Jesús hina yachachisun

“Allinta uyariychis.” (LUCAS 8:18.)

1, 2. ¿Imaraykun makilla qhawananchis Jesuspa runakunata imayna rikusqanta?

JESUCRISTOQA Hatun Yachachiq kayninpin qatikuqninkunaman kamachiran: “Allinta uyariychis”, nispa (Lucas 8:16-18). Llapa cristianokunan kasukunanchis chay kamachikuyta. Pipas Diospa yachachikuyninkunata allinta uyariqqa chayman hina kawsanqa, allin yachachiqtaq kanqapas. Manaña Jesuspa kunkanta uyarinchischu chaypas, Bibliata leeqtinchisqa uyarisunmanmi. Bibliapin willakushan Jesuspa ruwasqanmanta,  yachachisqanmanta, runakunata imayna rikusqanmantapas. ¿Imaynatataq runakunatari rikuran?

² Jesusqa allintan willaran allin willakuykunata, Bibliamantapas allintan yachachiran (Lucas 8:1; Juan 8:28). Ñoqanchispas llank’ayninchista hunt’anapaqqa predicamunanchis yachachimunanchis ima. Wakin cristianokunaqa allin predicaqmi kanku, ichaqa yachachiypin sasachakunku. Predicayqa allin willakuykunata willayllan, Jehová Diospa munayninmanta yachachinapaqmi ichaqa estudiachisqanchiskunawan allinta reqsinakunanchis (Mateo 28:19, 20). Chaypaqmi Allin Yachachiq Jesucristo hina kananchis (Juan 13:13).

3. ¿Imayna yachachiq kasun Jesús hina yachachiqtinchis?

³ Sichus Jesuspa yachachisqanta hina yachachisun chayqa, apóstol Pabloq nisqantan hunt’asun, paymi niran: “Diospi mana iñiq runakunaq qayllanpiqa allin yuyaywanpuni kawsaychis, tiempoykichistapas amataq usuchiychischu. Rimakuyniykichisqa ancha sumaqpuni kachun, kachiwan kachichasqa hina, ahinapin yachankichis imaynatachus sapankamanpas allinta kutichinaykichista”, nispa (Colosenses 4: 5, 6). Sasaña kaqtinpas, kallpachakunanchismi Jesuspa yachachisqanta hina yachachinapaq, chhaynapin allin yachachiq kasun, yachasuntaq ‘sapankamanpas allin kutichiyta’.

Jesusqa tapullaqpunin karan uyariqninkunata

4. ¿Imaynapi yachanchis Jesús uyariqpuni kasqanta?

⁴ Warmallaraq kashaspanmi Jesusqa hukkunata uyarillaqpuni karan, tapuqtaq karanpas. Chunka iskayniyoq watanpi kashaqtinmi tayta mamanqa Jesusta tariranku yupaychana wasipi yachachiqkunata ‘uyarishaqta tapushaqta ima’ (Lucas 2:46). Jesusqa hatun yachayniyoqña karan chaypas, manan yachachiqkunata pisichaqchu riran. Tapuranña chaypas, uyariqmi riran. Uyarikuq kasqanraykuchá allin qhawarisqa karan runakunaq qayllanpipas Diospa ñawpaqenpipas (Lucas 2:52).

5, 6. Jesusqa uyarillaqpuni karan yachachisqankunata, ¿imaynapi chayta yachanchis?

⁵ Jesús bautizakusqan p’unchaypi  Mesiasmanña tukuran chaypas, uyarishallaranpunin runakunata. Askhataña yachachinan karan chaypas, uyariranpunin qatikuqninkunata. Uyariqninkunata tapullaqpuni karan, makillataq uyariran kutichisqankuta (Mateo 16:13-15). Martaq turan Lázaro wañupuqtinmi Jesusqa Martata niran: “Pipas kawsashaspa ñoqapi iñiqqa, manan hayk’aqpas wañunqachu”, nispa. Hinaspa Martata tapuran: “¿Iñinkichu chayta?” nispa. Jesusqa uyariranmi Martaq kay nisqanta: “Arí, Señorníy. Ñoqaqa iñinin, qanqa Diospa Churin Criston kanki”, nispa (Juan 11:26, 27). ¡Maytachá Jesusqa kusikuran Martaq nisqanta uyarispa!

⁶ Huk kutipin askha qatikuqninkuna Jesusta saqerpariranku, hinan Jesusqa apostolninkunaq yuyaykusqankuta yachananpaq tapuran: “¿Qankunapas kutipuytachu munankichis?” nispa. Chaymi Simón Pedroqa niran: “Señor, ¿pimantaq risaqku? Qanpa rimasqaykikunaqa wiñay kawsay simikunan. Chaymi ñoqaykuqa iñiyku hinaspan yachayku qanqa Diospa Ch’uya Churin kasqaykita”, nispa (Juan 6:66-69). ¡Maytachá Jesusqa kusikuran chhayna kutichisqankuta uyarispa! Chhaynallatataqmi ñoqanchispas kusikunchis estudiachisqanchiskuna iñiyninkuq kallpachasqan rimaqtinku.

Jesusqa respetaranmi uyariqninkunata

7. ¿Imanaqtinmi askha Samaria runakuna Jesuspi iñiranku?

⁷ Runakuna paypa yachachisqan kananpaqmi Jesusqa uyariqninkunapi interesakuran, respetowantaq uyariran rimasqankutapas. Huk kutinmi Jesusqa Sicar llaqtapi kashaspa Jacobpa p’uytunpa qayllanpi Samaria llaqtayoq warmiwan rimaran. Jesusqa manan payllachu rimaran, aswanpas uyariranmi warmiq rimasqanta. Repararantaq chay warmi Dios yupaychaypi interesakusqanta, chaymi warmita niran: Diosqa munan espiritupi cheqaq kaypiwan yupaychaqkunata, nispa. Jesusqa respetowanmi warmita rimaran, chaymi warmiqa llaqtamasinkunaman willaran Jesusmanta, hinan warmiq willakusqanrayku ‘chay llaqtapi Samaria runakuna Jesuspi askha iñirqanku’ (Juan 4:5-29, 39-42).

8. Runakuna munankutaq yachasqankumanta rimayta chayqa, ¿imaynatan paykunawan rimayta qallarisunman?

 ⁸ Llapanchispas munanchismi yachasqanchismanta rimayta. Atenas llaqta runakunapas rimallaqkupunin yachasqankumanta. Paykunaqa mosoq willakuykunata uyarispa tapunakuspallapunin kaqku. Chayta yachaspan Pabloqa paykunaman rimaykuran Areópago nisqapi (Hechos 17:18-34). Ñoqanchispas predicacionpi huk temamanta rimaspa wasiyoqta tapusunman: “¿Imaniwaqtaq chaymanta?” nispa. Makillataq uyarinanchis wasiyoqpa rimasqanta, chayman hina rimanapaqpas tapunapaqpas. Chaymantataq sumaqllata willasunman chay temamanta Bibliaq nisqanta.

Jesusqa yacharanmi parla tupachiyta

9. Diospa Simin Qelqata manaraq sut’inchashaspa, ¿imatan Jesús ruwaran?

⁹ Rimanan kaqtinqa Jesusqa rimaranpuni. Allin uyariq kasqanmantapas Jesusqa yacharanmi uyariqninkunaq yuyaykusqanta, yacharantaq imamanta rimana kasqantapas (Mateo 9:4; 12:22-30; Lucas 9:46, 47). Huk kutinmi Jesuspa kawsarimpusqan qhepaman iskay yachachisqankuna Jerusalenmanta Emaús llaqtaman risharanku. Biblia kayta willan: “Paykuna rimaspa tapunakuspa rishaqtinkun, kikin Jesusqa asuykuspa paykunawan kuska rirqan. Paykunaq ñawintaq ayphayasqa hina karqan Jesusta mana reqsinankupaq. Jesustaq paykunata tapuykurqan: ¿Imamanta tapunakuspan purishankichis? nispa. Chaymi paykunaqa llakisqa uyantin sayaykurqanku. Cleofas sutiyoq kaqtaq nirqan: Jerusalén llaqtapi kay p’unchaykuna imachus sucedesqantaqa lliwmi yachan, ¿chaychu qanqa Jerusalenpi qorpachakushaspayki mana yachanki? nispa. Hinan Jesusqa nirqan: ¿Imataq sucederqan?” nispa. Hinan paykunaqa willaranku: Nazaret llaqtayoq profeta Jesustan wañuchiranku, wakintaq kawsarimpunmi nishanku, nispa. Jesusqa uyariranmi Cleofasta wayqentapas, chaymantataq Diospa Simin Qelqaq nisqanta willarispa “sut’incharqan” mana entiendesqankuta (Lucas 24:13-27, 32).

10. ¿Imatan ruwasunman predicasqanchis runakunaq yuyaykusqanta yachanapaq?

¹⁰ Ñoqanchisqa mana yachanchischu  predicasqanchis runakuna imapi yuyaykusqankuta. ¿Imata ruwasunman yuyaykusqankuta yachanapaq? Yaqapas kay hinata nisunman: “Runakunatan tapushayku Dios mañakuymanta, ¿imaniwaqtaq? ¿Uyarinmanchu Dios mañakusqanchista?” nispa. Kutichisqanpin reparasunman imayna yuyaykusqanta, imapi iñisqantapas. Sichus reparanchis Diospi iñisqanta chayqa, tapusunmanmi: “¿Llapa runaq mañakusqantachu Dios uyarin icha wakillanpatachu?” nispa. Kay hinata tapuspaqa sumaqtan parlata tupachisunman uyariqninchiskunawan. Bibliata qhawachina kaqtinqa munayllata qhawachina, creesqankunata mana pisichaspalla. Sichus sumaqta uyariqninchiswan parlata tupachisun chayqa, munanmanmi kutimunanchista. Ichaqa, ¿imatan ruwasunman mana yachasqanchista tapuwaqtinchis? Chhayna kaqtinqa nisunman: Hukpi kutimusaq kay tapuwasqaykita kutichinaypaq, nispa; allinta preparakuspataq wasinman rispa ‘llamp’u sonqowan respetowan’ kutichisunman tapukusqanta (1 Pedro 3:15).

Jesusqa allin sonqoyoqkunallatan yachachiran

11. ¿Imatan ruwananchis Bibliamanta yachay munaqkunata tarinanchispaq?

¹¹ Jesusqa hunt’asqa ch’uya runan karan, huk qhawayllapitaq yacharan pikuna allin sonqoyoq kasqanta. Ñoqanchispaqmi ichaqa sasa ‘wiñay kawsayta chaskiy munaqkunata’ tariyqa (Hechos 13:48, NM). Apostolkunapaqpas sasan karan, chaymi Jesusqa paykunata niran: “May llaqtamanpas may ayllumanpas haykuspaykichisqa, maskhaychis pichus chaypi allin runa kasqanta”, nispa (Mateo 10:11). Ñoqanchispas apostolkuna hina maskhananchis Bibliamanta yachay munaqkunata. Chaypaqmi makilla uyarinanchis runakunata, allintataq reparananchis imapi yuyaykusqankuta.

12. ¿Imaynatan yanapashallasuman Bibliamanta yachay munaqta?

¹² Bibliamanta yachay munaqwan rimasqanchis qhepaman, ¿imata ruwananchis? Yuyaymanashanallanchismi imakunataraqchus Bibliamanta yachanan kashan chayta. Chaypaqmi anotananchis chay runamanta imakuna reparasqanchista. Sapa paywan rimaqtinchis tukuy yuyaywan  uyarinanchis rimasqanta, chhaynapin reparasun imakunapi iñisqanta, imayna sonqoyoq kasqanta, imaynapi kawsasqantapas.

13. ¿Imaynatan runakunawan willachikusunman Bibliamanta yuyaykusqankuta?

¹³ ¿Imaynatan runakunawan willachikusunman Bibliamanta yuyaykusqankuta? Kayta tapusunman: “¿Hayk’aqllapas Bibliaq yachachisqanta entiendeyta munarankichu?” nispa. Kutichisqanpin reparasun Bibliata respetanchus icha manachus chayta. Otaq Bibliamanta huk textota qhawachispa tapusunman: “¿Allinpaqchu qhawarinki kay textoq nisqanta?” nispa. Allin akllasqa tapuykunata ruwaspaqa Jesús hina askha runakunata yanapasun predicacionpi. Qatiqnin parrafokunapi qhawasunchis tapuykunata ruwaspa imakunamanta cuidakunanchis chayta.

Jesusqa allin tapuykunatan ruwaran

14. Manataq runakunata nishuta tapupayananchischu chayqa, ¿imaynatan yuyaykusqankuta willachikusunman?

¹⁴ Runakunaq yuyaykusqantaña yachayta munanchis chaypas, manan p’enqachinanchischu nishuta tapupayaspa. Aswanmi Jesús hina kananchis. Payqa manan pitapas sinchitaqa tapupayaranchu. Aswanmi allin tapuykunawan uyariqninkunata yuyaymanachiran. Chaymantapas munakuywanmi uyariran allin sonqoyoq runakunata, sumaqta rimaspataq uyariqkunaq sonqonta thak nichiran (Mateo 11:28). Lliwpas mana manchakuspan Jesusman willakuranku llakikuyninkuta (Marcos 1:40; 5:35, 36; 10:13, 17, 46, 47). Ñoqanchispas manan nishutaqa tapupayananchischu uyariqninchiskunata, chhaynapin paykunaqa mana manchakuspa willawasunchis Bibliaq yachachisqanmanta ima yuyaykusqankuta.

15, 16. ¿Imaynatan runakunawan parlata tupachisunman religionmanta rimaspa?

¹⁵ Manan allin akllasqa tapuykunallawanchu parlataqa tupachisunman, tupachillasunmantaqmi allin yuyaymanasqata imatapas nispa, chaymantataq suyasunman uyariqninchispa rimananta. Chaytan Jesús ruwaran Nicodemoman kayta nispa: “Pipas Diospa qhapaqsuyunpi [reinonpi] kananpaqqa wakmantan nacenan”, nispa (Juan  3:3). Jesuspa chhayna rimasqanmi Nicodemota anchata yuyaymanachiran, chaymi payqa kaq pacha tapuykuran, makillataq uyariran Jesuspa kutichisqanta (Juan 3:4-20). Jesuspa ruwasqanta hina ruwasun chayqa, atisunmi runakunawan parla tupachiyta.

¹⁶ África, Europa oriental, Latinoamérica nisqakunapi rimakushallanpuni askha religionkuna paqarimusqanmanta. Chay llaqtakunapiqa runakunawan parlayta qallarisunman kay hinata nispa: “Llakikunin askha religionkunaq paqarimusqanmanta. Ichaqa yachanin pisi tiempollamanta cheqaq religión llapa runakunata hukllachananta. ¿Munawaqchu chay sucedenanta?” nispa. Sichus runakunaman sumaq suyakuyninchismanta willasunchis chayqa, yaqapaschá paykunaqa willawasunman ima yuyaykusqankuta. Chaymantapas, sichus iskay kutichiyllaman apaq tapuykunata ruwasun chayqa, uyariqninchiskunaqa ratulla kutichinkuman tapusqanchista (Mateo 17:25). Kutichisqankuta uyarispataq Bibliamanta huk otaq iskay textota qhawachispa tapusqanchista kutichisunman (Isaías 11:9; Sofonías 3:9). Sichus makilla uyarisun kutichisqankuta chayqa, yachasunmi hukpi kutispa imamanta rimanata.

Jesusqa uyariranmi wawakunata

17. ¿Imaynapin yachanchis Jesús wawakunapi interesakusqanta?

¹⁷ Jesusqa manan kuraqkunallapichu interesakuran. Wawakunapipas interesakuranmi, chaymi yacharan imakunapi pukllasqankuta, imakunamanta rimasqankutapas. Mayninpiqa, wawakuna ñoqaman hamuchunku nisparaqmi waqyakuran (Lucas 7:31, 32; 18:15-17). Jesuspa uyariqninkuna ukhupiqa kallarantaqmi askha wawakunapas.  Wawakuna Jesusta: Mesías, nispa waqyakuqtinkun Jesusqa makilla uyariran waqyakusqankuta, nirantaq: Kay wawakunaq ruwasqanqa Bibliapi qelqasqaña karan, nispa (Mateo 14:21; 15:38; 21:15, 16). Kunanpas askha wawakunan Jesuspa yachachisqan kayta munanku. ¿Imaynatan paykunata yanapasunman?

18, 19. ¿Imaynatan wawanchiskunata yanapasunman Jesuspa yachachisqan kanankupaq?

¹⁸ Sichus wawanchiskunata yanapayta munanchis Jesuspa yachachisqan kanankupaq chayqa, uyarinanchismi paykunata. Reparananchismi imayna yuyaykusqankuta, manapaschá Diospa munasqanman hinachu yuyaykushankuman. Imataña niwaqtinchispas sumaqllata rimapayananchis. Chaymantataq Bibliapi textokunata qhawachispa entiendechisunman Jehová Diospa kamachikuyninkunata.

¹⁹ Wawakunata tapuyqa allinmi, ichaqa kuraqkuna hinan paykunapas mana munankuchu nishu tapupayanata. Nishu tapupayananchistaqa aswanmi pisillapi willasunman imayna sientekusqanchista. Imamantachá rimashanchis chayman hina nisunman: Ñawpaqpin ñoqaqa imapas karuqtinqa khaynata chhaynata sientekurani, nispa; hinaspataq tapusunman: “Qanri, ¿hayk’aqllapas chhaynata sientekurankichu?” nispa. Kutichisqanman hinataq Bibliaq nisqanwan yanapachikuspa wawanchista kallpachasunman.

Jesuspa yachachisqanta hinapuni yachachisun

20, 21. ¿Imanaqtinmi tukuy yuyaywan runakunata uyarinanchis?

²⁰ Qhawasqanchispas hina, wawanchiswan otaq mayqen runawanpas Biblimanta rimaspaqa allintan uyarinanchis. Chhaynapin rikuchisun munakuq, huch’uyaykukuq, khuyapayakuq, respetaq ima kasqanchista.

²¹ Sichus predicashaspa yachachishaspa tukuy yuyaywan runakunata uyarisun chayqa, yachasunmi imamantachus rimayta munanku chayta. Chaymantataq Jesuspa yachachisqanta hina yachachispa paykunata yanapananchis. Chayta ruwaqtinchisqa anchatapunin kusikusun.

¿Imaynata kutichisunman?

• ¿Imaynatan Jesús runakunawan willachikuran imapi yuyaykusqankuta?

• ¿Imanaqtinmi Jesús yachachisqankunata uyariran?

• Predicaspapas yachachishaspapas, ¿imanispan tapusunman runakunata?

• ¿Imaynatan wawakunata yanapasunman Jesuspa yachachisqan kanankupaq?

[Tapuykuna]