¿Finees hinachu sasachakuykunata atipanki?

UMALLI kayqa ancha allinpunin. Ichaqa Bibliaq nisqan hina imaymana sasachakuykunatan atipananku. Astawanqa ‘Diospa sutinpi’ ima hucha ruwakusqanmantapas ‘chaninchananku’ kaqtin (2 Cró. 19:6). Chaymantapas wakinkunaqa manapaschá allin preparasqa hinachu qhawarikunku ima ruwanankupaqpas. Moisespas chay hinapin tarikurqan, Jehová Dios kamachiqtinmi k’umuykukuspa nirqan: ‘¿Pitaq ñoqari kani rey Faraonman rinaypaq?’ nispa (Éxo. 3:11).

Bibliaqa Diospa santo espiritunpa yanapayninwanmi qelqakurqan. Diospa llaqtanpi umallikuna churanankupaqpas chay kallpallataqmi yanapan. Chaymantapas Bibliapiqa willawanchismi ñawpa tiempopi Diospa churasqan umallikuna sasachakuykuna atipasqankuta. Yachasun Fineesmanta. Payqa Aaronpa nietonmi karqan Eleazarpa churin, chaymi yupaychana wasipi sacerdote kanan karqan. Fineesqa kinsa sasachakuykunata atipaspan rikuchirqan mana manchakuq, allin yuyaywan ruwaq, iñiyniyoq runa kasqanta. Chaykunamanta yachayqa anchatan yanapanman umallikunata.

Usqhaylla hatarispan wañuchirqan

Waynallaraq kashaspan Fineesqa huk sasachakuyta atipanan karqan. Moab suyupi Israel runakuna tiyashaqtinkun “Moab suyu warmikunawan qhelli hucha ruwayta qallarirqanku” hinan “Israel runakunaqa paykunawan mikhurqanku, diosninkutataq yupaycharqanku” (Núm. 25:1, 2). Chayraykun Jehová Diosqa castigarqan chay huchallikuq runakunata. Yuyaykuy, ¿imaynatan Finees sientekunman karqan Diospa contranpi huchallikusqankurayku israelitakunaq wañusqanmanta?

Biblian nin: “Dioswan Tupana Karpa punkupi Israel runakuna huñuykusqa waqashaqtinkutaq, huk Israel qhari Madián warmita karpanman pusasharqan, Moisespas huñuykusqa llapa runakunapas rikushaqtin”, nispa (Núm. 25:6). ¿Imatan Finees ruwanman karqan? Chay sasachayta allichananpaqqa manan facilchu karqan. Chay huchallikuq runaqa paymanta aswan kurakmi karqan, hinaspapas Dios yupaychaypin umalli karqan (Núm. 25:14).

Fineesqa Jehová Diostan manchakuq manan runatachu. Chay huchallikuq warmi-qharita rikuspan Fineesqa paykunaq qhepanta rispa puñunan carpaman haykuspa paykunata lanzawan wañuchirqan. ¿Imaynatan Jehová Dios chayta qhawarirqan? Chhaynata mana manchakuspa ruwasqantaqa allinpaqmi qhawarirqan. Chaymi prometerqan paypas ‘mirayniypas wiñaypaq sacerdote kanankupaq’. Hinaspapas manañan israel runakunata castigarqanñachu. (Núm. 25:7-13).

Kunanqa manan umalliqkunaqa huchallikuqkunata chhaynatachu ruwanku. Ichaqa Fenees hinan mana manchakuspa imatapas usqhaylla decidinku. Chhaynatan ruwarqan Guilherme cristiano, payqa pisi killakunallaraqmi umalli hina kasharqan. Paytaqa huchallikuq umallita juzgananku huñunakuypi yanapakunanpaqmi wakyasqaku, chay huchallikuq umalliqa ñawpaq watakunapin payta yanapasqa. Guilherme nin: “Manan allinchu sientekurqani mayninpiqa manan puñuypas chayawaqchu.  Chayllapiñan yuyaykusharqani, Diospa kamachisqanman hinan ruwayta munarqani manan ñoqaq imayna yuyaykusqayman hinachu. Sapa p’unchaymi Diosmanta mañakurqani allintataqmi chaymanta willaq qelqakunatapas estudiarqani”, nispa. Chaykuna ruwasqanmi yanaparqan chay sasachakuyta mana manchakuspa atipananpaq, chhaynapin huchallikuq iñiqmasinta yanaparqan (1 Tim. 4:11, 12).

Chhayna sasachakuykunapi mana manchakuspa usqhaylla ruwaq umallikunaqa allin ejemplon kanku iñiypi hunt’aq sonqo kasqankupipas. Wakin cristianokunapas chay hina kasqankutan rikuchinanku. Sichus iñiqmasinchista rikunchis huchapi urmasqanta chayqa willananchismi umallikunaman. Chaymantapas hunt’aq sonqo kasqanchista rikuchillanchistaq Diospa llaqtanmanta qarqosqa amigonchismanta otaq familianchismanta t’aqakuspa (1 Cor. 5:11-13).

Maqanakuyta hark’arqan

Fineesqa manan wayna kasqanraykuchu mana manchakuq karqan. Aswanpas payqa allin yuyayniyoq allin yachayniyoqmi karqan. Chaytan rikuchirqan Rubén ayllu, Gad ayllu, Manasés aylluq kuskanninpiwan, Jordán mayu patapi huk altar perqasqankumanta willaqtinku. Yaqa llapa israelitakunan chayta qhawarirqanku wak dioskuna yupaychaqkunata hina, chaymi paykunata wañuchinankupaq preparakurqanku (Jos. 22:11, 12).

¿Imatan Finees ruwarqan? Allinta yuyaykuspan Israel llaqtapi kaq ayllukunapi umalliqkunawan huñunakurqan, tapurqantaqmi imarayku chay altarta perqasqankumanta. Paykunan willarqanku chay altarta perqasqankuqa karqan hunt’aq sonqonkuwan ‘Señor Dios yupaychasqankuta’ yuyarinankupaq kasqanta. Fineespa chhayna ruwasqanmi askha runakunaq wañunanta hark’arqan (Jos. 22:13-34).

Sichus uyarisunman mana allinta, mana kaqta huk cristianomanta rimaqta chayqa, Finees hinan allin yuyaywan ruwaq kananchis, chaymi yanapawasun ama usqhaylla phiñakunapaq, hark’awasuntaq iñiqmasinchismanta ama mana allinta rimanapaq (Pro. 19:11).

¿Imaynatan umallikuna Finees hina allin yuyaywan ruwaq kankuman? Chunka wata masña umalli Jaime cristianon willan: “Pipas huk cristianowan phiñachinakusqanmanta willawan chayqa, Jehová Diospa yanapaynintan ñawpaqta mañakuni ama pimanpas sayapakunaypaq, Bibliapi yuyaychaykuna kasqanman hina yanapanaypaqpas. Huk kutinmi huk cristiana willawarqan huk iñiq t’aqamanta umalli mana allinta tratasqanmanta. Ñoqapaqqa aswan facilmi kanman karqan chay umalliwan rimay amigoy kasqanrayku, ichaqa manan chaytachu ruwarqani, aswanmi Bibliaq nisqanman hina kallpacharqani chay umalliwan rimananpaq (Mat. 5:23, 24). Chay cristianaqa kasukurqanmi chayta ruwananpaq, ichaqa manan allipunakapurqankuchu, chaymi kallpacharqani Bibliapi huk yuyaychaykunaman hinañataq ruwananpaq. Payqa decidikurqanmi wakmanta Diosmanta mañakunanpaq, chay iñiqmasita pampachananpaqpas”, nispa.

 ¿Imapin chay tukurqan? Jaimen willakun: “Killakuna pasasqan qhepamanmi chay cristiana willarqan mana allin tratasqanmanta chay umalli pampachakusqanmanta. Kuska predicanankupaqmi nisqa, hinallataq chhayna cristiana kasqanta ancha allinpaq qhawarisqanta. ¡Phiñachinakusqankuqa allinpin tukurqan!”, nispa. Sasachakuyninkuman chapukuspaqa sayapakuymanmi mayqenninkumanpas karqan, hinaspapas manan allinpichu tukunman karqan. Biblian nin: “Ama juzganaman usqhaylla phawachiychu”, nispa (Pro. 25:8). Allin yuyaywan ruwaq umallikunaqa, Bibliaq nisqanman hina thak kawsayta maskhanankupaqmi phiñachinakuq cristianokunata kallpachanku.

Jehová Diosta tapurqan

Watakuna pasasqan qhepamanmi Fineesqa Diospa akllasqan llaqtapi sacerdote kapurqan. Wayna kashaspan allin yuyaywan ruwaq, mana manchakuq kasqanmi yanaparqan sasachakuykunata atipananpaq. Ichaqa Diospi tukuy sonqowan hap’ipakusqanmi astawanqa yanaparqan.

Huk kutinmi Benjamín ayllumanta Gabaa qharikuna huk levitaq tiyaqmasinta violaspa wañuchirqanku. Chaymi Israelmanta huk ayllukuna Benjamín ayllu contra sayarirqanku (Jue. 20:1-11). Manaraq maqanakuq rishaspa mañakurqankuña Diosmanta chaypas, askhan wañurqanku iskay kuti atipachikamusqankupi (Jue. 20:14-25). ¿Yanqapaq hinachu qhawarirqanku Diosmanta mañakusqankuta? ¿Diospas mana munanmanchu Benjamín ayllu castiganankuta hinachu yuyaykurqanku?

Chaypipas Fineesqa Diospi confiaspan allin yuyaywan ruwallarqantaq. Chaymi Diosta tapurqan, nirqanmi: “¿Wakmanta wawqeyku Benjamin aylluwan maqanakuq kutillasaqkutaqchu? Icha, ¿amañachu risaqku?” nispa. Diosqa kutichimurqanmi mañakusqankuta nimurqantaqmi Benjamín aylluta atipamunankupaq Gabaa llaqtata ruphachimunankupaqpas (Jue. 20:27-48).

¿Imatan umallikuna yachankuman chay willakuymanta? Kallpachakushaqtinkupas Diosmantaña mañakushaqtinpas ima sasachakuypas mana allichakuyta atikuqtinqa manan usqhayllachu imatapas ruwananku. Yuyarinankun Jesuspa yuyaychasqanta, nirqanmi: “Mañakuychis qosunkichismi; maskhaychis tarinkichismi; waqyakuychis kicharimusunkichismi”, nispa (Luc. 11:9). Diospas mañakusqankuta mana uyarimunmanchu hinatapaschá umallikunaqa chayta qhawarinkuman, ichaqa Diosmi munasqanman hina imatapas allichanqa.

Irlanda nacionpi kaq iñiq t’aqapi sucedesqanmanta yachasunchis. Huñunakunanku wasitan usqhaylla sayarichiyta munarqanku, ichaqa chay llaqtapi wasikunata sayarichinankupaq encargakuq autoridadmi permisota mañakuqtinku chuchupakurqan, chaymi aswan autoridadniyoq kaq runaman rirqanku, ichaqa manaraq rishaspan Diosmanta mañakurqanku. ¿Fineespa mañakusqanta hinachu Dios kutichimurqan?

Chay iñiq t’aqapi umallin willakun: “Askha kutita Diosmanta mañakuspa roqakuspan chay autoridadman rirqayku. Askha semanakuna qhepataña chay autoridadwan tupanaykupaq niwarqanku chaypas, phisqa minuto qhepallatan tuparqayku. Chay wasi ruwanaykupaq planokunata rikuspa hinan usqhaylla permisota qowarqanku huñunakunayku wasita sayarichinaykupaq, chay p’unchaymantapachan chay llaqtapi autoridadpas manaña chuchupakurqanchu. Chaypin yacharqayku mañakusqaykuta Dios uyarisqanta”, nispa. Diospa yanapayninta maskhaq umallikunaqa tukuy sonqon confiananku mañakusqankuta uyarinanpi.

Ñawpa tiempopiqa Fineespa makinpin kasharqan Diospa llaqtanta allinta cuidananpaq. Chaytaqa hunt’arqanmi mana manchakuspa, allin yuyaywan ruwaspa, iñiyniyoq kaspa, sasachakuykunatapas usqhaylla allichaspa, chaymi Diospa allin qhawarisqan karqan. Waranqa watakuna qhepamanmi Esdras nirqan: “Ñawpa tiempopin Eleazarpa churin Fineesqa paykunaq umallinku kasqa. Señor Diostaq paykunawan karqan”, nispa (1 Cró. 9:20). Chhaynata nikullachuntaq kay tiempopi umallikunamantapas, hunt’aq sonqowan serviq cristianokunamantapas.