¿Respetashanchischu iñiqmasinchiskunata?

“Wawqe-panantin hinapuni munanakuychis, respetanakuspa hukkuna hukkunawan aswan allinpaq qhawanakuychis.” (ROM. 12:10.)

1, 2. a) ¿Imata ruwananchispaqmi apóstol Pablo kallpachawanchis? b) ¿Ima tapuykunatan kutichisun?

ROMA cristianokunaman carta qelqasqanpin apóstol Pablo rimarqan llapa iñiqmasikuna munanakuspa kawsananchismanta. Chaypin nirqan: “Hukkuna hukkunawan tukuy sonqo munanakuychis [...] wawqe-panantin hinapuni”, nispa (Rom. 12:9, 10a).

² Chhayna munanakusqanchistaqa ruwayninchiswanmi rikuchinanchis, mana chayqa manan pipas yachanqachu munakusqanchista. Chaymi apóstol Pablo nirqan: “Respetanakuspa hukkuna hukkunawan aswan allinpaq qhawanakuychis”, nispa; chaywanqa nisharqan “qankunaraq ñawpaqtaqa hukkunata respetaychis”, nispan (Rom. 12:10b). ¿Imaynatan hukkunata respetananchis? ¿Imanaqtinmi ñoqanchisraq iñiqmasinchiskunata respetananchis? ¿Imaynatan chayta ruwasunman? Chaykunamantan yachasunchis.

¿Imaynatan hukkunata respetananchis?

3. ¿Ima ninanmi “respeto” simi hebreo rimaypi griego rimaypipas?

³ Hebreo rimaymanta t’ikrakuq “respeto” nisqa simiqa “hukkunata ancha allinpaq qhawariymanta” “hatunchaymanta” iman rimashan, chhaynallataqmi griego rimaypipas (Luc. 14:10). Chayrayku respetasqanchis runataqa ancha valorniyoqpaq qhawarispanchis munakuywan tratanchis.

4, 5. ¿Imaynatan hukkunata respetananchis? Huk rikch’anachiywan willay.

⁴ ¿Imaynatan hukkunata respetananchis? Manan hawa sonqollachu respetananchis, aswanpas tukuy sonqomantan, chhaynapin rikuchisun munakuyninchista.

⁵ Sichus huk cristiano iñiqmasinta hawa sonqolla munakunman chayqa, manan tukuy sonqomantachu respetanqa otaq huk ratolla respetanqa (3 Juan 9, 10). Imaynan huk plantapas allin hallp’api saphichasqa kaspaqa sumaqta wiñan, manataq usqhayllachu ch’akipun, chhaynallataqmi sonqonchispi respeto saphichasqa kaqtinqa tukuy sonqomanta iñiqmasinchiskunata respetasun. Chaymi apóstol Pabloqa manaraq respetanakuymanta rimashaspa iñiqmasinkunata nirqan: “Hukkuna hukkunawan tukuy sonqo munanakuychis”, nispa (Rom. 12:9; leey 1 Pedro 1:22).

Respetasun “Diospa rikch’ayninman hina kamasqa” kaqkunata

6, 7. ¿Imaraykun runamasinchista respetananchis?

⁶ Qhawarisqanchis hina, hukkunataqa sonqonchismantapachan respetananchis. Yuyarinanchistaqmi imarayku iñiqmasinchiskunata respetananchis kasqanta. Chaypaqqa askha razonkunan kan, iskaymanta yachasun.

⁷ Kay pachapiqa runakunallan “Diospa rikch’ayninman hina kamasqa” karqanchis (Sant. 3:9). Chayraykun Jehová Dios  hina kanchis munakuq, yachayniyoq, chanin-kayniyoq ima. Ichaqa manan chayllatachu Jehová Diosqa qowarqanchis, Salmo takita qelqaqmi khaynata nirqan: “Señor Diosniyku [...]. ¡Qhapaq-atiyniykiqa hanaq pachaq haqayninkamaraqmi mast’arikun! [...] Runataqa yaqapas Diosta hinan ruwarqanki, [...] hatunchaykurqanki”, nispa (Sal. 8:1, 4, 5; 104:1). * Chaypi nisqan hina, Jehová Diosqa runakunatan kamarqan respetanapaq, hatunchanapaq hina. Chayrayku runamasinchista respetaspaqa, Kamaqninchistan hatunchashanchis. Llapa runakunatataq respetowan qhawarinanchis chayqa, iñiqmasinchiskunataqa astawanraqmi respetananchis (Juan 3:16; Gál. 6:10).

Huk familia hinan kanchis

8, 9. Pabloq nisqan hina, ¿imaraykun iñiqmasinchiskunata respetanallanchistaq?

⁸ Hukkuna hukkunawan respetanakuymanta manaraq rimashaspan apóstol Pablo nirqan: “Wawqe-panantin hinapuni munanakuychis”, nispa; chaywanqa nisharqan llapa iñiqmasikuna huk sonqolla kawsaq familia hina sumaqta munanakunanchismantan, chhayna nisqanwanmi Pabloqa rikuchishallarqantaq imarayku respetanakunanchismanta (Rom. 12:5). Payqa chayta qelqarqan hanaq pachapaq akllasqa cristianokunapaqmi, paykunatan Jehová Diosqa wawankunata hina reqsikapurqan, chhaynapin paykunaqa huk familia hina kapurqanku. Pabloq tiemponpi akllasqa cristianokunaqa huk taytallayoq hina kasqankuraykun sumaqta respetanakuqku, chhaynallatataqmi kay tiempopipas akllasqa cristianokunaqa respetanakunku.

⁹ ¿‘Wak ovejamanta’ kaqkunari? (Juan 10:16.) Manaraq Diospa wawankuna nisqachu kanku chaypas, pachantinpin huk familia hinalla kanku, chaymi paykunapas huk tayta-mamallayoq wawakuna hina tratanakunku (1 Ped. 2:17; 5:9). Sichus chayta allinta entiendenqaku chayqa, tukuy sonqomantan respetanakunqaku (leey 1 Pedro 3:8).

¿Imanaqtinmi respetanakunanchis?

10, 11. ¿Imanaqtinmi iñiqmasinchiskunata respetowan tratananchis?

¹⁰ Sichus iñiqmasinchiskunata tukuy sonqomanta respetasun chayqa, Diospa llaqtanpin huk-nisqalla sumaqta kawsasunchis.

¹¹ Cristianokunaqa kallpata hap’inchis Jehová Dioswan amigontin kaspanchismi, santo espiritunpa yanapayninta chaskispanchis iman (Sal. 36:7; Juan 14:26). Iñiqmasinchiskunapas kallpachawanchismi respetowan tratawaspanchis (Pro. 25:11). Maytan kusikunchis pipas ruwasqanwan rimasqanwan tukuy sonqomanta munakuwasqanchista respetawasqanchista rikuchiwaqtinchisqa. Chayqa astawanraqmi kallpachawanchis wiñay kawsayman apaq ñanninta kusikuywan purinanchispaq. Askha kutichá chhayna sientekurqanchis.

12. ¿Imatan sapankanchis ruwananchis llapa iñiqmasinchiskunawan munanakunanchispaq?

¹² Jehová Diosqa yachanmi respetowan tratasqa kananchispaq kamasqa kasqanchista, chaymi Simin Qelqapi llapa cristianokunata niwanchis: ‘Respetanakuychis hukkuna hukkunawan’, nispa (Rom. 12:10; leey Mateo 7:12). Chay textoq nisqanta kasukuspaqa llapa iñiqmasinchiskunawanmi munanakuspa kawsasun. Chayraykun allin kanman khayna tapukuy: “¿Sapa kutillachu iñiqmasiykunaman rikuchishani tukuy sonqomanta respetasqayta?” nispa (Rom. 13:8).

 Ñoqanchisraqmi respetananchis

13. a) ¿Pikunan ñawpaqta hukkunata respetananku? b) Romanos 1:7 nisqanman hina, ¿pikunan ejemplo kanallankutaq hukkunata respetaypi?

¹³ ¿Pikunan umallinanku hukkunata respetaypi? Apóstol Pablon Hebreo cristianokunaman carta qelqasqanpi nirqan: “Umalliykichiskunata uyariychis, paykunata kasuychis”, nispa (Heb. 13:17). Diospa ovejankunata michiqkunaqa imaymana ruwaypin umallinku allin ejemplo kaspanku, ichaqa allin ejemplon kanallankutaq lliw iñiqmasinkuta respetaypi, hinallataq umallimasinkutapas. Sichus huñunakunku iñiq t’aqa imapichus allinyananmanta rimanankupaq chayqa, respetanakusqankutan rikuchinku rimasqankuta tukuy yuyaywan uyarinakuspanku, llapankuq imatachus nisqankuman hina decidispankupas (Hech. 15:6-15). Pabloqa Roma cristianokunaman cartata qelqaspaqa manan umallikunallamanchu qelqarqan, aswanpas llapa iñiqmasikunamanmi (Rom. 1:7). Chhaynaqa manan umallikunallachu ñawpaqtaqa hukkunata respetananku, chaytaqa llapa cristianokunan ruwananchis.

14. a) Huk rikch’anachiywan willay imarayku respetaq kananchispaq kallpachakunanchismanta. b) ¿Imatan tapukunanchis?

¹⁴ Apóstol Pabloqa manan hukkuna hukkunawan respetanakuychis nillarqanchu, aswanpas nirqan: “Respetanakuspa hukkuna hukkunawan aswan allinpaq qhawanakuychis [qankunaraq ñawpaqtaqa respetaychis]”, nispa. ¿Imaraykun chayta nirqan? Chaypaq huk rikch’anachiyta qhawarisun. ¿Kallpachanmanchu huk profesor leey yachaq alumnonkunata leeyta yachanankupaq? Manan riki. Aswanpas yanapanmanmi aswan allinta leenankupaq. Chhaynallataqmi cristianokunaqa yachanchisña tukuy sonqomanta munanakuspa respetanakuyta (Juan 13:35). Imaynan leeyta yachaq alumnokunapas kallpachakuspaqa aswan allintaraq leenkuman, chhaynallataqmi cristianokunapas respetaq kananchispaq kallpachakuspaqa tukuy sonqomanta iñiqmasinchiskunata respetasun (1 Tes. 4:9, 10). Chhaynaqa sapankanchis kallpachakusun ñoqanchisraq ñawpaqta iñiqmasinchiskunata respetananchispaq. ¿Ruwashanchischu chayta?

 Llapankuta respetasun

15, 16. a) ¿Imaraykun lliw iñiqmasinchiskunata respetananchis? b) ¿Imaynatan rikuchisun lliw iñiqmasinchiskunata tukuy sonqowan respetasqanchista?

¹⁵ Iñiq t’aqapiqa lliw iñiqmasinchiskunatan respetananchis. Biblian nin: “Wakcha runaman manuyqa Señor Diosman manuymi, Señor Diosmi manusqantaqa kutichipunqa”, nispa (Pro. 19:17). ¿Imaynatan chay texto yanapawasunman llapan iñiqmasinchiskunata respetananchispaq?

¹⁶ Yaqa llapa runakunan paykunamanta aswan allin qhawarisqa kaqkunataqa respetanku. Pisipaq hina qhawarisqanku runakunatan ichaqa mana ancha respetankuchu. Jehová Diosmi ichaqa mana chhaynachu, paymi nin: “Ñoqa hatunchawaqniytaqa hatunchasaqmi”, nispa (1 Sam. 2:30; Sal. 113:5-7). Jehová Diosqa lliw serviqninkunatan hatunchan manataqmi qonqanchu ‘k’umuykukuq sonqoyoqkunatapas’ (leey Isaías 57:15; 2 Cró. 16:9). ¿Imaynatan yachasunman Jehová Dios hinachus llapan iñiqmasinchiskunata respetowan qhawarishasqanchista? Tapukusunmanmi: “¿Iñiq t’aqapi mana responsabilidadniyoq kaqkunatapas respetowanchu tratashani?” nispa (Juan 13:14, 15). Chay tapuyman imayna kutichisqanchismi reparachiwasunchis llapan iñiqmasinchiskunatachus respetowan tratashanchis chayta (leey Filipenses 2:3, 4).

Iñiqmasinchiskunapaq tiempota hap’isun

17. ¿Imaynatan rikuchisunman iñiqmasinchiskuna respetasqanchista, imarayku?

¹⁷ Iñiqmasinchiskunapaq tiempota hap’ispaqa paykuna respetasqanchistan rikuchisun. ¿Imarayku? Tiemponchista anchata valorasqanchisrayku. Cristianokunaqa Diospaq llank’ayninchispi imaymana ruwanayoqmi kanchis, chaymi mana ancha tiempo aypawanchischu. Chayraykun iñiqmasinchiskunamanta mana suyananchischu nishu tiempo qowananchistaqa. Ñoqanchispas agradecekunchismi pisi tiempoyoq kasqanchista iñiqmasinchiskuna entiendeqtinqa.

18. 18 paginapi rikusqanchis hina, ¿imaynatan rikuchisunman iñiqmasinchiskunaman tiemponchis qoy munasqanchista?

¹⁸ Ruwananchista saqesparaq iñiqmasinchiskunapaq tiempota t’aqaspaqa paykuna respetasqanchistan rikuchinchis, astawanqa iñiq t’aqapi umalli kaspanchis. Chhaynapin yachanqaku imatachus ruwashasqanchismantaqa paykunata valorniyoqpaq qhawarisqanchista (Mar. 6:30-34). Ichaqa sichus ruwananchismanta tiemponchista iñiqmasinchiskunapaq mana horqoyta munasunmanchu chayqa, pisipaq hina qhawarisqanchistan yuyaykunkuman. Ichaqa yaqapaschá mayninpi wakin ruwaykunata mana saqeyta atisunchu. Chaywanpas iñiqmasinchiskunapaq tiempota hap’ispaqa tukuy sonqomanta respetasqanchistan rikuchisun (1 Cor. 10:24).

Respetashallasun iñiqmasinchiskunata

19. ¿Imaynatan rikuchillasunmantaq iñiqmasinchiskuna respetasqanchista?

¹⁹ Chaymantapas iñiqmasinchiskuna respetasqanchistaqa rikuchisunchis tukuy yuyaywan uyarispanchismi. Chayta ruwaspaqa Jehová Diosmanmi rikch’akusun, rey Davidmi paymanta nirqan: “Señor Diosqa chanin runakunatan qhawashan, waqyakusqankutapas makillan uyarishan”, nispa (Sal. 34:15). Chhaynaqa iñiqmasinchiskunawan parlaspaqa tukuy yuyaywan uyarisun, astawanqa yanapayninchista maskhaqtinku. Chhaynapin respetasqanchista rikuchisun.

20. ¿Imakunatan yuyarinanchis hukkunata respetananchispaq?

²⁰ Kay estudiopi yachasqanchis hina, yuyarinanchismi  imarayku iñiqmasinchiskunata tukuy sonqomanta respetananchista, chaymantapas kallpachakunanchismi llapa iñiqmasinchiskunata ñoqanchisraq respetowan tratananchispaq, iñiq t’aqapi mana responsabilidadniyoq kaqkunatapas. Chhaynapin huk tayta-mamallayoq hina munanakuspa huk sonqolla llapan iñiqmasinchiskunawan kawsasunchis. Chhaynaqa kallpachakushallasun ñoqanchisraq ñawpaqta hukkunata respetananchispaq.

[Uranpi willakuy]

Yuyarisunchis

• ¿Imaynatan iñiqmasinchiskunata respetananchis?

• ¿Imanaqtinmi iñiqmasinchiskunata respetananchis?

• ¿Imaraykun hukkuna hukkunawan respetanakunanchis?

• ¿Imaynatan rikuchisunman iñiqmasinchiskuna respetasqanchista?

[Tapuykuna]

[18 paginapi foto]

¿Imaynatan rikuchisunman iñiqmasinchiskuna respetasqanchista?