“Ama manchakuychu, ñoqan yanapasqayki”

JESUSMI qatikuqninkunata nirqan: “Saqran wakinniykichista carcelman churachisunkichis, probasqa kanaykichispaq”, nispa. Ichaqa manaraq chayta nishaspan nirqan: “Ñak’arinaykimantaqa ama manchakuychu”, nispa. Kunanpas Saqraqa predicacionninchistan hark’ayta munan carcelman wisq’achiyta munawaspanchis. Chayrayku yaqapaschá wakin gobiernokunaqa qatiykachawasun (Apo. 2:10; 12:17). ¿Imaynatan preparasqa kasunman Saqraq contranchispi ruwasqankunata atipananchispaq?

Wakinninchisqa manchakurqanchisña mayninpi chaypas, Jehová Diosmi yanapawasunchis ama manchakuywan atipachikunapaq. Payqa ñawpaqmantapachan willawanchis Saqraq toqllankuna imayna kasqanmanta, pikunawan manchachiwasqanchistapas (2 Cor. 2:11). Chaypaq qhawarisun imaynatan Diosta serviqkuna ñawpaq tiempopi kunan tiempopipas ‘Saqraq q’otukuq yuyayninkuna contra qaqata sayarqanku’ chayta (Efe. 6:11-13).

Dios sonqo reyta huk millay rey amenazan

Pusaq pachak wata manaraq Jesús hamushaqtinmi Asiria llaqtayoq millay rey Senaquerib askha llaqtakunata atipasharqan. Payqa atiyninpi confiaspan Diospa llaqtanta hinallataq Jerusalentapas atipananpaq qhawarisharqan, chaypin kamachisharqan hunt’aq sonqo rey Ezequías (2 Rey. 18:1-3, 13). Satanasmi Senaqueribtaqa kallpachasharqan Diospa llaqtan contra maqanakunanpaq, chhaynapi kay pachamanta cheqaq religionta chinkachinanpaq (Gén. 3:15).

Chaypaqmi Senaqueribqa oficialninta kacharqan Jerusalén llaqtata: ‘Rendikapuychis’, ninanpaq (2 Rey. 18:17). Chay oficialqa judiokunatan pisipachiyta munarqan chhaynapi mana maqanakuspalla rendikapunankupaq. ¿Imaynatan chayta ruwarqan?

Sapallankuña kaspapas manan pisiparqankuchu

Ezequiaspa runankunamanmi Senaqueribpa oficialnin nirqan: “Willamuychis Ezequiasman: Ancha hatun Asiria suyu reymi nin: ¿Imamantaq qanqa hap’ipakushanki? Egipto suyumanmi hap’ipakushanki riki. Qhawariy, chay hap’ipakusqayki suyuqa ch’eqtasqa soqos hinan, pipas tawnaykukuqtaqa makintan t’urpunqa, t’urpuspataq patamanraq lloqsinqa”, nispa (2 Rey. 18:19, 21). Chay nisqanqa manan cheqaqchu karqan, Ezequiasqa manan Egipto llaqtawanqa hukllachakurqanchu. Aswanpas chay nisqanwanmi Asiria oficialqa nisharqan: “Sapallaykichismi  kashankichis, manan pipas yanapasunkichischu, manan piniykichispas kanchu”, nispa.

Kunanpas cheqaq religionpa enemigonkunaqa Diospa siervonkunatan manchachiyta munanku runamasinkumanta karunchaspa. Yachasunchis huk hermananchismanta, paytaqa iñiyninraykun askha watakuna carcelman wisq’arqanku, chhaynapin iñiqmasinkunamantapas karuncharqanku. ¿Iman kallpacharqan mana pisipananpaq? Paymi nin: “Diosmanta mañakuspaymi astawan paypi confiarqani. Yuyarirqanitaqmi Isaías 66:2 textota, chaypin nishan: ‘Diosqa sumaqtan qhawarin k’umuykukuq, huch’uyyaykukuq runataqa’, nispa. Chay textoqa anchatapunin kallpachawarqan”, nispa. Huk iñiqmasinchistapas askha watan wisq’asqata hap’irqanku, paymi nin: “Diosman astawan asuykunchis chayqa, manapas wisq’asqachu kashasunman hinan sientekunchis”, nispa. Qhawasqanchis hina, chay iñiqmasinchiskunaqa Diosman hap’ipakuspankun aguantayta atirqanku (Sal. 9:9, 10). Atirqankun carcelpi wisq’ayta, familiankumanta, amigonkumanta, iñiqmasinkumanta karunchayta, Diosmantan ichaqa mana karunchayta atirqankuchu (Rom. 8:35-39).

Chayraykun kunan kallpachakunanchis Diosman astawan asuykunanchispaq (Sant. 4:8). Chaymi tapukusunman: “¿Ladoypipas kashanman hinatachu Jehová Diosta qhawarini? ¿Simin Qelqapi nisqanman hinachu imatapas ruwani, hatunña huch’uyña kaqtinpas?” nispa (Luc. 16:10). Payman astawan asuykuspaqa manan imamantapas manchakusunchu. Sinchi llakikuypi tarikushaq judiokunaq sutinpi rimaspan Jeremías nirqan: “Señor Diosníy, ukhu t’oqomantapachan waqyakamurqayki, [...] uyariwarqankin waqyakamusqayta. Waqyakamuqtiymi qayllaykamuwarqanki: Ama manchakuychu, niwarqanki”, nispa (Lam. 3:55-57).

Manan iskayrayachiyta atirqankuchu

Asiria oficialqa atoq hina yuyaysapa kaspan judiokunata iskayrayachiyta munaspa nirqan: “¿Manachu Ezequiasqa Diosniykichis yupaychana cheqaskunata altarkunatapas thunipurqan? [...] ¡Señor Dios niwaqtinmi kay suyuta thuniqqa hamuni, mana chayqa manachá hamuymanchu!” nispa (2 Rey. 18:22, 25). Chaywanmi nisharqan: “Jehová Diosqa manan yanapasunkichischu, phiñasqan qankunapaq kashan”, nispa. Diosmi ichaqa Ezequiasta, huk judío runakunatapas allinpaq qhawarirqan payman tukuy sonqo kutirikusqankurayku (2 Rey. 18:3-7).

Kunanpas qatiykachawaqninchikunaqa sinchi yuyaysapan kanku. Wakin rimasqanku cheqaqña kanman chaypas, imaymana llullakuykunatan yaparqonku chhaynapi paykunapi confiananchispaq. Carcelpi wisq’asqa kashaq wakin iñiqmasinchiskunatan nirqanku: “Respetasqaykichis iñiqmasiykichismi iñiyninpi pisipapun, chaymi qankunapas kaqllatataq ruwanaykichis”, nispa. Allin rikch’asqa kashaq iñiqmasinchiskunatan ichaqa chhayna rimaykunawan mana engañayta atinkumanchu.

Huk hermananchistan segunda guerra mundialpi carcelman wisq’arqanku. Paymanmi rikuchirqanku huk umalli iñiqmasinchispa qelqasqanta, chaypin payqa qelqasqa  Diosta negapusqanta. Hinan hermananchista huk oficial tapurqan: “¿Confiankichu paypi?” nispa. Hinaqtinmi kutichirqan: “Payqa pantaq runallan. Bibliaq nisqanman hina kawsashaqtinqa Diosmi paywan kasharqan. Kunanqa Diospa contranpitaq rimashan chayqa, manañan iñiqmasiychu”, nispa. Chay cristianaqa Salmo 146:3 textoq nisqantan kasukurqan, chaypin nin: “Ama kamachikuqkunamanqa k’askakuychischu, ama runallamanqa hap’ipakuychischu, manan payqa qespichiyta atinchu”, nispa.

Sasachakuykuna kaqtin iñiyninchispi ama pisipananchispaqqa Bibliatan allinta estudiananchis, kallpachakunanchistaq yachachikuyninkunaman hinapunin kawsananchispaq (Efe. 4:13, 14; Heb. 6:19). Chaymi sapa p’unchay Bibliata leenanchis, chhaynapin astawan yachasunchis, iñiyninchistapas kallpachasunchis (Heb. 4:12). Huk iñiqmasinchistan unay watakuna carcelman wisq’arqanku, manataqmi piwanpas rimaykachillarqankupaschu, paymi nin: “Llapa iñiqmasiykunatan kallpachani Diospa imaymana qowasqanchista ancha agradecekuywan chaskinankupaq, manan yachanchischu imaynatachus chaykuna qhepaman yanapawasunman chayta”, nispa. Chhaynaqa sichus tukuy yuyaywan estudiasun Bibliata, ‘hunt’aq kamachiq’ apachimuwasqanchis qelqakunatawan chayqa, santo espiritun chaykunata ‘yuyarichiwasun’ sasachakuykunapi tarikuqtinchis (Juan 14:26).

Iñiyqa huk escudo hinan

Asiria oficialmi judío runakunata manchachiyta munaspa nirqan: “Asiria suyu rey wiraqochaymi Ezequiasta nin: Iskay waranqa caballokunata qoykiman chaypas, akis mana iskay waranqa sillakuqkunata churawaqchu. Chayri, ¿imaynatan qanqa atipawaq huk oficialniyta mana kasuyllaña kashaqtinpas?” nispa (2 Rey. 18:23, 24). Runakunaq qhawarisqanman hinaqa, manan judiokunaqa Asiria reypa ejercitonta atipayta atinkumanchu pisilla kasqankurayku.

Kunanpas qatiykachawaqninchiskunaqa manchakunapaq hinapaschá kankuman, astawanqa gobierno paykunawan kashasqanrayku. Alemania nacionpi nazi runakunaqa chhaynan karqanku, paykunan iñiqmasinchiskunata manchachiyta munarqanku. Wisq’asqa kashaspa imayna tratasqa kasqanmantan huk iñiqmasinchis nin: “Sullk’ayta wañurqachiqtinkun huk oficial tapuwarqan: ‘¿Kunanri ima ninkitaq?’ nispa. Ñoqataq: ‘Jehová Diospa testigonmi kani, servishallashaqtaq payta’, nirqani. Hinan niwarqan: ‘Chhaynaqa qantapas wañuchisqaykikun’, nispa. Ichaqa manan rimasqanta hunt’arqanchu”, nispa. Iñiqmasinchisqa Diospi confiasqanraykun mana pisiparqanchu (Pro. 18:10).

Jehová Diospi tukuy sonqowan iñisqanchismi huk escudo hina hark’awasun Satanaspa trampankunaman ama urmananchispaq (Efe. 6:16). Chayraykun Diosmanta mañakunanchis iñiyninchispi kallpachawananchispaq (Luc. 17:5). ‘Hunt’aq kamachiq’ qowasqanchiskunawanpas kallpachananchismi iñiyninchistaqa. Chaymantapas sasachakuypi tarikuspaqa yuyarinanchismi profeta Ezequielman Diospa prometesqanta. Diosmi payta nirqan: “Qanta[n] ruwasqayki paykuna hina k’ulluta mana nanachikunaykipaq. Qespi rumita hinan ch’ilata ruwasqayki, qaqamantapas aswan ch’ilataraq”, nispa (Eze. 3:8, 9). Diosqa chhaynatan ñoqanchistapas yanapawasun.

Manan imapas sonqonkuta suwarqanchu

Mayninpin qatiykachawaqninchiskunaqa imaymanawan sonqonchista suwayta munawanchis Dios serviyninchista saqepunanchispaq. Asiria oficialpas chaytan ruwarqan. Judío runakunatan nirqan: “Asiria reymi nin: Ñoqawan allipunaychis, hinaspa hamuwaychis. Sapankaykichistaq mikhunkichis  uvasniykichista, higosniykichistapas, p’uytuykichispi unutapas ukyankichis. Chaymantataq hallp’aykichisman rikch’akuq wak hallp’aman apasqaykichis. Chaypin kan trigo chakrapas, uvas chakrapas, olivos chakrapas, t’antapas, upi vinopas, miel misk’ipas. Ahinapin kawsankichis”, nispa (2 Rey. 18:31, 32). Manataq judiokuna llaqtamanta lloqsiyta atirqankuchu chayqa, paykunapaqqa q’oñi t’antata mikhuypas upi vinota ukyaypas munapayanapaq hinachá karqan.

Huk misionerotapas chhaynata ruwaspan huk oficialkuna iñiyninpi urmachiyta munarqanku. Paytan nirqanku: “Carcelmantan horqosqaykiku soqta killa sumaq huertayoq wasipi tiyanaykipaq, chhaynapi allinta yuyaymananaykipaq”, nispa. Chay wasimanña aparqanku chaypas, payqa qaqatan sayarqan iñiyninpi. ¿Iman yanaparqan? Paymi willakun: “Runakunaq sasachakuyninta Diospa Gobiernollan allichananpin yuyaymanaq kani. [...] Chay Gobiernoq promesankunapi mana iskayrayaspa confiasqaymi kallpachawarqan. Chaymi mana imawanpas urmachiwarqankuchu”, nispa.

¿Confiashanchischu ñoqanchispas Diospa Gobiernonpa promesankuna cheqaq kasqanpi? Abrahampas, apóstol Pablopas, Diospa Churinpas chay gobiernoq promesankupi confiaspan aguantarqanku sasa pruebakunata (Fili. 3:13, 14; Heb. 11:8-10; 12:2). Ñoqanchispas Diospa Gobiernonta ñawpaqman churaspa, promesankunapi yuyaymanaspan mana saqesunchu Dios serviyninchista, imataña runakuna munapayachiwasun chaypas (2 Cor. 4:16-18).

Diosqa manan hayk’aqpas saqerpariwasunchu

Maytaña kallpachakuspapas Asiria oficialqa manan Ezequiastapas runankunatapas manchachirqanchu, paykunaqa tukuy sonqon Diosman hap’ipakurqanku (2 Rey. 19:15, 19; Isa. 37:5-7). Chaymi Diosqa waqyakusqankuta uyarispa huk angelninta kachamurqan, paymi huk tutallapi 185.000 Asiria soldadokunata wañuchirqan. Paqarisnintaq Senaqueribqa p’enqayta Nínive llaqtaman kutipurqan iskay kinsa soldadokunallantin (2 Rey. 19:35, 36).

Qhawasqanchis hina, Diosqa manan hayk’aqpas saqerparirqanchu paypi confiaqkunataqa. Chaytan sut’ita kaypi rikurqanchis. Jehová Taytanchisqa cheqaqtapunin nin: “Ñoqaqa Diosniyki Señor Diosmi kani, paña makiykimantan hap’ishayki, ñoqan niyki: Ama manchakuychu, ñoqan yanapasqayki”, nispa (Isa. 41:13).

[13 paginapi willakuy]

Jehová Diosqa kinsa chunka más kutitan Simin Qelqapi serviqninkunata nin: “Ama manchakuychischu”, nispa

[12 paginapi dibujo]

¿Imakunawanmi kay tiempopipas qatiykachawaqninchiskuna Asiria oficial hina urmachiyta munawanchis?

[15 paginapi fotokuna]

Diospa amigon kaspaqa aguantasunmi ima pruebatapas