1, 2. a) ¿Pin concienciata qowarqanchis? b) ¿Imaraykun agradecekunchis concienciayoq kasqanchismanta?

JEHOVÁ DIOSMI kamawarqanchis ima ruwaytapas akllakunanchispaq. Chaymi allinta imatapas akllakunanchispaq concienciata qowarqanchis. Chaywanmi allin kaqta mana allin kaqta reparanchis. Sichus conciencianchista Bibliawan yachachisun chayqa, yanapawasunmi allinkunata ruwananchispaq, mana allinkunata cheqnikunapaqpas. Concienciayoqta Jehová Dios kamawaspanchismi rikuchiwarqanchis munakuwasqanchista, kusisqa kawsananchista munasqantapas.

² Bibliapi kamachikuykunata mana yachashaspapas wakin runakunaqa allinkunatan ruwanku, mana allin ruwaykunamantataq ayqenku (leey Romanos 2:14, 15). ¿Imarayku? Conciencianku allin kaqta, mana allin kaqta reparachisqanrayku. Sichus runakuna mana concienciayoq kankuman chayqa, aswan millaychá kawsayqa kanman. Chaymi Jehová Diosta agradecekunanchis concienciayoqta kamawasqanchismanta.

3. ¿Imapin iñiq t’aqanchispi yanapakusun conciencianchis allin yachachisqa kaqtin?

 ³ Yaqa llapa runakunan concienciankuta Bibliawan mana yachachinkuchu. Ñoqanchismi ichaqa yachachinchis, chhaynapin conciencianchisqa reparachiwanchis imachus allin imataqchus mana allin kasqanta. Chaypaqmi Bibliata leenanchis, yachananchistaq imakunata Dios chaypi niwasqanchista. Ichaqa manan yachanallanchischu aswanpas munakunanchismi kamachikuyninkunata, confiananchistaq allinninchispaq kasqanta. Apóstol Pablon kayta nirqan: “Chaytan kamachikuni ch’uya sonqowan, allin concienciawan, cheqaq iñiywan munanakuypi kawsanankupaq”, nispa (1 Tim. 1:5). Sichus conciencianchista allinta yachachisun, kasusuntaq chayqa, iñiq t’aqapi huk nisqalla kawsay kananpaqmi yanapakusun. Chaymantapas Jehová Diostan astawan munakusun, astawantaq paypi iñisun. Hinaspapas rikuchisunmi paywan allin amigontin kay munasqanchista, sonqonta kusichiy munasqanchistapas. Chhaynapin yachasun imayna runachus kasqanchista.

4. ¿Imatan ruwananchis conciencianchista allinta yachachinapaq?

⁴ Conciencianchista allinta yachachinapaqqa manan leeyllachu-leenanchis Bibliata. Aswanpas sapa kutillanmi estudiananchis, piensananchis, yachasqanchista kasukunapaqtaq Jehová Diospa yanapayninta mañakunanchis. Bibliata estudiaspaqa yachaytan munanchis Jehová Dios imayna Dios kasqanta, ima ruwaykuna gustasqanta imakunataq mana. Chaymi Bibliawan astawan conciencianchista yachachinanchis Jehová Dios hina piensananchispaq.

5. ¿Imakunamantan kay estudiopi yachasun?

⁵ Yaqapaschá kaykunata tapukusunman: “¿Imaynatan conciencianchis yanapawanchis imatapas allinta decidinapaq? ¿Imaynatan iñiqmasinchiskunaq conciencianta respetasunman? ¿Imaynatan conciencianchis yanapawanchis allin ruwaykunata ruwananchispaq?”, nispa. Kay estudiopin yachasun imaynatan conciencianchis yanapawasunman onqoqtinchis imayna hampichikunanchispaq, kusirikuykunata akllakunanchispaq, Bibliamanta hukkunaman yachachinanchispaq.

6. ¿Imatan decidinanchis kanqa onqospanchis?

⁶ Bibliapiqa tarinchismi saludninchista cuidanapaq consejokunata. Niwanchismi onqochiwaqninchis ruwaykunamanta karunchakunanchista, ama nishuta mikhunanchista ukyananchistapas (Prov. 23:20; 2 Cor. 7:1). Chay consejokunata kasukushaspapas onqoshallasunmi, machuyallasuntaq kanpas. Chaymi  onqospaqa decidinanchis kanqa imayna hampichikuyta. Wakin iñiqmasikunaqa qorakunamanta yachaq runakunawan hampichikuytan akllakunku. Wakintaq sucursalman qelqanku huk tratamiento allinchus icha manachus chayta yachanankupaq.

7. ¿Iman yanapawasunchis yawarmanta allinta decidinanchispaq?

⁷ Sucursalpi otaq iñiq t’aqapi umallikunataña tapusunman ima tratamientota chaskinanchismanta chaypas, ñoqanchismi decidinanchis imayna hampichikuyta (Gál. 6:5). Umallikunaqa Bibliaq nisqantan yuyarichiwasun ñoqanchis kikinchis allinta decidinanchispaq. Yuyarichiwasunmanmi ‘yawarta’ ama utilizananchista (Hech. 15:29). Chayta Jehová Dios kamachiwasqanchisraykun onqospaqa manapuni yawarta churachikunanchischu, nitaq yawarpa mayqen tawa t’aqankunatapas. Ichaqa, ¿chaskisunmanchu yawarpa tawa t’aqankunamanta aswan huch’uy t’aqankunata? Chaytaqa sapankanchismi decidinanchis conciencianchispa nisqanman hina. Wakin iñiqmasikunaqa chaskillankun, wakintaq mana. * ¿Bibliapi ima textokunapiwanmi yanapawasunman imayna hampichikuymanta decidinapaq?

8. ¿Imaynatan Filipenses 4:5 texto yanapawanchis saludninchista cuidanapaq?

⁸ Wakin onqoykunapaqqa manan hampi kanchu. Ichaqa wakin runakunan ninkuman chay onqoykunapaq hampi tarisqankuta. Chaykunata uyarispaqa manan creenanchispachachu. Biblian nin: “Pisi yuyayniyoqqa tukuy uyarisqantan creen, yuyayniyoqmi ichaqa thaskisqankunata allinta qhawan”, nispa (Prov. 14:15). Pablopas nirqanmi: “Sumaq sonqo-kayniykichisqa [otaq allin yuyayniyoq kasqaykichisqa] lliw runakunaq reqsisqan kachun”, nispa (Filip. 4:5). Allin yuyayniyoq cristianoqa manan saludninta nishuta cuidakusqanraykuchu Jehová Dios serviyninta saqen. Chayta ruwaspaqa payllapiñan  nishuta piensashanman (Filip. 2:4). Aswan importanteqa Diosta serviyninchismi, hinaspapas huchayoq runa kasqanchisraykun onqosunraq (leey Filipenses 1:10).

9. a) ¿Imatan yachachiwanchis Romanos 14:13, 19 texto? b) ¿Iman pasanman Pabloq nisqanta mana kasukuqtinchis?

⁹ Roma llaqtapin ñawpa cristianokuna wakin mikhunamanta fiestakunamantapas mana kaqllatachu piensarqanku, hinan discutirqanku. Chaymi Pablo paykunata nirqan: “Wakinmi huk p’unchayta allinpaq hap’in hukkaq p’unchaymantaqa, wakintaq llapa p’unchaykunatapas kaqkamapaq hap’in. Sapanka kikinpa yuyaykusqanta sut’ita entiendespa ruwachun”, nispa (leey Romanos 14:5, 13, 15, 19, 20). Chaymi yachachiwanchis hukkunaq piensasqanta respetananchista, manan ñoqanchis hina piensanankutachu munananchis. ¿Iman pasanman Pabloq nisqanta mana kasukuqtinchis? Iñiqmasinchiskunatan phiñachisunman, iñiq t’aqapipas manan huk nisqalla kawsay kanmanchu. Huk casarasqa cristianokunan iñiqmasinkunata convencerqanku vitaminakunata rantinankupaq, nirqankutaq imakuna mikhunankutawan. Wakinmi kasukurqan wakinkunataq mana. Qhepamanmi ichaqa chay vitaminakuna mana yanaparqanchu rantikuqkunata, chaymi phiñakurqanku. Chay casarasqa iñiqmasikunaqa manan hukkunaq conciencianta respetarqankuchu. Rantikuq iñiqmasikunaqa paykunallan decidinanku karqan. Chay vitaminakunata rantinankupaq hukkunata convencespaqa manan yanapakusharqankuchu iñiq t’aqapi huk nisqalla kawsay kananpaq.

10. ¿Imaraykun hukkunaq conciencianta respetananchis? (9 paginapi dibujota qhaway.)

¹⁰ Mayninqa yaqapaschá mana allinpaqchu qhawarisun iñiqmasinchis saludninta imayna cuidasqanta. Ichaqa manan huchachanachu nitaq ñoqanchis hina piensanantachu munananchis. Yaqapaschá chay iñiqmasiqa astawanraq Bibliawan conciencianta yachachinan kashan (1 Cor. 8:11, 12). Otaq ñoqanchis conciencianchista astawanraq yachachinanchis kashan. Imaynaña kaqtinpas sapankanchismi decidinanchis imaynata saludninchista cuidanapaq.

11, 12. ¿Imaynatan Biblia yanapawanchis kusirikuykunata allinta akllanapaq?

¹¹ Llapanchispas necesitanchismi asirikuyta, kusirikuyta, chhaynatan Jehová Diosqa kamawarqanchis (Ecl. 3:4). Ichaqa chay kusirikuykuna allinninchispaq kananpaqqa allin kusirikuykunatan akllananchis, qhawarinanchistaqmi hayk’a tiempochus kusirikusqanchista. Chhaynaqa, ¿imaynatan conciencianchis yanapawasunman allin kusirikuykunata akllakunapaq?

¹² Bibliaqa sut’itan willan qhelli huchata,  ídolo yupaychayta, layqakuyta, maqanakuyta, machaytapas cheqnikunanchista. Apóstol Pablon nirqan: “Chay hinata ruwaqkunaqa manan Diospa qhapaqsuyunman haykunqakuchu”, nispa (Gál. 5:19-21). Chaymi tapukunanchis: “¿Dejallawanchu concienciay maqanakuyman tanqaq pukllaykunawan otaq llaqtanchisman sayapakunapaq hina pukllaykunawan kusirikunayta? ¿Dejallawanchu concienciay qhelli huchata, machayta, layqakuyta televisionpi qhawanayta?”, nispa.

13. ¿Imaynatan yanapawanchis 1 Timoteo 4:8, Proverbios 13:20 textokuna allin kusirikuykunata akllanapaq?

¹³ Huk textokunapas yanapawasunmanmi allin kusirikuykunata akllanapaq. 1 Timoteo 4:8 textopin willan ejercicio ruway allinninchispaq kasqanta. Chaymi ejercicio ruwaypas otaq pukllaypas ancha allinpuni saludninchispaq. Ichaqa imapipas pukllayta munaspaqa allin amigokunatan akllananchis. Proverbios 13:20 textopin nin: “Yachayniyoqkunawan puriqqa yachayniyoqmi kapunqa, mana yuyayniyoqkunawan puriqmi ichaqa waqllipunqa”, nispa. Chhaynaqa allin kusirikuykunata akllakunapaqqa, conciencianchistan Bibliawan allinta yachachinanchis.

14. ¿Imaynatan huk familiata yanaparqan Romanos 14:2-4 texto?

¹⁴ Familiantin Diosta yupaychananku ch’isipin huk tayta-mama iskay ususinkunawan rimarqanku wakin kusirikuykuna mana allin kasqanmanta, pikuna allin amigokuna kasqanmantawan. Hinan huknin ususin nirqan escuelanpi wakin Testigokunaq ruwasqanku paypaq mana allin kasqanta, hinaspa chay Testigokuna hina ruwananpaq mat’ipayasqa kasqanta. Chaymi tayta-maman entiendechirqan sapankanchis hukniray concienciayoq kasqanchista. Chayrayku imatapas ruwananchispaq, pikunawan juntakunanchispaqpas sapankanchis decidinanchis kasqanta (leey Romanos 14:2-4).

15. ¿Imaynatan Mateo 6:33 texto yanapawanchis hayk’a tiempochus kusirikunanchista allinta decidinapaq?

 ¹⁵ ¿Imataq qanpaqri aswan importante? ¿Huñunakuykunaman riychu, predicaychu, Bibliata estudiaychu icha kusirikuychu? Jesusmi nirqan: “Aswanpas Diospa qhapaqsuyunta, chanin-kaynintawan ñawpaqtaqa maskhaychis, payqa tukuy chaykunatapas qosunkichismi”, nispa (Mat. 6:33). Chay textotan conciencianchis yuyarichiwananchis hayk’a tiempochus kusirikunanchista allinta decidinapaq.

16. ¿Imata ruwananchispaqmi conciencianchis yanapawanchis?

¹⁶ Bibliawan allin yachachisqa conciencianchis kaqtinqa, manan millay ruwaykunata cheqnikunallanchispaqchu yanapawasun. Aswanpas allin ruwaykuna ruwananchispaqwanmi yanapawasun. Wasin-wasinta otaq maypipas Diosmanta willananchispaqmi yanapawasun. Chhaynatan Pablotapas conciencian yanaparqan. Payqa manapunin mana predicaspaqa kayta atiqchu (1 Cor. 9:16). Pablo hina kasun chayqa predicanapaq Diospa kamachiwasqanchistan hunt’asun, chhaynapin conciencianchis thak kanqa. Hinaspapas Pabloq nisqan hina, predicaspan hukkunaq conciencianta yanapashanchis Bibliaq nisqanta kasukunankupaq (2 Cor. 4:2).

17. ¿Imatan huk cristiana ruwarqan conciencian Bibliawan yachachisqa kasqanrayku?

¹⁷ Jacqueline cristiana 16 watanpi kashaqtinmi escuelanpi yachachirqanku evolución nisqamanta. Paymanqa estudiasqanpi participaymi gustaq, evolucionmanta yachachikuqtinmi ichaqa mana participarqanchu conciencianrayku. Payqa yacharqanmi evolución yachachikuy mana cheqaqchu kasqanta. Chaymi profesorninman willarqan imapi pay creesqanta. Profesorninqa entienderqanmi, hinan nirqan Dios imaymanata kamaq kasqanmanta llapa compañeronkunaman willananpaq. Chaymi payqa kusikurqan Bibliawan yachachisqa conciencian allin kaqta ruwananpaq yanapasqanmanta. ¿Chhaynatachu qantapas concienciayki yanapasunki?

18. ¿Imaraykun ancha importante conciencianchista allinta yachachiy?

¹⁸ Conciencianchis allin yachachisqa kananpaqqa, Bibliatan estudiananchis, yachasqanchispi yuyaymanananchis, chaymantataq kasukunanchis. Conciencianchista allinta yachachiyqa ancha importanten. ¿Imarayku? Jehová Diospa kamachikuyninkunata kasukunanchispaq yanapawasqanchisrayku. ¿Manachu chaytapuni ruwayta munanchis?