Astawan iñiqmasinchiskunata munakusun

“Munanakuypi kawsaychis, imaynan Cristopas munakuwarqanchis hinata.” (EFE. 5:2.)

1. Jesuspa nisqanman hina, ¿ima ruwasqankumantan qatikuqninkuna reqsisqa kananku karqan?

JEHOVÁ DIOSPA testigonkunaqa wasin-wasinta predicasqankumantan reqsisqa kanku. Ichaqa Jesusmi willarqan cheqaq qatikuqninkuna huk ruwasqankumantawan reqsisqa kanankuta, paymi nirqan: “Mosoq kamachikuytan churapuykichis: Qankunapura munanakuychis. Imaynan ñoqapas munakuykichis, ahinata qankunapas munanakuychis. Chhaynapin ñoqaq yachachisqaykuna kasqaykichista llapa yachanqaku qankuna munanakuqtiykichis”, nispa (Juan 13:34, 35).

2, 3. ¿Imaynatan runakuna sientekunku Diospa llaqtanpi munanakuy kasqanwan?

² Pachantinpiqa cheqaq cristianokunallan chhaynataqa munanakunku. Chay munakuyqa imán hinan Dios serviqkunata hukllachan, llamp’u sonqo runakunatapas congregacionman pusamun. Chaymi sucederqan Camerún llaqtamanta Marcelinowan, llank’ananpi accidente pasaqtinmi ñawsaman tukupusqa. Chay qhepallamanmi runakuna nisqaku: “Layqa kasqanraykun ñawsaman tukun”, nispa. Pastorninpas wakin iñiqmasinkunapas manan khuyapayasqakuchu, aswanpas iglesiamantan qarqopusqaku. Qhepamanmi, Jehová Diospa testigon huñunakuyman invitasqa, ichaqa hukmanta mana allinta tratanankuta manchakuspan iskayasqa rinanpaq.

³ Marcelinoqa risqan huñunakuyman anchatataq admirakusqa sumaqta chaskisqankumanta. Bibliamanta uyarisqanpas sonqontan llanllarichisqa. Chaymantapachan lliw huñunakuyman risqa, Bibliata estudiaspa espiritualpi wiñaspataq 2006 watapi bautizakapusqa. Kunanqa familiantapas wasimasinkunatapas predicashanmi, askha runamantaq estudiota qoshan. Payqa munanmi estudiantenkuna Diospa llaqtanpi pay hina ancha munasqa sientekunankuta.

4. ¿Imaraykun kasukunanchis “munanakuypi kawsaychis” nispa Pabloq nisqanta?

⁴ Cristianokunaq munanakusqankuqa ancha sumaqmi, ichaqa chiriyapunmanmi chay munakuyninchis sichus mana kallpachakusunmanchu chayqa. Yuyaykuy chiri tutapi kashasqaykita, chaypi ninata hap’ichiqtiykin askha hamunku q’oñikuq, ichaqa, ¿iman pasanman mana pipas llant’ata churaqtin? Wañupunmanmi nina. Kaqllataqmi, hukllachawaqninchis munakuypas nina hinan wañupunman sichus sapankanchis mana kallpachakusunmanchu chayqa. ¿Imatan ruwasunman? Apóstol Pablon niwanchis: “Munanakuypi kawsaychis, imaynan Cristopas munakuwarqanchis hinata. Payqa ñoqanchisraykun sacrificiopi pay kikinta haywakurqan Diospa sonqonman chayaq sumaq q’apay ofrendata hina”, nispa (Efe. 5:2). ¿Imaynatan ‘munanakuypi kawsasunman’? Qatimuq parrafokunapin chay tapuyta kutichikunqa.

“Sonqoykichista kichariychis”

5, 6. ¿Imaraykun Pablo Corinto cristianokunata nirqan sonqonkuta kicharinankupaq?

⁵ Pablon qelqasqa: “Corinto llaqtapi kaq wawqe-panaykuna, qankunamanmi ancha sut’i simiykuwan rimaykuykichis, sonqoykutan qankunapaq kicharpariyku. Sonqoykuqa qankunapaq mast’arisqan kashan, qankunan ichaqa sonqoykichista mana kichariwankikuchu. Sonqoykichista kichariychis, imaynan ñoqaykupas qankunapaq kichariyku hinata, wawaykunata hinan rimapayaykichis”, nispa  (2 Cor. 6:11-13). ¿Imaraykun Pablo nirqan sonqonkuta kicharinankupaq?

⁶ Yuyarisun imaynatas Corinto congregación qallarirqan chayta. Apóstol Pablon 50 wata tukuytaña chay llaqtaman chayarqan, qallariypiqa runakuna hark’akurqankuña chaypas manan pisiparqanchu. Pisi tiempollapin askha runakuna cristianoman tukupurqanku. Pabloqa chaypin “wata soqta killayoqta tiyarqan” mosoq iñiqkunata yachachispa kallpachaspa ima. Arí, Pabloqa anchatan chay cristianokunata munakurqan (Hech. 18:5, 6, 9-11). Chayraykun Corinto cristianokunapas Pablota anchata munakurqanku. Ichaqa wakin cristianokunan Pablowan sintikusqaku yaqapaschá sut’illanta anyasqanrayku (1 Cor. 5:1-5; 6:1-10). Otaq ‘allinnin apostolkuna’ Pablomanta mana allin rimasqankuta creespanku (2 Cor. 11:5, 6). Imaynaña kaqtinpas, Pabloqa wayqe-panankuna payta munakunankutan munarqan. Chayraykun paykunata valekurqan paypaq, huk iñiqmasikunapaqpas sonqonkuta kicharinankupaq.

7. ¿Imaynatan sonqonchista kicharisunman astawan iñiqmasinchiskunata munakunanchispaq?

⁷ Ñoqanchisrí, ¿imaynatan sonqonchista kicharisunman astawan iñiqmasinchiskunata munakunanchispaq? Yaqapaschá wiñaymasinchiskunawan otaq ñoqanchis hina kaqkunawan sumaqta tupanchis, paykunallawantaq astawanqa huñunakushanchis. Ichaqa sichus chayrayku hukkunamanta t’aqakushasunman chayqa, sonqonchistan kicharinanchis hukkunawanpas amigontin kananchispaq. Chayraykun tapukunanchis: “¿Allin reqsinakusqay amigoykunallawanchu predicani? Kusirikunaykupaq otaq mikhunaykupaqpas, ¿huk iñiqmasikunatawanchu invitani? Salonpi mosoqkunawan, ¿manachu huñukuni, amigoy kanankupaqqa paykunamantan kallpachakunanku nispa? ¿Congregacionpi, ¿napaykunichu kuraqkunatapas wayna-sipaskunatapas?” nispa.

8, 9. Romanos 15:7 textoq nisqan, ¿imaynatan yanapawanchis iñiqmasinchiskunata astawan munakunanchispaq?

⁸ Roma cristianokunaman Pabloq qelqasqanmi yanapawanchis iñiqmasinchiskunata sumaqta qhawarinanchispaq (leeychis Romanos 15:7). “Chaskiykunakuychis” simiqa, griego rimaypi, “sumaqta chaskiy, amigoykita hina qhawariy”, ninanmi. Bibliaq willasqanman hina, ñawpa tiempokunapiqa runakunan acostumbraqku amigonkuta wasinkuman invitaspa kay hina niyta: “¡Ancha kusisqan kashani kaypi kasqaykichismanta!” nispa. Cristopas chhaynatan chaskiwarqanchis congregacionpi, ñoqanchispas pay hinan iñiqmasinchiskunata chaskinanchis.

⁹ Huñunakuy wasipi otaq maypipas iñiqmasikunata napayuspaqa, yaqapaschá unayña otaq chayllaraq mana tupasqayki iñiqmasikunawan pisillatapas parlariwaq. Hamuq huñunakuypipas hukkunawanñataq chayta ruwanki chayqa, pisi tiempollapin yaqa llapan iñiqmasikunawan sumaqta parlanki. Ama llakikuychu sichus huk huñunakuypi mana llapankuwan parlayta atinkichu chayqa, manan pipas sintikunanchu sichus mana llapan huñunakuykunapichu napayuyta atinki chayqa.

10. ¿Imaynapin Diospa llaqtanpi amigokunata tarisunman, ichaqa imatan chaypaq ruwananchis?

 ¹⁰ Hukkunawan sumaqta parlanapaq, chhaynapi allin amigontin kanapaqpas ñawpaqtaqa napaykunan. Sichus hatun huñunakuypi huk iñiqmasinchiskunaman asuykuspa sumaqta parlarisun chayqa, mosoq amigokunatan tarisun, munasuntaq paykunawan hukmanta tupayta. Huñunakuy wasi sayarichiypi llank’aqkunapas otaq ñak’ariykuna kaqtin chaypi yanapakuqkunapas sumaqtan reqsinakunku kuska llank’aspanku, chhaynapitaq allin amistadta ruwanku. Jehová Diospa llaqtanpiqa imaymana ruwaykunan kashan, chaykunapin iñiqmasinchiskunawan allin amistadta ruwasunman. Sichus sonqonchista kicharispa aswan askha amigokunayoq kasun chayqa, Dios serviqkunata hukllachaq munakuymi astawan ñoqanchispi wiñanqa.

Hukkunapaq tiempota hap’isun

11. Marcos 10:13-16 textopi nisqanman hina, ¿imaynan runan Jesús karqan?

¹¹ Llapa cristianokunan kallpachakunanchis Jesús hina kananchispaq, paymanqa pipas mana manchakuspan asuykuq. Huk kutinmi askha tayta-mamakuna wawankuta Jesusman pusayta munarqanku, ichaqa yachachisqankunan hark’akurqanku. Chayta rikuspa, ¿imatan Jesús ruwarqan? “Wawakunaqa hinalla ñoqaman hamuchunku, ama paykunata hark’aychischu, Diospa qhapaqsuyunqa kay wawakuna hina kaqkunallapaqmi”, nispan paykunata nirqan. “Hinaspan wawakunata marq’arikurqan, paykuna pataman makinta churaykuspataq saminchaykurqan” (Mar. 10:13-16). Chay wawakunaqa, ¡maytachá kusikurqanku Allin Yachachiq paykunata munakusqanmanta!

12. ¿Ima ruwaykunan hark’awasunman hukkunawan rimananchista?

¹² Sapankanchismi tapukunanchis, ¿confianzawanchu hukkuna asuykamuwanku, icha imaymana ruwanayoqta hinachu qhawariwanku? nispa. Mayninpiqa wakin costumbrenchiskunan hark’awasunman hukkunawan rimananchista. Sichus hukkunawan kashaspa sapa kuti celularwan kashasun, takita uyarishasun otaq ima grabaciontapas audifonowan uyarishasun chayqa, hukkunan yuyaykunkuman mana paykunawan kayta munananchispaq. Chaymantapas sichus sapa kutilla rikuwasun imatapas ruwashaqta chayqa, yaqapaschá yuyaykunkuman paykunawan mana parlayta munananchispaq. Bibliaq nisqan hina, kanmi “upallakuna tiempo”, ichaqa hukkunawan kashaqtinchisqa ‘rimana tiempon’ (Ecl. 3:7). Yaqapaschá pipas ninman: “Ñoqaqa p’enqalin kani hukkunawan rimanaypaq” otaq “Sapa kutillanmi mana rimanayawanchu”, nispa. Chhayna kaqtinpas, kallpachakunanchismi hukkunawan rimananchispaq; chhaynapi rikuchisun paykuna munakusqanchista, munakuyqa “manan payllapaq kanantachu [allinnillantachu] munan” (1 Cor. 13:5).

13. ¿Imatan Pablo Timoteoman yuyaycharan iñiqmasikunata imayna tratanamanta?

¹³ Pablon Timoteota kallpacharqan llapa iñiqmasikunata respetowan tratananpaq (leeychis 1 Timoteo 5:1, 2). Ñoqanchispas kaqllatan ruwananchis: kuraqkunatan tayta-mamanchista hina tratananchis, wayna-sipaskunatataq hermanonchiskunapas kankuman hinata. Chay hinata tratasun chayqa, manan mayqenninkupas mana rimayukuqta hinachu qhawariwasun aswanpas confianzawanmi asuykamuwasun.

14. ¿Imaraykun allinpunin kallpachanapaq hina hukkunata parlapayay?

¹⁴ Sichus hukkunawan kallpachananchispaq hina rimasun chayqa, yanapasunmi espiritualpi wiñanankupaq kusisqa sientekunankupaqpas. Betel wasipi llank’aq iñiqmasinchismi kusikuywan yuyarin experienciayoq iñiqmasikunata, paykunan sumaqta parlapayasqaku sucursalpi chayraq llank’ayta qallarishaqtin. Chaywanmi payqa familia Betelpi munasqa sientekusqa. Kunanqa paypas chaytan ruwashan huk iñiqmasikunawan.

Huch’uyaykukuymi allipunachin

15. ¿Imakuna sucedesqanmi rikuchin cristianokunapipas phiñachinakuy kananta?

¹⁵ Filipos llaqtapin Evodia Síntique sutiyoq cristianakuna tiyasqaku, paykuna puran phiñachinakusqaku  manataq sasachakuyninkuta allichayta atisqakuchu (Fili. 4:2, 3). Pablopas Bernabepas huchatarispankun t’aqanakusqaku, chay sucedesqanmantataq askha yachasqaku (Hech. 15:37-39). Chaykunan rikuchin mayninpiqa cristianokuna ukhupipas phiñachinakuy kananta. Chay sucedeqtinqa Jehová Diosmi yanapawanchis allipunakapuspa hukmanta amigontin kapunanchispaq, chaypaqmi ichaqa ñoqanchispas kallpachakunanchis.

16, 17. a) ¿Imaraykun allinpuni huch’uyaykukuq kay hukkunawan allipunakapunanchispaq? b) Jacobwan Esauwan tupasqanku, ¿imatan yachachiwanchis huch’uyaykukuq kaymanta?

¹⁶ Imaynan candadota kichanapaq llaveta necesitakun, chhaynallataqmi phiñachinakuykunata allichanapaqpas huk llaveta necesitakun; chay “llaveqa” huch’uyaykukuq kaymi (leeychis Santiago 4:10). Qatimuq parrafopi ejemploq rikuchisqan hina, chay “llaven” yanapawanchis phiñachinakuy allichaymanta Bibliapi kamachikuykunata kasukunanchispaq

¹⁷ Jacob Esaú wawqenpa phiwi-kaynin derechonwan qhepakapuqtinmi, Esauqa k’araqta phiñakuspa Jacobta wañuchiyta munarqan, chaymi Jacobqa karu llaqtaman ayqekurqan. Iskay chunka wata qhepatan wakmanta tuparqanku, ichaqa manaraq tupashaqtinkun Jacobqa “sinchita mancharikuspa llakikurqan” wawqen payta wañuchinanpaq yuyaykuspa. Chaymi Jacobqa “qanchis kutita pampaman k’umuykukurqan wawqenman taripanankama”, Esauqa nichá yuyaykullarqanpaschu wawqen chayta ruwananpaq. Chayta rikuspan Esauqa “aypaqnin phawarimurqan, oqllaykuspa[taq] much’aykurqan, hinaspan waqapunakurqanku”. Sichus Esaú sonqonpi wawqenta cheqnikusharqanraq chayqa, k’umuykukuq kasqanwanmi Jacobqa sonqonta tiyaykachirqan, chhaynapin Esauqa manaña wawqen contra hatarirqanchu (Gén. 27:41; 32:3-8; 33:3, 4).

18, 19. a) Ima phiñachinakuypas huk iñiqmasiwan kaqtin, ¿imaraykun kikinchismanta allichananchis Bibliaq nisqanman hina? b) ¿Imarayku mana sayk’unanchischu pipas mana kallpachakusqanchisman hinachu ruwaqtin?

¹⁸ Bibliapi tarikuq askha consejokunan yanapawanchis phiñachinakuykunata allichananchispaq (Mat. 5:23, 24; 18:15-17; Efe. 4:26, 27). * Ichaqa, sichus chayman hina ruwananchispaq mana huch’uyaykukuqchu kanchis chayqa, sasan kanqa hukkunawan allipunakapunanchispaq. Hukraq ñawpaqta huch’uyaykukuywan niwananchista suyaspaqa, manan imatapas allichasunchu. Ñoqanchispas chay “llavetaqa” hap’inchistaq chayqa, huch’uyaykukuq kaspan allichananchis.

 ¹⁹ Allipunakapunanchispaq kallpachakushaqtinchis qallariypi mana allichakuqtinqa, ama sayk’usunchu. Yaqapaschá hukkaq iñiqmasinchisqa tiempota necesitan. Josepa wawqenkunapi yuyaykusun. Faraonpa confianzan runa kaspaña wawqenkunata chaskiqtinqa askha watakunañan pasasqa payta vendesqankumantapachaqa. Ichaqa, paykuna pesapakuspanku pampachayninta mañakuqtinkun pampacharqan. Qhepamanqa, paykunamantan Jehová Diospa sutinta apaq hatun nación paqarirqan, ¡may allinmi chayqa! (Gén. 50:15-21.) Amapuni qonqasunchu, iñiqmasinchiskunawan sumaqta kawsaspaqa, congregacionpi huk hinalla kusisqa kawsay kananpaqmi yanapakunchis (leeychis Colosenses 3:12-14).

“Ama simillawanchu rimayllawanchu munanakusun”

20, 21. ¿Imatan Jesús yachachiwarqanchis apostolninkunaq chakinta mayllispa?

²⁰ Wañupunanpaq pisillaña kashaqtinmi Jesús apostolninkunata nirqan: “Yachaqakunaykichispaqmi rikuchiykichis, imaynan ñoqa ruwani ahinata qankunapas ruwanaykichispaq”, nispa (Juan 13:15). Jesusqa apostolninkunaq chakintan mayllisqaña, chay ruwasqanqa manan huk costumbrellachu nitaq sumaq sonqo kasqallanta rikuchinanpaqchu karqan. Chaymanta manaraq willashaspan Juan qelqarqan: “[Jesusqa] kay pachapi paypa kaqkunata [...] tukukuykamapas munakurqan”, nispa (Juan 13:1). Rikusqanchis hina, qatikuqninkunata munakusqanraykun Jesusqa sirvientekunaq ruwananta ruwarqan. Kunanqa paykunan munanakusqankuta ruwasqankuwan rikuchinanku karqan. Arí, cheqaq munakuymi kallpachawananchis llapa iñiqmasinchiskunapi interesakunanchispaq.

²¹ Apóstol Pedroqa entienderqanmi imarayku Diospa Churin chakinta mayllisqanta, chaymi qhepaman qelqarqan: “Kunanqa cheqaq-kay willakuyta kasukuspaqa kikiykichistan ch’uyanchakunkichisña, wawqe-panapura ch’uya sonqowan munanakunaykichispaq. Chay hinaqa, tukuy sonqopuni munanakuychis”, nispa (1 Ped. 1:22). Apóstol Juanpas cristianokunatan yuyarichirqan: “Wawallaykuna, ama simillawanchu rimayllawanchu munanakusun, aswanpas cheqaq munanakuyninchisqa ruwasqanchiswan sut’ita rikuchikuchun”, nispa (1 Juan 3:18). Chhaynaqa, ruwaywanpuni rikuchisun iñiqmasinchiskuna munakusqanchista.

[Uranpi willakuy]

¿Yuyarishankichu?

• ¿Imaynatan sonqonchista kicharisunman iñiqmasinchiskunata astawan munakunanchispaq?

• ¿Iman yanapawasun iñiqmasinchiskunapaq tiempota hap’inanchispaq?

• ¿Imaynatan huch’uyaykukuq kay yanapawanchis allipunakapunapaq?

• ¿Iman kallpachawananchis iñiqmasinchiskunapi interesakunanchispaq?

[Tapuykuna]

[21 paginapi foto]

Munakuywan sumaqta iñiqmasinchiskunata chaskisun

[23 paginapi foto]

Hukkunawan parlarisun chaypaq ocasión kashaqtinqa