Askha runakunañan teqsimuyuntinpi thakpi huk nisqallataq kawsashanku

¿IMAN kanman thakpi kawsay huk nisqalla kawsaypas? Wakin runakunapaqqa mana t’aqanakuspa mana maqanakuspa kawsaymi. Sichus askha suyukuna thakpi kanankupaq rimanakunku chayqa, kallpachakunankun thakpi huk nisqalla kawsanankupaq. Ichaqa manan chhaynachu.

Askha kutiña thakpi kawsanankupaq rimanakunku chaypas, manan hunt’ankuchu. ¿Imarayku? Teqsimuyuntinpin kamachikuqkunaqa allinnillankupi yuyaykunku, paykunamanqa manan imapas qokunchu thakpi kawsay huk nisqalla kawsaypas. Chaymi wakin suyukunaqa astawanraq armakuna ruwayta munanku.

Iskay suyukunapi manaña maqanakuy kanchu chaypas, manan chayraykuchu nisunman, thakpi huk nisqalla kawsashanku nispa. Yachanapaq, sichus iskay runakunata valeanakunankupaq qhawanakushaqta rikuwaq chayqa, ¿niwaqchu thakpin kashanku nispa? Manan riki. Chhaynallapitaqmi askha suyukuna tarikunku: qonqayllamantan mayqen suyupas hatun maqanakuyta qallarichinman, chaymi runakunaqa manchasqallaña kawsanku. Ichaqa, ¿imatan ruwashanku hatun maqanakuykuna mana qallarinanpaq?

Armas nucleares nisqa: runakunata t’aqanachin

1968 watapin rimanakuranku arma nuclear nisqata otaq phataq bombakunata amaña ruwanankupaq, chaypin askha runakuna confianku, chay rimanakuymi Tratado de No Proliferación Nuclear nisqa. Chay rimanakuypin kashan iskay kamachikuykuna, hukninpin nin: chay armata manaraq ruwaq suyukunaqa manan ruwanankuchu, nispa; hukninpitaq nin: chay armata ruwaq suyukunaqa amañan ruwanankuchu, nispa. Pachak pusaq chunka suyukunañan rimanakunku chay armata amaña hayk’aqpas ruwanankupaq.

Chay ruwasqankuqa ancha allinmi. Ichaqa, wakin suyukunan chay rimanakuyta mana allinpaq qhawarinku, chaymi ninku, mana armayoq kanaykuta munaspan hark’awanku phataq bombakuna ruwanaykuta, nispa. Hinaspapas, wakin suyukunan iskayapunkuman chay rimanakuyta hunt’anankupaq. Wakin suyukunan nillankutaq, chay armakunataqa necesitaykun defiendekunaykupaq, manan chaninchu chay armakuna ruwanaykuta hark’awasqankuqa, nispa.

Chaymantapas, manan mayqen suyutapas hark’ankuchu energía nuclear nisqata ruwanankupaq, chay energía nuclear nisqaqa sinchi kallpayoqmi chay kallpan hatun makinakunata kuyurichin k’anchay kananpaq. ¿Imaraykutaq mana allinchu kanman chay energía nuclear nisqata ruwayri? Wakin suyukunan chay tunpalla phataq bombakunata pakallapi ruwashanku.

Hinaspapas, armayoq suyukunaqa manan hunt’ashankumanchu chay Tratado de No Proliferación Nuclear nisqata. Chaymi rimanakuy contra rimaq runakuna ninku: hatun suyukunapi kamachikuqkunaqa manan armankutaqa pisiyachiytapas chinkachiytapas munanqakuchu, nispa. Huk qelqa nillantaq: chayta ruwanankupaqqa “kay tiempopi cheqninakuq suyukunan allinpi kawsananku, ichaqa manan chhaynachu kanqa”, nispa.

Rikusqanchisman hina, maytaña runakuna kallpachakunku teqsimuyuntinpi huk nisqalla kawsanankupaq chaypas, manan atinkuchu. Biblia estudiaqkunan ichaqa chayta yachankuña, Diospa Simin Qelqan nin: “Runaqa manan  yachakunchu imayna kanantapas”, nispa (Jeremías 10:23). Nillantaqmi: “Runapaqqa kanmi cheqanman rikch’akuq ñan, p’uchukayninmi ichaqa wañuna ñan”, nispa (Proverbios 16:25). Arí, kay pachapi kamachikuqkunaqa manan hayk’aqpas runakunata hukllachayta atinqakuchu. Ichaqa manan chayraykuchu llakikunanchis.

¿Pitaq hukllachawasunman?

Bibliaq nisqan hina, Diosmi prometen teqsimuyuntinpi runakuna huk nisqalla kawsanankupaq, runakunan ichaqa mana hayk’aqpas paykunallamanta chayta atinqakuchu. Chaytaqa Kamaqllan atinqa. Diosqa hunt’anqapunin prometesqanta wakin runakunaña chhayna kananmanta iskayanku chaypas. Qallariymantapachan Jehová Diosqa munaran kay pachapi runakuna thakpi kusisqa kawsanankuta, Bibliaq nisqanman hina chaytaqa hunt’anqapunin. * Qatimuq textokunan chayta rikuchin.

• “Hamuychis, Señor Diospa ruwasqankunata rikuychis, kay pachapi musphana ruwasqankunata qhawaychis. Paymi teqsimuyuntinpi awqa-tinkuykunata [otaq guerrakunata] qolluchin, wach’ina p’eqtakunatapas lanzakunatapas p’akirqarin, carretakunatapas ruphaykachin.” (SALMO 46:8, 9.)

• “Imaynan lamar-qochaqa unuwan hunt’a kashan, chay hinan kay pachaqa Señor Diosta reqsiq runakunawan hunt’a kanqa, chayraykun Diospa lliw ch’uya orqonpiqa manapuni chhikan mana allinpas kanqachu.” (ISAÍAS 11:9.)

• “Señor Diosqa wiñaypaqmi wañuytapas chinkachinqa, llapaq ñawinmantan waqaytapas ch’akichinqa, llapan pachantinpi imaymana llakikunawan llaqtanpa p’enqakuynintan chinkachipunqa. Señor Diospunin chayta nin.” (ISAÍAS 25:8.)

• “Ñoqanchismi ichaqa Diospa prometewasqanchis mosoq hanaq pachata mosoq hallp’a pachatawan suyashanchis, chaykunapiqa tukuy imapas chaninkaman kanqa.” (2 PEDRO 3:13.)

• “Diosmi paykunaq ñawinkumanta tukuy weqeta pichanqa, manan wañuypas kanqañachu, manallataqmi llakikuypas, waqaypas, nanaypas kanqañachu, ñawpaqkaqkunaqa manaña kapusqanrayku.” (APOCALIPSIS 21:4.)

Chay promesakunapin tukuy sonqowan iñinanchis, Jehová Diosqa kamaqninchismi, payqa atiyniyoqmi kay pachaman thak kawsayta huk nisqalla kawsaytapas apamunanpaq (Lucas 18:27). Chaymantapas payqa munanmi chhaynapi kawsananchista. Bibliaq prometesqan hina, Diosqa ‘munayninman hinan’ ‘hanaq pachapi kaqkunatapas kay pachapi kaqkunatapas llapallanta Cristopi huñuykunqa’ (Efesios 1:8-10).

Diosmi prometewanchis ‘mosoq hallp’a pachata’, “chaykunapiqa tukuy imapas chaninkaman kanqa” chayqa manan mosqoyllachu (2 Pedro 3:13). Pay kikinmi niwanchis: “Rimasqay simiyqa manan hinallachu kutimuwanqa, aswanpas imachus munasqaytan ruwanqa, hinaspan kamachisqayta llapantapuni hunt’anqa”, nispa (Isaías 55:11).

Diospa Simin hukllachawanchis

Yachasqanchis hina, religionmi astawanqa runakunata t’aqashan. Chayta rikuspan Diospi iñiq runakuna musphankuraq. ¿Manachu Diospi iñiq runakuna thakpi huk nisqallataq kawsananku?

 Religionña teqsimuyuntinpi runakunata t’aqashan chaypas, manan Jehová Diospa huchanchu nitaq Bibliapas chaytaqa yachachinchu. Aswanqa llapa religionkunan huchayoq kanku, Diospa yachachikuyninta kasukuymantaqa runakunaq yachachisqantan kasukunku huk nisqalla kawsanankupaq. Jesuspa tiemponpipas kaqllatataqmi ruwaranku religionpi umalliqkuna. Chaymi payqa niran: “¡Iskay uyakuna! Allintamá qankunamanta profeta Isaiasqa nisqa: ‘Kay runakunaqa simillanwanmi yupaychawan, sonqonkutaq ichaqa ñoqamanta karupi kashan. Yanqanpaqmi yupaychawanku, yachachikuyninkupas runaq yachachikuynillanmi’”, nispa (Mateo 15:7-9).

Cheqaq religionmi ichaqa runakunata hukllachan. Chaymantan profeta Isaías niran: “Hamuq p’unchaykunapin Señor Diospa wasin orqo aswan hatunkaray kanqa, llapa orqokunamantapas aswan alton kanqa. Llapa suyu runakunan chayman qhochurikamunqaku. Señor Diosmi suyukunaq ch’aqwayninta chaninchanqa, askha llaqtaq churanakuynintan t’aqtanqa. Paykunaqa manañan awqa-tinkuypaq [otaq guerrapaq] yachaqanqakuñachu, manan mayqen suyupas huk suyuwan maqanakunqañachu, espadankumantapas yapuna rejakunatan ruwakapunqaku, lanzankunamantapas ichhunakunatan ruwakapunqaku” (Isaías 2:2, 4).

Jehová Diospa testigonkunaqa yaqa iskay pachak kinsa chunka suyukunapiñan Diospa yachachisqanta kasukuspa thakpi huk nisqallataq kawsashanku. ¿Imarayku huk nisqalla kawsanku? Apóstol Pablon qelqaran: “Munakuq sonqo kaychis, munakuymi tukuy imatapas sumaqta hukllaman tukuchin”, nispa (Colosenses 3:14). “Hukllaman tukuchin” nisqa simiqa griego simimantan t’ikrakun, chay simin tupan cuerpopi kaq hank’ukunawan. Kay hank’ukunaqa waskha hinan, chay hank’ukunan tullukunata hukllachan, sonqotapas, ruruntapas allinta takyachin.

Chhaynallatataqmi munakuypas runakunata hukllachan. Cristo hina munakuyniyoq kasun chayqa, imaymana ayllumanta runakunawanmi thakpi huk nisqallataq kawsasun. Chay munakuymi yanapawanchis Jesuspa nisqanta kasukunanchispaq, paymi niran: “Imaynatachus runakunaq ruwanasuykichista munankichis, chhaynallatataq qankunapas paykunata ruwaychis”, nispa (Mateo 7:12). Kay sumaq yachachikuymi runakunata yanapashan mana cheqninakuspa kawsanankupaq.

‘Munanakunku’

Jesusmi niran: “Ñoqaq yachachisqaykuna kasqaykichista llapa yachanqaku qankuna munanakuqtiykichis”, nispa, Jehová Diospa testigonkunaqa chay kamachikuyta hunt’aspan rikuchinku Jesuspa cheqaq yachachisqankuna kasqankuta (Juan 13:35). Chhayna munanakusqankuqa allintapunin sut’inchakuran ayllukuna ukhupi maqanakuy kaqtin, llaqtapi ch’aqwaykuna kaqtinpas. 1994 watapin Ruanda suyupi runakunata askhanpi wañuchiranku, chaywanmi Jehová Diospa testigonkunaqa sasachakuypi tarikuranku, chhaynaña karan chaypas cheqaq munanakusqankutan rikuchiranku. Hutu ayllumanta Testigokunaqa kawsayninkuta peligropi churaspan tutsi ayllumanta wayqe panankunata pakaykuranku ama wañuchisqa kanankupaq.

Ichaqa manan runakunallaqa teqsimuyuntinpi munakuyta thak kayta mast’ariyta atinkumanchu. Bibliaq yachachisqanman hina, Diosmi akllasqan tiempopi chayta ruwanqa. Chaywanpas, thakpin huk nisqallataqmi kawsasunman.

Jehová Diospa testigonkunan chhaynapi kawsanku, paykunan qayna wata waranqa-waranqa horata predicaranku runakunata Bibliamanta yachachispa. Millonninpi runakunan Diospa Siminta kasukuspa teqsimuyuntinpi huk nisqalla mana cheqninakuspa kawsashanku. Paykunan kanku Arabia, Palestina, Armenia, Turquía, Alemania, Rusia suyukunamanta.

¿Astawan yachayta munawaqchu imaynatan Diospa Simin Qelqa runakunata hukllachashan chaymanta? Chhayna kaqtinqa llaqtaykipi tiyaq Jehová Diospa testigonkunata maskhay otaq qelqawaq kay revistapi tarikuq mayqen direccionmanpas, chay direccionkunan kashan iskaykaq paginapi.

[Uranpi willakuy]

[4 paginapi foto]

Bibliaq yachachisqanmi yanapawanchis huk nisqalla kawsananchispaq