¿Karanchu Jesuspa Biblian?

MANAN karanchu. ¿Imanaqtinmi chayta ninchis? Jesuspa tiemponpiqa manaraqmi kunan hap’isqanchis hina hunt’asqa Bibliaqa karanraqchu. Ichaqa kunan hap’isqanchis Bibliamanta wakin qelqakunaqa karanmi Diosmanta yachachina wasikunapi. Ejemplopaq, Jesusmi Nazaret llaqtapi kashaspa Diosmanta yachachina wasipi profeta Isaiaspa qelqasqanta leeran (Lucas 4:16, 17). Apóstol Pablopas Pisidia provinciapi Antioquía llaqtapi kashaspan ‘Diospa kamachikuynin simita profetakunaq qelqasqanku’ k’uyukuna leekusqanta uyariran (Hechos 13:14, 15). Jesuspa qatikuqnin Santiagopas niranmi: Moisespa kamachikuy simintaqa ‘sapa samana p’unchaymi sinagogakunapi leekun’, nispa (Hechos 15:21).

¿Pillapas ñawpaq siglopi hap’iranchu Hebreo Simipi Qelqa k’uyukunata? Etiopía llaqtapi reina Candaceq tesoreron eunuco runaqa hap’iranmi wakin qelqakunata, chaymi Felipeqa payta tariran Gaza llaqtaman rina ñanpi ‘carretanpi tiyaykuspa profeta Isaiaspa qelqasqanta leeshaqta’ (Hechos 8:26-30). Apóstol Pablon Timoteota valekuran ‘qelqa k’uyukunata, astawanqa qarapi qelqasqakunata’ apananpaq (2 Timoteo 4:13). Manaña apóstol Pablo niranchu mayqen qelqakuna kasqanta chaypas, Hebreo Simipi Diospa Simin Qelqakunamantan rimashanman karan.

Hebreo simimanta yachaq Alan Millard runan nin: Diospa Simin Qelqa k’uyukunataqa “wakin judiokunallan hap’inkuman karan: allin educacionniyoqkuna, wakin fariseokuna, Nicodemo hina Diospa siminmanta yachachiqkunapas”, nispa. ¿Imanaqtinmi wakillanku hap’iranku? Chay qelqa k’uyukuna askha qolqepaq valesqanrayku. Alan Millard wiraqochaqa nillantaqmi: “Isaías k’uyu qelqaqa soqta otaq chunka jornal qolqen valenman karan, llapan Hebreo simipi qelqakunata copiakunanpaqtaq necesitakunman karan chunka phisqayoq otaq iskay chunka k’uyukunata”, nispa. Llapan chay k’uyu qelqakunata rantinapaqqa kuskan wata llank’akusqan qolqewanraqmi rantikunman karan.

Bibliaqa manan willanchu Jesuspas qatikuqninkunapas Hebreo Simipi qelqakunata hap’irankuchus manachus chayta. Ichaqa Jesusqa allinta reqsiran chay qelqakunata, chaymi chay qelqakunamanta yachachiran, askha textokunatapas umanpi hap’iran (Mateo 4:4, 7, 10; 19:4, 5). Ñoqanchispas kallpachakunanchismi Jesús hina Bibliamanta allinta yachananchispaq. Yachasqanchis hina, kunan tiemponchispiqa maypipas Bibliataqa rantisunmanmi pisi qolqellapaq.