Jesusmi Davidmantapas Salomonmantapas aswan kuraqqa

“Qhawariychis, rey Salomonmantapas aswan yachayniyoqmi [otaq kuraqmi] kaypi kashan.” (MAT. 12:42.)

1, 2. ¿Imaraykun runakuna pisipaq hina qhawarinkuman karan kamachikuq kananpaq Davidpa akllasqa kasqanta?

PROFETAQ qayllanpin tarikuran pisipaq qhawarisqa oveja michiq waynacha. ¿Chhayna waynachachu kamachikuq kanman? Hinaspapas nacesqan Belén llaqtachaqa pisipaq qhawarisqan karan. Biblia nisqan hina ‘Judá llaqtakuna ukhupiqa huch’uyllan karan’ (Miq. 5:2). Imaynaña karan chaypas profeta Samuelmi chay waynachata hawiykunanña kasharan Israel llaqtapi kamachikuq kananpaq.

² Samuelqa Isaipa wasintan riran Diospa akllasqan runata hawiykamunanpaq. Isaipa pusaq  churinkunamantan Jehová Diosqa Davidta akllakusqaña. Samuelmi ichaqa mana yuyaykullasqapaschu llapankumanta sullk’a kaq churi akllasqa kasqanta, chaypaq hinaraqtaq mana wasipichu tarikuran. Imaynataña qhawariranku chaypas Jehová Diosmi Davidtaqa akllakusqaña (1 Sam. 16:1-10).

3. a) ¿Imatan Jehová Dios qhawarin runaq imayna kasqanta yachananpaq? b) ¿Iman sucederan Davidpa hawisqa kasqan qhepaman?

³ Jehová Diosqa Davidpa sonqontan qhawamusharan, sonqonpi rikusqanmi kusichiran, chaytan Samuelqa mana yacharanchu. Arí, Jehová Diosqa manan runakunaq rikch’aynintachu qhawan aswanmi sonqonta qhawan (leeychis 1 Samuel 16:7). Chaymi Samuelqa mana mayqenninkutapas Jehová Diospa akllasqanta reparaspa sullk’a churita oveja michishasqanmanta wakyachimuran. Biblia nin: “[Isaí] waqyachimuqtintaq churinqa chayamurqan, payqa sumaq rikch’ayniyoq puka uya, munay ñawikunayoqmi karqan. Hinan Señor Diosqa Samuelta nirqan: –Kaymi chay akllakusqay, kunanqa hawiykapuway, nispa. Chaymi Samuelqa waqrapi aceitewan wawqenkunaq qayllanpi hawiykurqan, chaymantapachan Señor Diospa Espiritun Davidman hunt’aykurqan”, nispa (1 Sam. 16:12, 13).

¿Imakunapin Jesús Davidman rikch’akuran?

4, 5. a) ¿Imakunapin Jesús Davidman rikch’akun? b) ¿Imaraykun Jesusta nikun, Kuraq David nispa?

⁴ Jesuspas waranqa pachaq wata pasasqan qhepamanmi David hina Belén llaqtachapi naceran. Paytapas judío runakunaqa manan kamachikuqpaq hinachu qhawariranku. Imaynataña runa qhawariran chaypas, Davidta hinan Jehová Dios Jesusta akllaran kamachikuq kananpaq tukuy sonqonwantaqmi munakuranpas (Luc. 3:22). * Jesusmanpas Diospa espiritunmi “hunt’aykurqan” hawisqa kasqanmantapacha.

⁵ Hukkunapipas rikch’akunraqmi. Davidpa yuyaychaqnin Ahitofelmi pay contra sayariran, hinallataq Jesuspa apostolnin Judas Iscariotepas Jesuspa contranpi sayarillarantaq (Sal. 41:9; Juan 13:18). Davidpas Jesuspas anchatan munakuranku Dios yupaychana wasita (Sal. 27:4; 69:9; Juan 2:17). Hinaspapas Jesusqa Davidpa mirayninmi karan. Arí, manaraq naceshaqtinmi huk ángel Mariata niran: “Señor Diosmi ñawpa taytan Davidpa kamachikunanpi churanqa”, nispa (Luc. 1:32; Mat. 1:1). Davidpa mirayninmantaña Jesús hamuran chaypas payqa aswan kuraqmi karan paypi Diospa promesankuna hunt’akusqanrayku. Chayraykun nisunman Kuraq Davidmi, nispa. Paymi ñawpa tiempomantapacha llapa runakunaq suyakusqan Kamachikuq (Juan 7:42).

Qatikusun Kamachiqninchistapas Michiqninchistapas

6. ¿Imaynatan David rikuchiran allin michiq kasqanta?

⁶ Jesuspas David hina michiqllataqmi. Ichaqa, ¿imaynan huk allin michiq? Ovejakunatan allinta qhawan, allinta mikhuchin, mana manchakuspataqmi imamantapas hark’aykun (Sal. 23:2-4). Davidpas waynacha kashaspaqa allintan taytanpa ovejankunata qhawaran, salqa animalkunamantapas hark’aykuranmi. Huk kutipin kawsayninwanraq leonmanta ukumarimantawan ovejakunata hark’aykuran (1 Sam. 17:34, 35).

7. a) ¿Iman Davidta yanaparan Israel llaqtapi allin kamachikuq kananpaq? b) ¿Imaynapin yachanchis Jesús aswan Allin Michiq kasqanta?

⁷ Oveja michiq kasqanmi Davidta yanaparan qhepaman kamachikuq kaspa Israel llaqtata allinta pusarinanpaq (Sal. 78:70, 71). * Jesuspas allin michiqmi. Paypas Jehová Diospa yanapayninwanmi michillantaq ‘pisi t’aqa ovejakunata’ ‘wak ovejakunatapas’ (Luc. 12:32; Juan 10:16). Arí, Jesusmi aswan Allin Michiqqa. Sapanka ovejantan reqsin chaymi sutinmantakama  waqyan. Payqa anchatan ovejankunata munakun, chaymi kay Hallp’api kashaspapas paykunarayku imaymanata ruwaran (Juan 10:3, 11, 14, 15). Chaymanta astawanqa Davidpa mana hayk’aq ruway atisqantan ruwaran. Kawsaynintan sacrificiopi haywaran runakuna wañuymanta qespichisqa kanankupaq. Manan pipas hark’ayta atinqachu ‘pisi t’aqa ovejakuna’ mana wañuq kawsayta chaskinankupaq hanaq pachaman apananta, nitaq ‘wak ovejakunata’ wiñay kawsayta chaskinankupaq chanin pachaman pusananta (leeychis Juan 10:27-29).

Atipaq Kamachikuqta qatikusun

8. ¿Imaraykun David atipaq kamachikuq karan?

⁸ Kamachikuq Davidqa allin qhari hinapunin Diospa llaqtanta amachaykuq ‘Señor Diospas [...] maypiña kaqtinpas atipachillarqanpunin’. David kamachikushaqtinqa Israel suyun mast’arikuran Egipto suyu mayumanta Eúfrates mayukama (2 Sam. 8:1-14). Jehová Dios kallpachasqanraykun atiyniyoq kamachikuqman tukupuran. Biblia nin: “Tukuy suyukunapin Davidpa mentasqa kasqanta uyarirqanku, Señor Diosmi Davidwan manchachirqan llapan suyukunata”, nispa (1 Cró. 14:17).

9. ¿Imaynapin Jesús atipaq qhari karan?

⁹ Jesuspas David hinan mana manchakuq qhari karan. Kamachikuq kananpaq Jehová Dios akllasqanmantapachan atiyninta rikuchiran supaykunaq makinmanta askha runakunata qespichispa (Mar. 5:2, 6-13; Luc. 4:36). Diospa awqan Satanaspas manan paytaqa atipayta atiranchu. Jehová Diospa yanapayninwanmi Saqraq munaychakusqan pachata atiparan (Juan 14:30; 16:33; 1 Juan 5:19).

10, 11. ¿Imatan Jesús hanaq pachapi ruwaran, imatataq qhepa tiempoman ruwanqa?

¹⁰ Hanaq pachaman kutipusqanmanta soqta chunka wata qhepamanmi apostól Juan Jesusta rikhuriypi rikuran hanaq pachapi atipaq Kamachikuqta hina, atiyniyoq Maqanakuqta hina. Chaypi rikusqantan qelqaran: “Chaymi qhawarispa huk yuraq caballota rikurqani, chaypi sillakuqtaq huk wach’inata hap’ishasqa. Paymanmi huk coronata qorqanku, hinaspanmi atipaspa lloqsirqan astawan atipananpaq” (Apo. 6:2). Chay yuraq caballopi sillakuqqa Jesusmi karan. 1914 watapi hanaq pachapi Kamachikuy atiyta chaskispan coronasqa karan, chay qhepamantaq “atipaspa lloqsirqan”. Arí, Jesuspas David hina atipaq kamachikuqmi. Kamachikuq kananpaq atiyta chaskisqan qhepamanmi Jesusqa Saqrawan maqanakuran, atipaspataq paytawan supayninkunatawan kay Hallp’aman wikch’uyamuran (Apo. 12:7-9). Jesusqa manan sayanqachu atipanankama, arí, Saqraq munaychakusqan pachata tukuchinankama (leeychis Apocalipsis 19:11, 19-21).

¹¹ Chaymantapas Jesusqa David hina khuyapayakuq kamachikuqmi. Chaymi Armagedón hatun maqanakuypi “ancha askha runakunata” pakaykunqa (Apo. 7:9, 14). Hinaspapas Jesuswan 144.000 akllasqakunapiwan kamachikamuqtinkuqa ‘chaninkunapas mana chaninkunapas wañusqankumantan [...] kawsarimpunqaku’ (Hech. 24:15). Chay runakunaqa wiñay kawsanankupaqmi kawsarimpunkuman. ¡May sumaqchá chayqa kanqa! Chayrayku kallpachakushallasun ‘allinkaqta ruwanapaq’. Chayllan Kuraq Davidpa kamachikuyninpi llapa runakunaq kusisqa kawsasqanta chanin kawsaytapas kay Hallp’api rikusun (Sal. 37:27-29).

Jehová Dios Salomonpa mañakusqanman kutichin

12. ¿Imatan Salomón mañakuran Jehová Diosmanta?

¹² Jesusqa Davidpa churin Salomonmanpas rikch’akullarantaqmi. * Kamachikuq kananpaq akllasqa kasqan qhepamanmi Jehová Dios mosqoyninpi rikhurispa niran, ima munasqaykitapas mañakuway, nispa. Chaymi payqa qhapaq kayta, atiyta, unay kawsaytapas mañakunanmantaqa llaqtanpa allinninta munaspa niran: “Qoykuway yachayta, allin yuyaytawan kay llaqtaykiq allin umallin kanaypaq, mana chayqa manan pipas kay hatun llaqtayki kamachiyta atinmanchu”, nispa (2 Cró. 1:7-10). Jehová Diostaq mañakusqanman kutichiran (leeychis 2 Crónicas 1:11, 12).

13. a) ¿Imayna yachayniyoqmi Salomón karan? b) ¿Imaynapin Salomón chhayna yachayniyoq karan?

 ¹³ Jehová Diosman hunt’aq sonqo kasqan tiempopiqa manan pipas Salomón hinaqa yachayniyoq karanchu. Salomonqa “kinsa waranqa rikch’anachiy simikunatan qelqarqan” (1 Rey. 4:30, 32, 34). Chay simikunamanta wakinqa Bibliapin qelqasqa kashan, chaykunan kay tiempopi yachayniyoq kay munaqkunata yanapashan. Saba suyupi reinapas 2.400 kilometrotan viajaran “sasa tapukuykunawan” Salomonta wateqananpaq, hinaspan tapuyninkunaman kutichisqanta uyarispa llaqtaq qhapaq kaynintapas qhawarispa musphariranraq (1 Rey. 10:1-9). ¿Imaynapin Salomón chhayna yachayniyoq karan? Biblian willan: “Lliw runakunan Salomonta rikuyta munarqanku, Diospa qosqan yachayninta uyarinankupaq”, nispa (1 Rey. 10:24).

Ancha yachayniyoq Kamachikuqta qatikusun

14. ¿Imaynapin Jesús ‘Salomonmanta aswan yachayniyoq’ karan?

¹⁴ Salomonmanta aswan yachayniyoq runaqa karan wiraqochanchis Jesucristollan. “Salomonmantapas aswan yachayniyoqmi kaypi kashan” nispan pay kikinmanta niran (Mat. 12:42). Jesusqa ‘wiñay kawsay simikunatan’ rimaran (Juan 6:68). Orqo Patapi yachachishaspan Proverbios qelqapi simikunata astawan mast’ariran. Salomonmi rimaran kusikunapaq kaq ruwaykunamanta (Pro. 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20). Wiraqochanchis Jesucristotaq ichaqa sut’incharan Jehová Diosta yupaychaypas, promesankuna hunt’akusqanmanta yachaypas cheqaq kusikuy apamusqanta. Paymi niran: “Kusisamiyoqmi huch’uyyaykukuspa Diosta maskhaqkunaqa, paykunapaqmi hanaq pacha qhapaqsuyuqa”, nispa (Mat. 5:3). Jesuspa yachachisqanman hina kawsaq runakunaqa ‘kawsay paqarichimuq’ Jehová Diosmanmi asuykunku (Sal. 36:9; Pro. 22:11; Mat. 5:8). Cristoqa ‘Diospa yachayninmi’ (1 Cor. 1:24, 30). Hinaspapas Kamachikuq kasqanraykun paypi ‘yachay’ kashan (Isa. 11:2).

15. ¿Imaynatan tarisunman Jehová Diospa yachayninta?

¹⁵ ¿Imaynatan ñoqanchispas tarisunman Jehová Diospa yachayninta? Bibliallapin tarikun Diospa yachayninqa, chaymi kallpachakunanchis Bibliata allinta estudianapaq yachasqanchispi yuyaymanananchispaqpas astawanqa Jesuspa yachachikuyninpi (Pro. 2:1-5). Chaymantapas Jehová Diospa yachaynintan mañakushanallanchis. Payqa uyarinqapunin mañakusqanchista, qowasunmi santo espirituntapas ancha chaniyoq yachayninta tarinanchispaq, chaytan Biblia sut’inchawanchis (Sant. 1:5). Chaykunan yanapawasun sasachakuyninchiskunata atipanapaq allinta yuyaykuspa imatapas ruwanapaq (Luc. 11:13). Salomón ‘yachayta llaqtaman yachachisqanrayku’, Diosta yupaychanapaq llaqtata huñusqanrayku iman payta nikullantaq ‘predicador [otaq runakuna huñuq]’, nispa (Ecl. 12:9, 10). Jesuspas iñiq t’aqata umalliq kasqanraykun llapa qatikuqninkunata mink’an Jehová Diosta yupaychanankupaq, chaymi paytapas nikullantaq llaqtanpi runakuna huñuq, nispa (Juan 10:16; Col. 1:18). Chaymi llapa huñunakuykunaman rinanchis yachachisqa kananchispaq.

16. ¿Imapin rikch’anakunku Salomonwan Jesuswan?

¹⁶ Salomonqa allin llank’aqmi karan. Kamachikusqan suyuntinpin imaymanata ruwachiran. Israel llaqtapaqmi ruwachiran: palaciokunata, ñankunata, unu yarqhakunata, mikhuy taqena llaqtakunata, maqanakuna carretakunapaq llaqtakunata, caballo uywana llaqtakunatawan (1 Rey. 9:17-19). Jesuspas allin  llank’aqllataqmi. Paypas ‘qaqa patapi’ hinan iñiq t’aqata sayarichiran (Mat. 16:18). Mosoq Hallp’apipas imaymanatan ruwachinqa (Isa. 65:21, 22).

Thak qoq Kamachikuqta qatikusun

17. a) ¿Imaraykun Salomonpa kamachikuynin ancha allin reqsisqa? b) ¿Imatan Salomón mana ruwayta atiranchu?

¹⁷ Salomón sutiqa hebreo simipi “thak” ninanmi. Salomonqa Jerusalén llaqtamantapachan kamachikuran, hebreo simipi Jerusalén sutipas “Thak kay Hunt’aykuchun” ninanta nin, Salomonpa tawa chunka wata kamachikuyninpiqa thak kawsaymi karan Israel llaqtapi mana hayk’aq kasqan hina. Chay watakunamantan Biblia nin: “Salomón kawsashaqtinqa Judá runakunapas Israel runakunapas Danmanta Beersebakaman mana ima llakillayoq tiyarqanku, sapankanku higos sach’akunayoq uvas chakrakunayoq ima”, nispa (1 Rey. 4:25). Salomón ancha yachayniyoqña karan chaypas manan kamachisqan runakunata qespichiyta atiranchu onqoymanta, huchamanta, wañuymantapas. Kuraq Salomonmi ichaqa llapa kamachisqan runakunata tukuy ñak’ariykunamanta qespichinqa (leeychis Romanos 8:19-21).

18. ¿Ima saminchaykunan kan iñiq t’aqa ukhupi?

¹⁸ Iñiq t’aqa ukhupiqa ñan thak kawsay kanña. Arí, espiritual paraisopin tiyashanchis. Jehová Dioswan runamasinchiswanpas thakpin kawsashanchis. Profeta Isaiasmi willaranña chaykuna kananmanta: “Paykunaqa manañan awqa-tinkuypaq yachaqanqakuñachu, manan mayqen suyupas huk suyuwan maqanakunqañachu, espadankumantapas yapuna rejakunatan ruwakapunqaku, lanzankunamantapas ichhunakunatan ruwakapunqaku” (Isa. 2:3, 4). Diospa kamachisqanman hina kawsaspaqa thakpin kawsanchis.

19, 20. ¿Imaraykun kusisqa kananchis?

¹⁹ Qhepa tiempopi kawsayqa aswan sumaqraqmi kanqa. Jesucristo kamachikamuqtinqa llapa kasukuq runakunan thakpi kawsanqaku. Pisi-pisimantan ‘ismuqpaq nisqa kaymanta’ kacharichisqa kanqaku ch’uya runakunaman tukupunankukama (Rom. 8:21). Jesuspa Waranqa Wata Kamachikuynin hunt’akuqtin, qhepakaq prueba qhepamanmi ‘llamp’u sonqokuna [...] kay hallp’ata chaskinqaku, sumaq thak-nisqataq tiyakunqaku’ (Sal. 37:11; Apo. 20:7-10). Salomonpa kamachikuyninmantaqa Jesucristoq kamachikuyninmi runakunaq mana hayk’aq rikusqan kanqa.

²⁰ Cristoq kamachikuyninpiqa kusisqan kawsasun imaynan Israel llaqtapas Moisespa, Davidpa, Salomonpa umallisqanpi kawsaranku hinata (1 Rey. 8:66). Jehová Diostan anchata agradecekunchis sapallan Churinta kachamusqanmanta, paymi Moisesmanta, Davidmanta, Salomonmantapas aswan Kuraq.

[Uranpi willakuykuna]

¿Ima nispan kutichiwaq?

• ¿Imarayku Jesusta nikun Kuraq David nispa?

• ¿Imarayku Jesusta nikun Kuraq Salomón nispa?

• ¿Imatan aswan allinpaq qhawarinki Kuraq Davidmanta, Salomonmanta?

[Tapuykuna]

[31 paginapi dibujo]

Salomonman Jehová Diospa yachay qosqanmi rikch’akuran Kuraq Salomonpa yachayninman

[32 paginapi dibujo]

Salomonpa, Davidpa kamachikuyninmantaqa Jesucristoq kamachikuyninmi runakunaq mana hayk’aq rikusqan kanqa