Ama ‘qhawariychu’ saqemusqaykita

“Pipas yapunata hap’iykuspaña qhepaman qhawariqqa, manan Diospa qhapaqsuyunpi llank’ananpaq hinachu.” (LUC. 9:62.)

¿YUYASHANKICHU?

¿Imaraykun yuyarinanchis Lotpa warminmanta?

¿Ima saqemusqanchiskunatan mana qhawarinanchischu?

¿Imaynatan Diospa llaqtanwan kuskalla purisunman?

1. ¿Imatan Jesús nirqan, ima tapukuymi kashan?

ISKAY waranqa wata ñawpaqta Jesucristoq nisqantaqa kunanmi astawanraq makilla uyarikunanchis, nirqanmi: “Lotpa warminta imachus sucedesqanta yuyariychis”, nispa (Luc 17:32). ¿Imatan chaywan nisharqan? Chayta uyariq Judiokunapaqqa sut’in kasharqan. Paykunaqa yacharqankun Sodoma llaqtamanta familiantin Lot lloqsimushaqtin, mana kasukuspa warmin qhepanta qhawariqtin kachi qaqaman tukupusqanta (leey Génesis 19:17, 26).

2. ¿Imaraykun Lot qhepaman qhawarirqan, iman sucederqan mana kasukusqanmanta?

² ¿Imaraykun qhepaman qhawarirqan? Yaqapaschá yachayta munaspalla, iñiyninpi pisipaspa otaq yuyarirqan llapa kaqninkuna saqemusqanta (Luc. 17:31). Imaynaña kaqtinpas, mana kasukusqanmantan wañurqan Sodoma Gomorra llaqtapi runakunaq wañusqan p’unchaypi. Chaychá Jesusqa nirqan: “Lotpa warminta imachus sucedesqanta yuyariychis”, nispa.

3. ¿Imaynatan Jesús yachachirqan qhepata qhawariy mana allinchu kasqanta?

³ Kunanpas cristianokunaqa manan qhepata qhawarinanchischu. Jesusmi chayta sut’incharqan maypachachus huk runa discipulon kananpaq ñawpaqta familiantaraq watukamunanpaq tapuqtin, hinan kutichirqan: “Pipas yapunata hap’iykuspaña qhepaman qhawariqqa, manan Diospa qhapaqsuyunpi llank’ananpaq hinachu”, nispa (Luc. 9:62). ¿K’araktachu chaywan Jesús kutichisharqan otaq mana atinantachu mañasharqan? Manan. Jesusqa yacharqanmi ruwananta mana hunt’ananrayku chay mañakusqanta, chayraykun rikch’anachirqan yapunawan llank’aq ‘qhepapi’ saqemusqanta qhawariqwan. Huk ratolla, otaq yapunanta kacharispaña qhepanta qhawarin  chaypas, imachus ruwanantan mana allintachu hunt’ashan, chhaynapin mana allinta llank’an.

4. ¿Imapin yuyaykunanchis?

⁴ Ñawpaqpi imayna kasqanchista yuyarinamantaqa, aswan allinmi hamuq tiempopi imakunachus chaskinanchispi yuyaykuy. Biblian nin: “Ñawpaqllatapuni qhaway, ñawiykikunaqa ñawpaqllatapuni qhawachun”, nispa (Pro. 4:25).

5. ¿Imaraykun qhepapi saqemusqanchiskunata mana qhawarinanchischu?

⁵ Cristianokunaqa manan qhawarinanchischu ñawpaqpi saqemusqanchiskunata, ¿imarayku? ‘Tukukuy qaylla p’unchaykunapi’ tiyasqanchisrayku (2 Tim. 3:1). Kunanqa manan iskay llaqtapi tiyaq runakunallachu chinkachisqa kanqa, aswanpas kay pachantinpi millay runakunan. ¿Iman yanapawasun Lotpa esposan hina ama ruwanapaq? Ñawpaqtaqa reparananchismi imakuna saqemusqanchismi yaqapas qhepaman qhawarichiwasunman chayta (2 Cor. 2:11). Kinsa kaqkunamanta yachasun. ¿Imatan ruwasunman ama chaykunata qhawarinapaq?

ÑAWPA KAWSAY

6. ¿Imaraykun ñawpa kawsayninchismanta mana yuyapasanachu?

⁶ Ñawpa kawsayninchis imayna kasqanpi nishuta yuyaykuyqa manan allinchu. Chayta ruwaspaqa yaqapaschá yapa-yapayuspa allin kaqkunallata yuyarisunman, sasachakuypi tarikusqanchistataq wakillanta. Chhaynata qhawariyqa llakikuymanmi apawasunman. Chaymi Biblia nin: “Aman hayk’aqpas ninkichu: ¿Imanaqtintaq ñawpa p’unchaykunaqa kay p’unchaykunamanta aswan allin karqan? nispaykiqa. Manan chayqa yachaywan tapukuychu”, nispa (Ecl. 7:10). Ichaqa, ¿imaraykun mana allinchu ñawpa kawsayta yuyapasay?

7-9. a) ¿Iman sucederqan israelitakunata Egiptopi kashaqtinku? b) ¿Imakunamantan kusikunanku karqan? c) ¿Imamantan quejakurqanku?

⁷ Moisespa tiemponpi israelitakunata sucedesqanmanta yachasun. Ñawpaqtaqa Egipto runakunan sumaqta tratarqanku, Josepa wañupusqan qhepamanmi ichaqa, “Israel runakunapaq capatazkunata churarqanku sinchita llank’achispa muchuchinankupaq” (Éxo. 1:11). Faraonpas Diospa llaqtan astawan ama yapakunanpaqmi kamachirqan wawakunata wañuchinankupaq (Éxo. 1:15, 16, 22). Sinchi sasachakuypin tarikurqanku, chaymi Jehová Dios Moisesta nirqan: “Allintan rikuni llaqtaypa Egipto suyupi muchushasqanta, uyarinin muchuchiqkuna hawa waqyakamusqankuta, yachanitaqmi ñak’arishasqankutapas”, nispa (Éxo. 3:7).

⁸ Anchatachá kusikurqanku kamachi kasqankumanta kacharichisqa kaspaqa. ¿Imakunatan rikurqanku? Ñawpaqtaqa, Diosmi atiyninwan 10 plagakunawan muchuchirqan hatunchakuq faraonta llaqtantawan (leey Éxodo 6:1, 6, 7). Chaymantapas Egipto runakunaqa manan israelitakuna ripunallantachu munarqanku, aswanpas qorinkuta qolqenkuta qospankun rogarqankuraq. Chaymi Biblia nin: ‘Egipto runakunatan llat’anarqanku’, nispa (Éxo. 12:33-36). Chay qhepatataq rikurqanku Puka Qochapi faraón soldadokunantin  wañusqanta (Éxo. 14:30, 31). Chaykunaqa kallpacharqanchá iñiyninkuta.

⁹ Chayraykun kacharichisqa kasqanku qhepaman israelitakunaq quejakusqankuqa admirakunapaq. ¿Imamantan quejakurqanku? ¡Mikhunamantan! Diospa qosqanta wikch’uykuspan nirqanku: “Egipto suyupiqa yanqallan challwata mikhurqanchis. Mikhullarqanchistaqmi pepinota, sandiata, porota, cebollata, ajostapas. Kunantaq kaypi yarqaymanta wañupushanchisña, maná nisqa mikhunallan kakushan, manan imapas kanchu”, nispa (Núm. 11:5, 6). Umankuq wasapasqanmi kamachi kasqanku llaqtaman kutipuyta munarqanku (Núm. 14:2-4). Qhepapi saqemusqankuta nishuta munapayasqankuraykun manaña Diospa allin qhawarisqanchu karqanku (Núm. 11:10).

10. ¿Imatan yachanchis israelitakunata sucedesqanwan?

¹⁰ ¿Imatan chaykunamanta yachanchis? Sasachakuykunapi tarikuspaqa manan yuyaykusqanchisman hina ñawpaqpi allin kawsasqanchista munapayananchischu, yaqapas manaraq Testigo kashaqtinchis kawsayninchista. Chaywanpas manan huchachu ñawpaqpi sucedewasqanchismanta yachanapaq otaq kusikunapaq yuyariyqa. Ichaqa ancha importanten allin yuyaywan qhawariq kayqa. Mana chayqa imaynapi tarikusqanchiswanmi mana contentochu kasunman, hinaspa ñawpaq kawsayninchisman kutipuyta munasunman (leey 2 Pedro 2:20-22).

ÑAWPAQPI SAQESQANCHISKUNA

11. ¿Imaynatan wakin cristianokuna qhawarinku ñawpaqpi saqesqankuta?

¹¹ Ichaqa wakin cristianokunan ñawpaqpi saqesqankuta qhawarinku manapas chay ratopi oportunidadta aprovechankumanchu karqan hinata. Yaqapaschá saqerqanku estudiasqankuta, allin qhawarisqa kayta, qolqeyoq kayta, otaq negocioyoq, allin reqsisqa, ima deportepipas kaspa askha qolqe ganayta. Ichaqa unayña tiempo pasaqtin manaraq Diospa p’unchaynin chayamuqtinmi yaqapas yuyapasaspa tapukunkuman: “¿Mana chaykunata saqeqtiy, imaynatan kawsashayman karqan?”, nispa.

12. ¿Imaynatan Pablo qhawarirqan ñawpaqpi saqesqankunata?

¹² Apóstol Pablopas imaymanatan saqerqan cristiano kapuspa (Fili. 3:4-6). ¿Hayk’aqllapas pesapakurqanchu? Paymi nin: “Tukuy imakunachus ancha chaniyoq kawarqan chaykunatan kunanqa Cristopi iñisqayrayku mana imapaq valeqta qhawapuni. Chaykunamantapas astawanqa tukuy imaymanayoq kaytapas mana valeq q’opata hinan qhawani Señorniy Jesucristota reqsinaypaq. Payta reqsiymi may chaniyoqpuniqa. Cristoraykun lliwta saqepuni, hinaspa q’opata hina qhawarini Cristota chaskikuspa”, nispa * (Fili. 3:7, 8). Manan pipas q’opa patapi basura saqemusqantaqa munapayanchu, Pabloqa manan hayk’aqpas pesapakurqanchu kay pachapi tukuy kaqkuna saqesqanmantaqa. Paypaqqa mana valeqmi karqan.

13, 14. ¿Imaynatan Pabloq ejemplonta qatikusunman?

 ¹³ Sichus ñawpaqpi saqesqanchiskunata “manapas aprovechasunmanchu” karqan hinata qhawashanchis chayqa, allinmi kanman Pablo hina ruway. ¿Imaynata? Ancha allinpaqmi qhawarinanchis imaynapi tarikusqanchista. Jehová Dioswan amigontin kasqanchis, tukuy tiempo hunt’aq kasqanchispas ancha valorniyoqmi (Heb. 6:10). Chaymantapas kay pachaq imaymana ofrecewasqanchisqa manan igualanmanchu Diospa llaqtanpi bendicionkuna chaskisqanchisman, hamuq tiempopi chaskinanchismanpas (leey Marcos 10:28-30).

¹⁴ ¿Imatan ruwasunman ñawpaqllata qhawanapaq? Imachus yanapasqanmantan Pablo nirqan: “Ñawpa kawsayniypi kaqkunata lliwta qonqapuspaymi, ñawpaqeypi kaqman aypanaypaq anchatapuni kallpachakushani”, nispa (Fili. 3:13). Chaywanmi Pablo iskayta ruwananchispaq kallpachawashanchis. Ñawpaqta, saqemusqanchista nishuta yuyapasaspa kallpanchista tiemponchista usuchinamantaqa qonqapunanchismi chaykunata. Iskaypi, imachus aypay munasqanchis hunt’akunanpaqmi ‘ñawpaqenchispi kaqpi’ yuyaykunanchis, carrerapi phawaq hina, maychus chayananchista tukupushasunmanñapas hina.

15. ¿Imaynatan yanapawanchis Diosta hunt’aq servikunaq ejemplonpi yuyaymanay?

¹⁵ Kay tiempopi ñawpa tiempopipas Diosta hunt’a sonqowan serviqkunaqa, yanapawasunmanmi imapas saqemusqanchiskunata ama munapayaspa ñawpaqllata qhawananchispaq. Yuyaykusun Abraham Sarapi, paykunan imaymana kaqninkuta Ur llaqtapi saqerqanku. Biblian willan “maymantachus lloqsimusqanku llaqtata yuyashankuman karqan chayqa, atinkumanmi karqan chayman kutipuyta” (Heb. 11:13-15). Ichaqa manan chaytachu ruwarqan. Yachallasuntaq Moisesmantapas, ñawpaq kutipi Egiptomanta lloqsispan mana mayqen israelitaq saqesqanta saqerqan. Bibliaqa manan willanchu saqemusqankuna munapayasqanta, aswanpas “Egiptopi qhapaq kaymantaqa Cristoraykun pisichasqa kayta aswan qhapaq kaypaq hap’irqan”. ¿Imarayku? “Payqa samiyoq kaytan suyakusharqan” (Heb. 11:26).

MANA ALLIN SUCEDEWASQANCHISKUNA

16. ¿Imaynatan ñawpaqpi sucedewasqanchiskuna afectawasunman?

¹⁶ Ichaqa manan kawsayninchispi llapa sucedewasqanchischu kusichiwanchis. Yaqapaschá conciencianchis mana thakchu kashan ñawpaqpi huchallikusqanchisrayku (Sal. 51:3). Yaqapaschá pipas anyawarqanchis, chayrayku sonqonchis k’irisqa kashan (Heb. 12:11). Otaq pipas ima mana chanintapas ruwawarqanchis hinaspa chayllapi nishuta yuyaykushanchis (Sal. 55:2). Imaynaña karqan chaypas, ¿imatan ruwasunman ñawpaqpi sucedewasqanchispi ama nishuta yuyaykunapaq? Yachasun kinsamanta.

17. a) ¿Imaraykun Pablo ‘llapa iñiqkunamanta aswan huch’uypaq’ qhawarikurqan? b) ¿Imatan Pablo ruwarqan mana allin sucedesqankuna Diosta serviyninta ama hark’ananpaq?

¹⁷ Pantasqanchiskuna. Apóstol Pabloqa ‘llapan iñiqkunamanta aswan huch’uymi’ qhawarikuq (Efe. 3:8). ¿Imarayku? Paymi  nin: “Diospa iglesianta [iñiq t’aqanta] ñak’arichispa qatiykachaq kasqayrayku”, nispa (1 Cor. 15:9). Sonqonqa manachá thakchu karqan ñawpaqpi qatiykachasqan cristianowan tupaqtinqa. Ichaqa manan chay mana allin ruwasqankunaqa pisikallpayachirqanchu. Aswanpas Diospa khuyapayasqanpin yuyaykurqan (1 Tim. 1:12-16). Agradecido kasqantataqmi rikuchirqan ganaswan predicaspa. Chaymantapas, payqa ñawpaqpi pantasqanta qonqananpaqmi decidikurqan. ¿Ñoqanchispas chayta ruwasunmanchu? Pantasqanchistaqa manan cambiayta atisunmanchu, chayrayku sichus chaykunata qonqapusun, Diospa khuyapayawasqanchispitaq yuyaykusun chayqa, tukuy kallpanchiswanmi Diosta servisun.

18. a) ¿Iman sucedenman consejo qowasqanchismanta sintikuqtinchis? b) ¿Imaynatan rikuchisunman Salomonpa nisqan kasukusqanchista?

¹⁸ Anyawaqtinchis. ¿Ima anyaytapas otaq ima consejotapas qowarqanchischu? Sintipakuspa chayta qhawariyqa manan sonqollanchistachu k’iriwanchis, aswanpas pisikallpachiwanchismi (Heb. 12:5). Sichus ima consejotapas uyarikurqanchis, pisikallpayaspataq mana kasukunchischu chayqa, qallariymantapas mana uyarikusunmanchu karqan hinan; chhaynapin chay consejo mana serviwasunchu nitaq allinyachiwasunchu. Aswan allinqa Salomonpa kay nisqanta kasukuymi: “Yachachisqa simiman k’askakuy, ama kachariychu, chayman hina ruway, chayqa kawsayniykin”, nispa (Pro. 4:13). Allinta carro manejaqkuna hinan kananchis: carreterapi ima señaltapas rikuspaqa kasukuspan ñawpaqllaman rinanchis (Pro. 4:26, 27; leey Hebreos 12:12, 13).

19. ¿Imaynatan Habacucpa Jeremiaspa iñiyninkuta qatikusunman?

¹⁹ Mana chaninkuna. Sichus hayk’aqllapas mana chaninta ruwawarqanchis otaq chhaynata yuyaykunchis chayqa, Habacuc hinachá kashanchis, paymi Diosmanta waqyakurqan imarayku mana chaninkunata hinallata Dios qhawasqanrayku (Hab. 1:2, 3). ¿Imatan chhaynapi tarikuspa ruwasunman? Chay iñiyniyoq profetaq ejemplontan katikunanchis, paymi nirqan: “Señor Dioswanmi kusikusaq, Qespichiqniy Dioswanmi q’ochukusaq”, nispa (Hab. 3:18). Chaymantapas Jeremías hinan “suyakuq” kananchis. Chaninta ruwaq Jehová Dios mana allinkunata tukuchinanpin iñinanchis (Lam. 3:19-24).

20. ¿Imaynatan kasukunchis, “Lotpa warminta imachus sucedesqanta yuyariychis”, nispa Jesuspa yuyaychasqanta?

²⁰ Imaymanakuna kay tiempopi hunt’akusqanraykun kusisqa kawsashanchis. Faltashanraqmi hukkunapas hunt’akunan. Chayraykun allinpuni Diospa llaqtanwan kuskalla kashay. ¿Imaynatan chayta ruwasunman? Qhepapi saqemusqanchiskunata mana qhawaspan Bibliaq nisqanta kasukuspa ñawpaqllata qhawananchis. Chhaynapin kasukusun Jesuspa kay yuyaychasqanta: “Lotpa warminta imachus sucedesqanta yuyariychis”.

[Uranpi willakuy]

[Tapuykuna]