Hallp’api wiñay kawsayqa Diospa prometesqanmi

“Tukuy imaymana kamasqakunaqa manan paykunallamantachu mana valeqman tukupurqanku, [...] chaywanpas kamasqakunapaqqa suyakuyqa karqanpunin.” (ROM. 8:20.)

1, 2. a) ¿Imaraykun ancha allinpaq qhawarinchis kay Hallp’api wiñay kawsay suyakuyta? b) ¿Imaraykun askha runakuna mana creenkuchu chay suyakuypi?

MAYTACHÁ kusikuranki hamuq tiempopi manaña machuyay, payayay, wañuy kananmanta yachaspaykiqa, kay Hallp’api wiñay kawsay kananmanta yachaspaykipas (Juan 17:3; Apo. 21:3, 4). Kunanpas kusisqachá runakunaman willamushanki kay Hallp’api wiñay kawsay kananmanta. Predicaspaqa chay suyakuymantan aswanta yachachinchis, chaymi ñoqanchistapas yanapawaranchis aswan allinta kawsananchispaq.

² Ichaqa yaqa llapa cristianoman tukuq religionkunan mana yachachinkuchu chay suyakuymanta. Bibliaq yachachisqanman hinaqa, almaqa wañunmi, chay religionkunan ichaqa mana chaytachu yachachinku, paykunaqa ninkun: “Runaqa almayoqmi, chay alman wañuqtinqa kawsashallan, hinaspa espiritukunaq kasqanman ripun”, nispa (Ecl. 9:5). Chayraykun askha runakuna mana creenkuchu kay Hallp’api wiñaypaq runakuna kawsanankupi. ¿Imaynatan yachasunman Hallp’api wiñay kawsay kananmanta Biblia yachachisqanta? ¿Hayk’aqmi Jehová Dios chay suyakuymanta runakunaman willayta qallariran?

Kamasqakunan mana valeqman tukupuranku, chaywanpas suyakuyqa karanpunin

3. ¿Imaynatan Jehová Dios willaran runakunapaq ima munasqanta?

³ Jehová Diosqa qallariymantapachan runakunaman willaran runakunapaq ima munasqanta. ¿Imaynata? Adantan niran kasukuq kaqtinqa wiñaypaq kawsananta (Gén. 2:9, 17; 3:22). Paymi ichaqa huchaman urmaran. Wawankunaqa allintachá chayta yacharanku. Rikurankun imakuna sucedesqanta. Edén huertaman haykunankumantan hark’asqa karanku, runakunapas machuyaspa payayaspan wañupusharanku (Gén. 3:23, 24). Watakunaq pasasqanman hinan runakunaqa aswan pisi tiempota kawsaranku. Adanqa 930 wataña kawsaran chaypas, Millp’uq Parapi mana wañuq Sem runaqa 600 watallan kawsaran, churin Arfaxadtaq 438 wata. Abrahampa papan Taré 205 wata; Abraham, 175 wata; Isaac, 180 wata, Jacobtaq 147 wata (Gén. 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28). Yaqapaschá runakunaqa chayta reparaspa piensaranku wiñaypaq kawsay chinkapusqanpi. Chhaynaqa, ¿imaynatan runakuna yachankuman chay sumaq suyakuy mana chinkapusqanta?

4. ¿Imaraykun hunt’aq runakuna suyakuranku Adanpa chinkachisqan kawsayta hukmanta runakunaman Dios qonanta?

⁴ Biblian nin: ‘Kamasqa [runakunaqa] manan paykunallamantachu mana valeqman tukupuranku, [...] chaywanpas kamasqakunapaqqa suyakuyqa karanpunin’, nispa (Rom. 8:20). ¿Ima suyakuymi karan? Bibliapi tarikuq ñawpaqkaq profecian willan ‘miray’ mach’aqwayta umanpi sarunanmanta (leeychis Génesis 3:1-5, 15). Chay promesaraykun hunt’aq sonqo runakunaqa suyakuranku Dios runakunapaq imatachus ruway munasqanta hunt’ananpi. Chayraykun Abelpas Noepas suyakuranku Adanpa chinkachisqan kawsayta Dios hukmanta runakunaman qonanpi. Miray talonninpi k’irisqa kananta yachaspan  paykunaqa entiendenkuman karan, yawar hich’akunanta (Gén. 4:4; 8:20; Heb. 11:4).

5. ¿Imaynapin yachanchis Abraham kawsarimpuypi iñisqanta?

⁵ Hunt’aq sonqo Abrahampi yuyaykusun. Pruebaman churasqa kaqtinmi “Isaacta pusarqan sacrificiopi Diosman haywananpaq. Payqa manan sapan churinta sacrificiopi haywayta mich’akurqanchu” (Heb. 11:17). ¿Imaraykun mana mich’akuranchu? (Leeychis Hebreos 11:19.) Kawsarimpuypi iñisqanraykun. ¿Imaraykun chaypi iñiran? Diosmi milagrota ruwasqa Abraham esposan Sarawan machu payaña kashaqtinkupas wawayoq kanankupaq (Gén. 18:10-14; 21:1-3; Rom. 4:19-21). Chaymantapas Jehová Diospunin prometesqa: “Isaacmantan mirayniykiqa paqarinqa”, nispa (Gén. 21:12). Chayraykun Abrahamqa tukuy sonqo Diospi confiaran churinta kawsarichimpunanpi.

6, 7. a) ¿Ima contratotan Jehová Dios Abrahamwan ruwaran? b) Abrahamman Diospa prometesqan, ¿ima suyakuytan runakunaman qon?

⁶ Ancha iñiyniyoq kasqanraykun Jehová Diosqa Abrahamwan huk contratota ruwaran, mirayninwan lliw nacionkuna bendecisqa kananpaq (leeychis Génesis 22:18). Qhepamanmi yachakuran Abrahampa principal miraynin Jesucristo kasqanta (Gál. 3:16). Diosmi Abrahamman willaran: “Mirayniykita[n] askhayachisaq hanaq pacha ch’askakunata hina, lamar-qocha patapi aqota hina”, nispa, chayraykun Abrahamqa mana yachanmanchu karan miraynin hayk’aman yapakunanta (Gén. 22:17). Qhepamanñan chayta yachakuran, llapa ‘mirayninqa’ Jesucristo, 144.000 akllasqa cristianokuna iman kanku, paykunan Diospa Reinonpi kamachimunqaku (Gál. 3:29; Apo. 7:4; 14:1). Diospa Reinonwanmi lliw kay pachapi nacionkunaqa bendecisqa kanqa.

⁷ Abrahamqa manan allintachu yacharan imaynata mirayninwan lliw nacionkuna bendecisqa kananta, chaywanpas Bibliaq nisqan hina, payqa “suyasharqan [...] allin teqsiyoq llaqtatan” (Heb. 11:10). Chay llaqtaqa Diospa Reinonmi. Chay Reinomanta bendicionkunata chaskinanpaqqa kawsarimpunqan Abrahamqa, hinaspa wiñaypaq kawsanqa. Kay Hallp’api lliw kawsarimpuqkunapas Armagedonpi mana wañuqkunapas, wiñaypaqmi kawsayta atinqaku (Apo. 7:9, 14; 20:12-14).

‘Espiritun kallpachawaran’

8, 9. ¿Imaynapin yachanchis Job libro mana huk runaq pruebankunallamantachu willasqanta?

⁸ Abrahampa bisnieton Josepa, profeta Moisespa tiemponpin Job sutiyoq runa kawsaran. Bibliapi sutinta apaq Job libron (chay librotaqa Moisesmi qelqanman karan) willawanchis imarayku Jehová Dios qhawallaran Jobpa ñak’arisqanta, imapi ñak’arisqan tukusqantapas. Chay libroqa manan Job pruebakunapi tarikusqallanmantachu willashan. Chaypiqa yachallanchistaqmi Jehová Dios chanin kamachikuq kasqanta, imaynatas hunt’aq kasqanchiswan Jehová Dioslla kamachinanpaq derechoyoq kasqanta rikuchisunman chayta, chay ruwasqanchismanta wiñay kawsayman aypananchismantapas. Jobqa manaña chaykunata entienderanchu chaypas, manan kasuranchu amigonman tukuq kinsantin runakunata, Dios contra huchallikusqanmanta tumpaqtinku (Job 27:5). Paymanta yachayqa iñiyninchistan kallpachan, chaymantapas Job hinan kallpata hap’inchis Jehová Diospaq hunt’aq kananchispaq, chhaynapi payta kamachiqninchista hina kasukunanchispaq.

⁹ Jobpa amigonman tukuq kinsantin runakuna rimayta tukuqtinkun, Barakelpa churin Elihú rimayta qallariran. ¿Iman kallpacharan rimananpaq? Paymi niran: ‘Imaymanan rimanaypaq karan espiritun kallpachawaran’, nispa (Job 32:5, 6, 18, NM). Diospa yuyaychasqan Eliuq rimasqanqa, Jobpa pruebankuna tukuqtin hinaspa Dios bendeciqtinmi hunt’akuran, ichaqa kay tiempopipas hunt’aq sonqowan Diosta serviqkunataqa yanapawanchismi, sumaq suyakuytataq qowanchis.

10. ¿Imaynatan yachanchis mayninpi huk runaman Jehová Diospa profecía willasqan llapa runapaq kasqanta?

¹⁰ Mayninpiqa imatapas Jehová Dios willaqtinqa manan huk runallapaqchu, chay willasqanqa llapa runapaqmi kallantaq. Qhawarisunchis  Daniel libropi huk profeciata, chaypin willashan Babiloniapi rey Nabucodonosorpa mosqokusqanmanta. Reymi mosqoyninpi rikusqa huk hatun sach’a (mallki) wit’usqa kasqanta (Dan. 4:10-27). Chay mosqoyqa Nabucodonosorpin ñawpaqtaqa hunt’akuran, ichaqa Jehová Diospa gobiernonmantan astawanqa rimasharan. 607 watamantapachan, manaraq Jesús hamushaqtin, 2.520 watakuna pasanan karan, chay qhepamantaq rey Davidpa mirayninwan hukmanta Jehová Dios kay Hallp’ata kamachimunan karan. * Chayqa hunt’akuran 1914 watapin, Jesucristo hanaq pachapi rey churasqa kaqtin. Ñan chay Reinoqa hunt’anqaña Diosta hunt’aq sonqowan serviqkunaq suyakuyninta.

Wañuymanta qespichiy

11. ¿Imatan Diosmanta yachachiwanchis Eliuq rimasqan?

¹¹ Eliun Jobman willaran ‘Diospa waranqa angelninkunamanta huk ángel hamushasqanmanta’, paysi runakunaman willan ‘chanin kasqankumanta’, Diostataqsi rogakun ‘chanin runata hina’ qhawarispa paypi kusikunanpaq. ¿Imaynatan Jehová Dios kutichin? Eliú willan: ‘[Diosmi] khuyapayan’, nispa; hinaspataq nin: “Wañuymanta qespichiy, kacharisqa kananpaq pagota tariniñan, [...] chay hinapin aychanqa qholla wawaq hinaraq kanqa, waynaq hinaraq cuerponpas kapunqa”, nispa (Job 33:23-26). Chaypi nisqan hina, Diosqa liston kashan payman kutirikuq runakunarayku pagota chaskinanpaq, chhaynapi huchamanta “kacharisqa” kanankupaq (Job 33:24).

12. ¿Ima suyakuytan runakunaman qon Eliuq rimasqan?

¹² Diospa askha profetankunan mana llapantachu entienderanku qelqasqankuta, yaqapaschá Eliupas mana entienderanchu kacharichiymanta qelqasqanta (Dan. 12:8; 1 Ped. 1:10-12). Chhaynaña kaqtinpas, rimasqanmi rikuchiran qhepa tiempoman Jehová Dios pagota chaskispa runakunata machuyaymanta, payayaymanta, wañuymantawan kacharichinanta. Arí, Eliuqa wiñay kawsaymantan rimaran. Chaymantapas, Job libroqa kawsarimpuy kananmantan willashan (Job 14:14, 15).

13. ¿Imaynatan cristianokuna qhawarinku Eliuq rimasqan simikunata?

¹³ Eliuq rimasqantaqa, ancha allinpaqmi hap’inku millay runakuna chinkapuqtin millonninpi kawsashaqlla pasayta suyakuq runakunaqa. Kuraqña kashaq cristianokunan  hukmanta wayna sipasman tukupunqaku (Apo. 7:9, 10, 14-17). Paraisopi kawsarimpuqkunapas wayna sipasmi kapunqaku. Chayta yachaspaqa, ¡anchatan kusirikunchis! Chay sumaq kawsayta chaskinanchispaqqa Jesucristoq sacrificionpin iñinanchis, hanaq pachapaq akllasqa cristianokunaña, ‘wak ovejamanta’ kaq kay Hallp’api wiñay kawsayta suyakuq cristianokunaña kanchis chaypas (Juan 10:16; Rom. 6:23).

“Diosqa wiñaypaqmi wañuytapas chinkachinqa”

14. ¿Imatawanmi Israel runakuna necesitaranku wiñay kawsayta suyakunankupaq?

¹⁴ Abrahampa mirayninqa hatun llaqtaman tukupuranku Jehová Dios paykunawan huk contratota ruwaqtinmi. Kamachikuyninkunata qospan Jehová Dios niran: “Unanchayniykunatan kamachikuyniykunatan waqaychankichis, chaykunata hunt’aq runan kawsanqa”, nispa (Lev. 18:5). Israel runakunan ichaqa mana Diospa kamachikuyninkunata hunt’ayta atirankuchu, chayraykun paykunaqa huchankumanta kacharichisqa kayta necesitaranku (Gál. 3:13).

15. ¿Ima bendicionkuna kananmantan David qelqaran?

¹⁵ Jehová Diosqa manan Moisesllawanchu wiñay kawsaymanta qelqachiran, huk runakunawanpas qelqachiranmi (Sal. 21:4; 37:29). Hukninmi Salmo takikunata qelqaq David. Paymi Sionpi Diosta serviqkuna huk hinalla kawsasqankumanta rimayta tukunanpaq niran: “Chaymanmi Señor Diosqa saminchata mast’arin, wiñay kawsay saminchata chayachin”, nispa (Sal. 133:3).

16. Isaiaspa nisqanman hina, ¿imatan Jehová “chinkachipunqa”?

¹⁶ Isaiaspas profetizaranmi Hallp’api wiñay kawsay kananmanta (leeychis Isaías 25:7, 8). Huchapas wañuypas llasa ‘qatana’ hinan runakunata mukin. Jehová Diosmi ichaqa llaqtanman prometen “pachantinpi” huchata wañuytawan ‘chinkachinanpaq’.

17. ¿Imatan Mesías ruwaran wiñay kawsayman aypananchispaq?

¹⁷ Isaiasmi profetizaran Mesiaspa hamunanmanta, paymi huchata apaq orqo cabra hina huchanchiskunata apanan karan, chay cabramantan rimashan Moisesman Dios kamachikuyninkunata qosqanpi. Watapi huk kutitan, Hucha Pampachay P’unchaypi, uma sacerdote “chay cabraq umanman iskaynin makinta churaykuspa chay patapi willaku[q] Israel runakunaq tukuy huchallikusqanta”. “Chay cabrataq  llapa mana chanin ruwasqankuta mana runaq tiyasqan hallp’aman” apanan karan (Lev. 16:7-10, 21, 22). Isaiasmi willaranña Mesías “onqoyninchiskunata”, ‘nanayninchiskunata’, hinallataq ‘askha runaq huchanta q’epinanmanta’. Chhaynapi wiñay kawsayman aypananchispaq (leeychis Isaías 53:4-6, 12).

18, 19. ¿Ima suyakuymantan willashan Isaías 26:19, Daniel 12:13 textokuna?

¹⁸ Isaiaswanmi Jehová Dios Israel runakunaman kayta niran: “Wañuqniykikunan kawsarinqaku, ayaykikunan sayarinqaku. ¡Hallp’api puñuqkuna, wakmanta rikch’ariychis, hinaspa kusikuymanta qaparkachaychis! Señor Diosníy, sulla hina k’anchayniykitan kachamunki, chaymi wañusqakuna hallp’amanta paqarimunqaku”, nispa (Isa. 26:19). Hebreo Rimaypi Qelqakunaqa sut’itan willashan wañusqakunaq kawsarimpunanmanta, kay Hallp’api wiñay kawsay kananmantapas. Yaqa pachak watanpiña kashaqtinmi Jehová Dios Danielta niran: “Qanqa wañukapunkin, herenciaykita chaskinaykipaqtaq p’uchukay p’unchaykunapi kawsarimpunki”, nispa (Dan. 12:13).

¹⁹ Turan wañupuqtinmi, Martapas kawsarimpuypi iñisqanrayku Jesusta niran: “P’uchukay p’unchay kawsarimpuypi kawsarimpunantaqa yachanin”, nispa (Juan 11:24). Ichaqa, ¿kaqllachu chay suyakuy kashan Jesuspa yachachisqanman hina, hinallataq qatikuqninkunaq qelqasqanman hina? Kunanpas ¿munashallanchu Jehová Dios kay Hallp’api wiñaypaq runakuna kawsananta? Qatimuq estudiopin chay tapuykunaman kutichikunqa.

[Uranpi willakuy]

¿Kutichiwaqchu?

• ¿Ima suyakuy hawan kamasqakuna “mana valeqman tukupurqanku”?

• ¿Imaynapin yachanchis Abraham kawsarimpuypi iñisqanta?

• ¿Ima suyakuytan qowanchis Eliú Jobman nisqan simikuna?

• ¿Imaynatan Hebreo Qelqakuna rikuchin kawsarimpuy kananta Hallp’api wiñay kawsay kanantapas?

[Tapuykuna]

[5 paginapi dibujo]

Jobman Eliú nisqanmi rikuchin runakuna machu paya kaymanta wañuymantawan kacharichisqa kanankuta

[6 paginapi dibujo]

Diosmi Danielta niran: ‘Herenciaykita chaskinaykipaq p’uchukay p’unchaykunapi kawsarimpunki’, nispa