Wiñasqa kayman ñawparisun ‘Diospa hatun p’unchaynin qayllaykamushasqanrayku’

‘Allin wiñasqa-kayman chayasun.’ (HEB. 6:1.)

1, 2. ¿Ima pasaqtinmi Jerusalenpi Judeapi tiyaq cristianokuna “orqokunaman ayqe[nanku]” karan?

HUK kutinmi qatikuqninkuna Jesusman achhuykuspa tapuranku: “Kutimunaykiña kashaqtinqa kay tiempopas p’uchukapunanpaqña kashaqtinqa, ¿imakunatan rikusaqku?” nispa. Jesustaq kutichispa huk profeciata willaran, chaymi ñawpaqtaqa hunt’akuran qallariy siglopi. Chay profecía hunt’akunanpaq pisillaña kasqanta yachanankupaqmi huk señalta willaran. Chay señalta rikuqtinkun, “Judea hap’iypi kaqkuna orqokunaman ayqe[nanku]” karan (Mat. 24:1-3, 15-22). ¿Reparankumanchu discipulonkuna chay señalta? ¿Kasukunkumanchu Jesuspa nisqanta?

² Kinsa chunka wata qhepatan 61 watapi apóstol Pablo huk cartata qelqaran Jerusalenpi, muyuriqninpi tiyaq cristianokunaman. ¿Imapaq? Imayna tarikusqankupi yuyaymanachinanpaq. Manan paykunapas nitaq Pablopas piensarankuchu pisqa watallamantaña chay señal hunt’akunanta, chaywan ‘manchay ñak’ariy’ qallarinantapas (Mat. 24:21). 66 watapin Roma ejército Cestio Galoq umallisqan Jerusalén llaqtata muyuykuran. Ichaqa llaqta thunichisqa kananpaqña kashaqtinmi Cestio Galo qonqaylla kamachiran ripunankupaq, chhaynapin chay llaqtapi kaqkunaqa ripuyta atiranku.

3. ¿Imanispan apóstol Pablo yuyaycharan judío cristianokunata, imaraykun yuyaycharan?

³ Cristianokunaqa allin yuyayniyoqmi kananku karan Jesuspa qosqan señal hunt’akushasqanta reparanankupaq, chhaynapi ayqekunankupaq. Wakinkunan ichaqa “mana usqhay entiendeq” kapusqaku. Paykunaqa “ñuñuq wawa hinallaraq[mi]” espiritualpi kashasqaku (leeychis Hebreos 5:11-13). Unay wataña cristiano kaqkunapas ‘kawsaq Diosmantan t’aqakapuyta’ qallarisqaku (Heb. 3:12). Pisillaña tiempo kashaqtinpas wakinqa yachasqañan karanku huñunakuykunaman mana rinankupaq (Heb. 10:24, 25). Chayraykun apóstol Pablo paykunata yuyaycharan: “Cristomanta qallariy yachachikuykunata saqespa, astawan kallpachakusun allin wiñasqa-kayman chayananchispaq”, nispa (Heb. 6:1).

4. ¿Imaraykun rikch’asqalla kashananchis, iman chaypaq yanapawasun?

⁴ Ñoqanchispas Jesuspa willasqan profecía hukmanta hunt’akunan tiempopiñan kawsashanchis “Señor Diospa hatun p’unchayninqa qayllaykamushanñan”, chaypin Satanaspa kamachisqan millay pachaqa tukupunqa (Sof. 1:14). Chayraykun kunanqa astawanraq rikch’asqa kashananchis, kallpachakunanchistaq Jehová Dioswan allinpi kananchispaq (1 Ped. 5:8). ¿Chaytachu ruwashanchis? Espiritualpi allin wiñasqa kayman ñawpariymi yanapawasun ima tiempopichus kawsashasqanchista mana qonqananchispaq.

¿Iman cristiano kawsaypi wiñasqa kay?

5, 6. a) ¿Iman iñiypi wiñasqa kay? b) ¿Imakunata ruwananchispaqmi kallpachakunanchis espiritualpi wiñananchispaq?

⁵ Apóstol Pablon hebreo cristianokunata kallpacharan espiritualpi wiñasqa kayman ñawparinankupaq, nirantaq chhayna cristianokuna imayna kasqankuta (leeychis Hebreos 5:14). Iñiypi wiñasqa cristianokunaqa manan “ñuñuq wawa” hinachu lechellata tomayta munanku, aswanpas ‘khamuna mikhunatan’  munanku. Chayraykun paykunaqa mana Bibliamanta “qallariy” yachachikuykunallatachu reqsinku, “ukhu” otaq sasa entiendey yachachikuyninkunatapas entiendenkun (1 Cor. 2:10). Chaymantapas yachasqankuman hina kawsaspankun allin yuyayniyoq kanku chhaynapitaq allinkaqta mana allinkaqta reparanku. Chayraykun paykunaqa imata decidinankupaqpas Bibliaq nisqanta qhawarinku chaypi nisqanman hina ruwanankupaq.

⁶ Apóstol Pablo qelqaran: “Lliw uyarisqanchista makillapuni kasunanchis, paqtan chaykunamanta karunchakushasunman”, nispa (Heb. 2:1). Arí, mana reparakuspallan pisi pisimanta karunchakusunman. Chayraykun tukuy yuyayta churananchis Bibliamanta yachashaspanchis. Tapukuy: “¿Bibliapi qallariy yachachikuykunallatachu entiendeni? ¿Hunt’anayraykullachu imatapas ruwashani? ¿Imatan ruwayman Bibliamanta yachasqayta sonqomanta valoranaypaq cristiano kawsayniypi wiñanaypaqpas?” nispa. Wiñasqa kayman ñawparinanchispaqqa kallpachakunanchismi Diospa Simin Qelqata estudiaspa aswan allinta reqsinanchispaq, chaymantapas yachananchismi kasukuq kayta.

Diospa Simin Qelqata aswan allinta reqsisun

7. ¿Imaynatan yanapawanchis Diospa Simin Qelqata aswan allinta reqsiy?

⁷ Pablon qelqaran: “Pipas ñuñuq wawa hinallaraq kashaqqa, manan chanin kawsaymanta [Diospa Siminta] entiendenchu wawallaraq kasqanrayku”, nispa (Heb. 5:13). Wiñasqa kayman chayananchispaqqa aswan allintan Jehová Diospa yachachikuyninta entiendenanchis. Chay yachachikuyqa Bibliapin tarikun chayraykun tukuy yuyaywan estudiananchis “allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi[q]” qowasqanchis qelqakunawan kuskata (Mat. 24:45-47). Chhaynapin Diospa imayna yuyaykusqanta yachasun, aswan allintataq reparasun allinkaqta mana allinkaqtapas. Rosamanta rimasunchis. * Paymi nin: “Cristiana kawsayniypiqa sapa kutilla Bibliata leesqaymi astawanqa yanapawaran. Iskay watapin leeyta tukurani, chayraqmi Kamaqniyta allinta reqsirani: imayna kasqanta, imakuna munasqanta mana munasqanta, may tukuy atiyniyoq, yachayniyoq kasqantapas. Sapa p’unchay Bibliata leesqaymi yanapawaran sinchi sasachakuykunapi tarikuqtiy”, nispa.

8. ¿Imapin Diospa Simin Qelqa yanapawasunman?

⁸ Sapa p’unchay Bibliata leesun chayqa yachachikuyninkunan anchata kawsayninchispi yanapawasun (leeychis Hebreos 4:12). Yanapawasunmi imayna runa kasqanchispi allinyananchispaq Jehová Diospa aswan allin qhawarisqan kananchispaqpas. Chhaynaqa, ¿allinchu kanman Bibliata leenapaq yuyaymananapaq tiempota orqoy?

9, 10. Bibliamanta allinta yachaspapas, ¿imatawanmi ruwananchis? Ejemplota willay.

⁹ Rikusqanchis hina, manan hawan ukhullatachu Bibliamantaqa yachananchis, khamuna mikhuyman rikch’akuq sasa yachachikuyninkunatapas allintan entiendenanchis. Pabloq nisqanman hina, espiritualpi “wawallaraq” cristianokunaqa yacharankuchá pisillatapas Bibliamanta. Ichaqa manan yachasqankuman hinachu kawsaranku, chayraykun yachasqankutaqa mana valorarankuchu. Mana yuyayniyoqmi karanku  imatapas allinta decidinankupaq Bibliaq nisqanman hina mana ruwasqankurayku.

¹⁰ Sichus mana Bibliaq nisqanman hinachu kawsasunman chayqa, manan nisunmanchu allintan Diospa Simintaqa reqsini, nispa. Kyle cristianaq ruwasqanmanta yachasqanchismi yanapawasun imaynata chayta ruwananchispaq. Payqa huknin llank’aqmasinwanmi phiñachinakusqa. Ichaqa allichaytan munasqa. ¿Imatan ruwaran? Pay kikinmi kutichin: “Romanos 12:18 textoq nisqantan yuyarirani, chaypin nin: “Atisqaykichisman hina allinllatapuni ruwaychis llapa runawan sumaqpi kawsanaykichispaq”. Chayraykun llank’aqmasiyta nirani llank’ayta tukusqayku qhepaman paywan rimanaypaq”, nispa. Rimasqankuqa allinpin tukuran, Kyleq llank’aqmasinqa anchatan admirakusqa imaynata sasachayninkuta allichasqankumanta. Chaymi Kyle nin: “Sichus Bibliaq nisqanman hina ruwasun chayqa imapas allinpipunin tukunqa”, nispa.

Kasukuq kayta yachasun

11. ¿Imaraykun sasachakuypi tarikuqtinchis sasa kanman Bibliaq nisqanta kasukuy?

¹¹ Bibliaq nisqanman hina ruwayqa sasan kanman astawanqa sasachakuypi tarikuqtinchis. Ejemplopaq, Israel runakunaqa Egiptopi kamachi kasqankumanta kacharichisqa kasqanku qhepallamanmi unuta mana tarisqankurayku “Moisesta rimapakurqanku”, Jehová Diostapas pruebaman churaranku (Éxo. 17:1-4). Iskay killa qhepallatan Jehová Dioswan rimanakuspanku prometesqaku lliw kamachikuyninkunata kasukunankupaq, ichaqa ñan p’akisharankuña wak dioskunaman ama k’umuykunankupaq kamachikuyta (Éxo. 24:3, 12-18; 32:1, 2, 7-9). ¿Imaraykun mana kasukurankuchu? Yaqapaschá unayña Moisés Horeb orqomanta mana kutiykamusqanrayku manchakusharanku huk llaqta paykuna contra hatarinanmanta. Ñan huk kutipi Amalec runakuna paykuna contra hatarisqakuña, hinan Moisés makinta hoqarispa paykunata yanapasqa, chhaynapi chay runakunata atipanankupaq. Chay kutipiqa manan Moisés paykunawanchu kasharan. ¿Imatan ruwankuman hukmanta paykuna contra hamuqtinku? (Éxo. 17:8-16). Imaynaña kaqtinpas Israel runakunaqa Diostan “mana kasuyta munarqankuchu” (Hech. 7:39-41). Qhepamantaq Diosta mana kasukurankuchu manchakusqankurayku Prometesqa Hallp’aman mana haykuspanku. Chayraykun apóstol Pablo iñiqmasinkunata niran chay Israel runakuna hina ama urmanankupaq (Heb. 4:3, 11).

12. ¿Imaynatan Jesús yacharan kasukuyta, imapaqmi chay yanaparan?

¹² Iñiypi wiñananchispaqqa tukuy atisqanchistan kallpachakunanchis Jehová Diosta kasukunanchispaq. Kasukuq kaytaqa ñak’arispan yachasunman imaynan Jesuspas yacharan hinata (leeychis Hebreos 5:8, 9). Hanaq pachapi kashaspaqa lliwpin Jesusqa Taytanta kasukuran. Kay Hallp’aman hamuqtinmi ichaqa sasa karan Diospa munayninta ruway, payqa anchatan ñak’ariran llakikuypi iman tarikuran. Imaymana sasachakuykunapi kasukusqanmi yanaparan qhepaman Uma Sacerdote, Rey kaspa allinta llank’ananpaq.

13. ¿Imaynatan rikuchisun kasukuy yachasqanchista?

¹³ Ñoqanchisrí, ¿kasukusunchu Jehová Diosta ima sasachakuypiña tarikuspapas? (Leeychis 1 Pedro 1:6, 7.) Bibliaqa sut’itan kamachin ch’uya kawsaymanta, honrado kaymanta, imayna rimaymanta, imata leeymanta, Biblia estudiaymanta, huñunakuykunaman riymanta, predicaymantapas (Jos. 1:8; Mat. 28:19, 20; Efe. 4:25, 28, 29; 5:3-5; Heb. 10:24, 25). ¿Kasukusunchu Diosta chaykunapi sasachaypiña tarikuspapas?  Chayta ruwaspaqa espiritualpi wiñasqa kayman chayashasqanchistan rikuchisun.

¿Imaynatan yanapawanchis espiritualpi wiñasqanchis?

14. ¿Imaynatan huk iñiqmasinchista yanaparan espiritualpi wiñasqa kasqan?

¹⁴ Kay pachapi runakunaqa “mana p’enqarikuspa[n] imaymana sinchi millaykunata ruwanku” espiritualpi wiñasqa cristianon ichaqa kusata reparan imachus allinkaq mana allinkaq kasqanta, chayqa ancha allinninpaqmi (Efe. 4:19). Ejemplopaq, Jorge iñiqmasinchisqa sapa kutillanmi qelqanchiskunata leen anchatataqmi yachachikuyninkunatapas valoran, payqa huk llank’anamanmi haykuran chaypin warmikunalla llank’asqaku. Paymi nin: “Yaqa llapan llank’aqmasiykunan mana pakarankuchu qhelli kawsaypi purisqankuta, hukninmi ichaqa sumaq respetoyoq karan Bibliamantapas yachaytan munaran. Huk kutinmi ichaqa llank’anaykupi iskaynillayku kashaqtiyku munapayawayta qallariran. Ñoqaqa chansakuwashanchá niranin, ichaqa aswan aswanta achhuykamuwaqtinmi mana imanakuytapas atiranichu. Chayllamanmi yuyarirani Qhawaq revistapi leesqayman hina huk hermano llank’ananpi chhayna sasachaypi tarikusqanmanta. Chaypin rimaran Josemanta Potifarpa warminmantawan. * Chaymi sipastaqa tanqarparirani, hinan payqa mancharikuspa phawaylla lloqsiran”, nispa (Gén. 39:7-12). Kay iñiqmasinchisqa thakpin sientekuran qhelli huchaman mana urmaspa ch’uya concienciayoq kasqanrayku (1 Tim. 1:5).

15. ¿Imapaqmi yanapawanchis espiritualpi wiñasqa kayman ñawpariy?

¹⁵ Chaymantapas espiritualpi wiñasqa kayman ñawpariyqa yanapawanchismi cristiano kawsayninchispi allin takyasqa kananchispaq, chhaynapi mana ‘imaymana rikch’aq yachachikuykunawan kayman chayman apaykachachikunanchispaq’ (leeychis Hebreos 13:9). Espiritualpi wiñananchispaq kallpachakuqtinchisqa ‘aswan allin kaqkunapin’ yuyaykusun (Fili. 1:9, 10). Chaytaq yanapawasun Jehová Diosta astawan valorananchispaq imaymana qowasqanchismanta agradecekunanchispaqpas (Rom. 3:24). ‘Yuyaykuyninkupi [...] hunt’asqa’ cristianokunaqa agradecekunkun Jehová Diosta kusikunkutaq paywan allinpi kasqankumanta (1 Cor. 14:20, Mosoq Rimanakuy [MR]).

16. ¿Iman huk iñiqmasinchista yanaparan mana ‘pisi kallpayananpaq’?

¹⁶ Luisa cristianan nin: “Qallariypiqa iñiqmasiykunaq allin qhawarisqan kanayraykun Dios serviyniypi kallpachakurani. Manan mana allintachu ruwasharani, ichaqa manan tukuy sonqomantachu Jehová Diosta servirani. Tiempowanmi cuentata qokurani tukuy kallpaywan Diosta servinaypaq imayna yuyaykusqayta cambianay kasqanta, chayraykun cheqaqpaqpuni comprometekurani tukuy sonqoywan Diosta servinaypaq”, nispa. Chhayna kallpachakusqanraykun Luisaqa mana ‘pisi kallpayaranchu’, chaymi yanaparan qhepaman sinchi onqosqa tarikuqtin mana pisipananpaq (Sant. 5:8). Paymi kayta nispa tukun: “Ñak’ariranin onqoyniywan ichaqa manan Jehová Diosmanta karunchakuranichu”, nispa.

 ‘Tukuy sonqomanta kasukusun’

17. ¿Imaraykun qallariy siglopi cristianokuna kasukuq kananku karan?

¹⁷ Apóstol Pablo judío cristianokunata espiritualpi wiñanankupaq yuyaychasqanqa yanaparanmi paykunata, Jerusalén llaqta thunichisqa kaqtin mana wañunankupaq. Pabloq nisqanta kasukuqkunaqa usqhayllan repararanku Jesuspa qosqan señalta, chhaynapin yacharanku ‘orqokunaman ayqekunankuta’. “Diospa millakusqan qhellichaq[ta] [...] Dios yupaychana wasipi” otaq Roma ejército Jerusalén llaqtata muyuykuspa haykunankupaqña kashasqankuta rikuspankun yacharanku chay ratopi lloqsinanku kasqanta (Mat. 24:15, 16). Yuyarirankun profeciapi Jesuspa nisqanta, chaymi Jerusalenmanta ayqekuranku manaraq thunichisqa kashaqtin, historiador Eusebioq nisqanman hinaqa Galaad orqo orqopi tarikuq Pela llaqtamanmi tiyaq ripuranku. Chhaynapin chay cristianokunaqa Jerusalén llaqtata lliwta thuniqtinku mana ñak’arirankuchu.

18, 19. a) ¿Imaraykun kallpachakunanchis kasukuq kananchispaq? b) ¿Imamantan rimanqa qatimuq estudio?

¹⁸ Espiritualpi wiñasqa cristianokunaqa kasukuqmi kanku, chay kasukuymi paykunataqa yanapanqa tiemponchispi Jesuspa profetizasqan hunt’akuqtin mana wañunankupaq, paymi niran: “Manchay ñak’ariymi kanqa, chay hinaqa manan hayk’aqpas” kanqachu, nispa (Mat. 24:21). ¿Kasukusunchu ‘hunt’aq mayordomo’ imatapas usqhaylla ruwananchispaq kamachiwaqtinchis? (Luc. 12:42.) Ancha importanten ‘tukuy sonqomanta kasukuyqa’. Chaymantan kawsananchisqa kanqa (Rom. 6:17).

¹⁹ Wiñasqa kayman chayananchispaqqa allin yuyayniyoqmi kananchis allinkaqta mana allinkaqta reparananchispaq, chaypaqmi Diospa Simin Qelqata aswan allinta estudiananchis yachananchistaq kasukuq kayta. Wayna sipaskunan astawanqa sasachakunku espiritualpi wiñasqa kayman chayanankupaq. Qatimuq estudion paykunata yanapanqa imayna ruwanankuta.

[Uranpi willakuykuna]

¿Imatan yacharanki?

• ¿Iman espiritualpi wiñasqa kay, imaynatan chayman chayasunman?

• ¿Imaraykun aswan allinta Bibliamanta yachananchis wiñasqa kayman ñawparinanchispaq?

• ¿Imaynatan kasukuq kayta yachasunman?

• ¿Imakunapin yanapawanchis espiritualpi wiñasqa kay?

[Tapuykuna]

[10 paginapi foto]

Bibliaq nisqanta kasukuspaqa allin yuyaywanmi ima sasachaytapas allichasun

[12, 13 paginakunapi dibujo]

Jesuspa nisqanta kasukuqkunaqa manan wañurankuchu Jerusalén llaqta thunichisqa kaqtin