¿Maypin kananchis qespichisqa kanapaq?

JEHOVÁ DIOS hatun taripay p’unchayninpi [Armagedonpi] millay runakunata tukuchispa, ¿chanin runakunatapas wañuchinqachu? Proverbios 2:21, 22 texto niwanchis: “Chanin kawsaqkunaqa kay suyupin [Hallp’api] tiyanqaku, mana huchallikuqkunapas kaypin kashanqaku, millay runakunan ichaqa kay suyumanta wikch’usqa kanqaku, wasanchaqkunapas chaymanta t’irasqan kanqaku”, nispa.

Chhayna kaqtinqa ¿imaynapin qespisqa kanqaku chanin runakuna? ¿Mayllapipas pakaykunkumanchu? ¿Maypin kananku millay runakunaq tukukunan p’unchaypi? Chay tapuykunata kutichinapaq qhawarisun tawa willakuykunamanta.

Huk cheqaspin pakaykusqa karanku

2 Pedro 2:5-7 texton willan Noé Lot ñawpa runakunata Diospa imayna qespichisqanmanta, ninmi: “Manallataqmi Diosqa ñawpa runakunatapas pampacharqanchu, aswanmi unuwan millp’uchirqan llapa waqllisqa millay runakunata, ichaqa chanin kawsaymanta willaq Noellatan qespichirqan, wakin qanchis runakunatawan kuskata. Hinallataq Sodoma Gomorra llaqtakunatapas thunisqa kanankupaq huchachaspa usphaman tukunankukama ruphachirqan, ahinapi chay qhepata kawsaq millay runakuna wananankupaq. Ichaqa chanin runa Lot-tan qespichirqan, chay waqllisqa runakunaq millay kawsayninkuwan llakichisqa kashasqanmanta”, nispa.

¿Imaynapin millp’uq para unumanta Noé qespichisqa karan? Diosmi Noeta niran: “Llapan kawsaqtan p’uchukachipusaq, paykuna hawa kay pacha mana chanin-kaywan hunt’a kashasqanrayku, kunanqa kay pachatawan kuskata paykunata p’uchukachipusaq. Ciprés sach’a kurkumanta arcata ruway”, nispa (Gén. 6:13, 14). Chaymi Noeqa Diospa kamachisqanman hinan arcata ruwaran. Manaraq qanchis p’unchayta Millp’uq Para chayamushaqtinmi Jehová Diosqa Noeta kamachisqa familiantin uywakunantin arcaman haykunanpaq. Qanchis p’unchaytaq arcaq punkun wisq’akuran, hinan kay pachapi “sinchita pararqan tawa chunka p’unchayta tawa chunka tutatawan” (Gén. 7:1-4, 11, 12, 16). Noeqa familiantinmi “unumanta qespichisqa karqanku” (1 Ped. 3:20). Paykunaqa arca ukhullapin kananku karan qespichisqa kanankupaq. Kay Hallp’apiqa manan maypipas tarinkumanchu karan pakaykusqa kanankupaq (Gén. 7:19, 20).

Lot-mi ichaqa hukniray kamachikuyta chaskiran, iskay angelkunan niranku qespisqa kananpaq tiyasqan llaqtamanta lloqsinanpaq. Ñawpaqtan kamachiranku Sodoma llaqtapi tiyaq llapa familianta maskhamunanpaq, chaymantataq kayta kamachiranku: “Kaymanta horqollayña. Kay llaqtataqa thunisaqkun”, nispa. Lot-pas familianpas ‘orqo-orqomanmi ayqenanku’ karan qespisqa kanankupaq (Gén. 19:12, 13, 17).

Noemanta Lotmanta yachasqanchisqa kaytan sut’inchawanchis: “Señorqa yachanmi payta manchakuqkunata sasachakuymanta qespichiyta, mana chanin runakunatataq taripay p’unchaypi ñak’arichisqa kanankupaq waqaychayta” (2 Ped. 2:9). Qespisqa kananpaqqa arcamanmi Noeqa haykunan karan Lot-taq Sodoma llaqtamanta lloqsinan karan. Ichaqa ¿huk cheqaspipunichu kana qespichisqa kanapaq? ¿Qespichinmanchu Jehová Dios chanin runakunata maypiña tarikuqtinkupas? Chay tapuyta kutichinapaq yachasun iskay willakuykunamantawan.

 ¿Huk cheqaspi pakakuspallachu qespisunman?

Manaraq chunka kaq ñak’ariyta apamushaspan Jehová Diosqa israelitakunata kamachisqa wasi punkunkuq k’aspinkunata Pascua fiestapi ñak’asqanku corderoq yawarninwan ch’aqchunankupaq. Chhaynapin Jehová Diosqa Egipto runakunata wañuchinanpaqña kashaqtin, kamachinkunaq punkunpi yawarta rikuspa chay wasipi mana pitapas wañuchinanchu karan. Chay tutapachan “Señor Diosqa Egipto suyupi llapa phiwita wañurachirqan, kamachikuy tiyananpi tiyaq rey Faraonpa phiwinmanta carcelpi tiyaqpa phiwinkama, hinallataq uywakunaq ñawpaq wachasqantapas”. Chaypi qhawarisqanchis hina israelitakunaqa manan maymanpas rinankuchu karan phiwi churinku qespisqa kananpaq (Éxo. 12:22, 23, 29).

Kunanqa yachasun Jericó llaqtapi tiyaq Rahab sutiyoq rabona warmimanta. Israelitakunan Prometesqa Hallp’ata hap’ikapunankupaqña kasharanku, chaymi Rahabqa reparasqa llaqtanpas thunichisqa kananta. Paymi qhamiyaq israelitakunaman willaran paykuna hawa llaqtamasinkuna sinchi manchasqa kasqankumanta. Wasinpin paykunata pakaykuran hinaspan valekuran paytapas familiantapas ama wañuchinankupaq. Rahabpa wasinqa karan kikin llaqta perqa patapin, chaymi paykunaqa niranku wasinman llapa familianta huñunanpaq. Chay wasimanta lloqsispaqa wañunkumanmi karan wakin runakunawan kuska (Jos. 2:8-13, 15, 18, 19). Chay qhepamanmi Jehová Diosqa Josueta niran, Jericó llaqtaq perqankuna thunikamunqa, nispa (Jos. 6:5). Rahabqa kikin llaqtaq perqan patapitaq tiyaran chayqa manapas qespisqa kananpaqmi qhawarikuran. ¿Imaynapin qespichisqa kanman karan?

Jericó llaqta thunisqa kananpaqqa llapa sacerdotekunan pututunkuta tocaranku wakin israelitakunataq qapariranku. Josué 6:20 texton willan: “Pututunkutan tocarqanku, Israel runakunataq chayta uyarispa hina qaparirqanku, chaymi llaqta muyuriq perqaqa thunikamurqan”, nispa. Perqaq thunikusqantaqa manan pipas atiranñachu tatichiyta. Jehová Diosmi ichaqa tatichiran manaraq Rahabpa wasinman chayashaqtin. Chay qhepamanmi Josueqa iskaynin qhamiyaqkunata kamachiran: “Phawaychis chay rabona warmiq wasinta, hinaspa pusarqamuychis wasinpi llapan kaqkunatawan, prometesqaykichisman hina”, nispa (Jos. 6:22). Rahabpa wasinpi kaqkunaqa llapallankun qespisqa karanku.

¿Imapaqmi aswanpas kallpachakuna?

¿Imatan yachasunman Noeta, Lot-ta, Moisespa tiemponpi israelitakunata, Rahabta, Jehová Dios qespichisqanmanta? ¿Huk cheqaspi kaspallachu qespichisqa kasunman, millay runakunaq tukukunan p’unchaypi?

Noeqa qespisqa karan arcapi kaspallan. Ichaqa ¿imaraykun chaypi karan? Jehová Diospi  hap’ipakusqanraykun, kasukusqanraykun. Biblian willan: “Noetaq Diospa tukuy kamachisqanman hina ruwarqan”, nispa (Gén. 6:22; Heb. 11:7). Ñoqanchispas ¿Diospa tukuy kamachisqanman hinachu ruwashanchis? Noeqa ‘chanin kawsaymanta willaqmi’ karan (2 Ped. 2:5). Manaña runakuna uyariyta munankuchu chaypas, ¿Noé hinachu ñoqanchispas rawrashaq sonqowan willamushanchis?

Lot-pas Sodoma llaqtamanta lloqsispallan mana wañuranchu. Hinaspapas chanin runan karan Diospa ñawpaqenpi, paytaqa anchatan llakichiran Sodoma Gomorra llaqtakunapi millay runakunaq kawsaynin. Kay tiempopipas chay llaqtakunapi hinan askha runakuna qhelli ruwaykunapi kawsanku. ¿Ñoqanchistapas Lot-ta hinachu millay kawsay llakichiwanchis, icha yacharakapunchisñachu chhayna kawsayman? ¿Tukuy sonqowanchu kallpachakushanchis “mana qhelliyoq, mana k’amiykuna, paywan thak-kaypi” kananchispaq? (2 Ped. 3:14, Edición 1988.)

Israelpi phiwi churikunapas, Rahabpas wasinku ukhupin kananku karan qespisqa kanankupaq, chaypaqqa Jehová Diospin iñinanku karan, kasukunanku karan (Heb. 11:28, 30, 31). Israelpi tayta mamakunaqa mancharisqachá karanku Jehová Diospa angelnin Egipto runakunata ‘sonqo nanayta waqachisqanta’ uyarispa. Phiwi churinkuta qhawaspallañachá karanku (Éxo. 12:30). Rahabpas mancharisqachá llapa familianwan tarikuran wasin ukhupi. Perqakunaq thunikusqanta uyarispa wasinmanta mana lloqsinanpaqqa Jehová Diospin tukuy sonqonwan hap’ipakunan karan.

Saqraq munaychakusqan pachaqa tukukunqañan. Ichaqa manaraqmi yachanchischu “Señor Diospa k’arak phiñakusqan p’unchaypi” imayna pakaykusqa kanamanta (Sof. 2:3). Ichaqa maypiña kaqtinchispas imaynapiña tarikuspapas qespisqan kasunman. Chaypaqqa Jehová Diospin iñinanchis kasukunanchistaqmi. Chay p’unchay chayamunankamaqa profeta Isaiaspa rimasqan ‘wasikunata’ chaninpaq qhawarinanchis.

“Wasiykiman haykuy”

Isaías 26:20 texton nin: “Phaway, llaqtalláy, wasiykiman haykuy, ukhumantataq allintapuni wisq’akamuy, pakarikamuy huk tiempota Señor Diospa phiñakuynin thaninankama”, nispa. Kay profeciaqa yaqapaschá hunt’akuran manaraq Cristo kay Hallp’aman hamushaqtin 539 watapi, chay watapin medo persa runakuna Babilonia suyuta atiparanku. Kamachikuq Ciros chay llaqtapi tiyaq runakunata kamachisqa wasinkumanta mana lloqsinankupaq soldadonkunatapas kamachisqas hawapi puriq runakunata wañuchinankupaq.

Chay ‘wasikunaqa’ yaqapaschá tupan teqsimuyuntinpi Jehová Diospa testigonkunaq pachaq waranqamanta aswanraq iñiq t’aqakunaman. Chay iñiq t’aqakunaq huñunakuyninqa anchatan yanapawanchis kawsayninchispi, ‘manchay ñak’ariypipas’ yanapawallasunmi (Apo. 7:14). Diospa llaqtantan kamachikun “wasiykiman haykuy” “Diospa phiñakuynin thaninankama”, nispa. Chayraykun huñunakuykunata chaniyoqpaq qhawarinanchis, manataqmi iñiq t’aqamanta karunchakunanchischu. Apóstol Pabloq nisqanman hinan kasukunanchis: “Hukkuna hukkunawan kallpachanakusunchis aswanta munanakunanchispaq, allin ruwaykunatapas ruwananchispaq. Ama huñunakuyninchista saqesunchu, imaynan wakinkuna saqenku hinataqa, aswanpas astawanraq kallpachanakusun, Señorpa kutimunan p’unchay qayllaykamushasqanta yachashaspanchisqa” (Heb. 10:24, 25).

[7 paginapi dibujokuna]

¿Imaynatan Jehová Dios ñawpa tiempopi kamachinkunata qespichiran? ¿Imatan chaymanta yachanchis?

[8 paginapi dibujo]

Kay tiempopi, ¿iman kanman chay ‘wasikuna’?