1886 WATAPIN La Aurora del Milenio librota pachakta apachirqanku Casa Bíblica de Allegheny (Pensilvania, Estados Unidos) nisqamanta Chicago (Illinois) llaqtaman. Charles Taze Russell iñiqqa libro vendena tiendakunapi chay librokuna vendekunantan munarqan. Askha religionkunaq libronkunata rakiq hatun tiendan chay librokuna rakiyta munasqa. Ichaqa iskay semana apachisqanku qhepamanmi llapanta kutichipusqaku. ¿Imanaqtin?

Huk evangélico pastorsi sinchita phiñakusqa libro qelqasqankunawan kuskata Aurora libronchiskunata rikuspa. Amenazasqan: “Sichus chay librokunata mana horqonkichu chayqa, ñoqapas qelqaqmasiykunapas huk ladomanmi libroykuta apakapusaqku”, nispa. Mana fracasananraykun chay tiendaqa Aurora librokunata kutichipurqan. Manan chayllatachu Diospa enemigonkunaqa ruwarqanku, chay libromanta periodicokunapi propaganda lloqsimunantapas tatichirqankun. ¿Imaynatan chay librokuna allin sonqoyoq runakunaman chayanman?

Colportores nisqa iñiqkunan chaykunata rakimurqanku, precursorkunatan chhaynata chay tiempopi sutichaqku. * 1881 watapin Zion’s Watch Tower (Sionmanta Qhawaqpa Torren) revistapi mañakurqan waranqa predicaqkunata, paykunan tukuy tiemponkuwan predicasqankumantapas rakimunanku karqan Bibliamanta willaq librokunata. Manaña waranqaman chayarqankuchu chaypas rakimurqankun, chhaynapin cheqaq yachachikuykuna tukuyman ch’eqerirqan. 1897 watapaqqa huk millón librokunata hinañan rakikurqan, astawanqa colportorkunaq yanapayninwanmi chayqa karqan. Yaqa llapankun chay librota chaskiqkunaq otaq revistapaq inscribikuqkunaq pisi qolqe qosqankuwan kawsaqku.

¿Pikunan chay colportorkuna karqanku? Wakinmi karqan wayna-sipaskuna, wakintaq yuyaqkunaña, solterokuna, wawayoq mana wawayoq familiakunapas. Colportor regularkunaqa ch’isiyaqmi predicaqku auxiliarkunataq huk otaq iskay horata p’unchaypi. Ichaqa manan llapa iñiqkunachu colportor kayta atiqku, yaqapas onqosqa kasqankurayku otaq imapas kaqtin. Colportor kay munaqkunamantan ichaqa 1906 wata asambleapi nikurqan: “Manan allin estudioyoqraqchu, allin yuyaysaparaqchu nitaq kusa rimaqraqchu kananku”, nispa.

Colportorkunaqa comun runakunallan karqanku, paykunan hatun llank’ayta aparirqanku teqsimuyuntinpi. Huk iñiqmasin chunka phisqayoq waranqa librokunata rakirqan qanchis watallapi. Chaywanpas nirqanmi: “Manan librokuna vendenayraykuchu colportorqa kani, aswanpas Jehová Diosmanta Siminmantawan willanayraykun”, nispa. Maymanchus  huk colportor chayaq chaypin cheqaq kaymanta muhu wiñariq, chhaynapin Biblia estudiaqkuna astawan yapakuq.

Ichaqa religioso umallikunan anchata cheqnikuqku, niqkutaq “libro vendeq runakunallan”, nispa. 1892 watapi lloqsimuq revistan nirqan: “Askha runakunan mana Señorpa llank’aqninkuna hinatachu qhawarinku, nitaq Señor hinachu valoranku huch’uyaykukuq kasqankuta, imaymanata ruwaspa Diospaq llank’asqankutapas”, nispa. Huk colportoraq nisqan hina, kawsayninkuqa manan facilchu karqan. Paykunaqa bicicletata allin zapatollatawanmi necesitaqku maymanpas chayanankupaq. Mana qolqenku kaqtintaq mikhunarayku librota qoqku. Ch’isiyaq predicasqanku qhepatataq alquilasqa cuartonkuman otaq karpankuman sayk’usqa kutipuqku, ichaqa kusisqan puñupuqku. Tiempowantaq colportorkunapaq carreta rikhurimurqan, chaytan paykuna kikinku ruwaqku; chayqa remolque wasi hinan karqan, chhaynapin mana nishutachu qolqeta gastaqku, tiemponkupas astawanmi karqan. *

Chicago llaqtapin 1893 watapi, lliw nacionkunamanta Biblia estudiaqkunaq hatun huñunakuyninpi colportorkunamanta rimakurqan. Chaypin experienciakunata willakurqan, imaynata predicanapaq yanapaykunata yuyaychaykunatapas. Huk kutinmi iñiqmasi Russell colportorkunata nirqan allinta desayunanankuta, chawpi tutamantata leche ukyanankuta nishu ruphay kaqtintaq khutu refrescota.

Sichus huk colportor predicananpaq yanapaqta maskhaq chayqa, q’ello cintatan qhasqonman t’ipakuq. Mosoq colportorkunaqa experienciayoq iñiqmasikunawanmi puriqku, chay hinapi paymanta yachanankupaq. Chayqa necesarion karqan, huk kutinpin chayllaraq colportora huk warmita nirqan: “¿Manan kay librokunata munankichu riki?”, nispa. Ichaqa aswanchá munarqan, chhaynapin cheqaq kaymanta yachapurqan.

Huk hermanon tapukurqan: “¿Iman aswan allin: askha qolqeyoq kaspa sapa wata waranqa dolar qolqeta qoychu icha colportor kaychu?”, nispa. Chaymi kutichirqanku: “Diosqa iskaynintapas sumaqtan chaskinman, ichaqa allin bendicionkunatan chaskiwaq kikiykipuni colportor llank’aypi tiempoykita qospa”. Mary Hinds colportoran chay llank’aymanta nirqan: “Chay llank’aywanmi aswan allinta askha runakunata yanapasunman”. Ñawpaqpi manchapakuq Alberta Crosby hermanan nillantaq: “Sapa p’unchaymi astawan munakuni colportora llank’ayta”.

Allin llank’aq colportorkunaq wawankuna espiritual wawankunapas aparishallankun chay sumaq llank’ayta kay tiempopipas. Wasiykipi manaraq colportor otaq precursor kanchu chayqa, ¿manachu familiaykipipas chhayna sumaq llank’ayta qallarichiwaq? Chhayna kaqtinqa, sapa p’unchaychá astawan munawaq tukuy tiempoykiwan predicayta.

[Uranpi willakuykuna]

[32 paginapi willakuy]

“Manan allin estudioyoqraqchu, allin yuyaysaparaqchu nitaq kusa rimaqraqchu kananku” karqan

[31 paginapi foto]

Alfred W. Osei Ghana nacionpi, 1930 watakunapi

[32 paginapi fotokuna]

Wichaypi: Edith Keen, Gertrude Morris Inglaterra nacionpi, 1918 watakunapi; urapi: Stanley Cossaboom, Henry Nonkes Estados Unidos nacionpi, libro rakisqanku ch’usaq cajakunaq ladonpi