1. ¿Imaraykun mana pisipananchischu sasachakuykunapi tarikuspa?

WIÑAY kawsayman haykunanchispaqqa imaymana sasachakuykunatan atipananchis. Ichaqa manan chaykunawanqa pisipananchischu. Pisi tiempollaraq otaq unayña Diosta servishanchis chaypas kanqapunin sasachakuykunaqa. ¿Imarayku? Saqraq kamachikusqan millay pachapi kawsasqanchisrayku (Apo. 12:12).

2. a) ¿Ima sasachakuykunapin Diosta serviqkuna tarikullanchistaq? (Kay paginapi dibujota qhaway.) b) ¿Pin huchayoq qatiykachasqa kananchispaq? c) ¿Imaynapin chayta yachanchis?

² Llapa runakunapas imaymana sasachakuykunapin tarikunku. Diosta serviqkunan ichaqa huk sasachakuypi tarikullanchistaq (1 Cor. 10:13). Chay sasachakuymi qatiykachasqa kay, Diospa kamachikuyninkunata kasukusqanchisrayku. Jesusmi qatikuqninkunata nirqan: “Manan kamachiqa patronninmanta kurakchu [...]. Ñoqata qatiykachawarqanku chayqa, qankunatapas qatiykachallasunkichistaqmi”, nispa (Juan 15:20). Ichaqa, ¿pin huchayoq chhayna qatiykachasqa kananchispaq? Saqran. Bibliaq nisqan hina “Saqraqa qaparishaq león hinaraqmi” purishan Diospa kamachinkunata urmachiyta munaspa (1 Ped. 5:8). Chaymi imaymana  trampakunata churawanchis Diosmanta karunchawananchispaq. Chaypaq qhawarisun apóstol Pablomanta.

3. ¿Ima sasachakuypin Pablo tarikurqan Listra llaqtapi?

³ Diospi iñisqanraykun Pabloqa qatiykachasqa tarikurqan (2 Cor. 11:23-27). Huk kutinmi Listra llaqtapi wist’upuniña naceq runata Pablowan Bernabepiwan qhaliyachirqanku. Chayraykun runakunaqa diosta hina hatuncharqanku, chaymi Pablowan Bernabewanqa valekurqanku chayta ama ruwanankupaq. Chayllamanmi judío umallikuna chayamurqanku, hinaspa Pablo contra Bernabé contra rimarqanku. Chayta creespan runakunaqa Pablota rumiwan ch’aqerqanku, wañusqa kananpaqtaq yuyaykurqanku (Hech. 14:8-19).

4, 5. ¿Imaynatan apóstol Pablo kallpacharqan iñiqmasinkunata?

⁴ Derbe llaqtata visitasqanku qhepatan Pablowan Bernabewanqa Listra, Iconio, Antioquía llaqtakunaman kutirqanku. “Chaykunapin iñiqkunata kallpacharqanku, Jesuspi iñiyninkupi qaqata sayanankupaq. Hinaspan paykunata nirqanku: ‘Imaymana sasachakuytan muchunanchis Diospa qhapaqsuyunman haykunanchispaqqa’, nispa” (Hech. 14:21, 22). Chay simikuna nisqankuqa manamá iñiqmasikunata kallpachanapaq hinachu. Chhaynaqa, ¿imaynapin chay simikuna kallpachanman karqan iñiqmasinkunata?

⁵ Chayta entiendenapaq Pabloq rimasqanta allinta qhawarisun. Pabloqa manan nirqanchu “imaymana sasachakuytan aguantananchis” nispallachu. Aswanpas nirqanmi: “Imaymana sasachakuytan muchunanchis Diospa qhapaqsuyunman haykunanchispaqqa”, nispa. Chay nisqanpin Pabloqa iñiqkunata kallpachasharqan hunt’aq sonqo kaqtinkuqa wiñay kawsayta chaskikunanku kasqanta. Chayqa manan mosqoyllachu karqan, cheqaqpunin karqan. Jesuspunin nirqan: “Pichus p’uchukaykama allintapuni sayaqtan Diosqa qespichinqa”, nispa (Mat. 10:22).

6. ¿Imatan chaskinqaku sasachakuykunata p’uchukaykama aguantaqkuna?

⁶ Sasachakuykunata aguantasun chayqa sumaq kawsaytan chaskikusun. Akllasqa cristianokunaqa hanaq pachapin tiyanqaku manataqmi hayk’aqpas wañunqakuñachu, Jesuswan kuskataq kamachikamunqaku. ‘Wak ovejakunataq’ kay hallp’api wiñay kawsayta chaskinqaku, chaypiqa “tukuy imapas chaninkaman kanqa” (Juan 10:16; 2 Ped. 3:13). Chaykaman ichaqa Pabloq nisqan hina imaymana  sasachakuykunata muchunanchis kanqa. Kunantaq Saqraq iskay trampankunamanta rimasunchis.

7. ¿Ima trampan sut’i reparay?

⁷ Jesusmi nirqan: “Umalli runakunaq huñunakuyninmanmi apasunkichis, sinagogakunapin hasut’isqa kankichis, kamachikuqkunaq reykunaq ñawpaqenmantaq [...] apasqa kankichis”, nispa (Mar. 13:9). Chaypi nisqan hina, wakin iñiqmasikunan hasut’isqa qatiykachasqa kananku karqan, politicokunaq religioso umallikunaq kamachisqan hawa (Hech. 5:27, 28). Pablomanta yuyarisunchis, ¿manchakurqanchu sasachakuykunapi tarikunanta yachaspa? Manapunin (leey Hechos 20:22, 23).

8, 9. a) ¿Imaynatan Pablo rikuchirqan sasachakuykunata aguantananpaq decidisqa kashasqanta? b) ¿Imaynatan kay tiempopi iñiqmasikunapas chayta rikuchirqanku?

⁸ Pabloqa mana manchakuspan Saqraq trampankuna contra qaqata sayarqan. Paymi nirqan: “Manataqmi imaraykupas kawsayniytaqa ñoqa kikiypaq ancha chaniyoqpaqchu qhawarikuni, aswanpas kayllatan munani: Señor Jesusmanta chaskisqay llank’anata kusikuywan tukuyllatapuni. Kay llank’anaqa Diospa khuyapayakuyninmanta allin willakuykunata willanaymi”, nispa (Hech. 20:24). Pabloqa manan manchakurqanchu qatiykachasqa kayta, aswanpas decidisqan kasharqan chaykunata aguantananpaq. Imaña kaqtinpas, ‘allin willakuykunata willaymi’ paypaqqa aswan chaniyoq karqan.

⁹ Kay tiempopipas askha iñiqmasikunan decidisqa kashanku hunt’aq sonqollapuni kanankupaq. Huk nacionpi iñiqmasikunan 20 más watakunaña carcelpi kashanku, politicapi mana chhaqrukusqankurayku. Chay iñiqmasikunaqa manan juezmanpas apasqachu karqanku yanapayta chaskinankupaq. Hinaspapas hark’asqan kanku familianku visitananmanta, wakintaqmi maqasqa k’irisqa kanku.

10. ¿Imaraykun mana manchakunanchischu qonqaylla rikhurimuq sasachakuykunata?

¹⁰ Wakin iñiqmasinchiskunaqa qonqayllan sasachakuykunapi tarikunku, chaytataqmi mana pisipaspa aguantanku. Hayk’aqllapas chhayna sasachakuykunapi tarikurqanki chayqa, ama manchakuychu. Aswanpas yuyariy Josemanta. Payqa kamachi hinan vendesqa karqan, ichaqa Jehová Diosmi ‘tukuy llakikuyninmanta horqorqan’ (Hech. 7:9, 10). Chay hinatan qantapas yanapasunki. Kayta ama qonqaychu: Diosqa “yachanmi payta manchakuqkunata sasachakuymanta qespichiyta” (2 Ped. 2:9). Chhaynaqa ama manchakuspa qatiykachaykunata atipasun, amataq hayk’aqpas iskayasunchu Jehová Diospa yanapayninmanta. Paymi kay millay pachamanta salvawasunchis wiñay kawsaytataq qowasunchis (1 Ped. 5:8, 9).

11. ¿Imapin hukniray mana reparay trampa sut’i reparay trampamanta?

¹¹ Saqraq huk trampankunaqa mana reparayllan. Ichaqa, ¿imapin hukniray sut’i reparay trampakunamanta? Reparana trampakunaqa carrowan accidentakuspa qonqaylla wañuy hinan. Mana  reparana trampakunan ichaqa cáncer onqoy hina, mana reparayllata ukhunchispi pisi-pisimanta wiñan wañuchiwananchiskama.

12. a) ¿Saqraq ima trampanmi mana reparaylla? b) ¿Imaynatan chay trampawan askha cristianokunata urmachishan? c) ¿Imaraykun Pablo pisikallpayarqan?

¹² Satanasqa manan munanchu Dioswan amigontin kananchista. Chaymi sut’i reparay trampakunawan otaq mana reparay trampakunawan iñiyninchista waqllichiyta munan. Chay mana reparay trampaqa pisikallpayaymi. Chaywanmi askha cristianokunata pisi-pisimanta Diosmanta t’aqayta munashan. Apóstol Pablopas pisikallpayarqanmi, chaymi huk kutipi nirqan: “¡Ay, ñoqa runamanta!”, nispa (leey Romanos 7:21-24). Pabloqa allin iñiyniyoqmi karqan, hinaspapas umalliq t’aqamantan kanman karqan. Chaywanpas, ¿imaraykun mana valeqpaq hina qhawarikurqan? Pantaq runa kasqanraykun. Paymi nirqan: ‘Allinkaqta ruwayta munashaqtiymi mana allinkaq ñoqapi kashan’, nispa. Sichus qanpas pisikallpayashanki chayqa ama pisipaychu. Apóstol Pablopas chhaynapin tarikurqan, ¿manachu chayta yachay kallpachasunki?

13, 14. a) ¿Imaraykun Diosta tukuy sonqowan serviq cristianokuna mana valeqpaq qhawarikunku? b) ¿Pin munan iñiyninchispi pisikallpayanaykita, imarayku?

¹³ Askha iñiqmasikunan mayninpi pisikallpayarqanku otaq mana valeqpaq qhawarikurqanku. Diosta tukuy sonqowan serviq precursoran nirqan: “Imapipas pantaspayqa manan qonqayta atinichu. Chaykunata yuyarispan Diospas runakunapas mana munakuwanankupi yuyaykuni, hinan mana valeqpaq qhawarikuni”, nispa.

¹⁴ ¿Imaraykun Diosta tukuy sonqowan serviq cristianokuna mana valeqpaq qhawarikunku? Wakinqa mana allinllatan paykunamanta yuyaykunku kawsayninkupi imaymana mana allinkunapi tarikusqankurayku (Prov. 15:15). Wakintaq mana valeqpaq qhawarikunku llaki onqoywan tarikusqankurayku. Imaraykuña pisikallpayashawaq chaypas kayta yuyariy: ¿Pin munan pay hina mana suyakuyniyoq kanaykita? ¿Pin munan pisikallpayanaykita? Saqran (Apo. 20:10). Arí, paymi munan iñiyninchispi pisipaspa Diosmanta t’aqakunanchista. Ichaqa ama qonqaychu, Diospa llaqtanqa kay pacha espiritukunawanmi maqanakuypi kashan.

15. ¿Imata ruwananchispaqmi decidisqa kashananchis?

¹⁵ Corinto llaqtapi kaq cristianokunatan Pablo nirqan: “Chayraykun mana pisipaykuchu, aycha cuerpoykuña mawk’ayapushan chaypas, espirituykuqa p’unchaymanta-p’unchaymi aswanta mosoqyashan. Kay pachapi ñak’ariyninchisqa tukukapuqllan, ichaqa chay ñak’ariymi ancha hatun wiñaypaq q’ochukunanchisman tukupushan, chaywan tupachisqaqa manan imapaschu ñak’ariyninchisqa”, nispa (2 Cor. 4:16, 17). Pabloq nisqan hina sumaq kawsayta chaskinanchispin yuyaykunanchis, decidisqataqmi kashananchis amapuni pisikallpayananchispaq.

16. ¿Imaraykun ñawpaqmantaña preparakushananchis sasachakuykunapaq?

¹⁶ Rikusqanchis hina Saqraqa imaymana  trampakunawanmi q’otuyta munawanchis (Efes. 6:11). Chaymi 1 Pedro 5:9 textopi yuyaychayta kasukunanchis, chaypin nin: “Saqraq contranpi qaqatapuni sayaychis, iñiyniykichispipas allintapuni takyaychis”, nispa. Chaypaqqa ñawpaqmantañan sonqonchistapas yuyayninchistapas allinta preparashananchis. ¿Imaynatan preparakusunman? Soldadokuna hinan. Soldadokunaqa manaraq guerraman rishaspan allinta preparakunku imaymana ejerciciokunata ruwaspa. Ñoqanchispas manan yachanchischu qhepaman ima sasachakuykunapi tarikunanchista. Chaymi kunanmantapacha preparakushananchis manaña sasachakuykunapichu kashanchis chaypas. Pablon Corinto cristianokunata nirqan: “Qankuna kikiykichista t’aqwikuychis allinpunichus iñiypi kashasqaykichista, arí, qankuna kikiykichista reqsikuychis”, nispa (2 Cor. 13:5).

17. ¿Imaynatan Pabloq nisqanman hina kikinchista t’aqwikusunman?

¹⁷ ¿Imaynatan kikinchista t’aqwikusunman? Chaypaqqa tapukunanchismi: “¿Sapa kutillanchu mañakuni? ¿Mana manchakuspachu iñiyniymanta pimanpas willani? ¿Diostachu kasukuni mana allinkunata ruwanaypaq mat’ipayawaqtinku?  ¿Mana faltakuspachu huñunakuykunaman rishani? ¿Pampachanichu iñiqmasiykunata imapipas pantaqtinku? ¿Kasukushanichu iñiq t’aqaypi umallikunaq kamachisqanta, Diospa llaqtanta umalliq iñiqkunatapas?”, nispa.

18, 19. ¿Imaynatan wayna-sipaskuna preparakunkuman iñiyninkumanta rimanankupaq?

¹⁸ Runakunaqa imaymana yuyaykuykunawanmi iñiyninchista waqllichiyta munanku. Chaymi wayna-sipaskunaqa preparasqa kananku mana manchakuspa iñiyninkumanta escuelankupi rimanankupaq. Chayta imaynata ruwanankupaqmi 2013 wata 15 mayo Qhawaq revistapi 6 paginapi willashan. Chaypi nisqan hina, iñiyninkumanta mana manchakuspa estudiaqmasinkuman willanankupaqqa yuyaymanachiq tapuykunatan ruwankuman. Tayta-mamakuna wawaykichista ñawpaqmanta preparaychis, imatapas tapuqtinku mana manchakuspa kutichinankupaq.

¹⁹ Mayninqa manan facilchu iñiyninchismanta hukkunaman willay otaq Diospa kamachikuyninkunata hunt’ay. Chayraykun mayninpiqa llank’asqanchisrayku sayk’usqaña kashasunman chaypas, huñunakuykunaman rinanchispaq kallpachakunanchis kanqa. Tutamantan predicaq rinanchispaqpas yaqapaschá temprano hatarinapaq kallpachakunanchis kanqa. Ichaqa kunanmantapacha chaykunata hunt’ananchispaq kallpachakusun chayqa, allin preparasqan kashasun qhepaman hatun sasachakuykunata atipanapaq.

20, 21. a) ¿Imaraykun Jesuspa wañusqanpi yuyaymanay yanapawasun pisikallpayayta atipananchispaq? b) ¿Imata ruwanaykipaqmi decidisqa kashanayki?

²⁰ Saqraq mana reparay trampanmi pisikallpayay, ¿imaynatan chay trampata atipasunman? Chaytan ruwasunman Jesús ñoqanchisrayku wañusqanpi yuyaymanaspa. Chaytan Pablopas ruwarqan. Mayninpin huchayoq runa kasqanrayku payqa pisikallpayaq. Ichaqa allintan yacharqan Cristoqa huchasapa runakunarayku wañusqanta. Chaymi nirqan: “Diospa Churinpi iñispaymi kawsashani, paymi munakuwarqan, chaymi ñoqarayku wañurqan”, nispa (Gál. 2:20). Arí, Pabloqa allintan yacharqan payrayku Jesús wañusqanta.

²¹ Pablo hina chay sacrificiota Diospa sumaq regalonta hina qhawarisun chayqa, anchatan kallpachawasun. Ichaqa manan chayraykuchu llakikuyninchisqa usqhaylla chinkanqa. Wakinqa yaqapaschá chay llakikuykunata kay millay pacha tukukunankama muchunanchis kanqa. Ichaqa, ¡ama pisipaychu! P’uchukaykama aguantaqkunan wiñay kawsayta chaskinqaku. Hinaspapas Diospa gobiernonmi qayllaykamushanña. Chaymi thak-kawsayta apamunqa, hunt’aq sonqo runakunatataq ch’uya kanankupaq yanapanqa. Chhaynaqa, sasachakuykunataña muchunayki kaqtinpas, Diospa gobiernonman haykunaykipaq decidikuy.