cuidakunanchis telenovelakuna qhawaymanta?

¹² Chay revistaq lloqsimusqanmantapacha kunankamaqa aswantaraqmi telenovelakuna yapakamun. Wakin llaqtakunapiqa ch’isiyaqnintinmi telenovelakunata televisionpi pasachinku. Kuraqkunapas wayna sipaskunapas sapa p’unchaymi chaykunata qhawashallanku. Cristianokunan ichaqa mana q’otukunanchischu. Manan allinchu kanman khayna yuyaykuy: Telenovelakunapi rikukusqanmantaqa aswan millaykunataraqmi kay pachapi rikukun, chayrayku qhawallasaq, nispaqa. Manan pi cristianopas chay qhellipi puriq runakunataqa wasinman pusanmanchu riki, chhaynaqa ¿imaraykutaq chaykunaq ruwasqanta qhawaspa kusirikuyta munasunman?

13, 14. ¿Imanirankun wakin iñiqmasinchiskuna telenovelakunamanta rimaq revistata leespanku?

¹³ Askha iñiqmasinchiskunatan yanaparan ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiq’ nisqanta kasukuy (Mateo 24:45-47). Chay revistaqa Bibliaq nisqanman hina willaran, chayta leespankun wakinqa La Atalaya ruwaqkunaman qelqaranku chay revistawan yanapachikusqankumanta. Huk warmi qelqaran: “Chunka kinsayoq watañan telenovelakunata qhawallaqpuni karani. Ñoqaqa yuyaykurani: huñunakuyman risqaywan mayninpi predicasqaywanqa allillanmi iñiyniypi kasaq, nispa. Ichaqa manan chhaynachu karan, pisi pisimantan telenovelakunapi rikusqayman hina yuyaykurani, chaypin khaynata rimanku: Sichus qosayki manaña sumaqtachu uywasunki chayqa, wasanchawaqmi, chaytaqa payllan maskharukun, nispa. ‘Derechoypi’ kasqayta yuyaykuspataq qosayta wasancharani, chhaynapitaq huchallikurani Jehová Dios contra qosay contrapas”, nispa. Kay  warmiqa congregacionmantan qarqosqa karan, tiempowanmi ichaqa huchanmanta pesapakuspa Diospa llaqtanman kutimpuran. Chay telenovelakunamanta rimaq revistan pananchista kallpacharan Jehová Diospa cheqnisqan aycha kusirichiykunamanta karunchakunanpaq (Amós 5:14, 15).

¹⁴ Huk iñiqmasinchispas niran: “Waqaranin chay revistata leespa, reparakurani manaña tukuy sonqowanchu Jehová Dios servisqayta. Diosmantaq prometekurani manaña telenovelakunata qhawanaypaq”, nispa. Huk pananchispas agradecekuranmi chay revista lloqsimusqanmanta, telenovelakunata qhawallaqpuni kasqanta willakuspataq niran: “Manan allintachu yacharani [...] chaykuna qhaway Jehová Diosmanta karunchawasqanta. ¿Imaynapitaq Diospa amigan kayman chay telenovelakunapi actuaqkunaq amigan kashaspa?” nispa. Chay tiempopiraqtaq telenovelakuna runakunaq sonqonta waqllichiran chayqa, kunanqa imaynataraqchá waqllichishan; yachasqanchis hina chay revistaq lloqsimusqanmantaqa iskay chunka phisqayoq watañan karun (2 Timoteo 3:13). Chay hinaqa makilla cuidakusun Satanaspa toqllanmanta, payqa aycha kusirichiywanmi urmachiyta munawanchis: telenovelakunawan, millay videojuegos nisqakunawan, millay takiqkunaq videonkunawanpas.

Hukkunawan phiñanakuypas toqllallataqmi

15. ¿Imaynatan Saqra wakin iñiqmasinchiskunata urmachin?

¹⁵ Satanasqa wayqe pananchiskunawan phiñanakunanchistan munan t’aqanasqa kawsananchispaq. Mayqenninchispas chay toqllamanqa urmasunmanmi ima ruwanayoqña congregacionpi kaqtinchispas. Sichus iñiqmasinchiswan phiñanakusqanchisrayku Jehová Diospa llaqtanpi manaña kanchu thak kawsay chayqa, urmarunchisña Saqraq toqllanman, paypa munasqantataq ruwashanchispas (Salmo 133:1-3).

16. ¿Imawanmi Satanás t’aqanachiyta munawanchis?

¹⁶ Primera guerra mundial nisqapin Satanasqa Diospa llaqtanman phawaykuran ch’usaqyachiy yuyaywan. Manan ichaqa atiranchu (Apocalipsis 11:7-13). Chaymantapachan Saqraqa mana reparachikuspalla Diospa llaqtanta t’aqanachiyta munashan. Sichus wayqe pananchiswan phiñanakusqanchisrayku t’aqanasqa kawsasun chayqa, “urpikuna hap’iqpa” toqllanmanña urmarunchis. Chhaynapitaq hark’ashasunman santo espíritu ñoqanchista congregaciontapas yanapananta. ¡Maytachá Satanás chaywan kusikunman! Payqa yachanmi congregación t’aqanasqa kaqtinqa predicaypi pisiyanankuta (Efesios 4:27, 30-32).

17. ¿Imatan ruwananchis iñiqmasinchiswan phiñanarukuqtinchis?

¹⁷ Sichus wayqe pananchiswan phiñanarukunchis chayqa, ¿imatan ruwasunman? Arí, imaymanamantan phiñanakuy kanman, ichaqa imaraykuña phiñanakuranchis chaypas allipunakapunanchispuni (Mateo 5:23, 24; 18:15-17). Bibliaqa Diospa yuyaychasqanmi, chaymi ima niwasqanchispas allinpuni. Chay hinaqa, Bibliaq nisqanta kasukusun, chayqa allinninchispaqpunin kanqa.

18. ¿Imaynatan Jehová Diospa ejemplon yanapawanchis wayqe pananchiswan allipunakapunanchispaq?

 ¹⁸ Jehová Diosqa liston kashan ‘huchata pampachananpaq’, cheqaqtataq ‘pampachanpas’ (Salmo 86:5; 130:4). Diospa wawankuna kasqanchista rikuchisun Jehová Diosman rikch’akuspa (Efesios 5:1). Lliwmi huchasapa kanchis, chaymi Jehová Diospa pampachayninta ima hinallaña maskhanchis. Chayrayku, sichus reparakunchis mana pampachaq kasqanchista chayqa cuidakunanchismi. Paqtan kasunman mana pampachaq runa hina; Jesuspa nisqan hina, chay runatas patronnin pampachapusqa llapa manusqanta, paytaq ichaqa mana pampachasqachu kamachimasinman manusqanta, chayta yacharuspas patronninqa chay runata carcelman wisq’achiran. Jesusqa khaynatan tukuran rikch’anachiy simipi rimasqanta: “Chay hinallatataqmi hanaq pacha Yayaypas qankunata ruwasunkichis, manachus wawqeykichista qankuna contra huchallikuqtin tukuy sonqo pampachankichis chayqa”, nispa (Mateo 18:21-35). ¡Hayk’a kutitaraqchá Jehová Diosqa pampachawanchis! Sichus chaypi yuyaymanasun chayqa, kallpachakusunmi wayqe pananchiswan allipunakapunanchispaq, imamantaña phiñanakuranchis chaypas (Salmo 19:14).

‘Ancha Hatun Diospa pakaykusqan tiyasun’

19, 20. Kay sasa tiempokunapi, ¿imanaqtinmi maskhananchispuni Jehová Diospa ‘pakaykuyninta’ ‘llanthuykuynintapas’?

¹⁹ Sasa tiempokunapin kawsashanchis. Jehová Dios mana pakaykuwaqtinchisqa mayñachá Satanasqa llapanchista toqllanman urmachiwasunman karan. Chayrayku, “urpikuna hap’iqpa” toqllanman mana urmanapaqqa, ‘Ancha Hatun Diospa pakaykuyninta’ maskhananchis, chhaynapin “Tukuy-atiyniyoqpa llanthuykusqan” tiyasunchis (Salmo 91:1).

²⁰ Chay hinaqa, allinpaqpuni qhawarisunchis Jehová Diospa kamachikuyninkunata amataq sasapaqchu. Llapanchismi Saqrawan maqanakushanchis, payqa runamanta aswan yuyaysapan. Mana Jehová Diospa yanapayninwanqa lliwmi Saqraq toqllanman urmasunman (Salmo 124:7, 8). Chay hinaqa, Jehová Diospa yanapayninta mañakusun ama hayk’aqpas “urpikuna hap’iqpa” toqllankunaman urmananchispaq (Mateo 6:13).

[Uranpi willakuy]

¿Yuyarishankichu?

• ¿Imaynapin wañuyman apawasunman ‘runa manchapakuy’?

• ¿Imaynatan Saqra qolqe sonqo kaywan urmachiyta munawanchis?

• ¿Imaynatan Satanás aycha kusirichiykunawan wakin iñiqmasinchiskunata urmachin?

• ¿Imaynatan Saqra t’aqanachiyta munawanchis?

[Tapuykuna]