Kichay leenaykipaq

Índice nisqaman riy

“Makilla kaychis Diosmanta mañakunaykichispaq”

“Makilla kaychis Diosmanta mañakunaykichispaq”

“Allin yuyayniyoq kaychis, makilla kaychis, Diosmanta mañakunaykichispaq” (1 PED. 4:7)

1, 2. a) ¿Imaraykun ‘makilla kashananchis Diosmanta mañakuspa’? b) ¿Imakunatan tapukunanchis mañakuymanta?

TUTANTIN llank’aq runan nirqan: “Illarimunanña kashaqtinmi aswan sasa rikch’ashaqlla kay”, nispa. Chay hinatan nillankutaq tutapi rikch’ashaqlla kaq runakunapas. Cristianokunapas chayman rikch’akuq tiempopin tarikushanchis. Saqraq kamachisqan laqhayaq millay pachan tukukunanpiña kashan, chayraykun ñoqanchisqa rikch’ashaqlla kashananchis (Rom. 13:12). ¡May llakikunapaqchá kanman illarimunanña kashaqtin puñurapusunman chayqa! Chaymi “allin yuyayniyoq” kananchis, hinaspapas ‘makilla kashananchis Diosmanta mañakuspa’ (1 Ped. 4:7).

2 Saqraq kamachisqan millay pachaq tukukunan tiempopiñataq kashanchis chayqa, kaykunatan tapukunanchis: “¿Imaynan mañakuyniy kashan? ¿Tukuy clase mañakuytachu ruwashani? ¿Sapa kutillachu mañakuni? ¿Mañakunichu hukkunapaqpas icha ñoqallapaqchu mañakushani? ¿Qespichisqa kanaypaq yanapayta hinachu mañakuyta qhawarini?”, nispa.

“TUKUY [CLASE] MAÑAKUYWAN”

3. ¿Ima mañakuykunan kan?

3 Éfeso llaqtapi iñiqkunaman carta qelqasqanpin apóstol Pablo rimarqan ‘tukuy [clase] mañakuymanta’ (Efes. 6:18, Qheshwa Biblia). Sapa kutillanmi Diosmanta mañakunchis sasachakuypi tarikuspa yanapawananchispaq otaq ima necesitasqanchistapas qowananchispaq. ‘Mañakusqata uyariq’ Diosqa uyarinmi chay hina mañakusqanchista (Sal. 65:2). Ichaqa kallpachakunanchismi tukuy clase mañakuyta ruwananchispaq, chaykunan kanman: yupaychay, graciasta qoy, rogakuy ima.

4. ¿Imaraykun Diosta sapa kutilla mañakusqanchispi yupaychananchis?

4 ¿Imaraykun mañakusqanchispi Diosta yupaychananchis? Yupaychananchismi “ancha hatun-kayninmanta”, atiyninwan tukuy imaymana ruwasqanmanta, hukkunamantapas (leey Salmo 150:1-6). Chay salmopin 13 kutita rimashan Dios yupaychaymanta. Huk salmokunata qelqaqmi ancha munakuywan takirqan: “Chanin kuskachasqaykikunamantan qanchis kutita p’unchaypi yupaychayki”, nispa (Sal. 119:164). Diosqa yupaychanapaq hinapunin. Chaymi ñoqanchispas mañakusqanchispi sapa kuti yupaychananchis.

5. ¿Imaynatan mañakusqanchispi graciasta qoy pakaykuwanchis?

5 Hinaspapas mañakusqanchispin Diosman graciasta qona. Filipos llaqtapi cristianokunatan Pablo nirqan: “Ama imamantapas llakikuychischu, aswanpas tukuy ima necesitasqaykichistapas Diosmanta mañakuychis, rogakuywan mañakuspaykichistaq Diosman graciasta qoychis”, nispa (Filip. 4:6). Mañakusqanchispi Diosman graciasta qoyqa pakaykuwanchismi. ¿Imaynata? Tukukuy p’unchaykunapi tiyasqanchisraykun ‘mana reqsikuq [otaq mana agradecikuq]’ runakuna ukhupi kashanchis (2 Tim. 3:1, 2). Chaymi cuidakunanchis paykunawan samaykachikunanchismanta. Diosmanta mañakuspa graciasta qoyqa yanapawasunmi kapuqnillanchiswan kusisqa kawsanapaq, chay hinapin mana ‘chhuchupakuqchu, qhepallapi rimakuqchu’ kasunchis (Jud. 16). Familiapi umallikunapas esposankuwan wawankuwan mañakuspaqa, Diostan agradecekunanku, chaypin familianku yachanqa agradecido kayta.

6, 7. a) ¿Iman Diosta rogakuy? b) ¿Imakunapi tarikuspan Diosta rogakusunman?

6 Chaymantapas rogakuywanmi mañakunanchis. Rogakuyqa sinchi llakisqa sonqowan mañakuymi. ¿Imakunapi tarikuspan Diosta rogakusunman? Qatiykachasqa kaspan otaq sinchi onqosqa tarikuspa. Chaykunapi tarikuspan astawanqa Diospa yanapayninta necesitanchis. Ichaqa, ¿chhayna sasachakuykunapi tarikuspallachu Diosmanta rogakunanchis?

7 Chay tapuyta kutichinanchispaq Jesuspa Yayayku mañakusqanpi yuyaykusun. Paymi mañakurqan Diospa sutinrayku, Diospa Gobiernonrayku, Taytanpa munaynin hunt’akunanrayku ima (leey Mateo 6:9, 10). Kay pachaqa sinchi millaymi kashan, kamachikuqkunapas manan runakunaq necesitasqankupi yanapayta atinkuchu. Chaymi Diosta rogakunanchis sutinta ch’uyanchananpaq, Gobiernon Saqraq kamachisqan pachata chinkachinanpaq, munaynin kay pachapi hunt’akunanpaq ima. Makillan kashananchis tukuy clase mañakuyta ruwaspa.

‘DIOSMANTA MAÑAKUSHALLAYCHIS’

8, 9. ¿Imaraykun mana huchachanachu Pedrota huk apostolkunatapas Getsemaní huertapi puñurapusqankumanta?

8 Getsemaní huertapi mañakushaqtinmi Jesusqa Pedrota huk qatikuqninkunatawan nirqan: “Rikch’ashaychis, Diosmanta mañakuychis”, nispa (leey Mateo 26:40-45). Paykunan ichaqa puñurqapurqanku. Chay kutipi Pedro pantarqanña chaypas, qhepamanmi cristianomasinkunata nirqan: “Makilla kaychis, Diosmanta mañakunaykichispaq”, nispa.

9 ¿Huchachanachu Pedrota huk apostolkunatapas chay kutipi puñurapusqankumanta? Manan, yuyarisun chay p’unchaypi imaymana ruwasqankuta. Chay p’unchaymi Pascua Fiestata yuyarinankupaq tukuyta allicharqanku. Chaymantapas Jesusmi wañupusqanta yuyarinankupaq huk cenata ruwarqan, qhepaman llapa qatikuqninkuna chay hinata ruwanankupaq (1 Cor. 11:23-25). “Himnota takispankuñataq Olivos orqoman rirqanku” Jerusalén llaqtaq k’illku callenkunata pasaspa karuta purirqanku (Mat. 26:30, 36). Chaykamaqa kuska tuta pasayñachá karqan, sayk’usqataqchá kasharqanku. Getsemaní huertapi kasunman karqan chayqa, yaqapaschá ñoqanchispas puñupusunman karqan. Chaymi Jesusqa k’arakta phiñakunanmantaqa munakuq sonqowan nirqan: “Sonqoqa munallanpunin, aycha cuerpon ichaqa pisi kallpa”, nispa.

Pantasqanwanmi Pedroqa yacharqan mañakuypi ‘makilla kashay’ allinpuni kasqanta (10, 11 parrafokunata qhaway)

10, 11. a) ¿Imatan Pedro yacharqan Getsemaní huertapi puñurapusqanmanta? b) ¿Imapin yanapasunki Pedromanta yachasqayki?

10 Maytachá Pedroq sonqonqa nanarqan chay tuta puñurapusqanmanta, ichaqa chay tutapi sucedesqanmi yanaparqan. Jesusqa chay ñawpaqllatan nirqan: “Llapallaykichismi kunan tuta ñoqata saqerpariwankichis”, nispa. Chayta niqtinmi Pedro nirqan: “Llapaña saqerparisunki chaypas, manan ñoqaqa hayk’aqpas saqesqaykichu”, nispa. ‘Kinsa kutitan negawanki’ nispa Jesús niqtinmi Pedro nillarqantaq: “Qanwan kuska wañunay kanman chaypas, manapunin negasqaykichu”, nispa (Mat. 26:31-35). Jesuspa nisqan hinan Pedroqa kinsa kutita negarqan, chaymi payqa pantasqanta reparakuspa “khuyayta waqaykurqan” (Luc. 22:60-62).

11 Pedroqa reparakurqanmi mana allin ruwasqanta, chaymi qhepamanqa manaña pay kikinpichu confiakurqan. Paytaqa Diosmanta mañakusqanchá yanaparqan, chaychá iñiqmasinkunata nirqan: “Makilla kaychis, Diosmanta mañakunaykichispaq”, nispa. Ñoqanchisri, ¿kasukushanchischu chay yuyaychasqanta? ¿Diospi confiaspachu sapa kutilla paymanta mañakushanchis? (Sal. 85:8.) Hinaspapas Pabloq nisqanpi yuyaykusun, paymi nirqan: “Pipas qaqa sayashasqanta yuyaqqa allinta qhawakuchun, paqtataq urmanman”, nispa (1 Cor. 10:12).

NEHEMIASPA MAÑAKUSQANTAN UYARIRQAN

12. ¿Imaynapin Nehemías ñoqanchispaq huk allin ejemplo?

12 Nehemiasmanta yachasun. Payqa Jesuspa hamusqanmanta yaqa 500 watakuna ñawpaqtan Persia rey Artajerjespa copa haywaqnin karqan. Jerusalén llaqtapi judío runakuna sasachakuypi tarikusqanta yachaspan, Nehemiasqa askha p’unchaykuna ‘ayunaspa Hanaq Pacha Diosmanta mañakurqan’ (Neh. 1:4). Llakisqa uyayuqta rikuspan rey Artajerjes tapurqan imata paypaq ruwapunanpaq. Hinan Nehemiasqa kaqratopacha ‘Hanaq Pacha Diosmanta mañakurqan’ (Neh. 2:2-4). ¿Uyarirqanchu Dios mañakusqanta? Arí uyarirqanmi, chaymi Diosqa llaqtanta yanaparqan (Neh. 2:5, 6). ¡Maytachá chayqa Nehemiasta kallpacharqan!

13, 14. ¿Imatan ruwananchis iñiyninchispi qaqata sayananchispaq?

13 Nehemías hina sapa kuti mañakusun chayqa iñiyninchispin qaqata sayasun. Saqraqa pisikallpayaqtinchismi astawan ñoqanchis contra hatarin. Onqosqa kaspa otaq sinchi llakisqa tarikuspan, mayninpiqa yuyaykusunman Diospaq sapa killa llank’asqanchis sinchi pisilla kasqanta. Otaq ñawpaqpi imakunata ruwasqanchispi yuyaykuy sinchita llakichiwasunman. Saqraqa mana valeqpaq hina qhawarikunanchistan munan, chay hinapi iñiyninchispi pisipananchispaq. ‘Makilla kasun Diosmanta mañakuspa’ chayqa iñiyninchispin qaqata sayasun. Biblian iñiyninchista tupanachin ‘hark’apakuna escudowan’, chaymi yanapawasun ‘Saqraq llapa rawrashaq wach’isqankunata thasnunanchispaq’ (Efes. 6:16).

Mañakuypi ‘makilla kaymi’ yanapawanchis ima sasachakuytapas atipanapaq (13, 14 parrafokunata qhaway)

14 ‘Makilla kashasun Diosmanta mañakuspa’ chayqa yanapawasunmi qonqayllamanta hamuq pruebakunata atipananchispaq. Pruebakunapi tarikuspaqa Nehemías hinan kaqratopacha Diosmanta mañakunanchis. Diospa yanapaynillanwanmi ima pruebakunatapas tentacionkunatapas atipayta atisunchis.

HUKKUNAPAQ MAÑAKUSUNCHIS

15. ¿Imakunatan tapukunanchis?

15 Jesusmi Taytanta rogakurqan apóstol Pedro iñiyninpi mana pisipananpaq (Luc. 22:32). Epafraspas Jesús hinan Colosas llaqtapi iñiqkunapaq tukuy sonqowan mañakurqan. Chaymi Pablo paykunaman carta apachisqanpi nirqan: “Payqa Diosmanta mañapullasunkichispunin Diospa munayninta ruwaspa allin takyasqapuni kanaykichispaq”, nispa (Col. 4:12). Ñoqanchispas sapankanchismi tapukunanchis: “¿Tukuy sonqowanchu mañakuni pachantinpi iñiqmasikunapaq? ¿Mañakushanichu pacha chhaphchiykunapi, lloqllakunapi, hukkunapipas tarikuq iñiqmasikunapaq? ¿Hayk’aqllan tukuy sonqowan mañakurqani Diospa llaqtanpi hatun llank’ayta apariqkunapaq? ¿Mañakushanichu iñiq t’aqapi sasachakuypi tarikuq iñiqmasikunapaq?”, nispa.

16. ¿Allinchu hukkunapaq mañakuy?

16 Hukkunapaq mañakusqanchisqa allinninkupaqmi kanqa (leey 2 Corintios 1:11). Jehová Diosqa manan pipaqpas askha cristianokuna sapa kuti mañakusqankuraykuchu mañakusqankuman kutichin. Ichaqa hukkunapi interesakusqankuta allinpaq qhawarispan mañakusqankuta uyarin. Chaymi hukkunapaq mañakuytaqa ancha chaniyoqpaq qhawarinanchis. Epafras cristiano hinan ñoqanchispas hukkunapaq mañakunanchis, chaypin rikuchisun paykunapi interesakusqanchista munakusqanchistapas. Chayta ruwasun chayqa kusisqan kasun, Bibliapunin nin: “Aswan kusisamiyoqqa qoqmi chaskiqmantaqa”, nispa (Hech. 20:35).

QESPICHISQA KANANCHIS TIEMPON CHAYAMUSHANÑA

17, 18. ¿Imaynatan Diosmanta mañakuspa makilla kashay yanapawanchis?

17 Apóstol Pablon nirqan: “Puñuymanta rikch’arinaykichis tiempoñan. Kunanqa iñisqaykichis tiempomanta aswan sispapiñan Diospa qespichinasuykichis tiempoqa kashan”, nispa. Hinan nillarqantaq: Tutaqa tukukapushanñan, ñan illarimushanña”, nispa (Rom. 13:11, 12). Diospa prometesqan mosoq pachaqa qayllaykamushanñan, kacharichisqa kananchis tiempopas qonqayllan chayamunqa. Chayraykun iñiyninchispi rikch’ashaqlla kashananchis, manataqmi imaraykupas Diosmanta mañakuytaqa saqenanchischu. ‘Makilla kashana Diosmanta mañakuspa’, chaymi yanapawasun Diospa p’unchaynin chayamunankama ‘Dios sonqo purispa Diosllapaqña kawsananchispaq’ (2 Ped. 3:11, 12). Chay hinapin rikuchisun rikch’ashaqlla kashasqanchista, Saqraq kamachisqan millay pacha tukukunanpaq pisi tiempollaña kashasqantapas. Chhaynaqa ‘Diosmanta mañakushallasun’ (1 Tes. 5:17). Jesús hina tiempota horqosun Diosmanta sapallanchispi mañakunanchispaq. Chayta ruwasun chayqa astawanmi Diosman asuykusunchis (Sant. 4:7, 8). ¡May sumaq saminchaymi chayqa!

18 Biblian nin: “Jesusqa kay pachapi kashaspanmi qaparispa waqaspa wañuymanta payta qespichiy atiq Diosmanta mañakuspa rogakurqan, hinan Diosqa uyarirqan manchakuywan kasukuq kasqanrayku”, nispa (Heb. 5:7). Jesusqa kay pachapi kashaspan Taytanmanta mañakurqan rogakurqan ima, wañupunankamataq hunt’aqllapuni karqan. Chayraykun Jehová Diosqa wañuymanta kacharichispa hanaq pachapi mana wañuq kawsayta qorqan. Sichus ñoqanchispas Diosmanta mañakushallasun chayqa, ima pruebapiña ima tentacionpiña tarikuspapas hunt’aqllapunin kasunchis. Hinaspapas wiñay kawsaytan chaskisunchis.