1, 2. ¿Pikunan karqan ‘akllasqakuna’, imaraykun Pedro suticharqan ‘wak llaqtayoqkuna’ nispa?

HANAQ PACHAMAN Jesús seqapusqanmanta kinsa chunka wata qhepatan apóstol Pedro huk cartata qelqarqan “Pontopi, Galaciapi, Capadociapi, Asiapi, Bitiniapi kashaq provinciakunapi llaqtankumanta ch’eqechisqa kaq Diospa akllasqankunaman” (1 Ped. 1:1). Chay ‘akllasqakunaqa’ karqan Pedro hina Diospa espiritunwan akllasqakunan, paykunan ‘wakmanta nacerqanku, mana kuyuriq suyakuyniyoq kanankupaq’ chaymi Cristowan kuska hanaq pachapi kamachinqaku (leey 1 Pedro 1:3, 4). Ichaqa chay qhepallamanmi Pedroqa paykunata nirqan ‘wak llaqtayoqkuna, purikuqkuna’ kasqankuta (1 Ped. 2:11). ¿Imaraykun chhaynata nirqan? Kay tiempopiqa pisillañan akllasqa cristianokunaqa kanku, chhaynaqa, ¿ñoqanchispaqwanchu Pedroq nisqan kanman?

² Pedroqa ñawpa cristianokunamantan rimasharqan, chaymi sut’illanta nisharqan ‘wak llaqtayoqkuna’ nispaqa, paykunaqa manan kay pachapichu tiyananku karqan. Kaqllataqmi kay tiempopi akllasqa cristianokunapas. Apóstol Pablopas chay ‘pisi t’aqamantan’ karqan, paymi nirqan: “Ñoqanchismi ichaqa hanaq pachapi llaqtayoq kanchis, chaymi hanaq pachamanta Qespichiq Señor Jesucristoq hamunanta makilla suyakushanchis”, nispa (Luc. 12:32; Fili. 3:20). Akllasqa cristianokunaqa ‘hanaq pachapi llaqtayoqmi’ kanku, wañupuspankuqa kay pacha kawsayta saqespan hanaq pachapi wiñay kawsayta chaskinku, chayqa imamantapas aswan allinmi (leey Filipenses 1:21-23). Paykunaqa Saqraq kamachisqan kay pachapin cheqaqtapuni ‘wak llaqtayoqkuna’ kanku.

3. ¿Imatan ‘wak ovejakunamanta’ yachasunchis?

 ³ ¿‘Wak ovejakunari’? (Juan 10:16.) Paykunan ichaqa kay pachapi wiñaypaq tiyanqaku, chaytan Biblia willan. Chaywanpas paykunatapas nikunmanmi ‘wak llaqtayoqkuna’ nispa, chaytan qatimuqpi yachasunchis.

4. ¿Imatan mana ruwayta atinkuchu kamachikuqkuna?

⁴ Diospa kamachikusqan contra Saqraq hatarisqanraykun kay millay pachapiqa llapa runakuna ñak’arishanchis. Chaytan Romanos 8:22 texto nin: “Yachanchismi Diospa tukuy imaymana kamasqankunaqa kunankama waqasqankuta muchusqankutapas”, nispa. Imataña ruwanqaku chaypas manan kamachikuqkunapas, yachayniyoq runakunapas nitaq runamasinkuta yanapaqkunapas atinqakuchu ñak’ariykuna tukuchiyta.

5. ¿Imatan ruwashanku waranqanpi runakuna 1914 watamantapacha, imaraykun chayta ruwanku?

⁵ Chaymi 1914 watamantapacha waranqanpi runakuna Diospa churasqan rey Jesucristota kamachiqninku kananpaq hap’ikunku. Manan pisichallapipas munapayankuchu Saqraq kamachisqan pachata, nitaq imapipas yanapayta munankuchu. Aswanmi kawsayninkutapas, kaqninkutapas, kallpankutapas Diospa Gobiernonpaq qonku (Rom. 14:7, 8).

6. ¿Imaynapin Jehová Diospa testigonkuna ‘purikuqkuna’ hinalla kanchis?

⁶ Jehová Diospa testigonkunaqa iskay pachak más nacionkunapin kashanku, allin qhawarisqataqmi kanku. Ichaqa maypiña tiyanku chaypas llapankupas ‘purikuqkuna hinallan’ tiyanku. Chaymi mana sayapakunkuchu mayqen kamachikuqmanpas, nitaq chaqrukunkuchu politicapipas. Paykunaqa Diospa Gobiernonpipas kawsashankuman hinañan sientekunku, kay pacha tukukapuqtinqa  manañan purikuqkunallachu kanqaku chaymantan anchata kusikunku.

7. ¿Maypin Diosta serviqkuna wiñaypaq tiyanqaku, hayk’aqmi chay kanqa?

⁷ Pisi tiempomantan Cristoqa atiyninwan chinkachinqa Saqraq kamachisqan pachata. Chanin kamachikuyninmi huchatapas ñak’ariytapas tukuchinqa. Chaymantapas tukuchillanqataqmi Jehová Diospa kamachikuynin contra sayariqkunata, espiritukunaña otaq runakunaña kanku chaypas. Chhaynapin Diosta hunt’aq sonqowan serviqkunaqa wiñaypaq kay pacha paraíso kapuqtin tiyakapunqaku (leey Apocalipsis 21:1-5). Runakunataqa “ismuqpaq nisqa kaymantan Diosqa kacharichinqa, chaymi Diospa wawankunawan kuska kacharichisqa hatunchayninpi kanqaku” (Rom. 8:21).

8, 9. ¿Ima munapayaymantan Pedro nisharqan?

⁸ Pedron nirqan cristianokuna imayna kanankuta, 1 Pedro 2:11 textopin nirqan: ‘Valekuykichismi aychaq millay munasqankunataqa amapuni ruwaychischu, chaykunaqa kikin runaq contranpin maqanakushan’, nispa. Kaytaqa nisharqan akllasqa cristianokunatan, ichaqa Cristoq wak ovejankunapas chaytaqa kasukunallankutaqmi.

⁹ Manan runakunaq llapa munasqanchu mana allinqa, Diospa kamachisqanman hina kaqtinqa allinmi. Chaykunaqa sumaqta kawsanapaqmi. Manan huchachu sumaq mikhunata otaq ukyanata munayqa, amigokunawan sumaqta q’ochurikuy, munasqanchis ruwaykunata ruwariypas. Casarasqakunapaqqa manan huchachu warmi-qhari puñuypi kusirikuyta munasqankuqa (1 Cor. 7:3-5). Ichaqa ‘aychaq millay munasqankunamanta’ rimaspaqa Pedroqa nisharqanmi ‘runaq contranpi’ kaqkunamanta. Mana allin munapayaykunaqa Diospa munaynin contran kashan, karunchawanchistaqmi paymanta, chaymi huk cristianoqa chaykunata atipanan, mana chayqa manañan wiñay kawsayta suyakunmanñachu.

10. ¿Ima trampakunatan Saqra churawanchis kamachisqan pachamanta kananchispaq?

¹⁰ Saqraqa manan munanchu ‘wak llaqtayoqkuna’ hinalla kay pachapi tiyananchista. Chaymi trampankunaqa urmachiwananchispaq hina kashan, chaykunan imaymana kaqniyoq kayta munay, qhelli ruwaykunata munapayay, hukllapaq imapas kananta munay, allin reqsisqa kayta munay, huk nacionniyoq kaymanta uma hoqariypas. Sichus chaykunapi ama urmanapaq qaqatapuni sayasun chayqa rikuchisunmi Saqraq kamachisqan pachapi mana kawsay munasqanchista, purikuqkuna hinalla chaypi tiyasqanchistapas. Ñoqanchisqa munanchismi Diospa chanin kamachisqan pachapi wiñaypaq tiyayta, chayman aypananchispaqtaqmi kallpachakunchis.

11, 12. ¿Imaynatan runakuna qhawarinku wak llaqtayoqkunata? ¿Imatan ninku Jehová Diospa testigonkunamanta?

¹¹ Pedron willallarqantaq ‘wak llaqtayoqkuna, purikuqkuna’ imachus ruwanankuta. 1 Pedro 2:12 textopin nirqan: “Diospi mana iñiqkuna ukhupi allintapuni kawsaychis. Ahinapin paykunaqa contraykichispi mana allin ruwaqkunamanta hina rimashaspapas, juzgana p’unchay chayamuqtin allin ruwasqaykichista rikuspanku Diosta yupaychanqaku”, nispa. Mayninpiqa wak llaqtayoqkuna hukniray kasqankurayku, huknirayta p’achakusqanku, rimasqanku,  kawsasqankuraykun ‘mana allin ruwaqkunata hina’ qhawarinku. Ichaqa imayna kawsasqankun rikuchin mana chhaynachu kasqankuta.

¹² Cheqaq cristianokunapas vecinonkunamantan hukniray kanku. Imayna rimasqankupi, p’achakusqankupi, imakunapi kusirikusqankupipas hukniraymi kanku. Chaymi wakin runakunaqa mana allinta yachashaspa paykunamanta mana allinta rimanku. Wakin runakunan ichaqa allinpaq qhawarinku imayna kawsasqankuta.

13, 14. ¿Imaynapin ‘runaq chanin ruwasqankuna rikuchin yachayniyoq kasqanta’?

¹³ Allin ruwayninchiskunaqa runakunaq mana allin rimasqankutan upallachin. Jesusqa manan hayk’aqpas pantaqchu, chaywanpas runakunaqa mana kaqmantan tumparqanku. Paymantan nirqanku: “Kayqa rakrapun, machaqmi, contribución cobraqkunaqpas, huchasapakunaqpas amigonmi”, nispa. Ichaqa yachayniyoq kasqanwan Diospaqpas hunt’aq kasqanwanmi rikuchirqan tumpasqanku yanqa kasqanta. Paymi nirqan: “Chaywanpas runaqa chanin ruwasqankunawanmi rikuchinqa yachayniyoq kasqanta”, nispa (Mat. 11:19, NM). Kay tiempopipas kaqllataqmi. Alemania nacionpi Selters llaqtapi tarikuq Betelpi kaqkunatan runakunaqa huknirayta hina qhawariqku. Ichaqa chay llaqtapi alcalden paykunamanta nirqan: “Chaypi llank’aq Testigokunaqa hukniraytan kawsanku, ichaqa chay llaqtapi runakunaqa thakmi kanku”, nispa.

¹⁴ Yaqa chhaynallataqmi sucederqan Rusia nacionpi Moscú llaqtapi Testigokunata, paykunatan yanqamanta imaymanapi tumparqanku. Hinan paykunaqa Francia nacionpi Estrasburgo llaqtapi tarikuq Tribunal Europeo de Derechos Humanos nisqaq yanapayninta mañakurqanku, chay tribunalmi 2010 watapi junio killapi kayta nirqan: “Tribunalpa qhawarisqanman hinaqa Moscú llaqtapi kaq autoridadkunaqa mana allintan ruwasharqanku Testigokunata Dios yupaychayninkumanta hark’aspa. Chay llaqtapi tribunalqa Testigokunatan tumparqan familiakunatan t’aqanachinku, [...] otaq iñiqmasinkutan wañuchikunankupaq kallpachanku, manan hampichikuyta munankuchu nispa, ichaqa manan chaykunata sut’inchayta atirqanchu [...]. Chay nacionpi tribunalqa sinchitan Testigokunata huchacharqan, manan allintachu leyninkunata hunt’achirqanku”, nispa.

15. ¿Ima kamachikuytan pachantinpi cheqaq cristianokuna kasukunchis?

¹⁵ Moscú llaqtapi hinan pachantinpi Testigokunaqa kasukunchis Pedroq kay nisqanta: “Señor-rayku kasukuychis runaq churasqan llapa kamachikuqkunata, [...] reytapas qollana kamachikuq kasqanrayku”,  nispa (1 Ped. 2:13, 14). Manaña kay pachamantachu kanchis chaypas kasukunchismi kamachikuqkunata, Pabloq nisqan hina “kamachikuqkunaqa Diospa churasqanmi” kanku (leey Romanos 13:1, 5-7).

16, 17. a) ¿Imakunan rikuchin mana kamachikuqkuna contrachu kasqanchista? b) ¿Imatan wakin kamachikuqkuna nirqanku?

¹⁶ Jehová Diospa testigonkunaqa ‘purikuqkuna’ hinallan tiyanchis, ichaqa manan chhayna kawsasqanchiswanchu kamachikuqkuna contra kashanchis. Ñoqanchisqa manan hark’akunchischu ima gobiernotapas runakuna akllakunankuta. Manan huk religionkuna hinachu politicaman chapukunchis, nitaq autoridadkuna imachus munasqanchista ruwanankupaqchu atipakunchis. Runakunan ninku: “Ch’aqwatan hatarichinku, kamachikuqkunaq atiynintan urmachinku”, nispa, chhayna tumpawasqanchisqa yanqan.

¹⁷ Pedron nirqan: ‘Respetaychis reyta’, nispa, chaymi kamachikuqkunata kasukuspaqa chay nisqanta hunt’ashanchis (1 Ped. 2:17). Wakin allin reqsisqa runakunan nirqanku Testigokunaqa mana iskayanapaq hinachu kasqankuta. Chaytan nirqan Alemania nacionmanta Brandeburgo llaqtamanta Steffen Reiche runa, qhepamanmi payqa chay nacionpaq llank’arqan, nirqanmi: “Carcelkunapipas tarikuq Testigokunaqa rikuchirqankun allin runa kasqankuta, chayqa allinmi huk gobierno mana urmananpaq, paykunaqa manan Hitlerpa runankunawan chaqrukurqankuchu, presokunatapas khuyapayarqankun. Kay pachapiqa millaytan tratanku huk llaqtayoq runakunata, huknirayta yuyaykuqkunatapas, chaymi nacionninchispi runakunaqa yachanankupuni Testigokuna hina kayta”, nispa.

18. a) ¿Imaraykun Testigokuna pachantinpi ‘iñiqmasinchiskunata’ munakunchis? b) ¿Imamantan wakin runakuna admirakunku?

¹⁸ Pedron nirqan: “Munakuychis iñiq-masiykichiskunata. Manchakuychis Diosta”, nispa (1 Ped. 2:17). Testigokunaqa Dios manchakusqanchistan rikuchinchis ruwasqanchiswan mana llakichinanchispaq kallpachakuspa, chayraykun munayninta ruwanchis. Chaymantapas llapa iñiqmasikunawan huk nisqalla Diosta yupaychasqanchismi kusichiwanchis. Chaymi pachantinpi ‘iñiqmasinchiskunataqa’ munakunchis. Chhaynata munanakuyqa manan kay millay pachapi rikukunchu, chaymi runakunaqa chayta rikuspa admirakunku. 2009 watapin huk nacionkunapaqwan hatun huñunakuy aparikurqan Alemania nacionpi, chaypin turistakunata pusaq warmi admirakurqan Alemania nacionmanta Testigokuna huk nacionkunamanta riq iñiqmasinkunata munakuywan chaskisqankuta rikuspa. Payqa manan hayk’aqpas chhaynata rikusqachu. Qhepamanmi huk iñiq nirqan: “Ñoqaykumanta imayna rimasqanpin reparakurqan admirasqa kasqan”, nispa. ¿Hayk’aqllapas chhaynata rikurqankichu mayqen hatun huñunakuyninchispipas?

19. ¿Imata ruwanapaqmi decidisqa kashanchis, ima suyakuymi kallpachawanchis?

¹⁹ Kay estudiopiqa wakillantan yacharqanchis imaynatachus Jehová Diospa testigonkuna ‘wak llaqtayoqkuna’ hina Saqraq kamachisqan pachapi kawsasqankumanta. Chaywanqa ancha kusisqan kashanchis, decidisqataqmi kashanchis chhaynallata kawsashanapaq. Ñoqanchisqa suyakushanchismi Diospa kamachisqan pachapi wiñaypaq kawsananchista. ¡Maytan munashanchis chay p’unchay chayamunanta!