ÑOQAQA soldadon karqani, junio killapi 1970 watapiqa infección hap’iwasqanraykun hospitalpi tarikurqani, Pensilvania (Estados Unidos) llaqtapi, chay kutipiqa 20 wataypin kasharqani. Huk enfermeron sapa media hora presionniyta qhawashallarqan. Payqa chhikan kuraknillaymi karqan, llakisqan kasharqan presionniy bajashasqallanmanta. Tapurqanin: “¿Manan pitapas wañuqtaqa rikurqankichu riki?”, nispa. Q’ellomanraq tukuspan kutichiwarqan “manan” nispa. Chhaynapiña tarikuspapas manan wañurqanichu. ¿Munawaqchu vidaymanta yachayta?

Julio killa 1969 watapin Vietnampi guerraman rirqani. Chayaqtiyqa huk semanan tiempota qowarqanku yachakunaypaq. Onqosqakunatapas k’irisqakunatapas yanapaytan munaq kani, chaymi operaq doctor kayta munarqani, hinan chaypiqa operaq doctorta yanapaspa llank’arqani. Chaypin infeccionwanqa hap’ichikurqani.

Delta del río Mekong nisqapi soldadokunapaq hospitalpin llank’arqani. K’irisqa soldadokunataqa helicopterokunapin apamuqku. Ñoqaqa nacionniyta munakusqayraykun llaqtamasiykunata yanapaq kani. Operanapaq cuartokunaqa provisionalkunallan karqan, chaypin llank’aqku iskay doctorkuna iskay enfermerakuna ima, paykunan tukuy atisqankuta ruwaqku soldadokunata salvanankupaq. Rikullaqtaqmi kani helicopterokunapi yana bolsakunapas kasqanta, chaypis bombakunawan wañuq soldadokunata apamuqku, chaysi manaña uraychiqkuchu. Guerrakunaqa millaypunin.

Testigokunataqa waynallaraq kashaspaymi reqsirqani. Mamitayqa paykunawanmi Bibliata estudiaq chaywanpas manan bautizakurqanchu, ñoqamanmi ichaqa anchata gustawaq. Huk kutinmi padrastoywan pasasharqayku Testigokunaq huñunakunanku sitionta. Tapurqanin “¿iman chay wasi?” nispa, paytaq niwarqan  “aman imaynallapipas paykunawanqa rimankichu” nispa. Chaymi manaña Testigokunawan rimapurqaniñachu.

Vietnampi rikumusqaykunaqa sinchi sonqo nanaymi, chaykunaqa ñawillaypin kashan. Chaypi pasasqantaqa manachus hina pipas entiendeqchu. Estados Unidos runakunaqa manan acuerdopichu kasharqanku soldadokuna guerraman risqankumanta, chayraykun callekunapi huelgata ruwaqku “wawakunatas wañuchimushanku” nisqata uyarisqankurayku. Chaykuna kasqanraykun Diosta maskharqani.

Chayraykun askha religionkunaman rirqani. Diostaqa munakuqpunin kani, ichaqa manan gustawaqchu chay religionkunaq ruwasqanku. Ichaqa huk domingo p’unchaymi Delray Beach (Florida) llaqtapi Testigokunaq huñunakuyninman rirqani, chayqa karqan febrero 1971 watapin.

Chayaqtiyqa ñan tukurqapushasqaña ñawpaq kaq parte, ichaqa qhepakurqanin Qhawaq revistata estudiasqankupi. Makillan qhawasharqani uyarisharqanipas. Ichaqa manan yuyanichu imamantachus chay revista rimasqanta, ichaqa yuyanin wawakuna Bibliapi textokunata maskhasqankuta. ¡Chayqa admirachiwarqanmi! Manaraq ripushaqtiymi 80 watayoq hina Jim Gardner hermano qayllaykamuwarqan, munachiwarqantaqmi La verdad que lleva a vida eterna nisqa librota. Ñoqaqa chaskikurqanin, hinan quedarqayku jueves tutamantanta estudianaykupaq.

Huñunakuy qhepataqa Boca Ratón (Florida) hospitalpi llank’anaymanmi ripurqani. Chaypin llank’aq kani 11 de la nochemanta 7 de la mañanakama. Mana nishuchu atiendenapaq kaqtinmi La verdad nisqa librota leerqani. Ichaqa huk enfermeran rikuwasqa leesqayta, hinan librota hap’ispa phiñasqa tapuwarqan: “¿Jehová Diospa testigon kaytachu munashanki?”, nispa. Ñoqataqmi chaskikapuspay nirqani: “Kuskallantaraqmi leeshani ichaqa ñan Testigo kaytaña piensashani”, nispa. Chay warmi ripuqtinmi chay tutallapi leeyta tukurqani.

Ñawpaq kuti estudiasqaykupiqa tapurqanin: “¿Imatataq estudiasunri?”, nispa. Niwarqantaq: “Qomusqay librotayá”, nispa, nirqanitaq: “Ñan tukurqapuniña leeyta”, nispa. Hinan sumaqllata niwarqan: “Ñawpaq kaq capitulollata qhawarusun”, nispa. Estudiasqaykuman hinan nirqani “leespayri imaynapitaq kaykunatari mana repararqanichu” nispa. Niwaqmi textokunata Bibliaypi maskhanaypaq, chhaynapin allinta yacharqani Jehová Diosmanta. Chay tutamantanqa kinsa capitulotan estudiarqayku,  sapa juevespas kinsa capitulotan estudiaq kayku. Anchatan gustawaq yachasqayqa, yachachiqniyqa hanaq pachaman ripuqmi karqan, reqsirqantaqmi Russell hermanotapas. ¡Ima munaymi ñoqapaqqa chayqa karqan!

Pisi semanakuna qhepallamanmi predicayta qallarirqani. Manchakuqmi kani predicaytaqa ichaqa Jimmi yanapawarqan manaña manchakunaypaq (Hech. 20:20). Chaymantapachan anchata gustapuwarqan predicayqa. Predicaspa Diospa yanapaqnin kayqa anchatan kusichiwan, chay ruwaymi ñoqapaqqa imamantapas aswan allin (1 Cor. 3:9).

Kunanqa willasqaykichis Jehová Diosta munakuyta qallarisqaymanta (Apo. 2:4). Chay ñawpaq kutipi Diosta munakusqaymi yanapawan guerrapi kamusqayrayku triste vidaytapas huk problemaykunatapas aguantanaypaq (Is. 65:17).

1971 watapin wasiymanta wikch’uchikurqani. Padrastoymi niwarqan: “Manan huk Testigoqa wasiypiqa tiyanmanchu”, nispa. Jehová Diosta mana p’enqaypi qhepachiyta munaspan predicanaypaq p’achata rantikurqani, chaymi pisilla qolqeyqa kasharqan, hospitalpipas sapa iskay semanamantan pagawaqku. Karqanmi waqaychasqay qolqey ichaqa Míchigan nacesqay llaqtapin kasharqan. Chayraykun carroy ukhullapi puñurqani, grifokunapi kaq bañokunapitaq maqchikuq kani sunkhaytapas khitukuq kani.

Huk kutinmi llank’anaymanta lloqsimuspay huñunakuna wasiman rirqani. Chaypin predicacionpaq huñunakunayku karqan. Ichaqa  manaraqmi horachu karqan. Hinan huñunakuna wasi qhepapi suyarqani. Chaypin yuyarirqani Vietnampi kamusqayta: Qonqayllan umayman hamurqan yawar tukuyneqpi kashasqan, asnaypas runa aycha ruphasqamanmi asnasharqan, k’irisqakunapas waqyamuwasharqankun yanapanaypaq, tapuwasharqankutaqmi kawsanqakuchus chayta, yacharqaniña wañupunankuta chaypas manan hinatachu saqerparisharqani. Chhaynata yuyarisqaymi sinchitapuni llakichiwarqan.

Mana thaniytan waqayta qallarirqani hinan Diosmanta orakurqani (Sal. 56:8). Chay ratopin piensarqani wañusqakunaq kawsarimpunanpi, nishu munaypunin chaypi piensayqa kawarqan. Jehová Diosqa kawsarichimpunqachá ñawillaypi wañuq waynakunataqa, paykunapas yachaytan atinqaku Jehová Diosmanta. Chayraqchá qonqapusaqku guerramanta llapa llakikuyniykuta (Hech. 24:15). Chayta entiendespaymi astawan Jehová Diosta munakurqani. Chay p’unchaytaqa manan qonqanichu. Ima problemaypas kaqtinqa yuyarinipunin chay ratopi Jehová Diosta astawanraq munakusqayta.

Guerraman riqkunaqa millaykunatan ruwanku, ñoqapas ruwarqanin. Ichaqa iskay textokunapi piensasqaymi yanapawarqan. Apocalipsis 12:10, 11 texton willan Cristoq yawarninpas predicasqanchispas Saqrata atipasqanta. Gálatas 2:20 textopi willasqanqa yuyarichiwanmi Cristo ñoqarayku wañusqanta. Cristoq sacrificakusqanraykun Jehová Diosqa ñawpaqpi ruwasqaykunata perdonapuwan. Kunanqa concienciayqa thakmi, anchatan munani Jehová Dios khuyapayakuq kasqanta hukkunapas yachanankuta (Heb. 9:14).

Imayna viday kasqanta yuyarispayqa piensanipunin Jehová Dios ancha sumaq Dios kasqanpi. Carroy ukhupi puñushasqayta yacharqospan Bibliamanta yachachiqniyqa reqsinachiwarqan cuartonkunata alquilaq hermanawan. Jehová Diospunin paykunaq sonqonta kuyurichirqan maypi tiyanaypaq yanapaykuwanankupaq. Jehová Diosqa chhayna sumaqmi, serviqninkunataqa cuidanpunin.

1971 mayo killapin Floridamanta Míchigan llaqtaman rinay karqan. Viajepi predicanaypaqmi askha qelqakunata carroypi aparqani. Ichaqa manaraq kuskan ñanpi kashaqtiymi qelqaykunaqa tukurakapurqanña. Predicarqanin carcelkunapi, samanay sitiokunapipas hasta bañokunapi imaraq; maypipas ganaswanmi predicarqani. Chaymi tapukuni: “¿Mayqellanpas Testigo kapunkumanchus karqan?”, nispa (1 Cor. 3:6, 7).

Chayllaraq predicaspayqa uyankupin imatapas niq kani, astawanqa familiaytan chhaynata niq kani. Wawqeykunaqa Johnwan Ronwan iman, paykunataqa munakunin, chaymi obligarqaniraq creesqaykunapi iñinankupaq. Qhepamanmi ichaqa perdonta mañakurqani. Paykunaqa manaraqmi creesqaykunapi iñinkuraqchu, ichaqa Diosmantan orakushallani chayta ruwanankupaq. Kunanqa Jehová Dios yanapawasqanraykun llamp’u sonqowan predicani (Col. 4:6).

Jehová Diosta munakusqaymi ñoqapaqqa aswan importante. Ichaqa familiaypi kaqkunapas importanten. Esposay Susantaqa anchatan munakuni. Jehová Diosta servishanallaypaq yanapawaq warmiwanpunin casarakuyta munarqani. Susanqa mana iskayaspa Jehová Diosta  serviq warmin. Casarakunaykupaq rimanasqaña kashaqtiykun huk kutin familianta visitarqani. Susanqa Qhawaq revistatan estudiashasqa, revistapi llapa textokunatataq Biblianpi maskhashasqa, chayta rikuymi admirachiwarqan. Chaypin rikurqani Jehová Dios paypaq aswan importante kasqanta, 1971 watapin casarakurqayku. Esposay anchata yanapawasqanmantan ancha agradecesqa kashani, ñoqamantapas astawanqa Diostan munakun, chaymi astawanqa gustawan.

Jehová Diosmi qowarqanku Jesse Paul wawaykunata. Paykunaqa Jehová Dioswanmi pusachikurqanku, allin amigontintaqmi Dioswanpas kanku (1 Sam. 3:19). Chaywanmi anchata kusikuyku ñoqapas esposaypas. Iskayninkuq Jehová Diosta tukuy tiemponkuwan servisqankuqa 20 wata masñan. Jehová Diosta munakuq warmiwan casarakusqankumantaqa ancha kusisqan kani (Efes. 6:6). Paykunaq sutinkuqa Stephanie Racquel iman, wawaykunapas kanman hinatan munakuni.

16 watan Rhode Island nisqapi Jehová Diosta servirqani, chaypin askha amigokunata tarirqani. Allin umalli compañeroykunataqa yuyarinipunin. Watukuq umallikunapas anchatan yanapawarqanku. ¡Ima munaymi karqan Jehová Diosta tukuy tiempo munakuq runakunawan  serviyqa! 1987 watapin Carolina del Norte llaqtaman ripurqayku chaypi predicaypi yanapakunaykupaq. Chaypipas allin amigokunatan tarirqayku. *

2002 agosto killapin esposaywan ima invitasqa karqayku Estados Unidos nacionpi Patterson llaqtapi Betelman. Ñoqaqa llank’arqani predicacionta qhawariq t’aqapin, Susantaq lavanderiapi, anchatan chay llank’ayqa gustaq. 2005 agosto killapin nombrawarqanku umalliq t’aqamanta kanaypaq, mana atiq hinan sientekurqani. Susanpas imachus ruwananta yachaspan chhikan llakisqa sientekurqan. Chaymantapas manan gustaqchu avionpi viajay, chaywanpas viajaspaqa kuskan riyku. Esposaytaqa yanaparqanku umalliq t’aqapi kaqkunaq esposankun. Payqa decidisqan kashan yanapawananpaq, chaymi anchatapuni munakuni.

Oficinaypi fotoykunaqa yuyarichiwanmi may munaypuni kawsayniy kasqanta. Jehová Diostaqa ñawpaq kutipi hinan munakushallani, chayraykun bendeciwashallan.