Cristoq ejemplonman hina kawsasun

“Jesucristoq yachachisqanman hina huk sonqolla qankunapura kawsa[ychis].” (ROM. 15:5.)

1. Imaraykun Jesuspa ejemplonta qatikunanchis?

“ÑOQAMAN hamuychis” niranmi Jesucristo. Chaymantataq niran: “Ñoqamanta yachaqakuychis llamp’ulla, huch’uyyaykukuq sonqoyoq kasqayta, chaymi qankunaqa samakuyta tarinkichis”, nispa (Mat. 11:28, 29). Chay sumaq invitacionta ruwasqanpin yachanchis payqa sumaqta runakunata qhawarisqanta. Manan pipas pay hina aswan allin ejemplotaqa saqewasunmanchu karan. Diospa wawanña, atiyniyoq, autoridadniyoqña karan chaypas, khuyapayakuq, sumaq sonqon karan, astawanqa llakikuypi tarikuq runakunawan.

2. ¿Jesús imayna runa kasqanmantan yachasun kinsantin estudiokunapi?

² Kay estudiopi, hamuq iskay estudiokunapi iman qhawarisunchis imaynata Jesuspa ejemplonta qatikusunman chayta, imaynatataq ‘Cristoq yuyaynin yuyayniyoq’ kasunman chaytawan (1 Cor. 2:16). Jesuspa imayna runa kasqanmantan t’aqwirisun, astawanqa pisqamanta yachasun: llamp’u sonqo huch’uyaykukuq, sumaq sonqo, kasukuq, mana manchakuq, munakuq kasqanmanta.

Jesuspa llamp’u sonqo kasqanmanta yachasun

3. a) ¿Imaynatan Jesús huch’uyaykukuq kayta qatikuqninkunaman yachachiran? b) ¿Imaynatan Jesús qatikuqninkunata qhawariran paykuna pisipaqtinku?

³ Jesusqa Diospa Churinña, mana huchayoqña kashaspapas, munaranmi Hallp’aman hamuspa huchayoq runakunawan kawsayta, paykunamanta wakinmi qhepaman wañuchinkuman karan. Ichaqa manan phiñakuranchu nitaq mana pacienciayoqchu karan (1 Ped. 2:21-23). Sichus Jesusllatapuni qhawaspa ejemplonta qatikusun chayqa, pacienciakusunmi manataq phiñakusunpachachu hukkuna pantaqtinku (Heb. 12:2). Jesusmi qatikuqninkunata niran: “Yugoyman k’umuykukuychis, hinaspa ñoqamanta yachaqakuychis”, nispa (Mat. 11:29). Llamp’u sonqo kasqanmanta, pantaqtinkupas paykunawan pacienciakusqanmantan qatikuqninkunaqa yachankuman karan. Wañupunanpaq hap’inanku tutan payqa “huch’uyyaykukuq sonqoyoq” kayta yachachiran chakinkuta maqchispa. Chay ruwasqantaqa, ¡manan qonqasunmanchu! (Leeychis Juan 13:14-17.) Qhepamanpas Pedro, Santiago, Juan ima mana rikch’asqa kayta atispa puñupuqtinkun Jesusqa paykunata comprenderan. “¿Puñushankichu Simón?” nispan tapuran, chaymantataq kinsantinkuta niran: “Rikch’aychis, Diosmanta mañakuychis, ama wateqasqa kanaykichispaq”, nispa. Huchayoq runa kasqankurayku mana rikch’asqa kayta atisqankuta yachaspan niran: “Sonqoqa munallanpunin, aycha cuerpon ichaqa pisi kallpa”, nispa (Mar. 14:32-38).

4, 5. ¿Imaynatan Jesuspa ejemplon yachachiwanchis hukkuna pantaqtinku pacienciakunanchispaq?

⁴ ¿Imatan ruwanchis huknin hermanonchis hukkunamanta aswan allinpaq qhawarikuqtin, otaq mana ima niyuna kaqtin? ¿Umalliqkunaq, “allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi[q]” consejonkunatapas mana usqhayllachu kasukuqtin? (Mat. 24:45-47.) Kay pacha runakuna mana allin kawsaypi purisqankuta rikuspaqa manan admirakunchischu, ichaqa iñiqmasinchiskunata chhaynapi puriqta rikuspaqa, manapunin allinpaqchu qhawarisunman. Sichus reparanchis iñiqmasinchiskunaq pantasqanku usqhaylla phiñachiwasqanchista chayqa, tapukunanchismi: “¿Imatan ruwayman astawan  ‘Cristoq yuyayninta’ rikuchinaypaq?” nispa. Yuyarinanchismi, Jesusqa manan hayk’aqpas phiñakuranpachachu apostolkuna imatapas mana allinta ruwaqtinkuqa.

⁵ Apóstol Pedromanta rimasun. Unu patanta purishaspan Jesús Pedrota niran botemanta lloqsispa payman rinanpaq, Pedrotaq lloqsispa unu patanta puriran. Ichaqa nishuta wayramusqanta qhawarispan cuerpon ras nisqa, hinaspa chinkayuyta qallarisqa. ¿Phiñakuranchu paywan Jesús? Niranchu: “¿Allinpunin chay pasasqasuykiqa, chaymanta yachay, nispa?” Manan. Aswanpas ‘Pedrota makinmanta hap’ispan niran: Pisi iñiyniyoq runa, ¿imanaqtinmi iskayrayanki?’, nispa (Mat. 14:28-31). Sichus mayqen iñiqmasinchistapas iñiyninpi chiriyapushaqta hina qhawarinki chayqa, qanpas makiykita haywarispa sumaqta kallpachay. Chayta ruwaspaqa Jesuspa ejemplontan qatikunki payqa llamp’u sonqo kaspan sumaqta Pedrota trataran.

6. ¿Imatan Jesús apostolninkunaman yachachiran allin qhawarisqa kay munaymanta?

⁶ Chaymantapas apostolkuna mayqenninku aswan importante kasqankumanta phiñachinakuqtinkuqa, chaypin Pedropas kasharan. Huk kutinpin Santiago Juanwan Jesusta valekuranku Reinonpi kamachimuqtin, hukninku pañanpi hukninkutaq lloq’enpi tiyanankupaq, chayraykun Pedroqa huk apostolkunapiwan phiñakuranku. Yaqapaschá paykunaqa allin qhawarisqa kayta munaq runakuna ukhupi wiñasqankurayku chhaynata yuyaykuranku, chaytaqa yacharanmi Jesús. Chayraykun paykunata waqyaspa niran: “Yachankichismi wak suyukunapi kamachikuqkunaqa paykuna ukhupi munaychakusqankuta, paykuna ukhupi umalli kaqkunapas atiyniyoq kasqankuta. Qankuna ukhupin ichaqa mana chay hinachu kanqa, aswanqa, pipas qankuna ukhupi umalli kayta munaqqa, serviqniykichismi kanqa, mayqenniykichispas umalli kayta munaqqa, kamachiykichismi kanqa”, nispa. Chaymantataq pay kikinpa ejemplonmanta niran: “Runaq Churinqa manan servichikunanpaqchu hamurqan, aswanpas servinanpaqmi, hinaspa askha runa kacharichisqa kananrayku wañunanpaq”, nispa (Mat. 20:20-28).

7. ¿Imaynatan sapankanchis yanapakusunman huk nisqalla kawsananchispaq?

⁷ Jesús huch’uyaykukuq kasqanpi yuyaymanasun chayqa, manan sasachu qanqa ‘aswan huch’uykaq’ hina qhawarikuy (Luc. 9:46-48). Chhaynapitaq llapanchispas aswan hukllachasqa kawsasun. Huk hatun familiapi tayta hinan Jehová Diosqa “huk-nisqalla” kay Hallp’api wawankuna kawsanankuta munan (Sal. 133:1). Jesusmi Taytanmanta mañakuran discipulonkuna huk nisqalla kawsanankupaq. ¿Imarayku? Paymi niran: “Chay hina kaqtinqa runakunan kachamuwasqaykita yachanqaku, ñoqata munakuwasqaykita hina paykunata munakusqaykitapas”, nispa (Juan 17:23). Arí, cheqaq cristianokunaqa huk nisqalla kawsasqankuraykun allin reqsisqa kanku. Ichaqa huk hinalla kawsananchispaqqa, Jesús hinan yuyaykunanchis hukkuna pantaqtinku. Payqa pampachaqmi karan, nirantaq hukkunata pampachallaqtinchis Jehová Diospas pampachawananchista (leeychis Mateo 6:14, 15).

8. ¿Imatan yachasunman askha wataña Diosta serviq iñiqmasikunamanta?

⁸ Chaymantapas, unayña Diosta serviq iñiqmasinchiskunamantan askhata yachasunman. Paykunaqa Jesuspa ejemplontan qatikunku, kallpachakunkutaq hukkunaq pantasqanta comprendenankupaq. Yacharankun khuyapayakuq kay ‘iñiypi pisi kallpayaqkunaq’ pantasqanta aguantanapaq allin kasqanta, chaymantapas huk nisqalla kawsachisqanta, congregación Jesuspa  ejemplonta qatikunankupaq kallpachasqantapas. Paykunaqa Roma cristianokunapaq Pabloq munasqanta hinan iñiqmasinkupaq munanku, paymi niran: “Paciencia qowaqninchis, sonqochawaqninchis Diosmi yanapasunkichis, Jesucristoq yachachisqanman hina huk sonqolla qankunapura kawsanaykichispaq, huk-nisqalla, ch’ulla kunkalla Señorninchis Jesucristoq Yayan Diosta yupaychanaykichispaq”, nispa (Rom. 15:1, 5, 6). Arí, Jehová Diostaqa alabanchis huk sonqolla yupaychaspan.

9. ¿Imaraykun santo espirituta necesitanchis Jesuspa ejemplonta qatikunanchispaq?

⁹ Jesusmi niran: “Ñoqamanta yachaqakuychis llamp’ulla, huch’uyyaykukuq sonqoyoq kasqayta”, nispa. Llamp’ulla kayqa santo espirituq ruruchisqanmi. Chayrayku Jesusta allinta qatikunanchispaqqa santo espirituta necesitanchis, manan ejemplollanmantachu estudiananchis. Diosmantan espiritunta mañakunanchis kallpachakunanchistaq ñoqanchispi rurunta wiñachinanchispaq: “Munakuyta, q’ochukuyta, sumaq kawsayta, pacienciayoq-kayta, sumaq sonqo-kayta, allin runa-kayta, rimasqanta hunt’aq-kayta [‘iñiyta’, NM], llamp’u sonqo-kayta, cuerpo kamachiq kaytawan” (Gál. 5:22, 23). Jesús hina huch’uyaykukuq, llamp’u sonqo kasun chayqa, Jehová Taytanchispa allin qhawarisqanmi kasun.

Jesusqa sumaqtan runakunata trataran

10. ¿Imaynatan Jesús rikuchiran sumaq sonqo kasqanta?

¹⁰ Santo espirituqa ruruchillantaqmi sumaq sonqo kayta, Jesusqa sumaq sonqowanpunin runakunata trataran. Payqa ‘sumaqtan chaskiran’ lliw payman riqkunata (Lucas 9:11, NM). ¡Askhatan ejemplonmanta yachasunman! Sumaq sonqo runaqa munakuq, khuyapayakuq, qoyukuq, allin trataqmi. Chhaynapunin Jesusqa karan. Payqa runakunatan rikuran “ovejakunata hina wikch’usqata, ch’eqechisqata, chaymi paykunata khuyapayarqan” (Mat. 9:35, 36).

11, 12. a) ¿Imaynatan huk kutin Jesús rikuchiran khuyapayakuq kasqanta? b) ¿Imatan yachasunman kay parrafokunapi ejemplomanta?

¹¹ Jesusqa manan runakunata khuyapayallaranchu, paykunataqa yanapallarantaqmi. Huk warmimanta yachasun, paymi 12 wataña yawar apay onqoywan sufrisharan. Payqa yacharanmi Diospa kamachikuyninman hina, onqoyniyoq kasqanrayku Dios yupaychananpaq qhelli kashasqanta, payta tupayuqpas qhelli kananta (Lev. 15:25-27). Ichaqa Jesusmanta uyarispan yacharan runakunata imayna tratasqanta, chaymi mana iskayaranchu Jesús qhaliyachinanta. Yuyaykuranmi: “P’achallantapas llamiykuspaqa qhaliyasaqmi”, nispa. Mana manchakuspan qayllaykuspa tupayuran, hinan kaqrato qhali kapusqanta reparakuran.

¹² Jesusqa reparakuranmi huk runa tupayusqanta, chaymi qhepanta qhawarikuran pichus kasqanta yachananpaq. Warmiqa Diospa kamachikuyninta p’akisqanraykupaschá manchakuran pay phiñakunanmanta, chayraykun khatataspa Jesuspa ñawpanpi qonqorikuspa cheqaqta willakuran. ¿Phiñakuranchu Jesús paywan? Manan, aswanpas sumaqllatan niran: “Ususíy, Diospi iñiyniykin qhaliyachisunki, thak-kaypi ripuy”, nispa (Mar. 5:25-34). Chay llakisqa warmiqa, ¡thakchá sientekuran chay sumaq simikunata uyarispa!

13. a) ¿Imaynapin Jesús hukniray karan fariseokunamanta? b) ¿Imaynatan Jesús wawakunata trataran?

¹³ Jesusqa manan hayk’aqpas rumi sonqo fariseokuna hinachu autoridadniyoq kasqanrayku sasa ruwaykunata runakunaman kamachiran (Mat. 23:4). Aswanpas, munakuywan pacienciawanmi Diospa kamachikuyninkunata yachachiran. Qatikuqninkunaqa, munakuq allin amigotan payta qhawariranku (Pro. 17:17; Juan 15: 11-15). Wawakunapas kusisqan paywanqa sientekuranku, kaqllataq paypas. Manan hayk’aqpas sinchi ruwanayoqchu kasharan paykunata atiendenanpaq. Huk kutinmi discipulonkuna religión umalliqkuna hina aswan importante creekuspanku, mama taytakunata hark’aranku wawankuta Jesús bendecinanpaq apaqtinku. Jesusmi ichaqa chay ruwasqankuta mana allinpaq qhawariran, chayraykun niran: “Wawakunaqa hinalla ñoqaman hamuchunku, ama paykunata hark’aychischu, Diospa qhapaqsuyunqa kay wawakuna hina kaqkunallapaqmi”, nispa. Chaymantataq wawakunamanta yachanankupaq qatikuqninkunata niran: “Cheqaqtan niykichis, pipas Diospa qhapaqsuyunta wawa hina mana chaskiqqa manan chaymanqa haykunqachu”, nispa (Mar. 10:13-15).

14. ¿Imaynapin wawakunaq allinninpaq kuraq iñiqmasikuna paykunapi interesakusqan?

¹⁴ Yuyaykuy qhepa watakunaman chay wawakuna imayna sientekusqankupi, kuraqña kashaspanku Jesús paykunata marq’aykuspa bendecisqanta yuyariqtinku (Mar. 10:16). Kunanpas Diospa llaqtanpi kaq wawakunataqa umalliqkuna, huk iñiqmasikunapas sumaqtan cuidanku interesakunkutaq paykunapi, chaytaqa paykunapas kusikuywanchá wiñaspa yuyarinqaku. Astawanqa, chay wawakunaqa huch’uynikumantapachan yachanku Diospa espiritun llaqtanwan kashasqanta.

Kay millay pachapi sumaq sonqo kasun

15. ¿Imaraykun mana admirakunanchischu runakuna mana sumaq sonqo kasqankuwan?

¹⁵ Kay tiempopiqa askha runakunan piensanku hukkunawan sumaq sonqo kanankupaq nishu ruwanayoq kasqankupi. Chayraykun runakunaqa allinnillankuta maskhanku, chaytaqa sapa p’unchaymi rikunchis escuelapi, llank’anapi, callepi, predicasqanchispipas. Runaq chhayna piensasqanwan manaña allinchu sientekunchis chaypas, manan admirakunanchischu. Apóstol Pabloqa willaranñan ‘tukukuy qaylla p’unchaykunapi’ cheqaq cristianokuna ‘kikinkuta munakuq’, ‘mana munakuyniyoq’ runakuna ukhupi tiyanankuta (2 Tim. 3:1-3).

16. ¿Ima allinkunata ruwaspan sumaq sonqo kasqanchista rikuchisunman?

¹⁶ Ñoqanchismi ichaqa huknirayta kawsanchis. Lliw Jesuspa ejemplonta qatikuqkunan yanapakunchis sumaq kawsay kananpaq. ¿Imaynata? Ñawpaqtaqa, yanapanchis kallpachanchis iman askha onqosqa otaq sasachaypi tarikuq hermanonchiskunata. Kay ‘tukukuy [...] p’unchaykunapi’ imaymana sasachakuykunaqa astawanña yapakamushan chaypas, chaykunaqa manan chayllaraqchu sucedeshan. Ñawpaqpipas cristianokunaqa chhayna sasachakuykunapin tarikuranku. Chayraykun sumaq sonqo kaspa yanapanakunanku karan. Pablon iñiqmasinkunaman yuyaycharan: “Manchalikunata [‘llakipi tarikuqkunata’, NM] yanapaykuychis, pisi kallpakunata kallpachaykuychis, hinallataq llapapaqpas pacienciayoq kaychis”, nispa (1 Tes. 5:14). Kunanpas, chhaynatan sumaq sonqo kasqanchistaqa ruwayninchiswan rikuchinanchis.

17, 18. ¿Imaynatan Jesús hina sumaq sonqo kasunman?

¹⁷ Imaynan Jesusqa lliw payman riqkunata ‘sumaqta chaskiran’, chhaynatan ñoqanchispas  hermanonchiskunata tratananchis. Llipinkupin cheqaqtapuni interesakunanchis, unayña otaq chayllaraq reqsiranchis chaypas (3 Juan 5-8). Jesusqa kikinmantan runakunata khuyapayaspa yanaparan. Ejemplonta qatikuspayá hukkunata kallpachasun (Isa. 32:2; Mat. 11:28-30).

¹⁸ Sumaq sonqoqa kasunman imatapas hukkunaq allinninpaq ruwaspan. Chaypaqqa qhawarinanchismi imaynatas yanapasunman chayta. Pablon niran: “Wawqe-panantin hinapuni munanakuychis, respetanakuspa hukkuna hukkunawan aswan allinpaq qhawanakuychis”, nispa (Rom. 12:10). ¿Imaynatan chayta ruwasunman? Cristoq ejemplonta qatikuspa, hukkunata munakuywan sumaqta trataspa, hinallataq “cheqaq sonqowan” munakuspa (2 Cor. 6:6). Chhayna munakuy imayna kasqanmantan Pablo niran: “Pipas munakuqqa muchukuqllan, sumaq sonqollan, munakuqqa manan envidiakunchu, manan k’ankaykachanchu, manan hatunchakunchu”, nispa (1 Cor. 13:4). Iñiqmasinchiskunawan sintikunanchismantaqa kay consejota kasukusun: “Sumaq sonqo kaychis, khuyapayanakuq, pampachaykunakuq, imaynan Diospas Cristopi qankunata pampacharqasunkichis ahinata” (Efe. 4:32).

19. ¿Ima bendicionkunatan chaskisun sumaq sonqo kaspa?

¹⁹ Tukuy imapipas Jesús hina sumaq runa kasqanchista rikuchisun chayqa, askha bendicionkunatan chaskisun. Santo espiritun mana imaq hark’asqan congregacionta hunt’aykunqa, chhaynapitaq rurunpas rikukunqa. Sichus Jesuspa ejemplonta qatikusun, iñiqmasinchiskunatapas yanapasun chayta ruwanankupaq chayqa, lliwmi congregacionpi huk nisqalla kusisqa kawsanqaku, servicionchistaq Jehová Diosta anchata kusichinqa. Chhaynaqa, kallpachakushallasun Jesús hina llamp’u sonqowan, sumaq sonqowan hukkunata tratananchispaq.

¿Kutichiwaqchu?

• ¿Imaynatan Jesús rikuchiran “llamp’ulla, huch’uyyaykukuq sonqoyoq” kasqanta?

• ¿Imaynatan Jesús rikuchiran sumaq sonqo kasqanta?

• Millay pachapiña kawsanchis chaypas, ¿imaynatan rikuchisunman llamp’ulla, sumaq sonqo kasqanchista?

[Tapuykuna]

[8 paginapi dibujo]

Pedro hina huk iñiqmasinchis iñiyninpi pisipaqtin, ¿haywarisunchu makinchista?

[9 paginapi foto]

¿Imakunata ruwaspan sumaq sonqo kasqaykita rikuchiwaq?