1, 2. ¿Imaynatan Jehová Dios qhawarin kamachinkunata?

TAYTA-MAMAKUNA wawankunata pukllashaqta rikuspaqa admirakunkun imaymana ruway atisqankumanta. Yaqapaschá huknin wawaqa bola hayt’aypi allin, hukninkaqtaq munayta dibujanpas pitanpas. Chaymi tayta-mamakunaqa anchata kusikuspa wawankunaq ima ruway atisqankupi yanapanku, chhaynapi aswan allinta chaykunata ruwanankupaq.

² Jehová Diospas huk tayta hinan wawankunapi interesakun. Kay tiempopi kamachinkunaqa “llapa nacionkunamanta valorniyoq kaqkunan” (Ageo 2:7, NM). Chhaynatan Jehová Diosqa paykunata qhawarin iñiyninkurayku, pay sonqo kasqankurayku ima. Hinaspapas imaymanatan ruwayta atinku. Wakinmi sumaq discursokunata qonku, wakintaq iñiq t’aqapi ruwanakunata allinta aparinku. Wakin cristianakunapas mana sasachakuspallan huk simikunata yachanku hinaspa chay simipi predicanku. Wakintaqmi khuyapayakuq kaspa sumaqta hukkunata kallpachanku otaq onqosqakunata cuidanku (Rom. 16:12). Chaymi anchata kusikunchis iñiq t’aqapi chhayna iñiqmasikuna kasqanmanta.

3. ¿Ima tapuykunatan kay estudiopi qhawarisun?

³ Ichaqa wayna-sipas otaq chayllaraq bautizakuq iñiqmasikunan  manaraq yachankuchu iñiq t’aqapi imapi yanapakuyta. Chhaynaqa, ¿imaynatan paykunata yanapasunman allin ruway yachasqankupi astawan kallpachakunankupaq? ¿Imaraykun allinkuna ruwasqankuta qhawarinanchis?

4, 5. a) ¿Imatan Jehová Dios Gedeonpi qhawarirqan? b) ¿Imatan Jehová Dios qhawarin serviqninkunapi?

⁴ Jehová Diosqa manan allin runa kasqallanchistachu qhawan, qhawallantaqmi imakunatachus allin ruwasqanchista. Chaytan Bibliapas willan. Chaypaq Gedeonmanta yachasun. Diosmi payta akllarqan Israel llaqtata Madián runakunamanta qespichinanpaq. Chaytan Jehová Dios huk angelwan willachirqan, hinan angelqa khaynata napaykurqan: “Kallpasapa allin qhari, qanwanmi Señor Diosqa kashan”, nispa. Chayta Gedeón uyarispaqa admirakurqanchá, payqa manan kallpasapachu nitaq allin qharipaqchu qhawarikurqan. Aswanpas iñiyninpin iskayasharqan, mana valeqpaq hinataq qhawarikurqan. Jehová Diosmi ichaqa angelpa nisqanta hina Gedeonmanta yuyaykusharqan (leey Jueces 6:11-16).

⁵ Jehová Diosqa Gedeonpa imachus ruway atisqantan yacharqan, chaymi paypi confiarqan. Huk kutinmi Gedeonqa trigota tukuy kallpanwan p’anasharqan. Hinaspapas chaytaqa ruwasharqan manan hukkuna hinachu hawa pampapi, aswanpas vino saruna ukhupin. Chhaynapi trigo erashasqanta Madián runakuna mana suwanankupaq. Chaypin rikuchirqan allin llank’aq kasqanmantapas, allin yuyayniyoq kasqanta. Rikusqanchis hina, Jehová Diosqa Gedeonpa allinkuna ruwasqantan qhawarqan, chaymi llaqtanta qespichinanpaq akllarqan.

6, 7. a) ¿Imaynatan Jehová Dios Amosta qhawarirqan? b) ¿Imaynapin yachanchis Amosqa mana común runallachu kasqanta?

⁶ Amós profetanpipas Jehová Diosqa allin ruway atisqankunatan qhawarirqan. Hukkunan ichaqa mana valeqpaq hina qhawarirqanku. Amós kikinmi nirqan uywa michiqlla kasqanta, wakchakunaq mikhunan k’ita higoskunalla pallakuq kasqanta. Hinaspapas wakin Israel runakunaqa, mana allinpaqchá qhawarirqanku huchasapa 10 ayllukunata anyananpaq Jehová Dios akllaqtin (leey Amós 7:14, 15).

⁷ Amosqa huch’uy llaqtamantan karqan, chaywanpas allintan yachaq chay tiempopi kamachikuqkunamanta runakunaq costumbrenkutapas. Comerciantekunawan llak’asqanraykuchá yachashallaq qayllanpi kaq nacionkunapi imakunachus pasasqanta. Hinaspapas imaynapi Israel llaqta tarikushasqantan yachaq (Amós 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6). Chaymantapas kusa qelqaqmi karqan. Qelqankunaqa entiendenapaq hinallan karqan, sonqoman chayaqtaq karqanpas. Chaykunawanmi yachanchis Amosqa mana comun runallachu kasqanta. Payqa mana manchakuspan, mana allinkuna ruwaq Amasías sacerdoteta huchacharqan. Chaykunan rikuchiwanchis Jehová Diosqa willakuyninta apananpaq payta akllaspa mana pantasqanta. Amosqa imaymanatan allinta ruwayta yachaq, runakunapaqmi ichaqa mana sut’ichu chaykuna karqan. Jehová Diosmi ichaqa chaykunata rikurqan (Amós 7:12, 13, 16, 17).

8. a) ¿Imatan Jehová Dios Davidta nirqan? b) ¿Imaynatan Salmo 32:8 texto iskayaqkunata kallpachan?

⁸ Rikusqanchis hina, Jehová Diosqa imakunachus ruway atisqanchistan astawanqa qhawarin. Chaychá rey Davidtaqa nirqan qhawashaspalla yanapananta pusarinantapas (leey Salmo 32:8). Chaykunan anchata  kallpachawanchis. Yaqapaschá iskayashasunman imatapas ruwananchispaq, ichaqa Jehová Diosmi yanapawasun mana ruway atisqanchiskunataraq ruwananchispaq. Imaynan huk profesorqa alumnonta yachachishallanpuni, chay hinatan Jehová Diosqa yachachishallawanchis imakunachus ruway atisqanchista astawan ruwananchispaq. Chaypaqmi Jehová Diosqa iñiqmasinchiskunawan yanapachiwanchis. Ichaqa, ¿imaynatan iñiqmasinchiskuna yanapawanchis?

9. ¿Imaynatan Pabloq nisqanman hina hukkunata kallpachasunman?

⁹ Apóstol Pablon kallpachawarqanchis llapa iñiqmasinchiskunata yanapananchispaq (leey Filipenses 2:3, 4). Chaymi imakunachus allin ruwasqankuta qhawarispa “kusa” ninanchis. Ñoqanchispas kusikunchismi allin ruwasqanchismanta pipas “kusa” niwaqtinchis. Chayta uyarispan kallpachakunchis aswan allintaraq imatapas ruwananchispaq. Chay hinatan iñiqmasinchiskunapas astawan kallpachakunqaku “allinmi chay ruwasqayki” nispa niqtinchis.

10. ¿Pikunan astawan necesitanku yanapanata?

¹⁰ Llapanchismi mayninpiqa yanapanata necesitanchis. Ichaqa, ¿pikunan astawan necesitanku yanapanata? Wayna-sipaskunan otaq chayllaraq bautizasqakunan. Paykunaqa iñiq t’aqapi yanapakuspan Diospa llaqtanpi allin sientekunqaku. Bibliapunin kallpachan chay iñiqmasikunata iñiq t’aqapi astawan llank’anankupaq (1 Tim. 3:1). Ichaqa yanapakusqankumanta mana nisunchu “allinmi ruwasqayki” nispa chayqa, yaqapaschá pisi kallpayaspa manaña astawan Diospa llaqtanpi llank’anankupaq kallpachakunqakuchu.

11. a) ¿Imaynatan huk umalli huk waynata yanaparqan? b) ¿Imatan yachasunman Julien waynamanta?

¹¹ Ludovic sutiyoq umallin agradecekun wayna kashaqtin yanapasqankumanta. Paymi nin: “Sichus tukuy atisqayta ruwani huk iñiqmasita yanapanaypaq chayqa, ratollan iñiyninpi ñawparin”, nispa. Chaymi pasasqa Julien waynawan, payqa sinchi p’enqali manchali iman karqan. Chay umallin nin: “Payqa iñiq t’aqapi yanapakuyta munaspan imaymanata ruwaq, ichaqa manan imatapas allintachu ruwaq. Ichaqa repararqanin cheqaqtapuni yanapakuy munasqanta. Chaymi allin sonqoyoq wayna kasqanta qhawarispa kallpacharqani, manataq mana allinkuna ruwasqantachu qhawarqani”, nispa. Qhepamanmi Julienqa yanapakuq qhari kapurqan hinamantaq precursor regular.

12. ¿Imatan ruwananchis hukkunata yanapanapaq? Jesusmanta willay.

¹² Diospa llaqtanpi astawan llank’anankupaq iñiqkunata yanapanapaqqa, allintan reparananchis imachus ruway atisqankuta. Chaypaqqa manan mana ruway atisqankutachu qhawananchis, aswanpas imayna sonqoyoq kasqankutan qhawarinanchis, imakuna ruway atisqankutawan. Chaytan Jesuspas apóstol Pedrowan ruwarqan. Pedroqa mayninpin iskayaq, chaywanpas Jesusqa Cefas nispan suticharqan, chay sutiqa “rumi” otaq “qaqa” ninanmi. Chaywanmi Jesusqa ñawpaqmantaña Pedrota qhawarisharqan iñiyninpi qaqa kananta (Juan 1:42).

13, 14. a) ¿Imatan Bernabé qhawarirqan Marcos waynapi? b) ¿Imaynapin huk wayna Marcos hina yanapasqa karqan? (28 paginapi fotota qhaway.)

¹³ Bernabepas Jesús hinan hukkunaq allin ruwasqankuta qhawarirqan. Chaytan ruwarqan Marcos sutiyoq Juanwan (Hech.  12:25). Pablowan Bernabewan viajashaspankun Marcosta pusarqanku yanapaqninkuta hina. Panfilia llaqtaman chayaqtinkutaqmi Marcosqa qonqaylla kutirikapurqan, Pablowan Bernabewan astawan yanapanata necesitashaqtinku. Paykunaqa suwakunaq kasqan wichay ladomanmi viajananku kasharqan (Hech. 13:5, 13). ¿Imatan Bernabé ruwarqan? Payqa manan Marcospa mana allin ruwasqantachu qhawarqan, aswanpas allinkuna ruwasqanpin yuyaykurqan, chaymi qhepamanpas yanapashallarqan (Hech. 15:37-39). Chayraykun chay waynaqa iñiyninpi allin poqosqa cristianoman tukupurqan. Pablotapas carcelpi kashaqtinmi yanaparqan. Chaychá Pabloqa Colosas llaqtapi iñiqkunaman qelqaspa sumaqta Marcosmanta rimarqan (Col. 4:10). Huk kutinmi Pabloqa Marcospa yanapayninta mañakurqan; chayta yachaspaqa anchatachá Bernabeqa kusikurqan (2 Tim. 4:11).

¹⁴ Alexandre umallitapas Bernabé hinan huk iñiqmasi yanaparqan, chaytan payqa agradecekun. Paymi nin: “Waynallaraq kashaspaqa, sinchitan manchakuq kani hukkunaq ñawpaqenpi Diosmanta mañakuyta. Chaymi huk umalli yanapawarqan preparakunaypaq thak kanaypaqpas. Hinan predicanapaq huñunakuykunapi Diosmanta mañakunaypaq niwaq, chaymi pisi-pisimanta manaña manchakurqanichu”, nispa.

15. ¿Imaynatan Pablo rikuchirqan iñiqmasinkuna munakusqanta?

¹⁵ Iñiqmasinchiskunaq allinkuna ruwasqankumanta, “allinmi ruwasqayki” ¿nispachu nishanchis? Pablopas Roma llaqtapi iñiqkunaman qelqaspan 16 capitulopi 20 más iñiqkunaq ruwasqanta agradecekurqan. Chay iñiqkunan Pabloq sonqonman chayaqta ruwarqanku, chaymi paykunata munakurqan (Rom. 16:3-7, 13). Chaypin Pabloqa nirqan Andronicopas Juniaspas paymantaqa aswan unayña Diosta servisqankuta, chaywanmi rikuchisharqan mana pisipaspa Diosta servisqankuta. Rufoq mamanmantapas nirqanmi maman hinaraq yanapasqanta.

16. ¿Imaynatan yanapan hukkunata kallpachay?

¹⁶ Ñoqanchispas Pablo hinan hukkunata kallpachasunman. Chaypaq yachasun Francia nacionmanta Rico sutiyoq waynamanta. Paytaqa taytanmi hark’arqan bautizakunanta, chaymi pisi kallpayaspa yuyaykurqan kurak kaspaña Diosta servinanpi. Hinaspapas escuelapin asipayaqku Biblia estudiasqanmanta. Ichaqa Frédéric umallin kallpacharqan, paymi estudiota qosharqan. Chay umallin nin: “Chay waynatan kallpacharqani ‘allintan ruwashanki’ nispa. Chay sasachakuykunapi tarikusqanmi rikuchirqan iñiyninmanta mana manchakuspa rimasqanta”, nispa. Chhaynata kallpachasqanmi Rico waynataqa yanaparqan. Chaymi iñiyninpi ñawparishallarqan, taytanpas tiempowanqa manañan hark’akurqanchu, hinan 12 watanpi bautizakurqan.

17. a) ¿Imaynatan iñiqmasinchiskunata yanapasunman iñiyninkupi astawan ñawparinankupaq? b) ¿Imatan huk misionero ruwarqan wayna iñiqkunata yanapananpaq?

 ¹⁷ Allinkuna ruwasqankumanta iñiqmasinchiskunata nisunchis “kusata ruwarqonki” nispa chayqa, astawanmi kallpachakunqaku Jehová Diosta servinankupaq. Francia Betelpi unay watakuna llank’aq Sylvie * iñiqmasin nirqan: “Cristianakunaqa qhari iñiqmasiq mana reparasqantan reparanku, chaymi paykunapas iñiqmasikunata kallpachayta atinku”, nispa. Nillarqantaqmi: “Ñoqaq ruwanayqa hukkunata kallpachaymi”, nispa (Prov. 3:27). Guayana Francesa llaqtapi Jérôme sutiyoq misioneropas, askha waynakunatan yanaparqan misionero kanankupaq. Paymi nin: “Sut’itan reparani predicacionpi allin ruwasqankumanta otaq huñunakuypi sumaqta rimamusqankumanta ‘kusa’ niqtiyqa, astawan kallpachakusqankuta”, nispa.

18. ¿Imaraykun waynakunawan llank’ananchis?

¹⁸ Hinaspapas ñoqanchiswan llank’anankupaq iñiqmasikunata waqyasun chayqa, astawanmi iñiyninkupi ñawparinqaku. Yaqapaschá huk waynaqa allinta computadoramanta yachan. Chhaynaqa huk umallin ninman jw.org nisqamanta qelqakunata horqospa kurak iñiqmasikunaman qonanpaq. Huñunakuna wasita allichaspataq yanapawananchispaq nisunman. Chaypin qhawarisunman imakunachus allin ruwasqanta, chhaynapi “kusa ruwasqayki” nispa ninanchispaq (Prov. 15:23).

19, 20. ¿Imaraykun hukkunata yanapanchis iñiyninkupi ñawparinankupaq?

¹⁹ Israel llaqtata Josué pusarinanpaqmi Jehová Diosqa Moisesta nirqan: “Josueta kallpachay”, nispa (leey Deuteronomio 3:28). Kunanqa astawanmi Diospa llaqtanman runakuna huñukamushan. Chaymi umalliña otaq manaña kanchis chaypas, waynakunata chayllaraq bautizakuqkunatapas yanapananchis Diospa llaqtanpi astawan llank’anankupaq. Chhaynapin aswan askha cristianokuna kanqa tukuy tiemponkuwan llank’aqkuna, paykunapas allin preparasqa kaspa “hukkunaman yachachinankupaq” (2 Tim. 2:2).

²⁰ Chhaynaqa, hamuq tiempopi yuyaykuspa llank’asun hatun iñiq t’aqamantaña otaq grupomantaña kanchis chaypas. Hinaspapas, Jehová Dios hina iñiqmasinchiskunaq allinkuna ruwasqankuta qhawarisun.