1. ¿Imaraykun Diospa Siminpi iñinanchis?

BIBLIATA estudiachisqanchis runa predicacionman lloqsinanpaqqa ñawpaqtan Diospa Simin Qelqapi iñisqanta rikuchinan. * Ichaqa llapallanchismi chaytaqa ruwananchis. Arí, llapallanchismi rimasqanchispi ruwasqanchispipas rikuchinanchis Diospa Siminpi iñisqanchista. Sichus Bibliapi iñisun predicacionpipas Bibliawan allinta yachachisun chayqa, hukkunatan yanapasun Diosta reqsinankupaq wiñay kawsayta tarinankupaqpas.

2. ¿Imaraykun yachasqanchispi ‘qaqata sayananchis’?

² Apóstol Pablon willarqan Diospa Simin Qelqa ancha chaniyoq kasqanta. Timoteota nirqan: “Imatachus yachaqasqaykipi allinta iñisqaykipipas qaqata sayay”, nispa. “Imatachus yachaqasqaykipi” nispaqa nisharqan Bibliamanta yachasqantan, chaymi Timoteota yanaparqan allin willakuykunapi iñinanpaq. Bibliamanta yachasqanchismi ñoqanchistapas iñiyninchispi qaqata sayachiwasun, ‘yachaytapas qowasun’ ‘qespichisqa’ kananchispaq (2 Tim. 3:14, 15). Chay qhepaman Pabloq nisqanmi rikuchin Bibliaqa Diospa Siminpuni kasqanta (leey 2 Timoteo 3:16). ¿Imakunatan yachasunman chay textomanta? Chaytan kunan yachasun, chaytaqmi yanapawasun Diospa yachachikuyninta ‘cheqaqpaq’ otaq chaninpaq kasqanta qhawarinapaq (Sal. 119:128).

3-5. a) ¿Imatan runakuna ruwarqanku Pentecostés fiestapi Pabloq yachachisqanta uyarispa? ¿Imaraykun chayta ruwarqanku? b) ¿Imaraykun Tesalónica llaqtapi askha runakuna Diospi iñipurqanku? c) ¿Imamantan runakuna admirakunku predicaqtinchis?

³ Israelitakunatan Jesús nirqan: “Qankunaman kachamuni  profetakunata, yachayniyoqkunata, kamachikuy simita yachachiqkunata ima”, nispa (Mat. 23:34). Chaytaqa nisharqan qatikuqninkunamantan, paykunatan Jesús yachachirqan Diospa Siminta yachachinankupaq. Paykunamanta hukninmi karqan apóstol Pedro, paymi 33 wata Pentecostés fiestapi, askha runakunaq ñawpaqenpi discursota qospa Hebreo Qelqamanta askha textokunata t’aqwirirqan. Chayta uyarispan askha runakunaq ‘sonqon “ch’allaq” nirqan’. Chaypin kinsa waranqa runakuna hina huchankumanta pesapakuspa Diospa pampachayninta mañakurqanku, hinaspa bautizakurqanku (Hech. 2:37-41).

⁴ Apóstol Pablopas karu llaqtakunapin allin willakuykunata willallarqantaq. Tesalónica llaqtapi kashaspan sinagogapi kaqkunawan rimarqan. Biblian nin: “Kinsa samana p’unchaykunapitaq Diospa Simin Qelqakunamanta paykunawan tapunakuspa rimarqanku. Hinan Pabloqa entiendechirqan Cristoqa ñak’arispapuni wañusqanmanta kawsarimpunanta sut’inchaspa”, nispa. ¿Imanirqankun uyariqkuna? ‘Wakin judío runakunan iñirqanku’, hinallataq “Grecia suyu runakunapas [...] askhapuni iñirqanku” (Hech. 17:1-4).

⁵ Kunanpas askha runakunan admirakunku Bibliawan imayna yachachisqanchismanta. Suiza nacionpin iñiqmasinchiskuna huk runaman Bibliata leepusharqanku, hinan chay runa tapurqan: “¿Pikunataq qankunari kankichis?” nispa. Iñiqmasinchistaq nirqan: “Jehová Diospa testigonkunan kayku”, nispa. Chay runataq nirqan: “Chaytan ñoqapas yuyaykusharqani. Testigokunallan wasiyta hamuspa Bibliataqa leepuwankuman”, nispa.

6, 7. a) ¿Imaynatan Bibliawan yachachinkuman iñiq t’aqapi yachachiqkuna? b) ¿Imaraykun estudiantekunaman Bibliawan allinta yachachina?

⁶ Huñunakuypi ñawpaqmanta rimamunayki kaqtinmi Bibliawan allinta yachachillawaqtaq. Chaypaqqa manan Bibliapi imatachus nishan chayllatachu willanayki nitaq huk hojapi copiasqallatachu otaq huk celularmantachu nitaq chayman rikch’akuq maquinakunamantachu leenayki. Bibliatapuni kichaspan leenayki, uyariqkunatataq kallpachanayki kaqta ruwanankupaq. Willay imaynatan leesqayki texto kawsayninkupi yanapanman, chaymi uyariqkunata yanapanqa Diosman astawan asuykunankupaq. Hinaspapas allinta sut’inchay chay textokunata, sasa entiendena rikch’anachiykunapi otaq asikunapaq hina experienciakunapi tiempo usuchinaykimantaqa.

⁷ ¿Imaynatan estudiota qospaykipas Bibliawan yachachiwaq? Ama hawallantachu pasay estudiachisqayki qelqapi textokunata. Aswanpas estudianteta kallpachay chay textokunata leenanpaq yanapaytaq allinta entiendenanpaq. Qanlla rimanaykimantaqa, estudianteta niy chay textomanta willanasuykipaq. “Kaytan ruwanayki”, “kaypin iñinayki” nispa ninaykimantaqa payta tapuriy, pay kikin entiendespa kutichinanpaq. *

8. ¿Ima sasachakuypin Pablo tarikurqan?

⁸ Iñiq t’aqapi umallikunan kamachisqa kanku ‘huchallapi kashaq runakunata [...] anyanankupaq’ otaq wanachinankupaq (1 Tim. 5:20; Tito 1:13). Ichaqa kikinchista anyakuypas allinpunin. Pablon allin cristiano karqan, ch’uya concienciawantaqmi Diosta servirqan (2 Tim. 1:3). Chaywanpas kaytan qelqarqan: “Cuerpoypin ichaqa wak kamachikuq kasqanta reparakuni, chayqa huchan. Chay huchaqa munayniypa contranmi hatarin, hinaspan cuerpoypi kaq kamachikuqman hap’iykachiwan”, nispa.  Chaypi nisqanta aswan allinta t’aqwirispan yachasun huchawan Pabloq maqanakusqanmanta (leey Romanos 7:21-25).

9, 10. a) ¿Ima huchakunawanmi Pablo maqanakunman karqan? b) ¿Imakunatan ruwanman karqan huchata atipananpaq?

⁹ ¿Ima huchawanmi Pablo maqanakurqan? Manan chaytaqa willakurqanchu, ichaqa Timoteoman carta qelqasqanpin nirqan ñawpaqqa ‘millaytapuni k’amikuq’ kasqanta (1 Tim. 1:13). Manaraq cristiano kashaspan sinchi phiña animal hinaraq cristianokunata qatiykachaq. Pay kikinmi nirqan: ‘Paykuna contran sinchi k’arakta phiñakurqani’, nispa (Hech. 26:11). Cristiano kapuspaqa k’arak sonqo kaynintan cambiapurqan, chaywanpas mayninqa kallpachakuqchá allinta yuyaykuspa rimananpaq (Hech. 15:36-39). ¿Iman yanaparqan?

¹⁰ Corinto llaqtapi cristianokunamanmi willarqan pay kikinta imayna anyakusqanta (leey 1 Corintios 9:26, 27). Pay kikintapas maqakushanman hinan cuerponta kamachiq. Chaypaqqa kallpachakuqchá Diospa Qelqanpi yuyaychaykunata maskhananpaq, sapa kutillataqchá Diosmanta mañakuq chayman hina kawsananpaq, hinaspapas kallpachakuqchá aswan allin cristiano kananpaq. * Ñoqanchispas pay hinan huchawan maqanakushanchis, chaymi paypa ejemplonta qatikunanchis.

11. ¿Imaynapin yachasunman cheqaq ñanllapichus purishanchis icha manachus chayta?

¹¹ Huchawan maqanakuyninchisqa manan tukukunqachu. Chaymi sapa kutilla kikinchista qhawarikunanchis cheqaq ñanllapichus purishanchis icha manachus chayta yachanapaq (2 Cor. 13:5). Colosenses 3:5-10 textota leespa tapukuy: “¿Tukuy atisqaytachu kallpachakushani huchaman apaq ruwaykunamanta karunchakunaypaq icha pisi-pisimantachu chaykunaman urmashani? ¿Usqhayllachu Internet-ta wisq’ani ima qhelli ruwaykunapas lloqsimuqtin, icha ñoqa kikiychu ima mana allinkunatapas chaypi maskhashani?” nispa. Chhaynapi tarikuspa Bibliaq nisqanta kasukuymi yanapawasun allin yuyaywan kawsanapaq iñiyninchispi rikch’ashaqlla kanapaqpas (1 Tes. 5:6-8).

12, 13. a) ¿Imapaqmi hukkunata ‘allinyachina’? ¿Imaynatan chaypi Jesuspa ejemplonta qatikusunman? b) ¿Imayna rimaytan mana rimanachu pitapas ‘allinyachiyta’ munaspaqa?

¹² Griego simipi ‘allinyachiy’ nisqa simiqa reparachiy, allichay, anyay ninantan nin. Mayninqa ima nisqanchistapas otaq ruwasqanchistapas runakuna huk hinata entiendeqtinkun chayta reparachina otaq allichana kanqa. Jesuspa tiemponpi judío umallikunan quejakurqanku Jesús ‘contribución cobraqkunata, huchasapakunatapas’ sumaq sonqowan qhawarisqanmanta. Chaymi Jesús nirqan: “Qhalikunaqa manan hampiqta necesitankuchu, aswanpas onqosqakunallan necesitanku. Riychis, hinaspa kayta yachamuychis, Diosmi nin: Khuyapayakuq kanaykichistan munani, manan sacrificio haywawanaykichistachu munani, nispa”, nispa (Mat. 9:11-13). Payqa pacienciawan sumaq sonqowanmi Taytanmanta yachachiq, chaypin runakuna yacharqanku Jehová Dios “khuyapayakuq sumaq sonqo”, ‘mana usqhaylla phiñakuq’, ‘tukuy tiempo munakuq cheqaqtaq’ kasqanta (Éx. 34:6). Runakunata ‘allinyachinanpaq’ Jesuspa kallpachakusqanraykun askha runakuna allin willakuykunapi iñirqanku.

¹³ Jesusta qatikuspaqa runamasinchistan allinta yanapasun. 2 Timoteo 3:16 textopi wanachiy otaq allinyachiy nisqanqa manan  hukkunata k’arakta otaq phiñakuspa rimapayanatachu nishan. Aswanmi Bibliaqa niwanchis hukkunata sumaqta tratananchista. K’arakta rimaspaqa ‘espadawan hinan’ hukkunaq sonqonta k’irisunman, yanqapaqtaqmi kanman ima nisqanchispas (Prov. 12:18).

14-16. a) ¿Imaynatan umallikuna allinyachinkuman sasachakuykunapi kaq iñiqmasikunata? b) ¿Imaraykun wawakunata Bibliawan allinyachiy allinpuni?

¹⁴ Chhaynaqa, ¿imaynatan pacienciawan sumaq sonqowan pitapas ‘allinyachisunman’? Kaypi yuyaykusun: huk casarasqa cristianokunan huk umalliman willakunku sapa kutilla phiñachinakusqankuta. ¿Imatan chay umalli ruwanan? Mana mayqenninkumanpas sayapakuspan Familiaykiwan sumaqta kawsay libropi 3 capitulomanta otaq hukmantapas paykunapaq hina textokunawan sapankankuta yuyaymanachinan. Umalliq rimapayasqanman hinan, sapankanku qhawarinanku imaynatan chay textokunawan yanapachikunkuman chayta. Umalliqa huk p’unchaypin tapurinman imayna kashasqankuta, necesitasqankuman hinataq astawan yanapanman.

 ¹⁵ ¿Imaynatan tayta-mamakuna wawanku iñiyninpi allin takyasqa kananpaq hina allinyachinkuman? Kaypi yuyaykuy: ususiykiq huk amigantan mana allinpaq qhawarishanki. ¿Imatan ruwanayki? Ñawpaqtaqa allintan chay amiganmanta yachanayki. Chay amigan mana allin kasqanta yacharuspaqa ususiykiwanmi parlarinayki, yaqapaschá yanapachikuwaq Lo que los jóvenes preguntan. Respuestas prácticas (volumen 2) librowan. Hinaspapas tiempotan t’aqanayki paywan kanaykipaq, chaypin qhawarinayki imaynatan predicacionta familiawan kusirikuytapas qhawarin chayta. Munakuywan pacienciawan yanapasqaykita qhawarispan reparanqa paypi interesakusqaykita. Yaqapaschá chay qhepakunaman Bibliawan  yanapasqaykita uyarikuspa mana allin amigokunamanta t’aqakapunqa.

¹⁶ Chhaynatan onqosqakunata, mana llank’anayoqkunata otaq Bibliaq yachachisqanta sasata entiendeq runakunatapas yanapananchis. Diospa Siminwan hukkunata allinyachiyta yachayqa allinninchispaqmi kanqa.

17. ¿Imaraykun wanachiyta allinpaq qhawarina?

¹⁷ “Manapunin mayqen wanachikuypas kaq ratoqa kusikunapaq hinachu, aswanpas nanaykuchiwanchismi, chaymantañan ichaqa wanachisqawan yachaqaspa chaninta, sumaqta purinchis” (Heb. 12:11). Askhan cristiana familiapi uywasqa cristianokuna willakunku tayta-mamankuq ‘chanin kawsayta yachachisqan’ otaq wanachisqan allinninkupaq kasqanta. Chhaynatan umallikunawan Diospa wanachiwasqanchispas yanapawasun wiñay kawsayman apaq ñanpi purinanchispaq (Prov. 4:13).

18, 19. a) ¿Imaraykun Proverbios 18:13 textoq nisqanman hina umallikuna hukkunata wanachinanku? b) ¿Iman kanqa huchallikuqkunata sumaq sonqowan wanachiqtinku?

¹⁸ ¿Imaynatan umallikunapas tayta-mamakunapas wanachiyta yachankuman? Jehová Diosmi kamachiwanchis hukkunata ‘chaninpi’ wanachinapaq (2 Tim. 3:16). Chaytaqa nishan Bibliaq nisqanman hina wanachiymantan. Proverbios 18:13 textopin nin: “Manaraq allinta uyarishaspa simita kutichiqqa mana yuyayniyoqmi, mana p’enqakuqtaqmi”, nispa. Chaymi umallikunaqa pitapas huchachanankupaqqa ñawpaqta paymanta allinta yachananku (Deut. 13:14). Chayta ruwaspan ‘chaninpi’ hukkunata wanachinqaku.

¹⁹ Hinaspapas Diospa Simin Qelqapin umallikunata nin “llamp’u sonqowan” hukkunata wanachinankupaq (leey 2 Timoteo 2:24-26). Huchallikuq runa Diospa sutintaña saruncharqan, hukkunaq sonqontaña k’irirqan chaypas, umalliqa manan phiñasqachu yuyaychanan. Huchanmanta kutirikunanpaq yanapayta munan chayqa, ‘Diospa sumaq sonqo-kayninman’ hinan yuyaychanan (Rom. 2:4).

20. ¿Bibliapi ima yachachikuykunaman hinan tayta-mamakuna wawankuta wanachinanku?

²⁰ Tayta-mamakunapas Bibliaq nisqanman hinan wawankuta wanachinanku (Efes. 6:4). Wawankuta wanachinanku kaqtinqa imapichus pantasqanmantan allinta yachananku, manataqmi k’arak sonqochu kananku. Tayta-mamakunaqa Jehová Dios hinan ‘ancha khuyapayakuq llakipayakuqtaq’ kananku wawakunata wayna-sipaskunatapas wanachispa (Sant. 5:11).

21, 22. ¿Salmo 119:97-104 textopi ima nisqantan qanpas sonqoykipi ninki?

²¹ Ñawpaq tiempopin Diosta serviq runa willarqan Diospa kamachikuyninta imarayku munakusqanta (leey Salmo 119:97-104). Payqa Diospa qelqanta estudiaspan allin yachayta tarirqan, allintan tukuy imatapas entienderqan. Chaypi yachasqanman hina kawsaspan mana allin ñanmanta karunchakurqan. Payqa Diospa Siminta t’aqwispan anchata kusikurqan. Chaypi yachasqanmi tukuy imapi yanaparqan, chaymi payqa decidikurqan Diosta kasukunanpaq.

²² ¿Pay hinachu Diospa Siminta qhawarinki? Diospa prometesqan hunt’akunanpi tukuy sonqowan suyakunaykipaqmi Bibliaqa yanapasunki. Chaypi yachachikuykunan wañuyman apaq ñanmanta karunchasunki. Hinaspapas Bibliawan allinta yachachisqaykiwanmi hukkunata yanapawaq kawsayman apaq ñanpi purinankupaq. Chayrayku llapallanchis kallpachakusun Bibliaq nisqanman hina munakuq ancha yachayniyoq Diosta servinapaq.