¿Iman Diospa samanan pʼunchay?
¿Iman Diospa samanan p’unchay?
“Diospa llaqtanpaqqa kanraqmi samakuna tiempo.” (HEB. 4:9.)
1, 2. ¿Imatan yachanchis Génesis 2:3 textota leespa? ¿Ima tapukuykunatan kutichina kanqa?
GÉNESIS qelqan ñawpaq capitulopi willan soqta “p’unchaypi” (otaq soqta unay tiempopi) Dios Hallp’ata runakunapaq sumaqman tukuchisqanta. Sapanka p’unchaypi kamasqan qhepamanmi nin: “Hinan ch’isiyaykurqanpas illarimurqanpas”, nispa (Gén. 1:5, 8, 13, 19, 23, 31). Ichaqa qanchiskaq p’unchaymantan nin: “Diosqa qanchiskaq p’unchayta samincharqan sapaqcharqantaq, chay p’unchaypin Diosqa lliw kamasqanmanta samakurqan [otaq samakushan]”, nispa (Gén. 2:3).
2 Chaytaqa Moisesmi qelqarqan 1513 watapi, manaraq Jesús hamushaqtin (m.J.h.). ‘Samakushan’ nisqanpin yachanchis Diospa samasqan qanchiskaq p’unchay Moisespa tiemponpi manaraq tukukusqanta. ¿Kunanri, chay samanan p’unchaypiraqchu kashanchis? ¿Haykusunmanchu Diospa samakunan p’unchayman? Ancha allinpunin kanqa chaykunamanta yachayqa.
¿‘Samashallanchu’ kunanpas?
3. ¿Imaynatan Juan 5:16, 17 texto rikuchiwanchis qanchis kaq p’unchay manaraq tukukusqanta?
3 Jesuspa tiemponpipas manaraqmi tukukurqanchu Diospa samanan p’unchay, ¿imaynapin chayta yachanchis? Ñawpaqtaqa, sábado p’unchaymanta huchachashaqtinku Jesuspa kutichisqanpin. Sábado p’unchaypi milagro ruwasqantan runakuna llank’ayta hina qhawarirqanku, chay p’unchaypi llank’aytataq Kamachikuy Simi huchachaq. Ichaqa Jesusmi kutichirqan: “Yayayqa llank’ashallanpunin, ñoqapas llank’ashallanitaqmi”, nispa (Juan 5:16, 17). “Yayayqa llank’ashallanpunin” nisqanpin Jesusqa nisharqan: “Yayaywan ñoqawanqa kaq llank’aytan aparishayku. Payqa samanan p’unchaypin waranqa-waranqa wataña llank’ashan, chaymi ñoqapas sábado p’unchaypi llank’ashani”, nispa. Chaypin Jesusqa rikuchirqan Jehová Diospa samanan p’unchay manaraq tukukusqanta. *
4. ¿Imaynapin Pablo rikuchillarqantaq qanchiskaq p’unchay manaraq tukukusqanta?
4 Pabloq rimasqanpin yachallanchistaq Diospa samanan p’unchay manaraq tukukusqanta. Manaraq Génesis 2:2 textomanta rimashaspan nirqan: “Ñoqanchis iñiqkunan ichaqa Diospa qosqan samakuyman haykunchis”, nispa (Heb. 4:3, 4, 6, 9). Chaypin yachanchis qanchiskaq p’unchay manaraq tukukusqanta. ¿Hayk’aqmi chay p’unchay tukukunan karqan?
5. ¿Imapaqmi Dios qanchiskaq p’unchayta t’aqarqan? ¿Hayk’aqmi yuyaykusqan hunt’akunqa?
5 Chayta yachanapaqqa ñawpaqtan yachana imapaqmi Dios chay p’unchayta t’aqarqan chayta. Génesis 2:3 texton nin: ‘Diosqa qanchiskaq p’unchaytan samincharqan sapaqcharqantaq’, nispa. ¿Imapaqmi Dios chay p’unchayta sapaqcharqan? Kay Hallp’apaq yuyaykusqanta hunt’ananpaqmi. Arí, payqa munan kay Hallp’api kasukuq runakuna kanantan, Hallp’ata animalkunatapas cuidaspa chaypi sumaqta kawsanankuta (Gén. 1:28). Chay yuyaywanmi Jehová Diospas Jesucristopas ‘llank’ashallanku’, chaymi Biblia Jesusta sutichan ‘samana p’unchaypa Señornin’ nispa (Mat. 12:8). Diospa samanan p’unchayqa kay Hallp’api munaynin hunt’akuqtinñan tukupunqa. ¿Hayk’aqtaq chayri kanqa? Waranqa Wata Cristoq kamachikusqan tiempo tukupuqtin.
Ama ‘mana kasukuqkuna hina urmasunchu’
6. ¿Pikunatan mana qatikunanchischu? ¿Pabloq ima nisqantan mana qonqananchischu?
6 Jehová Diosqa Adán Evamanmi willarqan Hallp’apaq munasqanta, ichaqa manan yanapakuyta munarqankuchu. Chaymantapachan waranqa-waranqa runakuna paykunata qatikurqanku. Chaytan ñawpaqpi akllakusqan llaqtapas ruwarqan. Chaymanta cuidakunankupaqmi Pablopas iñiqmasinkunata nirqan: “Chay samakuyman haykunanchispaq kallpachakusunchis, paqtan pipas chay wakin mana kasukuqkuna hina urmanman”, nispa (Heb. 4:11). Chaypin sut’ita willarqan mana kasukuqkunaqa Diospa samakuyninman mana haykunankuta. Chaytaqa manapunin qonqananchischu. ¿Iman sucedewasunman Diospa munaynin contra imatapas ruwaqtinchis? ¿Manañachu Diospa samanan p’unchayman haykusunman? Chaykunamantan qhepaman astawan yachasun. Ñawpaqtan israelitakuna mana allin ruwasqankumanta yachasun, imarayku Diospa samakuyninman mana haykusqankumantawan.
“Manan hayk’aqpas haykunqakuchu”
7. ¿Imapaqmi Dios israelitakunata kacharichirqan? Ichaqa, ¿imatan Dios nirqan?
7 1513 watapin (m.J.h.) Moisesman Dios willarqan israelitakunapaq ruway munasqanta, nirqanmi: “Egipto runakunamanta kacharichiqmi uraykamuni. Paykunatan chay suyumanta horqospa allinkaq hatunkaq hallp’aman pusasaq, lecheq miel misk’iq askha kasqan hallp’aman”, nispa (Éxo. 3:8). ¿Imapaqmi paykunata kacharichirqan? Llaqtan kananpaq, Abrahamman prometesqan hina (Gén. 22:17). Hinaspapas paywan thakpi kanankupaqmi kamachikuyninkunata qorqan (Isa. 48:17, 18). Ichaqa kaytan nirqan: “Kasuwaspaykichis rimanakusqaytapas [otaq kamachikuy simita] hunt’ankichis chayqa, qankunan llapa llaqtakunamanta aswan chaniyoq llaqtay kankichis, ñoqaqmi lliw kay pachantinqa”, nispa (Éxo. 19:5, 6). Arí, Diospa llaqtan kanankupaqqa Diostan kasukunanku karqan.
8. ¿Ima saminchaykunatan israelitakuna chaskikunanku karqan Diosta kasukuspa?
8 ¡Ancha sumaqmi karqan Diospa prometesqanqa! Diosta kasukunkuman chayqa chakrankupas uywankupas saminchasqan kanman. Manan imankupas pisinmanchu, thakpin kawsankuman, enemigonkumantapas pakaykusqan kankuman (leey 1 Reyes 10:23-27). Manan mayqen nacionpas paykunata munaychakunmanchu. Mesías chayamuqtinpas Diospa t’aqasqan llaqtallan kashankuman, manan Roma llaqtapas munaychakunmanchu karqan. Lliw nacionkunaq munapayasqanmi kankuman karqan Diospa saminchasqan kasqankurayku.
9, 10. a) ¿Imaraykun israelitakuna Egiptoman kutiy munasqanku mana allinpaq karqan? b) ¿Iman paykunamanta kanman karqan Egiptoman kutiqtinku?
9 Diospa munayninta ruwaspaqa askha saminchaykunatan paykunapas llapa nacionkunapas chaskikunman karqan (Gén. 22:18). Ichaqa manan munarqankuchu Dios kamachiqninku kananta huk llaqtakunapaq ejemplo kaytapas. ¡Egiptoman kutipuytaraqtaq munarqankupas! (Leey Números 14:2-4.) Ichaqa yanqapaqmi kanman karqan. Egiptoman kutispaqa manan Diospa munasqanta ruwayta atinkumanchu karqan. Aswanmi yapamanta kamachi runakuna kapunkuman karqan manataqmi Kamachikuy Simita nitaq huchankumanta pampachaytapas chaskinkumanchu karqan. Egiptoman kutiyta munasqankupin rikuchirqanku ñawsa runakuna kasqankuta. Chaymi Dios nirqan: ‘Chay runa miraypaqmi phiñakurqani, hinaspan nirqani: “Paykunaqa sonqonkupin pantashallankupuni, manataqmi ñanniykunatapas reqsinkuchu”, nispa. Chaymi phiñakuspa jurarqani: “Samakunankupaq qosqay hallp’amanqa manan hayk’aqpas haykunqakuchu”’, nispa (Sal. 95:10, 11; Heb. 3:10, 11).
10 Mana kasukuq kasqankupin rikuchirqanku espiritual kaqkunata pisichasqankuta. Paykunapaqqa Egiptopi poro, cebolla, ajosmi aswan importante karqan (Núm. 11:5). Huk plato mikhunarayku espiritual herencianta Esaupa vendesqanta hinan chay israelitakuna ruwarqanku (Gén. 25:30-32; Heb. 12:16).
11. ¿Qollupurqanchu Diospa yuyaykusqan israelitakuna mana kasukusqanwan?
11 Chay israelitakuna manaña Diospi iñirqankuchu chaypas, Diosqa ‘llank’ashallarqanpunin’ munaynin hunt’akunanpaq. Chaymi qhepa miraypi yuyaykurqan kasukuq kasqankurayku. Paykunaqa kasukurqankun Prometesqa Hallp’aman haykunankupaq chaypi tiyaq runakunatapas qarqonankupaq Dios kamachiqtin. Josué 24:31 texton paykunamanta nin: “Israel runakunaqa Josuepa kawsanankaman Señor Diosta servirqanku, hinallataq Señor Diospa Israel runakunapaq imaymana ruwasqanta rikuq kurak taytakunaq kawsanankama”, nispa.
12. ¿Imaynapin yachanchis Diospa samanan p’unchayman haykuy atisqanchista?
12 Chay runakunaq wañupusqan qhepamanmi ‘Señor Diosta mana reqsiq, manallataq Israelrayku imaymana Señor Diospa ruwasqantapas yachaq’ runakuna rikhurimurqan. ¿Imaynan chay runakuna karqanku? “Señor Diospa mana munasqan millaykunata ruwarqanku, Baal dioskunata yupaychaspanku.” (Jue. 2:10, 11.) Mana kasukusqankuraykun Dioswan mana allinpichu karqanku nitaqmi Prometesqa Hallp’apas ‘samananku’ hallp’achu karqan. Pablon nirqan: “Josuechus Israel runakunata samachinman karqan chayqa, manachá Diosqa qhepaman huk p’unchaymanta rimanmanchu karqan. Chay hinaqa, Diospa llaqtanpaqqa kanraqmi samakuna tiempo”, nispa (Heb. 4:8, 9). ¿Pikunatan chaypi nishan ‘Diospa llaqtan’ nispa? Judío mana judío cristianokunatan. Chhaynaqa, ¿llapa cristianokunachu Diospa samanan p’unchayman haykuyta atinchis? Arí.
Wakin cristianokunaqa manan haykurqankuchu
13, 14. ¿Imaynatan Diospa samakuyninman haykurqanku a) Moisespa tiemponpi? b) apostolkunaq tiemponpi?
13 Hebreo cristianokunaman carta apachisqanpin Pablo willarqan wakin cristianokuna Diospa yuyaykusqan contrapi ruwasqankuta (leey Hebreos 4:1). ¿Imatan ruwarqanku? Kamachikuy Simi nisqanman hinallan kawsayta munarqanku. 1500 watakuna ñawpaqtaqa chay kamachikuyta kasukuspan Diosta yanapakurqanku. Cristoq wañupusqanwanmi ichaqa chay kamachikuy tukupurqan. Yaqapaschá chayta mana entiendespa wakin cristianokuna chay kamachikuyman k’askakurqanku. *
14 ¿Imanirqanmi Pablo chay cristianokunata? Willarqanmi espiritual yupaychana wasi, mosoq rimanakuy, mosoq uma sacerdote kapusqanmanta (Heb. 7:26-28; 8:7-10; 9:11, 12). Hinaspapas, yaqapaschá sábado p’unchaymanta rimaspa willarqan llapa cristianokuna Diospa samanan p’unchayman haykuy atisqankuta, nirqanmi: “Diospa llaqtanpaqqa kanraqmi samakuna tiempo. Diospa samakuy qosqanman haykuqqa llank’asqankunamantan samakunña, imaynan Diospas ruwasqankunamanta samakurqan hinata”, nispa (Heb. 4:8-10). Chayta nisqanpin Pablo sut’ita rikuchirqan Diospa chaskisqan kanapaqqa manaña Kamachikuy Simiman hina kawsana kasqanta. 33 wata Pentecostés fiestamantapacha Diospa chaskisqan kayta munaqkunaqa Jesucristopin iñinanku karqan.
15. ¿Imaynapin yachanchis kasukuqkunalla Diospa samakuyninman haykuy atisqankuta?
15 ¿Imaraykun Moisespa tiemponpi israelitakuna, Pabloq tiemponpi wakin cristianokunapas Diospa samakuyninman mana haykurqankuchu? Diosta mana kasukusqankurayku. Jehová Diosqa huk hinamantañataqmi llaqtanta pusariyta munarqan manañan Kamachikuy Simiman hinachu, chaytan wakin cristianokuna mana munarqankuchu.
¿Imaynapin haykusunman Diospa samakuyninman?
16, 17. a) ¿Imaynatan Diospa samakuyninman haykusunman? b) ¿Imamantan qatimuq estudiopi yachasun?
16 Kunanqa manan mayqenninchispas nisunmanchu “Moisesman Diospa kamachikuy qosqanta hunt’aspan qespikusun”, nispaqa. Éfeso llaqtapi tiyaq cristianokunatan Pablo sut’ita nirqan: “Diospa khuyapayakuynillanwanmi iñiywan qespichisqa kankichis. Chaytaqa manan ima ruwasqaykichiswanpaschu ayparqankichis, aswanpas Diosmi chaytaqa qorqasunkichis. Qespikuyqa manan ima ruwaykunawanchu, ama pipas umata hoqarinanpaq”, nispa (Efe. 2:8, 9). Chhaynaqa, ¿imaynatan Diospa samakuyninman haykusunman? Ñawpaqpi yachasqanchis hina, ¿imapaqmi Dios qanchiskaq p’unchayta sapaqcharqan? Kay Hallp’apaq yuyaykusqanta hunt’ananpaqmi. Chaymi Diospa samanan p’unchayman haykunapaqqa kasukuq kananchis, llaqtanpi yachachiwasqanchisman hinataq munaynin hunt’akunanpaq yanapakunanchis.
17 Hunt’aq kamachi niwasqanchistaqa manan pisichananchischu manataqmi yuyaykusqanchisman hinachu imatapas ruwananchis. Chayta ruwaspaqa Diospa munaynin contran ruwasunman Jehová Diostaqmi ñoqanchismanta karunchakunman. ¿Imakunapin sasa kanman Diosta kasukuy? Qatimuq estudiopin wakinmanta yachasun, imatachus decidisqanchispitaqmi rikuchisun Diospa samakuyninpichus kashanchis icha manachus chayta.
[Uranpi willakuykuna]
^ párr. 3 Jesuspa nisqan hina, paykunaqa yacharqankun sacerdotekunapas levitakunapas yupaychana wasipi sábado p’unchay llank’asqankumanta mana pipas huchachasqanta. Jesusqa espiritual yupaychana wasipin Uma Sacerdote karqan; Yayanpa kamachisqantan hunt’asharqan chaymi mana sábado p’unchaytaqa pisichasharqanchu (Mat. 12:5, 6).
^ párr. 13 Manan yachakunchu 33 watapi Pentecostés fiesta qhepata mayqen cristianopas Hucha Pampachay P’unchaypi sacrificio haywasqanmanta. Ichaqa chayta ruwaqqa Cristoq sacrificakusqantan pisichanman karqan. Chaywanpas karqanmi wakin kamachikuykunaman k’askakuq cristianokuna (Gál. 4:9-11).
Yuyaymananapaq
• ¿Imapaqmi Dios sapaqcharqan samanan p’unchayta?
• ¿Imaynapin yachanchis Diospa samanan p’unchay manaraq tukukusqanta?
• ¿Imaraykun Moisespa wiñaymasinkuna wakin cristianokunapas Diospa samakuyninman mana haykurqankuchu?
• ¿Imatan ruwananchis Diospa samanan p’unchayman haykunapaq?
[Tapuykuna]
[27 paginapi willakuy]
Diospa samanan p’unchayman haykunapaqqa kasukuqmi kananchis, llaqtanpi yachachiwasqanchisman hinataq munaynin hunt’akunanpaq yanapakunanchis.
[26, 27 paginakunapi dibujokuna fotokunapiwan]
¿Imatan ruwananchis Diospa samanan p’unchayman haykunapaq?
