¿Imaraykun warmikuna kasukunanku umallinkuta?
¿Imaraykun warmikuna kasukunanku umallinkuta?
‘Qhariqa esposanpa umanmi.’ (1 COR. 11:3.)
1, 2. a) ¿Ima nirqanmi Pablo umallikuna imayna churasqa kasqanmanta? b) ¿Ima tapukuykunatan kay estudiopi kutichikunqa?
JEHOVÁ DIOSPA kamachisqanman hina umallikuna imayna churasqa kasqanmantan apóstol Pablo nirqan: “Cristoqa llapa qhariq umanmi, [...] Diostaq Cristoq uman”, nispa (1 Cor. 11:3). Ñawpaq estudiopi yachasqanchis hina, Jesusqa kusikuywanmi kasukun Umallin Jehová Diosta. Yachallarqanchistaqmi qharikunapas Jesusta kasukunankumanta. Jesús hina hukkunata munakuywan sumaqta tratanankumantapas, astawanqa esposankuta.
2 ¿Pitaq warmiq umallinri? Pablon kutichirqan: ‘Qharin esposanpa umanqa’, nispa. ¿Imaynatan casarasqa cristiana qhawarinan chay kamachikuyta? ¿Kasukunanchu chay kamachikuyta qosanña mana iñiq kaqtinpas? ¿Ch’inllachu qosanta kasukunan, manachu imatapas payllamanta ruwayta atinman? ¿Imatan warmi ruwanan sumaq qhawarisqa kananpaq?
“Yanapaqninta ruwapusaq”
3, 4. ¿Imaraykun qharikuna familianta sumaqta umallinanku, warmikunapas umallinkuta kasukunanku?
3 Jehová Diosmi kamachirqan familiapi qhari umalli kananpaq. Adanta kamasqan qhepamanmi khaynata nirqan: “Manan allinchu qhariq sapallan kanan, paypaq hinapuni yanapaqninta ruwapusaq”, nispa. Chaymi Evata kamarqan. Adanqa anchatan kusikurqan yanapaqninmanta, chaymi nirqan: “¡Kaymá! Tulluy tulluyoqqa, aychay aychayoqqa”, nispa (Gén. 2:18-24). Paykunaqa mana huchayoq wawakunayoqmi kankuman karqan, wawankunapas wiñaypaqmi paraisopi kusisqa tiyankuman karqan.
4 Ichaqa Diosta mana kasukusqankuraykun Edén huertapi sumaq kawsayta chinkachirqanku (leey Romanos 5:12). Chaywanpas qhariqa umallishallanmi familianta. Sichus qhari sumaqta familianta umallin warmipas kasukun chayqa, kusisqan thakpi kawsanku. Imaynan Jesuspas hanaq pachapi kashaspa Taytanta kasukuspa ‘tukuy tiempo ñawpaqenpi kusisqa’ karqan hinata (Pro. 8:30, NM). Ichaqa huchayoq runakuna kasqanchisraykun mana allintapunichu qhari warminta umallinqa, nitaq warmipas llapanpipunichu kasukunqa. Chaywanpas, sichus iskayninku kallpachakunqaku Diospa kamachisqanman hina kawsanankupaq chayqa, kusisqan tiyanqaku.
5. ¿Imaraykun casado warmi-qhari kasukunan Romanos 12:10 textopi yuyaychayta?
5 Casadokuna kusisqa kawsanankupaqqa kasukunankupunin Romanos 12:10 textopi yuyaychayta, chaypin nin: “Wawqe-panantin hinapuni munanakuychis, respetanakuspa hukkuna hukkunawan aswan allinpaq qhawanakuychis”, nispa. Chaymantapas kasukunankun “sumaq sonqo kaychis, khuyapayanakuq, pampachaykunakuq” nisqa yuyaychayta (Efe. 4:32).
Qosa mana iñiq kaqtin
6, 7. ¿Imaraykun allin kanman mana iñiq qosanta cristianaq kasukusqan?
6 Mayninpiqa qosakunan astawanqa mana iñiq kanku. ¿Imatan cristiana warmi ruwanan qosan mana iñiq kaqtin? Biblian nin: “Casarasqa warmikuna, qosaykichista kasuychis. Ahinapin Diospa siminpi mana iñiq mayqen qosapas mana rimapayasqalla iñinqa warminpa allin purisqanta, ch’uya kawsasqanta manchakuyniyoq kasqanta, sumaq respetowan kawsasqanta rikuspa ima”, nispa (1 Ped. 3:1, 2).
7 Rikusqanchis hina, Biblian cristianata kamachin mana iñiq qosanta kasukunanpaq. Chayta ruwaqtinqa, yaqapaschá qosa allin warmi kasqanta qhawarispa iñisqanpi interesakunqa, qhepamantaq paypas Diosta servipunman.
8, 9. ¿Imatan cristiana ruwanman sumaqtaña respetashaqtinpas qosan mana allinta trataqtin?
8 Ichaqa, ¿imatan cristiana ruwanman sumaqtaña respetashaqtinpas qosan mana allinta trataqtin? Sasaña kaqtinpas Biblian payta yuyaychan cristiana hina munakuywan imatapas ruwashanallanpaq. 1 Corintios 13:4 texton nin: “Pipas munakuqqa muchukuqllan”, nispa; chayqa hukkunaq pantasqanta aguantaymi. Chaymi cristiana esposaqa ‘huch’uyyaykukuywan, llamp’u sonqo-kaywan, pacienciawan, munakuywan’ qosanpa mana allin ruwasqankunata aguantanan (Efe. 4:2). Sasachakuypiña tarikuspapas Diospa santo espiritunpa yanapayninwanqa allinkaqllatapunin ruwanqa.
9 Pablon qelqarqan: “Atiy qowaqniypa kallpachawasqanwanmi tukuy imaymanata atini”, nispa (Fili. 4:13, NM). Chaypi nisqan hina, cristianaqa santo espirituq yanapayninwanmi mana ruway atinanta ruwanqa. Yaqapaschá qosan millayta trataqtin paypas kaqllatataq ruwayta munanman. Biblian ichaqa cristianokunata niwanchis: “Ama pimanpas mana allinmantaqa mana allinllawantaq kutichiychischu. [...] Diospa Simin Qelqan nin: ‘Ñoqamanmi tupawan vengakunayqa, ñoqañan kutichipusaq, ninmi Señorqa’”, nispa (Rom. 12:17-19). Niwallanchistaqmi: “Qhawariychis, paqtataq pipas mana allinman mana allinllawantaq kutichiwaqchis, aswanpas hukkuna hukkunapaq allinkaqllatapuni ruwaychis, hinallataq llapapaqpas”, nispa (1 Tes. 5:15). Santo espirituq yanapayninwanmi atinchis ñoqanchispaq mana atina kaqkunataqa. Chaymi Diosmanta mañakunanchispuni espiritunta.
10. ¿Imaynatan Jesús kutichirqan millayta trataqtinku k’amiqtinkupas?
10 Jesusmi ancha allin ejemplota saqewarqanchis. ¿Imaynatan kutichirqan millayta trataqtinku k’amiqtinkupas? 1 Pedro 2:23 texton kutichin: “Payqa k’amishaqtinkupas manan k’amipakullarqantaqchu, ñak’arichishaqtinkupas manan amenazarqanchu, aswanmi chaninninpi juzgaq Diosman hap’iykachikurqan”, nispa. Biblian llapa cristianokunata kallpachawanchis Jesús hina kananchispaq, mana allinta ruwawaqtinchispas ama mana allinllawantaq kutichinapaq. Chaymi niwanchis: ‘Khuyapayanakuspa, llamp’u sonqo kaychis. Ama mana allinmanqa mana allinllawantaq kutichiychischu, k’amisuqtiykichisqa ama k’amillaychistaqchu’, nispa (1 Ped. 3:8, 9).
¿Upallallachu warmikuna kananku?
11. ¿Ima sumaq llank’aytan Jehová Dios askha cristianakunaman qorqan?
11 ¿Umallinkuta kasukusqankuraykuchu warmikuna upallalla kananku? ¿Manachu paykunallamanta imatapas ruwayta atinkuman? Manan. Jehová Diosqa allin llank’aykunatan qorqan qharikunamanpas warmikunamanpas. 144.000 akllasqakuna ukhupipas askha warmikunan hanaq pachamanta Cristowan kuska kamachimunqaku, paykunaqa sacerdote iman kanqaku (Gál. 3:26-29). Rikusqanchis hina, Jehová Diosqa ancha allin llank’aykunatan warmikunaman llaqtanpi qorqan.
12, 13. ¿Imaynapin yachanchis ñawpaq tiempopi warmikuna profetizasqankuta?
12 Ñawpaq tiempopipas karqanmi profetizaq warmikunaqa. Joel 2:28, 29 textopin Jehová Dios nirqan: “Espirituyta kachaykamusaq, hinan churiykichiskunapas ususiykichiskunapas sutiypi profetizanqaku [...]. Espirituytaqa kachaykamullasaqtaqmi qhari kamachiykunamanpas warmi kamachiykunamanpas”, nispa.
13 33 watapi Pentecostés fiesta p’unchaypin Jerusalén llaqtapi pachak iskay chunkayoq Jesuspa qatikuqninkuna warmipas qharipas altos patapi huñusqa kasharqanku, Jehová Diostaq llapankuman santo espiritunta kachaykamurqan. Chay sucedesqanmantan apóstol Pedro nirqan: “Kayqa profeta Joelpa nisqanmi hunt’akushan. Paymi nirqan: ‘Diosmi nin: Qhepa p’unchaykunapin Espirituyta llapa runakunaman kachaykamusaq, hinan churiykichiskunapas ususiykichiskunapas sutiypi profetizanqaku, [...] Espirituytaqa kachaykamullasaqtaqmi qhari kamachiykunamanpas warmi kamachiykunamanpas, hinan sutiypi profetizanqaku’”, nispa (Hech. 2:16-18).
14. ¿Imaynatan qallariy siglopi warmikuna yanapakurqanku cristianokuna yapakunanpaq?
14 Qallariy siglopiqa anchatan warmikuna llank’arqanku cristianokuna yapakunanpaq. Diospa Reinonmantan allin willakuykunata predicarqanku, hukkunatapas ruwarqankun chay willakuy hinantinman mast’arikunanpaq (Luc. 8:1-3). Roma llaqtayoq cristianokunaman carta qelqasqanpin apóstol Pablo rimarqan ‘Cencrea llaqtapi kaq iñiq t’aqapi yanapakuq Febe’ sutiyoq cristianamanta. Yanapaqninkunaman napaykuyta apachispapas askha cristianakunamantan rimarqan, Trifena, Trifosa cristianakunamantapas, paykunaqa anchatan Señorpaq llank’arqanku. Nillarqantaqmi: “Panay Persidata napaykapuwaychis, payqa sinchitan Señorpaq llank’an”, nispa (Rom. 16:1, 12, Edición 1988).
15. ¿Imaynatan kay tiempopi warmikuna yanapakunku cristianokuna astawan yapakunanpaq?
15 Kunanpas qanchis millón más predicaq cristianokuna ukhupiqa askha warmikunan tarikunku, kurakkunapas sipaskunapas (Mat. 24:14). Paykunamantan wakin kanku precursora, misionera, betelita ima. Salmo qelqapi rey Davidpa nisqanqa cheqaqpunin, paymi nirqan: ‘Señor Diosmi kamachikurqan, sumaq willakuykunatan askha warmikuna willanku’, nispa (Sal. 68:11). Diosqa ancha allinpaqmi qhawarin warmikunaq predicasqanta, munaynin hunt’akunanpaq yanapakusqankutapas. Rikusqanchis hina, manan umallinkuta kasukusqankuraykuchu warmikunaqa hark’asqa kashanku imata rimarikunankupaqpas ruwanankupaqpas.
Iskay warmikunan yuyaykusqankuta rimarikurqanku
16, 17. ¿Imaynatan Saraq ruwasqan rikuchin esposakuna imachus yuyaykusqankuta rimarinanku kasqanta?
16 Diosqa ancha sumaq llank’aykunatataq warmikunaman qon chayqa, ¿manachu qosapas esposanta tapurinan manaraq imatapas decidishaspa? Arí, tapunanmi. Bibliaq willasqan hina, ñawpaq tiempopiqa askha warmikunan yuyaykusqankuta rimarikurqanku, otaq qosankuq mana kamachishasqan imatapas ruwarqanku. Yachasunchis iskay warmikunamanta.
17 Saran qosan Abrahamta sapa kutilla nirqan kamachin Agarta wawantawan tiyasqanku karpamanta qarqopunanpaq, paykuna Isaacta millayta tratasqankurayku. “Chay nisqanwanmi Abrahamqa sinchita llakikurqan.” Ichaqa Diosmi payta nirqan: “Ama kaytaqa mana allinpaqchu hap’iy churiyki hawa kamachiyki hawa ima. Imatachus Sara nisunki chayta ruway”, nispa (Gén. 21:8-12). Hinan Abrahamqa Diosta kasukuspa Saraq nisqanta ruwarqan.
18. ¿Imatan Abigail ruwarqan qosanpa mana yachasqallan?
18 Kunanqa rimasunchis Abigailmanta, payqa Nabal sutiyoq qhapaq uywasapa runaq esposanmi karqan. Envidioso rey Saulmanta ayqeshaspankun Davidqa soldadokunantin Nabalpa ovejankunaq kasqan qayllallanpi karpakurqanku, hinaspa chay ovejakunata qhawaysikurqanku, manataq hukllatapas mañakurqankuchu. Nabalqa “millay phiña uyayoq runan karqan maqllaraqtaq”, chaymi David soldadonkunata mikhunata mañakunankupaq kachamuqtin mana qoyta munarqanchu, aswanpas ‘millayta phiñarikuspa kutichirqan’. Nabalqa “uma muyusqa [...] mana yuyayniyoq” runan karqan, ‘imatapas manan yuyaywanpunichu ruwaq’. ¿Imatan Abigail ruwarqan millay kutichisqanta yacharqospa? Qosanpa mana yachasqallanmi “usqhaylla q’epicharikurqan iskay pachak t’antata, iskay qara p’uyñu vinota, phisqa oveja aycha kankata, phisqa arroba hank’ata, pasasmanta pachak k’umpakunata, higosmanta iskay pachak k’umpakunatawan”, hinaspa chaykunata Davidman runankunamanwan aparqan. ¿Allinchu chay ruwasqan karqan? Arí. Biblian willan: “Señor Diosqa Nabalta wañurqachipurqan”, nispa. Qhepamantaq Abigailqa Davidwan casarakapurqan (1 Sam. 25:3, 14-19, 23-25, 38-42).
“Diosta manchakuq warmitaqa respetanan”
19, 20. ¿Imaraykun huk warmi hatunchanapaq hina kanman?
19 Bibliaqa allintan riman Diospa munayninman hina kawsaq warmimanta. Proverbios qelqan “ancha allin warmi[ta]” khaynata hatunchan: “Umiñakunamantapas aswanraqmi chaniyoq-kayninqa. Paymanmi qosanqa sonqollikun, qosanqa imaymanayoqmi kanqa. Qosanpaqqa tukuy kawsasqan p’unchaykunapin allillantapuni ruwan. Yachaywanpunin rimarin, ancha munakuywantaq yachachinpas. Familianpa imaynatachus kawsasqantan qhawarin, manataqmi mikhunatapas mana llank’aspachu mikhun. Wawankunan sayarispa payta saminchanku, qosanpas paytaqa hatunchallantaqmi”, nispa (Pro. 31:10-12, 26-28).
20 ¿Imaraykun huk warmi hatunchanapaq hina kanman? Proverbios 31:30 texton kutichin: “Sonqo suwaq munaycha-kayqa q’otullan, sumaq rikch’ayniyoq-kayqa yanqallan. Señor Diosta manchakuq warmitaqa respetanan”, nispa. Diosta manchakuq warmiqa tukuy sonqomantan kasukun 1 Corintios 11:3 textoq nisqanta, chaypi nisqan hina, ‘qharin esposanpa uman’, ‘Cristotaq llapa qhariq uman’, ‘Diostaq Cristoq uman’.
Agradecekusun Diospa qowasqanchismanta
21, 22. a) ¿Imakunamantan casadokuna Jehová Diosta agradecekunanku? b) ¿Imaraykun kasukunanchispuni Diospa churasqan umallikunata? (17 paginapi recuadrota qhaway.)
21 Casarasqa cristianokunaqa anchatan Jehová Diosta agradecekunchis casado kawsaymanta, astawanqa kuska payta servisqanchismanta, hinallataq kusisqa kawsasqanchismantapas (Rut 1:9; Miq. 6:8). Casado kawsayta Paqarichiqqa yachanmi imaynata kusisqa kawsasunman chayta, chaymi paypa nisqanman hinapuni imatapas ruwananchis. Chhaynapin ‘Señor Dios kusichiwasun kallpachawasun’ sasa tiempopiña kawsanchis chaypas (Neh. 8:10).
22 Allin qosaqa pay kikinta hinan esposanta munakun, munakuywan sumaqta trataspataq umallin. Esposapas yanapanmi, respetanmi qosanta, chhaynapin qosanqa astawan payta munakun. Chhayna sumaqta kawsaq casado warmi-qhariqa Jehová Diosninchistan hatunchanku.
¿Yuyarishankichu?
• ¿Imatan yachanchis 1 Corintios 11:3 textopi nisqanmanta?
• ¿Imaraykun casadokuna respetanakunanku?
• ¿Imaynatan cristiana mana iñiq qosanta tratanan?
• ¿Imaraykun qosa esposanta tapurinan manaraq imatapas decidishaspa?
[Tapuykuna]
[17 paginapi recuadro]
¿Imaraykun kasukunanchis Diospa churasqan umallikunata?
Jehová Diosqa kay pachapi hanaq pachapi serviqninkunaq allinninpaqmi umallikunata churarqan. Kamachisqanman hina sapankanchis umallinchista kasukuspaqa paytan hatunchanchis huk nisqallataq servinchis (Sal. 133:1).
Akllasqa cristianokunaqa kasukunkun Umallinku Jesucristota (Efe. 1:22, 23). Jesuspas kasukunmi Taytantaqa, chaymi qhepa tiempomanqa ‘tukuy imaymanata paywan munaychachiq Dios Yayata kasukunqa. Ahinapin Diosqa llapa imaymanapipas runakunapipas payllapuni munaychakunqa’ (1 Cor. 15:27, 28). Chaymi cristianokunaqa kallpachakunanchis Diospa churasqan umallikunata congregación ukhupi familiapipas kasukunanchispaq (1 Cor. 11:3; Heb. 13:17). Chayta ruwaspan Jehová Diospa allin qhawarisqan kasun, yanapaynintapas chaskisun (Isa. 48:17).
[13 paginapi foto]
Esposataqa Diosmanta mañakuymi yanapanqa allin cristiana kananpaq
[15 paginapi fotokuna]
Diosqa anchatan valoran llaqtanpi llank’aq warmikunata