Leeqkunaq tapukusqan

Ezequiel 18:20 texton nin: “Manan churinqa taytanpa huchanmantaqa wañunmanchu”, nispa; Éxodo 20:5 textotaq nin: “Tayta-mamakunata huchallikusqankumanta muchuchini, hinallataq wawankunatapas”, nispa. ¿Manachu chay textokuna tupan?

Kay textokunaqa allintan tupan. Ñawpaq kaqmi rikuchin sapanka runa imapas ruwasqanmanta cuenta qonanta; iskay kaqtaq willan huk runaq huchanqa mirayninkunamanpas sasachakuykuna apamunanmanta.

Ezequiel 18 capitulopin willan sapanka runa ima ruwasqanmanta pay kikillanpuni kutichinanta. 4 versiculon nin: “Huchallikuq runaqa wañunqapunin”, nispa. Ichaqa, ¿iman sucedenqa ‘chanin runawan chaninkaqta allinkaqtawan ruwaqwan’? “Manan wañunqapunichu.” (Eze. 18:5, 9.) Chhaynaqa, lliw runan yuyayniyoq kasqanmantapacha ‘ruwasqanman hina’ juzgasqa kanqa (Eze. 18:30).

Coré runaq ruwasqanmi yanapawasun chay textota entiendenapaq. Israel runakuna ch’inneqninta rishaqtinkun, chay levita mana kusisqachu kasqa Jehová Diospa llank’ay qosqanwan, aswanpas sacerdote kayta munasqa. Chaymi, Coreqa huk israelitakunapiwan, Moisés Aarón contra sayarirqanku. Mana ruwanankuta munapayasqankumantan Jehová Dios Coreta, Moíses contra sayariq runakunatawan wañuchirqan  (Núm. 16:8-11, 31-33). Corepa wawankunan ichaqa mana Moisés Aarón contra sayarirqankuchu, chaymi mana taytankuq huchanmanta huchachasqachu karqanku. Diospaq hunt’aq kasqankuraykun mana wañurqankuchu (Núm. 26:10, 11).

Éxodo 20:5 textotari, ¿imaynatataq entiendenanchis? Ñawpaqninpi qatiqninpi textokunata t’aqwillasuntaq. Chay textoq nisqanqa Diospa Moisesman qosqan Chunka Kamachikuykuna ukhupin tarikun. Diospa kamachikuyninkunata uyarispan nirqanku: “Señor Diospa tukuy kamachikusqantan ruwasaqku”, nispa (Éxo. 19:5-8). Chay p’unchaymantapachan Jehová Dioswan sumaqta kawsarqanku. Chaymi Éxodo 20:5 textopi kamachikuyqa llaqtantinpaq karqan.

Israel runakuna Diospaq hunt’aq kaspankuqa askha bendicionkunatan chaskirqanku (Lev. 26:3-8). Ichaqa Jehová Diosta mana kasukuspa ídolo yupaychayman urmaqtinkun, Diosqa paykunamanta karunchakurqan manañataq yanaparqanchu, chaymi askha sasachakuykunapi tarikurqanku (Jue. 2:11-18). Ichaqa, karqanmi Diospaq hunt’aq sonqo runakuna kamachikuyninkunata kasukuqkuna, wak dioskunata yupaychaq runakuna ukhupiña tiyarqanku chaypas (1 Re. 19:14, 18). Chay hunt’aq sonqowan Diosta serviq runakunaqa ñak’arirqankuña llaqtaq huchanrayku chaypas, Jehová Diosqa munakushallarqanmi paykunata.

Ichaqa, israelitakunaqa sinchitapunin huchallikurqanku, chaymi Diospa sutintapas mana allinpaq qhawarichirqanku, chayraykun Diosqa hinallata qhawarqan Babiloniamanta runakuna preso apanankuta. Llapankun huchallikusqankumanta ñak’arirqanku (Jer. 52:3-11, 27). Arí, Biblian willan llaqtaq huchan sinchipuni kasqanmanta, chayraykun yaqa kinsa otaq tawa wiñaykuna ñak’arirqanku mana kasukuq israelitakunaq huchanmanta. Chayqa sucederqan Éxodo 20:5 textopi nisqanman hinan.

Chaymantapas Diospa Simin Qelqan willan huk taytaq mana allin ruwasqan mirayninpaq mana allin kasqanta. Yuyarisunchis uma sacerdote Elimanta. Payqa hinallatan qhawarqan wawankuna sacerdote hina servinankuta, “Diosta mana manchakuq millay [qhelli kawsaqña] karqanku” chaypas (1 Sam. 2:12-16, 22-25). Jehová Diosqa anchatan phiñakurqan paymanta aswan importantepaq Elí wawankunata qhawarisqanmanta, chayraykun kamachirqan manaña familianmantachu uma sacerdote kanankupaq. Chay simikunan hunt’akurqan Elipa tataranieton Abiatar sacerdote kasqanmanta qarqochikuqtin (1 Sam. 2:29-36; 1 Rey. 2:27). Eliseota yanapaq Giezimanta yachaspan entiendellanchistaq Éxodo 20:5 textota. Eliseoq yanapaqnin kasqanraykun qolqeta horqoyta munarqan Siria llaqtayoq Naamán lepra onqoyninmanta hampisqa kasqanrayku. Chaymi Diosqa profetanwan willarqan: “Naamanpa lepra onqoynin wiñaypaq hap’isunki qantapas llapan mirayniykitapas”, nispa (2 Rey. 5:20-27). Rikusqanchis hina, miraynin runakunapas ñak’arirqankun huchallikusqanmanta.

Jehová Diosqa Kamaq Kawsay qoqtaq chayqa, derechonpin kashan imaña sucedeqtinpas chanin kaq castigota qonanpaq. Ñawpaq ejemplokunapi yachasqanchis hina, tayta-mamaq mana allin ruwasqankuqa mayninpi wawakunapaq, mirayninkunapaqpas mana allinninpaqmi. Manan qonqananchischu “pisichikuqpa [“llakisqaq”, NM] waqyakusqanta” Jehová Dios uyarisqanta, khuyapayasqanta, ñak’ariyninpi yanapasqantapas (Job 34:28).

[29 paginapi dibujo]

Mana kasukusqankumantan Corepas huk runakunapas wañurqanku