¿Jesuspa yachachisqanman hinachu mañakunki?
¿Jesuspa yachachisqanman hinachu mañakunki?
“Rimayta Jesús tukuqtintaq runakunaqa yachachikuyninmanta muspharqanku.” (MAT. 7:28.)
1, 2. ¿Imaraykun Jesuspa yachachisqanwan runakuna admirakuranku?
DIOSPA sapallan Churin Jesuspa yachachikuyninkunamanqa llapanchismi yuyayta churananchis chayman hinataq kawsananchis. Manan pi runapas pay hinaqa yachachiranchu. Chayraykuchá Orqo Patapi Jesús yachachiyta tukuqtin runakunaqa anchata muspharanku otaq admirakuranku (leeychis Mateo 7:28, 29).
2 Diospa Churinqa manan kamachikuy simita yachachiq runakuna hinachu yachachiran, paykunaqa huchayoq runakunaq yachachisqanman hinallan rimaqku. Jesusmi ichaqa ‘Yayaq kamachisqanman hina rimaran’ chaymi payqa ‘atiywan’ yachachiran (Juan 12:50). Chhaynaqa astawan qhawarisun Orqo Patapi Jesuspa yachachikuyninkunamanta, kunanqa yachasun imaynata yanapawasunman Diosmanta mañakunanchispaq chayta.
Ama iskay uyakuna hinachu mañakusun
3. Mateo 6:5 textopi Jesuspa nisqanta pisillapi willay.
3 Diosmanta mañakuspaqa paytan yupaychashanchis, chayraykun sapa kutilla mañakunanchis. Chaypaqmi ichaqa yuyarinanchis mañakuymanta Orqo Patapi Jesuspa yachachisqanta. Kaytan niran: “Diosmanta mañakushaspaykichisqa, aman iskay uyakuna hinachu kankichis, paykunaqa sinagogakunapipas, calle esquinakunapipas sayaykuspan mañakunku, runakunaq rikusqan kanankupaq. Cheqaqtan niykichis, paykunaqa premioyoqñan kanku”, nispa (Mat. 6:5).
4-6. a) ¿Imaraykun fariseokuna ‘sinagogakunapi, calle esquinakunapi sayaykuspa mañakuqku’? b) ¿Ima ‘premiotan’ chaskiranku chay iskay uya runakuna?
4 Jesuspa qatikuqninkunaqa manan fariseokuna hinachu mañakunanku karan. Chay iskay uya runakunaqa hukkunamanta aswan chaniyoqpaq qhawarikuspankun hukkunaq rikunallanpaq Dios yupaychaq tukuqku (Mat. 23:13-32). ‘Paykunaqa sinagogakunapi, calle esquinakunapipas sayaykuspan mañakuqku’. ¿Imaraykun chayta ruwaqku? “Runakunaq rikusqan” kanankupaqmi. Chay tiempopi tukuy sonqowan Diosta yupaychaq judío runakunaqa askhanpi huñukuspan mañakuqku yupaychana wasipi ofrendata haywashasqanku horapi (tutamanta isqon horasta tardentataq kinsa horasta). Jerusalenpi tiyaq runakunaqa askhan mañakunankupaq Dios yupaychana wasipi huñukuqku, wak llaqtamanta runakunataq llaqtankupi kaq sinagogakunapi sayaykuspa iskay kutita p’unchaypi mañakuqku (tupanachiy Lucas 18:11, 13).
5 Ichaqa askha runakunan karupi tiyasqankurayku mana riyta atiqkuchu Dios yupaychana wasita otaq sinagogakunata, chaymi paykunaqa yupaychana wasipi ofrendata haywakushasqan horapi maypichus tarikusqankupi mañakuqku. Wakin runakunan ichaqa tukuy sonqowan Diosta yupaychaqman tukuspa chay horapi ‘calle esquinakunapi sayaykuspa mañakuqku’ chayninta pasaq runakuna rikunankupaq. Chaymantapas yanqatan ‘Diosmanta unayta mañakuqku’, chhaynapi runakunaq allin qhawarisqan kanankupaq (Luc. 20:47). Cristianokunaqa manan chay runakuna hinachu kananchis.
6 Jesusmi niran, chay iskay uyakunaqa “premioyoqñan kanku”, nispa. Paykunaqa runakunaq allin qhawarisqan kaytan munaranku chayllan premionkuqa karan, Jehová Diosqa manan mañakusqankuta uyarinmanchu. Jesuspa qatikuqninkunaq mañakusqantan ichaqa uyarinman, qhepaman Jesuspa nisqan hina.
7. ¿Imatan Jesús sut’inchasharan ‘punkuykita wisq’aspa’ mañakuy nisqanwan?
7 “Qan ichaqa, mañakunaykipaqqa wasiykiman haykuy, hinaspa punkuykita wisq’aykukuspa, mana rikuna Yayaykimanta mañakuy, hinan pakallapi ruwasqaykita rikuq Yayayki sut’ipi kutichipusunki.” (Mat. 6:6.) Jesusqa ‘punkuykita wisq’aspa’ mañakuy nisqanwanqa manan hark’asharanchu huk runakunawan kuska otaq paykunaq rikusqan mañakunata. Aswanpas hukkunaq allin qhawarisqan kanallapaq mañakuy mana allin kasqantan sut’inchasharan. Chaytaqa manan qonqananchischu iñiqmasinchiskunawan huñukuspa paykunaq rantinpi Diosmanta mañakuspa. Chaymanta Jesuspa nisqantapas kasukunanchismi.
8. Mateo 6:7 textoq nisqanman hina, ¿imatan mana ruwananchischu mañakuspa?
8 “Mañakushaspaqa ama mana iñiqkuna hina thawtiychischu, paykunaqa warararasqankuwanmi Diospa uyarisqan kayta yuyanku.” (Mat. 6:7.) Chaypi nisqan hina, mañakuspaqa manan thawtinanchischu otaq kaqllatachu kuti kutirispa rimananchis. Ichaqa manan hark’asharanchu Diosta agradecekuspa otaq yanapayninta rogakuspa mañakuqtinchis kaq simikunallawan rimananchista. Jesús kikinmi Getsemaní huertapi wañuchinankupaq hap’inanku tutapi askha kutita “kikin simikunallawan mañakurqan” (Mar. 14:32-39).
9, 10. ¿Imayna mañakuymi mana allinchu?
9 Ichaqa “mana iñiqkuna hina” kaq simikunallawan kuti kutirispa mañakuymi mana allinchu kanman. Paykunaqa umankupi hap’isqanku simikunallawanmi unayta ‘thawtinku’. Chhaynatan ruwaranku ñawpaq tiempopi Baal Diosta yupaychaq runakuna, paykunaqa yanqatan tutamanta “chawpi p’unchaykama waqyakurqanku: –¡Baal, kutichimuwayku! nispa” (1 Rey. 18:26). Millonninpin kay tiempopi runakunapas kaq simikunallawan unayta warararaspa “Diospa uyarisqan kayta yuyanku”. Jesusmi ichaqa rikuchiran hawa sonqolla chhayna mañakuyta Jehová Dios mana chaskisqanta. Jesusqa nillarantaqmi:
10 “Amayá qankunaqa paykuna hinachu kaychis. Yayaykichisqa manaraq mañakushaqtiykichismi yachanña imakunatachus necesitasqaykichista.” (Mat. 6:8.) Religión umalliq judío runakunaqa askhan ‘mana iñiq’ runakuna hina mana tukurikuyta mañakuqku. Diosta yupaychaspaqa sonqomantan mañakunchis payta agradecekunanchispaq, hatunchananchispaq, yanapayninta rogakunanchispaqpas (Fili. 4:6). Ichaqa manan allinchu kanman, necesitasqayta Dios ama qonqananpaq nispa kaq simikunallawan askha kutita mañakuyqa. Yuyarinanchismi, Diosqa ‘manaraq mañakushaqtinchismi yachanña imakunatachus necesitasqanchista’.
11. ¿Imatan yuyarinanku huñunakuypi mañakuqkuna?
11 Mañakuymanta Jesuspa yachachisqanqa yuyarichiwananchismi hawa sonqolla kaq simikunallawan mañakuyta mana allinpaq Dios qhawarisqanta. Hinallataq huñunakuykunapi mañakuqkunapas yuyarinankun ama uyariqkunaq admirasqan kanankupaq mañakunanta. Chaymantapas manan sinchi unaytachu mañakunan, mana chayqa uyariqkunan sayk’uspa ninkuman imay horastataq tukunqari nispa. Chay mañakuyqa manan mosoq willakuykunata rimanapaqchu nitaq uyariqkunata yuyaychanapaqchu, chay ruwayqa manan Orqo Patapi Jesuspa yachachisqanman hinachu kanman.
Jesusmi yachachiwanchis mañakuyta
12. ¿Imaraykun mañakunchis “sutiyki ch’uyanchasqa kachun” nispa?
12 Diosmanta mañakuspa imakuna mana ruwanankumanta rimaspataq Jesusqa qatikuqninkunaman yachachiran imayna mañakunankuta (leeychis Mateo 6:9-13). Jesusqa yayayku mañakuyta yachachispaqa manan umankupi hap’ispa kuti kutirispa kaqllata mañakunankupaqchu yachachiran. Aswanpas imakunamanta mañakunankutan yachachiran. Khaynatan qallariran: “Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa [“ch’uyanchasqa”, NM] kachun”, nispa, chaymi rikuchiwanchis mañakuyninchispi Diosta ñawpaqman churananchista (Mat. 6:9). Jehová Diostaqa “Yayayku” ninchis Kamaqninchis kasqanrayku, payqa ‘hanaq pachapin’ kashan (Deu. 32:6; 2 Cró. 6:21; Hech. 17:24, 28). Chaymantapas “Yayayku” simiqa yuyarichiwanchismi ñoqanchis hina iñiqmasinchiskunapas Jehová Dioswan allinpi kasqankuta. Diospa sutinqa Edén huertapi pay contra hatarisqankumantapachan sarunchasqa pisichasqa karan, chayraykun “sutiyki ch’uyanchasqa kachun” nispaqa mañakushanchis tukuy chaykunamanta sutinta ch’uyanchananpaq. Arí, Jehová Diosqa sutinta ch’uyanchanqa kay Hallp’api tukuy mana allinkunata tukuchispa (Eze. 36:23).
13. a) ¿Imaynatan hunt’akunqa “reinoyki hamuchun” nispa mañakusqanchis? b) ¿Iman sucedenqa Diospa munaynin kay Hallp’api ruwakuqtin?
13 “Qhapaqsuyuyki [reinoyki] hamuchun, munayniyki kay pachapi ruwakuchun, imaynan hanaq pachapipas ruwakun hinata.” (Mat. 6:10.) ¿Imataq chay mañakusqanchis Reinori? Chay Reinoqa Diospa gobiernonmi. Chay gobiernon Cristoq makinpi kashan paymi hawisqa cristianokunapiwan kamachimunqa, kay cristianokunaqa Cristowan huñukunku kawsaripuspanku (Dan. 7:13, 14, 18; Isa. 9:6, 7). “Reinoyki hamuchun” nispaqa mañakunchis Jehová Diospa ancha hatun kamachikuq kasqanman churapakuqkunata tukuchinanpaqmi. Pisi tiempollamantaña Diospa Reinon kay Hallp’ata kamachimuqtinqa sumaq paraisomanmi tukunqa chaypiqa chanin, thak, allin kawsaymi kanqa (Sal. 72:1-15; Dan. 2:44; 2 Ped. 3:13). Diospa munayninqa ñan hanaq pachapi ruwakushanña. Kunanqa kay Hallp’api munaynin ruwakunanpaqmi mañakushanchis. Payqa yuyaykunñan enemigonkunata tukuchinanpaq imaynan ñawpaq tiempopipas ruwaran hinata (leeychis Salmo 83:1, 2, 13-18).
14. ¿Imaraykun ‘sapa p’unchaypaq t’antaykuta qowayku’ nispa mañakunchis?
14 “Sapa p’unchay t’antaykuta qowayku.” (Mat. 6:11; Luc. 11:3.) Chaytaqa mañakunchis ‘sapa p’unchaypaq’ necesitasqallanchista qowananchispaqmi. Diospiqa confianchismi sapa p’unchay necesitasqanchista qowananchispaq, chaymi huk p’unchaypaq necesitasqallanchista mañakunchis mana astawanchu. Chay mañakuymi yuyarichiwanchis ch’inneq aqo pampapi Jehová Dios Israel runakunaman kamachisqanta, Diosmi niran: “Chay p’unchayllapaq [maná mikhunata] pallanqaku”, nispa (Éxo. 16:4).
15. ¿Imatan ruwananchis Jehová Dios pampachawananchispaq?
15 Chaymanta Jesuspa nisqanqa yuyarichiwanchismi ñoqanchispa ruwananchista, kaytan niran: “Huchaykutapas pampachawayku, imaynan ñoqaykupas contraykupi huchallikuqta pampachayku hinata”, nispa (Mat. 6:12). ‘Contranchispi huchallikuqta pampachallaqtinchismi’ Jehová Diosqa pampachawasun (leeychis Mateo 6:14, 15). Chayraykun tukuy sonqomanta pampachashanallanchis (Efe. 4:32).
16. ¿Imaraykun mañakunchis ‘ama wateqayman urmanaykuta munaychu’, ‘mana allinkaqmantapas qespichiwayku’ nispa?
16 “Amataq wateqaymanqa urmanaykuta munaychu, aswanpas mana allinkaqmanta qespichiwayku.” (Mat. 6:13.) ¿Ima ninanmi chay simikuna? Yachasqanchis hina, Jehová Diosqa manan pitapas pruebamanqa churanchu huchallikunqachus icha manachus chayta yachananpaq (leeychis Santiago 1:13). Aswanpas Satanasmi pruebamanqa churawanchis (Mat. 4:3). Mayninpin ichaqa Biblia nin: Diosmi imatapas ruwan nispa, ichaqa manan Dioschu ruwan aswanpas qhawallanmi chaykuna sucedenanta (Rut 1:20, 21; Ecl. 11:5). Chayrayku ‘ama wateqaymanqa urmanaykuta munaychu’ nispaqa mañakushanchis pruebakunapi tarikuqtinchis ama urmananchispaq yanapawananchista. “Mana allinkaqmanta qespichiwayku” nispataq mañakunchis Satanás ama urmachiwananchispaq. Diosqa manan hinallatachu qhawarpariwasun, ‘maykamachus pruebata muchuyta atisunman chaykamallan Diosqa probasqa’ kananchista qhawanqa (leeychis 1 Corintios 10:13).
Mañakushallasun, maskhashallasun, waqyakushallasun
17, 18. ¿Imatan Jesús nisharan “mañakuychis”, “maskhaychis”, “waqyakuychis” nisqanwan?
17 Apóstol Pablon iñiqmasinkunata niran: “Diosmantaqa mañakushallaychispuni”, nispa (Rom. 12:12). Jesusmi nillarantaq: “Diosmanta mañakuychis qosunkichismi, maskhaychis tarinkichismi, waqyakuychis kicharimusunkichismi. Pipas Diosmanta mañakuqqa chaskinmi, maskhaqpas tarinmi, waqyakuqtapas kicharimunqan”, nispa (Mat. 7:7, 8). Imatapas Diospa munayninman hina mañakushallayqa allinmi. Apóstol Juanmi niran: “Ñoqanchisqa Diosman asuykuspan allintapuni yachanchis, munayninman hina imatapas Diosmanta mañakuqtinchisqa pay uyariwananchista”, nispa (1 Juan 5:14).
18 Jesusqa “mañakuychis”, “maskhaychis” nisqanwanmi yachachiwasharanchis sapa kutilla tukuy sonqomanta mañakushanallanchispaq. Diospa Reinonpi bendicionkunata chaskinanchispaqpas ‘waqyakushanallanchismi’. Ichaqa ¿kutichimunmanchu Dios mañakusqanchisman? Arí, payta tukuy sonqowan kasukuqtinchisqa kutichimunqan, Criston niran: “Mañakuqqa chaskinmi, maskhaqpas tarinmi, waqyakuqtapas kicharimunqan”, nispa. Askha iñiqmasinchiskunan willakunku Jehová Dios mañakusqankuman kutichimusqanta, chaypin yachanchis ‘mañakusqanchista uyarisqanta’ (Sal. 65:2).
19, 20. Mateo 7:9-11 textoq nisqanman hina, ¿imaynapin munakuq taytaman Jehová Dios rikch’akun?
19 Jesusqa Diostan rikch’anachiran wawankunata munakuspa allin kaqkunata qoq taytawan. Jesuspa kay rimasqanta uyarishawaqpas hina yuyaykuy: “¿Mayqenniykichistaq wawaykichis t’antata mañakushaqtin rumita qowaqchis? Challwata mañakushaqtinpas, ¿mach’aqwayta qowaqchis? Qankunapas mana allin millay runa kashaspa, allin kaqkunata wawaykichiskunaman qoyta yachankichismi, chaymantapas astawanraqmi hanaq pachapi kaq Yayaykichisqa allin kaqkunata mañakuqtiykichis qosunkichis” (Mat. 7:9-11).
20 Taytakunaqa “mana allin” runaña kanku huchayoq kasqankurayku chaypas, munakunkun wawankutaqa. Allin taytaqa manan wawanta engañanmanchu aswanpas ‘allin kaqkunatan’ qoyta munanqa. Chay tayta hinan munakuq Jehová Yayanchispas ‘allin kaqkunata’ qowanchis, huk regalo qowasqanchisqa santo espiritun (Luc. 11:13). Chay espirituq yanapayninwanmi servinchis ‘tukuy allin kaqkuna, tukuy chanin kaqkuna’ qowaqninchis Diosta (Sant. 1:17).
Kasukushallasun Jesuspa yachachikuyninkunata
21, 22. a) ¿Imaraykun Orqo Patapi Jesuspa yachachikuyninkuna anchata admirakunapaq? b) ¿Imaninkin Jesuspa yachachikuyninkunamanta?
21 Orqo Patapi Jesuspa discursonqa ancha valorniyoqmi allinninchispaqtaqmi. Diospa munayninman hina kawsananchispaq entiendey atiyllata yachachisqanqa admirakunapaqmi. Kinsantin estudiopi yachasqanchis hina, Jesuspa yachachikuyninkunaman hina kawsasun chayqa ancha allinninchispaqmi kanqa. Chay yachachikuyninkunaqa yanapawanchismi allinta kawsananchispaq hamuq tiempopaqpas sumaq suyakuytan qowanchis.
22 Kay kinsantin estudiopiqa wakillantan Orqo Patapi Jesuspa qori hina ancha valorniyoq yachachikuyninkunamanta qhawarunchis. Chaychá Jesusta uyariq “runakunaqa yachachikuyninmanta” anchata admirakuranku (Mat. 7:28). Chhaynatachá ñoqanchispas sientekusun sichus allin yachachiq Jesuspa yachachikuyninkunata sonqonchispi, yuyayninchispi hap’isun chayqa.
¿Imaynatan kutichiwaq?
• ¿Imaniranmi Jesús iskay uya runakunaq mañakusqanmanta?
• ¿Imaraykun mana kaq simikunallawanchu kuti kutirispa mañakunanchis?
• Yayayku mañakuypi nisqanman hina, ¿imakunamantan mañakunanchis?
• ¿Imatan Jesús nisharan “mañakuychis”, “maskhaychis”, “waqyakuychis” nisqanwan?
[Tapuykuna]
[15 paginapi dibujo]
Jesusqa huchacharanmi runakunaq qhawarinallanpaq mañakuq iskay uya runakunataqa
[17 paginapi foto]
¿Yachankichu imarayku mañakunanchis sapa p’unchay t’antaykuta qowayku nispa?