Jehová Diospa Siminqa hunt’akunpunin

‘Qankunan tukuy alma, tukuy sonqo Señor Diospa sumaq nisqasuykichista llapanta hunt’asqanta reqsinkichis [otaq yachankichis], payqa llapantapunin rimarisqantaqa hunt’arqan.’ (JOSUÉ 23:14.)

1. ¿Pin karan Josué, imatataq ruwaran wañupunanpaqña kashaqtin?

PAYQA Moisestan yanaparan, ejercitopi umalliq mana manchakuq kallpasapa runan karan tukuy sonqowantaqmi Diospi iñiran. Jehová Diosmi Israel llaqtapi umalli kananpaq akllaran, paymi ch’inneq aqo panpanta leche miel misk’iq kasqan hallp’aman Israel llaqtata pusaran. Sutinmi karan Josué. Wañupunanpaqña kashaqtinmi Israel llaqtapi kuraq runakunata sonqonkuman chayaqta rimapayaran. Rimasqanwanqa kallpacharanpunichá uyariqninkunaq iñiyninta, ñoqanchistapas kallpachawasunmanmi.

2, 3. ¿Imaynapin Israel llaqta tarikusharan kuraq runakunata Josué rimapayashaqtin, imanispan paykunata niran?

² Rikushawaqpas hina chaypi yuyaykuy. Biblia khaynata willan: “Askha watakunañan pasasharqan, Señor Diospa Israel runakunata awqankumanta samachisqan. Hinan Josueqa sinchi machuña kaspa llapan Israel runakunata, kurak taytakunantinta, umallikunantinta, juezkunantinta, oficialkunantinta waqyachispa nirqan: —Ñoqaqa sinchitañan machuyaykapushani”, nispa (Josué 23:1, 2).

³ Josueqa yaqa pachak chunka watanpiñan kasharan, Diospa llaqtan sasa watakunapi tarikushaqtintaq kawsaranpas. Jehová Diospa musphana ruwasqankunata askha promesankuna hunt’asqantawanmi rikuran. Chaymi mana iskayaspa niran: ‘Qankunan tukuy alma, tukuy sonqo Señor Diospa sumaq nisqasuykichista llapanta hunt’asqanta reqsinkichis [otaq yachankichis], payqa llapantapunin rimarisqantaqa hunt’arqan’, nispa (Josué 23:14).

4. ¿Imakunatan Jehová Dios prometeran israelitakunaman?

⁴ ¿Ima promesankunatan Jehová Dios hunt’aran Josué kawsashaqtin?  Kinsa promesakunamanta yachasun. Ñawpaqkaq promesanpi, Israel llaqtantan kamachi kasqanmanta kacharichinan karan; iskaykaqpi, pakaykunan karan; kinsakaqpitaq, mikhuchinan qhawarinan karan. Kunan tiempopi llaqtanmanpas kaqllatataqmi prometen, rikushanchistaqmi hunt’akusqanta. Ñawpaqta qhawarisun Josuepa tiemponpi Israel llaqtanpaq ruwasqanmanta chaymantataq kunan tiempopi llaqtanpaq ruwasqanmanta.

Jehová Dios llaqtanta kacharichin

5, 6. ¿Imaynatan Jehová Dios israelitakunata Egipto suyumanta kacharichiran, imatan chaywan rikuchiran?

⁵ Egipto suyupi kamachi kashaqtinkun israelitakuna Diospa yanapayninta mañakuranku, Diostaqmi uyariran (Éxodo 2:23-25). Jehová Diosmi rawrashaq ch’aphra ukhumanta Moisesta nimuran: “Egipto runakunamanta kacharichiqmi uraykamuni. Paykunatan chay suyumanta horqospa allinkaq hatunkaq hallp’aman pusasaq, lecheq miel misk’iq askha kasqan hallp’aman”, nispa (Éxodo 3:8). ¡Anchatachá Moisesqa kusikuran Jehová Dios chay promesan hunt’asqanmanta! Israelitakunata mana kachariyta munaqtinmi Moisés Faraonta niran, Jehová Diosmi Nilo mayuta yawarman tukuchinqa, nispa. Jehová Diospa rimasqanqa hunt’akuranmi. Nilo mayun yawarman tukuran chaymi manaña ukyanapaq hinachu karan, challwakunapas wañuranmi (Éxodo 7:14-21). Faraonmi ichaqa mana kasukuranchu, chaymi Jehová Diosqa isqon ñak’ariykunatawan apachiran, ichaqa ñawpaqmantan willachiq imachus ruwananta (Éxodo, 8-12 capitulokuna). Chunkakaq ñak’ariypin wañuchiran egipcio runakunaq llapa phiwi churinkunata, chayraqmi Faraonqa llapa israelitakunata kamachiran ripunankupaq, paykunataq ripuranku (Éxodo 12:29-32).

⁶ Kacharichisqan qhepamanmi Jehová Dios israelitakunata akllakuran llaqtan kananpaq. Hinaspapas israelitakunata kacharichisqanwanmi rikuchiran promesankuna hunt’aq kasqanta. Rikuchillarantaqmi huk dioskunamanta aswan atiyniyoq kasqantapas. Chaypin Josué yacharan Jehová Dios “teqsimuyuntinpi Ancha Hatun Dios” kasqanta (Salmo 83:18). Chay kacharichiymanta yachasqanchisqa kallpachawanchismi, chay tiempopi kawsasunman karan chayqa astawanraqchá kallpachawasunman karan.

 Jehová Dios llaqtanta pakaykun

7. ¿Imaynatan Jehová Dios Faraonpa ejercitonmanta israelitakunata pakaykuran?

⁷ ¿Pakaykuranchu Jehová Dios llaqtanta iskaykaq promesapi nisqan hina? Arí pakaykuranmi, Egipto suyumanta kacharichisqanpi Prometesqa Hallp’ata qosqanpiwan. Faraonqa ancha phiñasqan israelitakunaq qhepanta phawaran pachakninpi maqanakunan carretakunapi hatun ejercitonwan. Hatunchakuq kayninpi atipananpaqpunichá yuyaykuran israelitakunaq muyuriqninpi orqokuna lamar qochapas kasqanta yachaspa. Diosmi ichaqa llaqtanta pakaykuran. Israelitakunaman mana aypanankupaqmi egipcio soldadokunata phuyuwan hark’aran. Egipcio runakunaq kasqanpin tutayaq karan israelitakunaq kasqanpitaq k’anchay karan. Chaymantataq Moisés tawnanta hoqarispa lamar Puka qochata iskayman t’aqaran. Chaynintan israelitakuna ayqekuranku egipciokunataq ichaqa chaypi wañuranku. Chaypin Jehová Diosqa Faraonpa hatun ejercitonta chinkachiran llaqtantataq atipasqa kanankumanta pakaykuran (Éxodo 14:19-28).

8. ¿Imaynatan Jehová Dios pakaykuran israelitakunata a) ch’inneq aqo panpapi b) Prometesqa Hallp’aman haykuqtinkupas?

⁸ Puka lamar qochata chinpasqanku qhepamantaq israelitakunata ‘manchana ch’inneqninta pusarqan, chay cheqaspiqa askhan picaq mach’aqwaykuna alacrán kurukuna karqan, manataq chhikan unullapas karqanchu’ (Deuteronomio 8:15). Jehová Diosqa pakaykuranmi llaqtanta ch’inneq aqo panpapi kashaqtinkupas. ¿Iman sucederan Prometesqa Hallp’aman haykuqtinku? Chaypipas cananeokunaq hatun ejercitonwanmi maqanakunanku karan, ichaqa Jehová Diosmi Josueta niran: “Ahinaqa qanpas Israel runakunapas wakichikuychis Jordán mayuta chimpaspa qankunaman qonay hallp’aman haykunaykichispaq. Kawsashaqtiykiqa manan pipas atipasunkichu, imaynan Moiseswanpas kasharqani hinallataqmi qanwanpas kasaq, ahinaqa manapunin saqerparisqaykichu manallataqmi wikch’usqaykipaschu”, nispa (Josué 1:2, 5). Jehová Diosqa chay rimasqantapas hunt’aranmi. Josueqa soqta watapi hinan kinsa chunka hukniyoq kamachikuqkunata wañuchiran yaqa llapa Prometesqa Hallp’atataq hap’ikapuranku  (Josué 12:7-24). Paykunallamantaqa manan chayta ruwankumanchu karan.

Jehová Diosmi llaqtanta mikhuchin qhawarintaq

9, 10. ¿Imaynatan Jehová Dios llaqtanta mikhuchiran qhawariran ch’inneq aqo panpapi kashaqtinku?

⁹ Kinsakaq promesanmanta qhawarisun: Jehová Diosmi llaqtanta mikhuchinan qhawarinan karan. Egipto suyumanta kacharichisqa kasqanku qhepallamanmi Jehová Dios kayta prometeran: “Hanaq pachamantan mikhunata parachimusqaykichis. Runakunan sapa p’unchay lloqsinqa, hinaspanmi chay p’unchayllapaq pallanqaku”, nispa. Chay rimasqanta hunt’aspan ‘hanaq pachamanta mikhunata’ qomuran. “Chayta rikuspataq Israel runakunaqa imachus kasqanta mana yachaspa, ninakurqanku: —¿Imataq kayri?” nispa. Chay mikhunaqa Jehová Diospa prometesqan maná nisqan karan (Éxodo 16:4, 13-15).

¹⁰ Israelitakuna ch’inneq aqo panpapi tawa chunka wata kashaqtinkun Jehová Dios mikhunata unuta qospa paykunata qhawariran. Manan p’achankupas thantakuranchu nitaq chakinkupas punkiranchu (Deuteronomio 8:3, 4). Tukuy chaykunatan Josueqa rikuran. Arí, prometesqanman hinan Jehová Diosqa kamachinkunata kacharichiran, pakaykuran, mikhuchirantaq.

Kunan tiempopi kacharichiy

11. ¿Iman sucederan 1914 watapi Brooklyn llaqtapi, imapaqmi tiempo chayamusqa?

¹¹ ¿Kunan tiempopiri? 1914 watapi, iskay p’unchay octubre killapin Biblia Estudiaqkunata umalliq Charles Taze Russell, Brooklyn (Nueva York) llaqtapi kaq Betelpi mikhuna wasiman haykuspa llapankuta asirikuspa niran: “¡Llapallaykichispaq allin p’unchay kachun!” nispa. Manaraq mesapi tiyaykushaspataq kusisqa niran: “Wak suyu runakunaq kamachikunanku tiempon hunt’akunña, kamachikuqkunaq tiemponmi tukukunña”, nispa. Arí, teqsimuyuntinta Kamachiq Jehová Dios llaqtanta qhawarinanpaqmi tiempo chayamusqa. Chaytataqmi Diosqa ruwaran.

12. ¿Ima kacharichiymi karan 1919 watapi, iman chay qhepaman karan?

¹² Phisqa wata qhepallamanmi Jehová Dios llaqtanta kacharichiran “Hatun Babilonia” nisqamanta, chayqa teqsimuyuntinpi pantasqa religionmi (Apocalipsis 18:2). Manaña llapanchischu chay kacharichiyta rikuranchis chaypas rikushanchismi  ancha allinpaq kasqanta. Jehová Diosmi wakmanta ch’uya yupaychayta hatarichiran payta yupaychay munaqkunatataq hukllacharan, chaytan profeta Isaiaswan willachiranña: “Hamuq p’unchaykunapin Señor Diospa wasin orqo aswan hatunkaray kanqa, llapa orqokunamantapas aswan alton kanqa. Llapa suyu runakunan chayman qhochurikamunqaku” (Isaías 2:2).

13. ¿Hayk’amanñan Jehová Diospa llaqtan yapakun Bibliata chayllaraq estudiasqaykimantapacha?

¹³ Isaiaspa chay willasqanqa hunt’akuranmi. Cheqaq yupaychay ch’uyanchasqa kananpaqmi Hallp’api qhepaq hawisqa cristianokuna mana manchakuspa 1919 watamantapacha teqsimuyuntinpi predicayta qallariranku. 1930 watakunapaqqa huñukusharanñan ‘wak ovejakunata’ (Juan 10:16). Qallariypiqa waranqanpin karanku, chaymantataq pachak waranqanpi, kunantaq millonninpiña Jehová Diosta yupaychashanku. Paykunatan apóstol Juan huk rikhuriypi rikuran “mana piqpa yupay atinan ancha askha runakunata. Paykunan karqan llapa suyukunamanta, ayllukunamanta, llaqtakunamanta, tukuy rimaykunamantawan” (Apocalipsis 7:9). ¿Rikurankichu chhayna yapakusqanta? ¿Hayk’an Jehová Diospa testigonkuna karan Bibliata chayllaraq estudiashaqtiyki? Kunanqa soqta millón qanchis pachak waranqa Testigokunañan kashan. Hatun Babilonia nisqamanta llaqtanta kacharichisqanmantapachan teqsimuyuntinpi Diospa llaqtan yapakushan.

14. ¿Ima kacharichiymi kanqa qhepaman?

¹⁴ Kanraqmi Jehová Diospa kacharichinanqa, chaytaqmi Hallp’antinpi rikukunqa. Musphana atiyninwanmi awqankunata ch’usaqyachinqa, chhaynapin llaqtanta kacharichinqa mosoq chanin pachaman haykunankupaq. Anchatachá kusikusun kay pachapi millay kawsaypa rantinpi sumaq kawsay qallariqtinqa. ¡Ancha sumaqchá kanqa! (Apocalipsis 21:1-4.)

Kay tiempopi Jehová Diospa pakaykuynin

15. ¿Imaraykun kay tiempopi necesitanchis Jehová Diospa pakaykuyninta?

¹⁵ Ñawpaqpi yachasqanchis hina Josuepa tiemponpi israelitakunaqa necesitarankun Jehová Diospa pakaykunanta. ¿Kunan tiempopi Diospa llaqtanri? Necesitallantaqmi Diospa pakaykunanta. Jesusmi qatikuqninkunaman kayta willasqaña: “Ñak’arichinasuykichispaq kamachikuqkunaman hap’iykachisunkichis,  hinaspan wañuchisunkichis. Ñoqaraykun lliw llaqtakuna cheqnikusunkichis”, nispa (Mateo 24:9). Askha suyukunapin ñawpaqmantapacha Jehová Diospa testigonkuna sinchi hark’asqa qatiykachasqa tarikuranku. Jehová Diosmi ichaqa llaqtanta mana saqerpariranchu (Romanos 8:31). Diospa Simin Qelqa nisqan hina, “manan ima ruwasqa armapas” Reinomanta predicananchista runakunaman yachachinanchistapas hark’awasunchu (Isaías 54:17).

16. ¿Imakunapin rikuranki Jehová Dios llaqtan pakaykuq kasqanta?

¹⁶ Kay pachapi runakunaq cheqnisqanña kanku chaypas Jehová Diospa llaqtanqa wiñashallanmi. Jehová Diospa testigonkunaqa iskay pachak kinsa chunka soqtayoq suyukunapi llaqtakunapiñan predicashanchis, chaypin rikunchis qatiykachawaqninchis runakunamanta otaq upallachiy munaqkunamanta Jehová Dios pakaykuwasqanchista. ¿Yuyashankichu Diospa llaqtanta ñak’arichiq kamachikuqkunaq otaq religionpi umalliqkunaq sutinta? ¿Iman paykunawan sucederan? ¿Maypin kashanku? Moisespa Josuepa tiemponpi Faraón hinan yaqa llapankuña wañupunku. ¿Kunan tiempopi wañupuq Diospa hunt’aq kamachinkunari? Jehová Diospa yuyayninpin kashanku. Arí, Jehová Diosqa prometesqanman hinan llaqtanta pakaykun.

Kunan tiempopas llaqtanta mikhuchinmi qhawarintaqmi

17. ¿Imatan Jehová Dios prometeran espiritual mikhuna qonanmanta?

¹⁷ Imayna ch’inneq aqo panpapi llaqtanta mikhuchiran, chhaynatan Jehová Diosqa ñoqanchistapas ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiwan’ espiritual mikhunata qowanchis (Mateo 24:45). Pachak-pachak watakunapi pakasqa kaq cheqaq yachachikuytan yachachiwanchis. Chhaynapin Danielman angelpa nisqan hunt’akun: “P’uchukay tiempokama qelqa k’uyuta k’uyuy, sellowanpas wisq’aykuy. Askha runan kayman chayman phawarinqaku aswan yachayniyoq kayta maskhaspa” (Daniel 12:4).

18. ¿Imarayku nisunman, Diosmanta cheqaq yachachikuymi llapa runakunaman mast’arikushan, nispa?

¹⁸ P’uchukay tiempopin kawsashanchis, Bibliaq nisqan hinataq Diosmanta yachachikuy mast’arikushan. Kunan p’unchaypas cheqaqkaqta llapa munakuq runakunan santo espirituq yanapayninwan Diosmanta munayninmantawan cheqaqta yachankuman. Teqsimuyuntinman mast’arikuq Bibliaq yanapayninwan huk qelqakunaq  yanapayninpiwanmi cheqaq yachachikuykunata entiendesunman. Chaypaq qhawariy ¿Imatapunin Biblia yachachin? nisqa libropi índice nisqata. * Kaykunamantan yachachin: “¿Imatan Biblia yachachin Diosmanta?”, “¿Maypin wañupuqkuna kashanku?”, “¿Imataq Diospa Reinonri?”, “¿Ima raykun Dios hinallata qhawamun runaq ñak’arisqanta?”, hukkunamantawan. Waranqa-waranqa watakuna ñawpaqtaraqmi runakuna chaykunamanta tapukuranku kunantaqmi chaykunamanta yachankuman. Diospa cheqaq yachachikuyninqa manan chinkanchu pachak-pachak watakuna ñawpaqmantaña pakasqa karan chaypas cristianon kayku niq religionkunaña pantasqata yachachiranku chaypas, kay tiempopin Jehová Diospa munayninta ruway munaqkunaman chay yachayta yachachikushan.

19. ¿Ima promesa hunt’akusqantan rikuranki, imatan chaywan yacharanki?

¹⁹ Josué hinan ñoqanchispas nisunman: ‘Señor Diospa sumaq nisqantaqa llapanta hunt’asqanta reqsinkichis, payqa llapantapunin rimarisqantaqa hunt’arqan’, nispa (Josué 23:14). Arí, Jehová Diosqa kacharichinmi, pakaykunmi, mikhuchintaqmi kamachinkunata. ¿Qollunmanchu karan Diospa huk promesallanpas? Manapunin riki. Diospa Siminqa cheqaqkaqtapunin willan chaymi tukuy sonqowan hap’ipakunchis.

20. ¿Imarayku tukuy sonqowan hamuq tiempota suyakusunman?

²⁰ ¿Iman ñoqanchispaq kanqa hamuq tiempopi? Kay Hallp’a paraisoman tukupuqtinmi Jehová Dios yaqa llapanchista chaypi tiyachiwasun. Pisi t’aqa cristianokunataq hanaq pachapi Cristowan kuska kamachikamunqaku. Imaynaña kaqtinpas tukuy chaskisqanchismanta agradecekuspan Josué hina tukuy sonqowan Jehová Diosta kasukunanchis, hamuq tiempopaq suyakuyninchis cheqaqpuni kasqanrayku. Qhepamantaq Diospa promesanta yuyarispa ñoqanchispas nisunchis: “Llapantapunin rimasqantaqa hunt’arqan”, nispa.

[Uranpi willakuy]

¿Willawaqchu?

• ¿Jehová Diospa ima promesankuna hunt’akusqantan Josué rikuran?

• ¿Jehová Diospa ima promesankuna hunt’akusqantan rikuranki?

• ¿Imatan sut’itapuni yachanchis Diospa siminmanta?

[Tapuykuna]