Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

Itai huntʼaq sonqo runa

Itai huntʼaq sonqo runa

Itai hunt’aq sonqo runa

“TUKUY-ATIYNIYOQ Señor Diosniyku, ancha hatun musphanan lliw ruwasqaykikunaqa. Llapa suyukunaq Reynin, chaninmi, cheqaqmi ñanniykikunaqa. Señornillayku, ¿pitaq mana manchakusunkimanchu? ¿Pitaq sutiykita mana hatunchanmanchu? Qanllapunin ch’uyaqa [otaq hunt’aq] kanki.” Chay takitan hanaq pachapi takinku ‘manchay wak’a animalta, chay animalpa rikch’ayninta [...] atipaqkuna’, chay takisqankupitaqmi rikuchinku Kamaqninchis hunt’aq kasqanta (Apo. 15:2-4). Jehová Diosqa munanmi kamachinkunapas hunt’aq sonqo kanankuta (Efe. 4:24, NM).

Satanasmi ichaqa tukuy atisqanta ruwashan Jehová Diosmanta t’aqawananchispaq. Chaywanpas yaqa llapa kamachinkunan Jehová Diospaq hunt’aq sonqo kanku sinchi sasachakuykunapiña tarikushaspapas. ¡Jehová Diosqa ancha chaniyoqpaqchá qhawarin chay hunt’aq runakunata! Biblia nin: “Señor Diosqa chanin runatan munakun, manan pay sonqo runataqa saqerparinchu”, nispa (Sal. 37:28). Chaymi Jehová Diosqa aguantaq runakuna kanapaq Simin Qelqapi pay sonqo runakunamanta qelqachiran. Kunan yachasun Gat llaqtayoq Itai runamanta.

Llaqtanmanta wikch’usqa runa Israel llaqtapi tiyan

Itai runaqa allin maqanakuq soldadon karan. Payqa yaqapaschá Filistea suyupi Gat llaqtamanta karan, chayllamantataqmi karanku hatunkaray runa Goliatpas Israel runakunaq awqankunapas. Itaiqa llaqtanmantan wikch’usqa karan, 600 runakunataqmi payta qatikamuranku hinaspan Jerusalén llaqtaq qayllanpi tiyapakuranku. Churin Absalonmanta Davidpa ayqekusqan willakuypin Itaimanta willakushan.

Davidqa yacharanmi Itaipas runankunapas imaynapi tarikusqankuta, yaqapaschá yuyariran paypas 600 runankunawan Filistea suyupi Aquispa kamachisqan Gat llaqtaman ayqekusqanta (1 Sam. 27:2, 3). ¿Imatan Itaipas runankunapas ruwaranku Absalón rey David contra sayarisqanta yachaspa? ¿Absalonmanchu sayapakuranku icha Davidmanchu, icha manachu mayqenninkumanpas sayapakuranku?

Chay tapuyta kutichinapaq yuyarisun chay tiempopi sucedesqanta. Ñawpaqpi yachasqanchis hina, Davidqa Jerusalén llaqtamantan ayqekusharan. Manaraq huk llaqtaman chimpashaspan Bet-merhaq cheqaspi sayaranku, chay sutiqa ‘Llaqta Tukukuy Wasi’ ninanmi. Yaqapaschá chaypi huk wasillaña karan Cedrón wayq’ota chimpaspa Olivos orqoman rinapaq (2 Sam. 15:17). Chay wayq’ota chimpashaspan Davidqa llapa runankunata qhawarin. Paywanmi kashanku pay sonqo israelitakuna, Ceret runakuna, Pelet runakunapas, chaymantapas Itaiwan 600 runankunapiwan (2 Sam. 15:18).

Davidqa yachanmi Itaipa imayna tarikusqanta paypas chhaynapi tarikusqanrayku, chaymi nin: “¿Qanpas rillawaqtaqchu? Ama riychu, kutipuy, hinaspa qhepakuy mosoq reywan [Absalonmantan rimashan], qanqa karu llaqtayoqmi kanki, llaqtaykimanta wikch’usqa. Manan unayraqchu kaypi kasqayki, ¿imaynataq ñoqa pusarikuIlaykimantaq? Ñoqaqa manan yachanichu mayman rinaytapas. Kutipuy wawqeykikunapiwan, Señor Diosmi khuyapayaspa waqaychasunki”, nispa (2 Sam. 15:19, 20).

Itaiqa hunt’aq sonqo kasqanta rikuchispan kayta nin: “Señor reyníy, Señor Diospa sutinpin jurani, qanwanmi risaq maymanña riqtiykipas, kuskan wañusunpas kawsasunpas”, nispa (2 Sam. 15:21). Yaqapaschá Davidqa chayta uyarispa yuyariran hatunmantan Rutpa nisqanta (Rut 1:16, 17). Sonqonpi ancha kusisqan David nin: “Chhaynaqa, allinmi, haku risunchis”, nispa. Chaymi Bibliaq nisqan hina “Itaiqa llapan qharikunapiwan familiantinkama rirqanku” (2 Sam. 15:22).

“Yachaqananchispaqmi”

Romanos 15:4 texto nin: “Ñawpa tiempopi Qelqasqakunaqa yachaqananchispaqmi qelqasqa karqan”, nispa. ¿Imakunatan Itai runamanta yachasunman? Ñawpaqta yachasun imaraykun Davidman sayapakunman karan chayta. Filistea suyumantaña karan chaypas payqa Jehová Diostan cheqaq Diosta hina qhawariran, Davidtataq Diospa akllakusqanta hina. Israelitakunawan filisteokunawan cheqninakurankuña chaypas payqa manan chaytachu qhawariran. Nitaqmi Davidta cheqnipakuranchu hatunkaray Goliatta huk llaqtamasinkunatapas wañuchisqanmanta (1 Sam. 18:6, 7). Aswanmi Itaiqa Davidta rikuran Jehová Dios munakuq runata hina, repararantaqchá sumaq runa kasqantapas. Chhayna runa kasqanta rikuspan David respetowan qhawariran, Absalonpa ejercitonwan maqanakuyman risqankupipas ejercitonpa kinsa kaq t’aqanpi umalli kananpaqmi churaran (2 Sam. 18:2).

Ñoqanchispas manan huk llaqtayoq, huk aylluyoq, huk costumbreyoq kasqallankutachu runakunapi qhawarina. Manan pitapas mana allinta reqsishaspa huchachanachu nitaq phiñapayanachu, aswanmi allin ruwasqankuta qhawarina. Jehová Diosta reqsispaqa payta munakuspaqa piwanpas sumaqtan kawsasunman, chaytan qhawarichiwanchis Davidwan Itaiwan sumaq kawsasqanku.

Itaipa ruwasqanpi yuyaymanaspan kayta tapukunanchis: “¿Ñoqapas hunt’aq sonqochu kani Kuraq Davidpaq? ¿Rikuchishanichu hunt’aq sonqo kasqayta tukuy sonqowan predicaspa yachachispapas?” (Mat. 24:14; 28:19, 20). “¿Maykaman aguantayman hunt’aq sonqo kasqayta rikuchinaypaq?”

Familiapi umallikunapas Itaipa ruwasqanta qhawarispan payta qatikunanku. Itai Davidwan juramento ruwasqan, paywan rinanpaq decidekusqanpas qatikuqninkunaq allinninpaqmi karan. Kunanpas familiapi umallikuna Diosta yupaychaypi yanapakunankupaq decidekusqankupas familiankuq allinninpaqmi kanman. Chay decidesqankumanta mayninpi ima sasachakuyña kanman chaypas Biblia niwanchis: ‘Hunt’aqpaqqa [Jehová Diospas] hunt’aqllataqmi kanqa’, nispa (Sal. 18:25).

Absalón taytan contra hatarisqan qhepamanqa manañan Biblia Itaimanta imatapas willanñachu. Pisillataña paymanta Biblia willan chaypas chaykunan yachachiwanchis imayna runa kasqanmanta. Paymanta Bibliaq willasqanmi rikuchin hunt’aq sonqo runata Jehová Dios ancha chaninpaq qhawarisqanta saminchasqantapas (Heb. 6:10).