1. ¿Imatan Manoa ruwarqan wawayoq kananta yachaspa?

ISRAEL llaqtayoq Manoan mana wawayoq karqan. Ichaqa huk p’unchaymi warminta huk ángel nisqa wawayoq kananta. Warmintaq angelpa nisqanta Manoaman willasqa, chaymi payqa anchata kusikurqan. Chay tiempopiqa Israel runakunaqa sinchi mana allinkunatan ruwasharqanku. ¿Imaynatan Manoa esposanpiwan wawankuta yachachinkuman Dios munakuyta pay serviytapas? Chaypi piensaspan Manoaqa Jehová Diospa yanapayninta mañakurqan angelninta hukmanta kachamunanpaq. Chay angelmi willarqan wawanta imayna uywananpaq (Juec. 13:1-8).

2. a) ¿Imatan tayta-mamakuna ruwananku? b) ¿Iman yanapanqa chayta ruwanankupaq? (Qhaway “ Ñawpaqtaqa wawaykikunamanmi estudiota qonayki”, nisqa recuadrota.)

² Wawayoq kanki chayqa entiendenkichá Manoata. Pay hinan qanpas wawaykita yachachinayki Jehová Diosta servinankupaq, munakunankupaqpas (Prov. 1:8). ¿Iman  yanapasunki chayta ruwanaykipaq? Sapa semanan familiantin Diosta yupaychaymi, chaypin wawaykikunaman yachachinki Jehová Diosmanta, Bibliamantawan (leey Deuteronomio 6:6-9). Chaymantapas Jesuspa ruwasqanmantan yachawaqchis, manaña wawayoqchu Jesús karqan chaypas qatikuqninkunatan yachachirqan. Kay estudiopin yachasun imaynatas Jesús qatikuqninkunaman rikuchirqan munakuq, humilde kasqanta, entiendeq kasqantapas, rikusuntaqmi imaynata pay hina ruwananchista.

3. ¿Imaynapin yacharqanku qatikuqninkuna Jesuspa munakusqanta?

³ Jesusqa sapa kutillanmi qatikuqninkunata niq may munakusqanta (leey Juan 15:9). Hinaspapas paykunallawan kananpaqmi tiempota horqoq (Mar. 6:31, 32; Juan 2:2; 21:12, 13). Chhaynapin Jesuspa munakusqanta yacharqanku. Payqa amigonkun karqan manataqmi yachachiqnillankuchu. ¿Imaynatan Jesús hina ruwawaq?

4. ¿Imaynatan wawaykikunaman rikuchiwaq munakusqaykita? (3 paginapi fotokunata qhaway.)

⁴ Wawaykita sapa kutilla niy munakusqaykita, rikuchiy qanpaq importante kasqanta (Prov. 4:3; Tito 2:4). Australia nacionmanta Samuel cristianon nin: “Huch’uyllaraq kashaqtiymi papayqa sapa tutan leepuwaq Bibliamanta willakuq libroy nisqata, llapa tapukuyniykunata kutichiwaq, puñupunaypaqtaq much’aykuwaq abrazaykuwaq ima. Watakunaq pasasqanmanmi yacharqani papaypa familianpi chay hina munakuy mana kasqanta, chaymi admirakurqani papaypa kallpachakusqanwan.  Chaykunawanmi seguro, kusisqa sientekurqani, papaypa amigontaq kapurqani”, nispa. ¿Munawaqchu Samuel hina wawaykikuna kusisqa wiñanankuta? Chaypaqqa sapa kutillanmi munakusqaykita ninayki, abrazanayki, much’aykunayki, tiempotataq horqonayki rimanaykichispaq, mikhunaykichispaq, pukllanaykichispaqpas.

5, 6. a) ¿Imaynatan Jesús anyarqan qatikuqninkunata? b) ¿Imaynatan tayta-mamakuna wawankuta wanachinanku?

⁵ Jesusmi nirqan: “Ñoqaqa llapa munakusqaykunatan anyaykunipas wanachinipas”, nispa (Apo. 3:19). * Jesuspa qatikuqninkunaqa sapa kutillanmi discutiqku mayqenninkuchus aswan importante kasqankumanta. Chaymi Jesusqa pacienciawan paykunata anyaq, ichaqa yacharqanmi ima ratopi paykunawan parlayta, sumaq simiwantaqmi rimapayaq (Mar. 9:33-37).

⁶ Tayta-mamakuna wawaykichista munakunkichis chayqa, wanachiychis mana allin ruwasqankumanta. ¿Imaynata? Ñawpaqtaqa ninaykichismi imarayku chay ruwasqanku mana allin kasqanta. Ichaqa, ¿mana uyarikuqtinkuri? (Prov. 22:15.) Chaywanpas pacienciawanmi yachachinayki, anyanayki, sumaq simiwantaq rimapayanayki, imaynan Jesuspas qatikuqninkunawan ruwarqan hinata. Sudáfrica nacionmanta Elaine cristianan nin imaynata tayta-maman wanachisqanta, paytaqa ñawpaqtas niqku imarayku wanachishasqankuta, hinaspapas manas phiñasqaqa wanachiqkuchu. Chaymantapas niqkus mana kasukuqtinqa wanachisqa kananta, chay nisqankutaqa hunt’aqkupunis. Chaykunawantaqsi reparasqa tayta-mamanpa munakuyninta.

7, 8. a) ¿Imatan Jesuspa qatikuqninkuna yacharqanku mañakusqanmanta? b) ¿Imaynatan orakuspa wawaykikunata yachachiwaq Diospi confiayta?

⁷ Jesusta presota hap’inankupaq kashaqtinkun, taytanman orakuspa nirqan: “Taytáy, Yayáy, qanqa tukuy imaymanatan atinki, kay ñak’arinata ñoqamanta anchhurichiy, ichaqa ama ñoqaq munasqaychu kachun, aswanpas qanpa munasqayki, ruwakuchun”, nispa (Mar. 14:36). ¿Imatan Jesuspa qatikuqninkuna yacharqanku mañakusqanmanta? Perfecto runaña Jesús karqan chaypas taytanpa yanapaynintan mañakurqan, chaymi paykunaqa astawanraq Jehová Diospa yanapayninta mañakunanku karqan.

⁸ Sichus wawaykikuna rikunqaku Jehová Diosman orakusqaykita chayqa, yachanqakun paypi confiayta. Brasil  nacionmanta Ana cristianan nin: “Abueloykuna onqosqa kaqtinkun tayta-mamayqa Diosmanta kallpata, yachayta mañakuqku allinta imatapas decidinankupaq; aswan sasa problema kaqtinpas Diosmanmi saqeqku, chaytaqmi yachachiwarqan Diospi confiayta”, nispa. Tayta-mamakuna wawaykichiswan orakuspaykichisqa ama paykunallapaqchu mañapuychis, aswanpas qankunapaqwan mañakuychis. Ejemplopaq: Diospa yanapaynintan mañakuwaq vecinoykiman predicanaykipaq otaq asambleapaq patronniykimanta permisota mañakunaykipaq. Chhaynapin wawaykikuna Diospi confiasqaykita yachanqaku, paykunapas paypi confianqaku.

9. a) ¿Imaynatan Jesús qatikuqninkunata yachachirqan humilde kayta, hukkuna yanapaytapas? b) ¿Imatan wawaykikuna ruwanqaku humilde kasqaykita rikuspanku?

⁹ Jesusqa manan rimaspallachu humilde kayta qatikuqninkunaman yachachirqan, aswanpas ruwasqanwanmi (leey Lucas 22:27). Payqa Diosrayku hukkunaraykun tukuy sonqowan llank’arqan, chayta rikuspataq qatikuqninkunapas kaqllatataq ruwaqku. Qankunapas ruwasqaykichiswanmi wawaykichista yachachiwaqchis. Debbie, Pranas cristianokunan iskay wawayoq karqanku. Pranas cristiano iñiq t’aqapi umalli kashaspapas manan familianta qonqarqanchu, chaymi Debbie esposanqa segura kasharqan ima problema kaqtinpas qosanpa yanapananpi  (1 Tim. 3:4, 5). Chaykunata rikuspas wawankuna yacharqanku iñiq t’aqapi asambleakunapi yanapakuyta, iñiqmasikunawan sumaqpi kawsaytapas. Kunanqa llapankun tukuy tiemponkuwan Jehová Diosta servishanku. Arí, humilde kanki hukkunata yanapanki chayqa, wawaykikunapas chaytan ruwanqaku.

10. ¿Imatan Jesús ruwarqan Galilea runakuna maskhaqtinku?

¹⁰ Jesusqa perfecto runa kasqanraykun yacharqan runakuna ima piensasqanta (Juan 2:25). Payqa yacharqanmi imarayku runakuna imatapas ruwasqankuta. Ejemplopaq, huk p’unchaymi Galileamanta runakuna Jesusta maskhasharqanku (Juan 6:22-24). Ichaqa yacharqanmi mikhunaraykulla maskhasqankuta, manataq yachachisqanta uyarinankupaqchu. Chhayna kasqankuta cambianankupaqmi pacienciawan rimapayarqan (leey Juan 6:25-27).

11. a) ¿Imaynatan yachawaqchis wawaykichis predicayta munanchus icha manachus chayta? b) ¿Imakunatan ruwawaqchis wawaykichis predicayta munananpaq?

¹¹ Tayta-mamakuna, wawaykichispa imachus piensasqantaqa manan yachankichischu, ichaqa kallpachakuwaqchismi paykunata entiendenaykichispaq. Ejemplopaq, wakin tayta-mamakunaqa wawankuwan predicaq rispankun huk rato samachinku chaypitaq imachatapas mikhuchinku otaq ukyachinku. Ichaqa tapukunankun: “¿Iman wawayman astawan gustan? ¿Predicaychu icha samaykuqtinku imapas qosqaychu?”, nispa. Sichus reparanki wawaykikunaman predicación mana gustasqanta chayqa, huk textota leenankupaq otaq tratadota qonankupaqmi yachachiwaq. Chaykunan yanapanman predicayta munanankupaq.

12. a) ¿Imatan qatikuqninkunata Jesús nirqan? b) ¿Imaraykun chayta nirqan?

¹² Hinaspapas Jesusqa qatikuqninkunatan nirqan huchaman apaq kaqkunamanta cuidakunankuta. Ejemplopaq, paykunaqa yacharqankun qhelli huchakunata ama ruwanankuta. Ichaqa yachanallankutaqmi karqan imachus chay huchakunaman apasqanta. Chaymi Jesusqa nirqan: “Pipas huk warmita munapakuspa qhawaqqa ñan sonqonpi chay warmiwan wasanchay huchata ruwanña. Chayrayku, paña ñawiykichus huchaman urmachisunkiman chayqa, horqokuspa wikch’uy”, nispa (Mat. 5:27-29). Chay tiempopi runakunaqa qhelli huchakunapin puriqku, teatrokunapitaq qhelli ruwaykunata qhawaqku millay palabrakunatataq uyariqku. Chayraykun Jesusqa qatikuqninkunata nirqan huchaman apaq kaqkunamanta ayqekunankupaq.

13, 14. ¿Imaynatan wawaykikunata yanapawaq allin kusirikuykunata akllakunankupaq?

¹³ Tayta-mamakunaqa wawankutan cuidananku Jehová Diospa cheqnisqanta ama ruwanankupaq. Kay tiempopiqa wawakunapas qhelli ruwaykunatan qhawashanku. ¿Imaynatan wawaykita cuidawaq chaykunata ama qhawanankupaq? Willanaykin chayta qhaway mana allin kasqanta. Chaymantapas tapukunaykin:  “¿Yachanchu waway imarayku qhelli ruwaykunata qhaway mana allin kasqanta? ¿Imaynapin qhelli ruwaykunata qhawayta munanman? ¿Confianchu ñoqapi imamantapas rimananpaq? Qhelli ruwaykunata qhawayta munaspa, ¿willawanmanchu?”, nispa. Huch’uyllaraq kaqtinpas niwaqmi: “Sichus internetpi kashaqtiyki qhelli ruwaykuna rikhurimuqtin qhawayta munanki chayqa, ama manchakuspa willawanki, ñoqan yanapasqayki”, nispa.

¹⁴ Hinaspapas kusirikuyta munaspaqa allin kusirikuykunatan akllakunayki, chhaynapin wawaykikunapaq allin ejemplo kanki. Pranas iñiqmasiq nisqan hina tayta-mamakunaqa imaymana consejokunatan wawankuman ninkuman, ichaqa imatachus tayta-mamakuna ruwanqaku chaytan wawankuqa ruwanqaku. Sichus allinta akllanki takikunata, peliculakunata, librokunata chayqa, wawaykikunapas chhaynatan ruwanqaku (Rom. 2:21-24).

15, 16. a) ¿Imanaqtinmi confiawaq wawaykita uywanaykipaq Diospa yanapanasuykipi? b) ¿Imatan yachasun qatimuq estudiopi?

¹⁵ Manoaqa Jehová Diospa yanapaynintan mañakurqan wawanta allinta uywananpaq, Diostaq ‘Manoaq mañakusqanta uyarirqan’ (Juec. 13:9). Qankunapas tayta-mamakuna Diospa yanapayninta mañakuychis wawaykichista allinta uywanaykichispaq, payqa uyarimusunkichismi. Yanapasunkichistaqmi munakuq, humilde, entiendeq kasqaykichista wawaykichiskunaman rikuchinaykichispaq.

¹⁶ Kay estudiopin tayta-mamakuna yacharqankichis huch’uy wawaykichista allinta uywanaykichispaq Jehová Dios yanapasqasuykichista. Qatimuq estudiopin yachankichis imaynatas wayna-sipas wawaykichisman rikuchiwaqchis Jesús hina munakuq, humilde, entiendeq kasqaykichista. Chhaynapin yachachinkichis Diosta servinankupaq.