1. a) ¿Imatan llapanchispas munanchis? b) ¿Pikunaman asuykuspan kusisqa kanchis?

LLIWPAS hukkunawan kuskan kayta munanchis. Kusisqataqmi kanchis munakuwaqninchis, entiendewaqninchis, sumaqta qhawariwaqninchis familianchiskunaman amigonchiskunamanpas asuykuspa. Ichaqa kamaqninchis Jehová Diosmanmi astawanqa asuykunanchis (Ecl. 12:1).

2. a) ¿Imatan Jehová Dios prometewanchis? b) ¿Imaraykun runakuna mana creenkuchu paykunaman Dios asuykunanta?

² Jehová Diosqa payman asuykunanchistan munan. Prometewanchistaqmi asuykuqtinchisqa paypas ñoqanchisman asuykamunanpaq (Sant. 4:8). Chaymi anchata kusichiwanchis. Ichaqa askha runakunan mana creenkuchu paykunaman Dios asuykuy munasqanta. Paykunapas manan Diosman asuykunankupaq hinachu qhawarikunku otaq karupi kananpaq yuyaykunku. Chhaynaqa, ¿atisunmanchu Diospa amigon kayta?

3. ¿Ima ruwaytan atisunman?

³ Atisunmanmi Diospa amigon kaytaqa. Payqa “manan  sapankanchismantaqa karupichu kashan” (leey Hechos 17:26, 27; Salmo 145:18). Huchayoq runakunaña kanchis chaypas, Diosmi munan payman asuykuspa amigonkuna kananchista (Is. 41:8; 55:6). Chaymi salmistaqa Jehová Diosmanta nirqan: “Qanqa mañakusqatan uyarinki, llapa runan hamusunkiku. Kusisamiyoqmi akllakusqayki runaqa, qayllaykipi tiyananpaqmi pusanki”, nispa (Sal. 65:2, 4). Yachasun rey Asamanta, paymi Diosman asuykurqan. Yachasuntaq Jehová Dios payman asuykusqanmanta. *

4. ¿Imatan Asa rey ruwarqan?

⁴ Asa reyqa Judá suyumantan wikch’urqan yupaychana wasikunapi qharimasinkunawan t’inkikuq qharikunata, idolokunatapas. Chaywanmi rikuchirqan Jehová Diosllata yupaychana kasqanta payman asuykunanku kasqantapas (1 Rey. 15:9-13). Chaychá mana iskayaspa ‘Judá runakunatapas kamachirqan ñawpa taytankuq Diosnin Señorta servinankupaq, yachachikuyninkunatapas kamachikuyninkunatapas hunt’anankupaqwan’. Chayraykun Diosqa chunka wata thakpi kawsachirqan. Chaymi Asaqa nirqan: ‘Diosninchis Señor Diosta maskhasqanchisraykun sumaqpi kawsachiwanchis’, nispa (2 Crón. 14:1-7). ¿Iman chay qhepaman pasarqan?

5. a) ¿Ima sasachakuypin Asa tarikurqan? b) ¿Imapin chay tukurqan?

⁵ “Zera sutiyoq” Etiopía runan Judá runakuna contra maqanakuq rirqan waranqa-waranqa soldadokunantin, 300 carretakunantin (2 Crón. 14:8-10). Asataq 580.000 soldadokunallantin kasharqan. ¿Imatan ruwawaq karqan chhaynapi tarikuspa? ¿Jehová Diospichu confiawaq karqan? Yaqapaschá niwaq karqan: “¿Imaraykun Jehová Dios hinallata qhawan chay runakunaq hamunanta?”, nispa. ¿Imatan Asa ruwarqan? Diospin confiarqan amigon kasqanrayku. Chaymi rogakurqan: “Señor Diosnilláy, qanllapunin kanki pisi kallpa runata atiyniyoqmanta hark’aykukuq. Diosniyku Señor Dios, yanapaykuwayku, qanmanmi hap’ipakuyku, sutiykipitaqmi kay sinchi askha soldadokunawan maqanakusaqku. Señornilláy, qanmi Diosniyku kanki, runaqa manapunin atipasunkimanchu”, nispa. Hinan Jehová Diosqa “Etiopía soldadokunata wañuchirqan”, ¡manan ch’ullapas qheparqanchu! (2 Crón. 14:11-13).

6. ¿Imatan Asa hina ruwananchis?

⁶ Ichaqa, ¿imaraykun Asa confiarqan Jehová Diospa yanapayninpi? ‘Diospa munayninman hina chaninta ruwasqanraykun’, sonqomantapuni ‘Diospaq hunt’aq kasqanraykun’ (1 Rey. 15:11, 14). Ñoqanchispas tukuy sonqonchiswanmi Jehová Diosta servinanchis, chay hinapin payman asuykuyta atisun kunanpas hamuq tiempopipas. Maytan Diosta agradecekunchis asuykamuwasqanchismanta,  paywan amigontin kashanallanchispaq yanapawasqanchismantapas. Ichaqa, ¿imaynatan yanapawanchis payman asuykunanchispaq? Iskaymanta yachasun.

7. a) ¿Imakunatan Jehová Dios ruwarqan payman asuykunanchispaq? b) ¿Ima ruwasqanwanmi astawan Jehová Dios payman asuykachiwanchis?

⁷ Jehová Diosqa munakuwasqanchisraykun kay pachata kamarqan, sapa p’unchaytaq imaymanata qowanchis kawsananchispaq (Hech. 17:28; Apo. 4:11). Astawanqa pay sonqolla kashananchispaqmi espiritual mikhunata qowanchis (Luc. 12:42). Hinaspapas pay kikinpunin mañakusqanchista uyarimun (1 Juan 5:14). Ichaqa ñoqanchisrayku churinta qosqanwanmi astawanqa rikuchiwanchis anchatapuni munakuwasqanchista. Chaytaq astawan payman asuykachiwanchis (leey 1 Juan 4:9, 10, 19). Chay sacrificiowanmi Jehová Diosqa huchamanta wañuymantawan kacharichiwarqanchis (Juan 3:16).

8, 9. ¿Imaynatan Diospa munayninta Jesús hunt’an?

⁸ Runakunata salvananpaq Jehová Diospa willasqanmantapachan, Jesuspa sacrificionqa ruwakunmanpas hinaña karqan (Gén. 3:15). ¿Imanaqtinmi chay hinata Jehová Dios qhawarirqan? Tukuy munayninta hunt’aq kasqanraykun. Chaymi chay sacrificioqa manaraq Jesuspa hamusqan tiempokunapi kawsaq runakunapaqwan karqan. Unay watakuna qhepamanmi apóstol Pablo Diosta agradecekurqan ‘Jesucristo wañuspa kacharichisqanmanta’. Nillarqantaqmi “ñawpa tiempopi huchallikusqakunata” Diosqa pampachasqanta (Rom. 3:21-26). Arí, Jesusllawanmi Diosmanqa asuykunchis.

⁹ Jehová Diosqa Jesuswanmi huch’uyyaykukuq runakunata payman asuykachin. Biblian nin: “Diosmi ichaqa munakuyninta rikuchiwanchis, huchasaparaq kashaqtinchis Cristoq wañupuwasqanchiswan”, nispa (Rom. 5:6-8). Chay sacrificioqa ruwakurqan Jehová Diospas Jesuspas munakuwasqanchisraykun, manan chayta chaskinapaq hina kasqanchisraykuchu. Jesusmi nirqan: “Manan pipas ñoqaman hamuyta atinmanchu, kachamuwaqniy Yaya payta mana pusamuwaqtinqa”, nispa. Nillarqantaqmi: “Pipas ñoqallantapunin Yayamanqa chayanqa”, nispa (Juan 6:44; 14:6). Ichaqa, ¿imaynatan Jehová Dios churinwan asuykachiwanchis? Santo espiritunwanmi. Chay hinapin Dioswan amigontin kashallasun wiñay kawsaytataq chaskisun (leey Judas 20, 21). Ichaqa, ¿imatawanmi Jehová Dios utilizan payman asuykunapaq?

10. ¿Imaynapin Biblia yanapawanchis Diosman asuykunanchispaq?

¹⁰ Kay estudiopin Bibliamanta 14 librokunataña churarqonchis. Jehová Diosqa  santo espiritunwanmi Bibliata qelqachirqan, chaymi Bibliaqa payman asuykachiwanchis. Biblia mana kaqtinqa, manan yachasunmanchu karqan Jehová Diosman asuykuy atisqanchista, manallataqmi yachasunmanchu karqan Jesuspa sacrificionmanta, Diosman asuykunanchispaq Jesuspa yanapawasqanchismantapas. Biblian willawanchis Jehová Diosmanta, imakunatachus runakunapaq munasqantapas. Éxodo 34:6, 7 textopin Jehová Diosqa Moisesman willarqan imayna Dioschus kasqanta, nirqanmi: “¡Khuyapayakuq sumaq sonqo Diosmi kani! Manan usqhaylla phiñakuqchu kani, tukuy tiempo munakuqmi cheqaqtaqmi kani. Waranqa miraykaman tukuy tiempo munakushallanipuni, huchallikusqatapas, mana kasukusqatapas, huchatapas pampachanin”, nispa. ¿Pin mana asuykuyta munanmanchu chay hina Diosman? Jehová Diosmanta Bibliapi astawan yachaqtinchisqa, paytapas rikushasunman hinan kawsasunchis, astawantaq payman asuykusunchis.

11. ¿Imaraykun yachananchis Diospa imayna kasqanta imakunapas ruwasqanta? (15 paginapi fotota qhaway.)

¹¹ Jehová Dioswan amigontin kanamanta rimaspan Acerquémonos a Jehová nisqa libro qallariyninpi nin: “Piwanpas amigontinqa kanchis payta allinta reqsisqanchisraykun, imakuna ruwasqantapas admirasqanchisraykun, chaninpaq qhawarisqanchisraykun. Chayraykun Bibliapi willakusqanman hina yachananchis Diospa imayna kasqanta imakuna ruwasqantapas, chay hinapin paywanpas amigontin kasunchis”, nispa. Jehová Diosqa entiendenanchispaq hinallan Bibliata qelqachirqan. ¡Maytan chayta agradecekunchis!

12. ¿Imaraykun Jehová Dios runakunawan Bibliata qelqachirqan?

¹² Munaspaqa angelkunawanmi Jehová Diosqa Bibliata qelqachinman karqan. Paykunaqa munakuwanchismi munankutaqmi yachayta ima ruwasqanchistapas (1 Ped. 1:12). Allintapunin Bibliataqa qelqankuman karqan. Ichaqa, manataq ñoqanchis hinachu kanku chayqa, manan llapantapunichu entiendenkuman imayna sientekusqanchista, ima necesitasqanchista imakunachus urmachiwasqanchistapas. Chayta yachaspan Jehová Diosqa runakunawan Bibliata qelqachirqan. Chaymi Bibliata leespaqa allinta entiendenchis qelqaqkunaq imayna sientekusqankuta, ima yuyaykusqankuta, imarayku iskayasqankuta imakunapi urmasqankutapas. Profeta Elías hinan Biblia qelqaqkunaqa ‘ñoqanchis hina runalla karqanku’ (Sant. 5:17).

13. ¿Imaynan sientekunki Jonaspa mañakusqanta leespa?

¹³ Jehová Diosqa manan huk angelwanchu  Jonasmanta qelqachirqan. Huk angelqa manan llapantapunichu entiendenman karqan imarayku Jonás Diospa kamachisqanmanta ayqesqanta. Chaymi Jonaswanpuni qelqachirqan imakunapi tarikusqanta, challwaq wiksanmanta Jehová Diosman mañakusqantapas. Jonasmi mañakurqan: “Wañunayña kashaqtinmi Señor Diosniyta yuyarirqayki”, nispa. Huk angelqa manan chay simikunawanqa qelqanmanchu karqan (Jon. 1:3, 10; 2:1-9).

14. ¿Imaraykun Isaiaspa imayna sientekusqanta entiendenchis?

¹⁴ Huk rikhuriypi Diospa lliphlli kayninta rikuspan Isaiasqa nirqan: “¡Ay ñoqamanta, imanaykusaqtaq, wañurqosaqchá kunanqa! Tukuy-atiyniyoq Señor Diostan rikurqoni, payqa Reymi, ñoqaqa millay qhelli simi runan kani, millay qhelli simi rimaq runakuna ukhupitaqmi tiyanipas”, nispa (Is. 6:5). Huk angelqa manan chhaynataqa sientekunmanchu karqan. Isaiasmi ichaqa huchayoq runa kasqanrayku chay hinata sientekurqan. Ñoqanchispas pay hina huchayoq kasqanchisraykun, allintapuni entiendenchis chhayna sientekusqanta.

15, 16. a) ¿Imaraykun entiendenchis huk runakunaq sientesqankuta? b) ¿Iman yanapawasun Jehová Diosman astawan asuykunanchispaq?

¹⁵ Diospa bendicionninkunata chaskispan Jacobqa nirqan: ‘Manan chaypaq hinachu kani’, nispa; Pedropas nirqanmi: “Huchasapa runan kani”, nispa. Huk angelqa manan paykuna hinaqa sientekunmanchu karqan (Gén. 32:10; Luc. 5:8). Manan Jesuspa qatikuqninkunaq  manchakusqankuta hinaqa manchakunkumanchu karqan. Manataqmi Pablo hinachu nitaq wakin cristianokuna hinachu, qatiykachasqa kasqankurayku predicanankupaq kallpata hap’inanku karqan (Juan 6:19; 1 Tes. 2:2). Angelkunaqa manan runachu kanku nitaqmi imapipas pantankuchu. Ñoqanchismi ichaqa pantaq runalla kanchis, chaymi entiendenchis huk runakunaq imayna sientekusqankuta. Chayraykun Bibliata leespaqa kusikuqkunawan kusikunchis waqaqkunawantaq waqanchis (Rom. 12:15).

¹⁶ Sichus Bibliaq willasqanpi yuyaymanasun chayqa, Jehová Diosmantan astawan yachasun. Payqa ñawpa tiempopi serviqninkunamanmi munakuywan, pacienciawan asuykurqan huchasapa runakunaña kashaqtinkupas. Chaykunata yachaspan sonqomanta munakusun chaytaq yanapawasun payman astawan asuykunanchispaq (leey Salmo 25:14).

17. a) ¿Ima nirqanmi Azarías Asa reyta? b) ¿Imaynapin Asa rey mana kasurqanchu Azariaspa yuyaychasqanta? c) ¿Iman pasarqan Asa reypa mana kasukusqanmanta?

¹⁷ Asa reymanta astawan yachasun. Etiopía runakunata atipasqan qhepamanmi profeta Azarías paytapas llaqtatapas nirqan: “Uyariway rey Asa. Uyariwaychis Judá runakuna, Benjamín runakuna. Qankunachus Señor Diosta servishallankichis chayqa, paypas qankunawanpunin kashanqa. Maskhaspaykichispas tarinkichispunin, saqenkichistaqchus chayqa, paypas saqellasunkichistaqmi”, nispa (2 Crón. 15:1, 2). Qhepamanmi Asa reyqa chay yuyaychayta mana kasurqanchu. Israel llaqtamanta 10 ayllukuna Judá aylluwan maqanakuq hamuqtinkun, Asiria reypa yanapayninta mañakurqan manataq Jehová Diospa yanapaynintachu. Chaymi Diosqa nirqan: “¡Mana allinta yuyaykuspaykin chayta ruwarqanki! Chayraykun kunanmantaqa astawan qan contra awqa-tinkuy kanqa”, nispa (2 Crón. 16:1-9). Chay hinapunitaqmi karqan. ¿Imatan chaymanta yachanchis?

18, 19. a) ¿Imatan ruwananchis Jehová Diosmanta karunchakusqanchista reparakuspa? b) ¿Imaynatan Jehová Diosman asuykusunman?

¹⁸ Sichus Jehová Diosmanta chhikallantapas karunchakushanchis chayqa, Oseas 12:6 textota yuyarisun, chaypin nin: ‘Diosniykiman kutirikuy, cheqaqta munakuy, chaninta ruway, Diosniykipi suyakushallaypuni’, nispa. Arí, Jehová Diosninchismantaqa manan hayk’aqpas karunchakunanchischu. Aswanpas payman astawan asuykusun ñoqanchisrayku churinta qosqanpi yuyaymanaspa, Bibliaq nisqankunata estudiaspa ima (leey Deuteronomio 13:4).

¹⁹ Salmistan nirqan: “Ñoqapaq aswan allinqa Diospa qayllanpi kayniymi”, nispa (Sal. 73:28). Ñoqanchispaqpas Diosman asuykuyninchisqa allinpunin. Chaymi astawan paymanta yachashanallanchis, chhaynapin astawan munakusun. Sichus Jehová Diosman asuykusun chayqa paypas asuykamuwasunmi, kunanpas wiñay-wiñaypaqpas.