¿Imaynapin Jesuspa wañusqan allinniykipaq kanman?

KINSA chunka kinsayoq watapi Pascua fiestapi mana huchayoq runa wañuran huk runakuna kawsananpaq, chaymantaqa yaqa iskay waranqa wata hinañan karun. ¿Pimantan rimashanchis? Jesusmanta, payqa Nazaret llaqtamanta karan. ¿Pikunatan yanapanman wañusqan? Llapa runakunata. Jesuspa wañusqanmanta Biblia nin: “Diosqa anchatapunin runakunata munakurqan, chaymi sapan Churinta kachamurqan, pipas paypi iñiqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyoq kananpaq”, nispa (Juan 3:16).

Askha runakunan yachanku chay textoq nisqanta, ichaqa pisillan entiendenku, chaymi tapukunku: “¿Imaynapin yanapawasunman Cristoq wañusqan? ¿Imaynapin huk runaq wañusqan llapa runakunata wañuymanta kacharichinman?” nispa. Chay tapuykunamanta Bibliaq kutichisqanta qhawarisun.

¿Imaynapi wañuy qallariran?

Wakin runakunan ninku: Hallp’api pisi tiempollata kawsanapaqmi kamasqa karanchis, sasachakuykunapi tarikunapaq, pisillata kusikuyta tarinapaq chaymanta wañuspa huk cheqaspi aswan allinta kawsanapaq, nispa. Nillankutaq: Wañunanpaqmi Diosqa runakunata kamaran, nispa. Biblian ichaqa allinta sut’inchan imarayku runaq wañusqanta, kayta nin: “Imaynan huk runallawan huchaqa kay pachapi qallarirqan, huchawantaq wañuypas rikhurirqan, chay hinallataqmi, wañuyqa llapa runaman chayarqan llapallan huchallikusqankurayku”, nispa (Romanos 5:12). Kay textoq nisqan hina runakunaqa hucharaykun wañunchis, ‘huk runallawanmi’ llapa runakunaman hucha mast’arikuran. ¿Pitaq chay runari?

The World Book Enciclopedia (La Enciclopedia Mundial del Libro) nisqa, qelqa nin: Yaqa llapa cientificokuna ninku runakunaqa huk runallamanta hamunchis nispa, Bibliataq sut’inchan pi chay ‘runa’ kasqanta. Génesis 1:27 texto nin: “Diosqa runata kamarqan, Diosman rikch’akuqtan paytaqa kamarqan, qharita warmitawanmi kamarqan”, nispa. Chaymi, ñawpaq runakunaqa tukuy atiyniyoq Diospa ancha sumaq kamasqan karan.

Génesis qelqaq nisqan hina, runakunaqa ancha sumaqtan kawsananku karan. Diosqa manan huk kutillatapas wañuymanta rimaranchu, mana kasukullasqankumantan runakunaqa wañunanku karan (Génesis 2:16, 17). Diosqa paraisopi kusisqa, qhali, wiñaypaq kawsanankutan munaran. Payqa mana munaranchu machuyananchista payayananchista nitaq wañunanchistapas. Chhaynaqa, ¿imarayku wañunchis?

Génesis 3 capitulopi willasqan hina, ñawpa tayta mamanchismi yachashaspa kamaqninku Jehová Diosta mana kasukurankuchu. Diosmi ichaqa ñawpaqmantaña willaran mana kasukusqankumanta wañunankuta. Chaymi niran: “Ñut’u hallp’an kanki, ñut’u hallp’amantaqmi tukupunki”, nispa (Génesis 3:19). Diospa nisqanman hina iskayninku mana kasukusqankumanta wañupuranku.

Ichaqa manan paykunallachu wañunanku karan. Mirayninkupas paykunaq mana kasukusqankuraykun ch’uya kawsayninkuta chinkachipuranku. Jehová Diosqa ñawpaqmantaña willaran runakunapaq ima munasqanta, Adantawan Evatawan niran:  “Askhata miraychis, kay pachamanpas hunt’aykuychis, chaypi munayniyoq kaychis, kamachiychistaq challwakunata, phalaq animalkunata, kay pachapi puriq, suchuq llapa animalkunatapas”, nispa (Génesis 1:28). Tiempowanqa, Adanpa Evapa mirayninmi Hallp’ata hunt’ananku karan, mana hayk’aq wañuspataq kusisqa kawsananku karan. Ichaqa ‘huk runaraykullan’ —ñawpa taytanku Adán— huchaq kamachin kapuranku chhaynapi wañuyman hap’iykachisqa karanku. Apóstol Pablopas ñoqanchis hinan ñawpa taytanchispa miraynin karan, paymi qelqaran: “Ñoqan ichaqa aycha runalla kani, huchaq kamachin kanaypaq vendesqa”, nispa (Romanos 7:14).

Imayna q’aruchaq runakuna sumaq ancha valorniyoq cuadrota p’akirqarinku chhaynallatataqmi Adanpas huchallikusqanwan Diospa ancha chaniyoq ruwasqanta malograran, Diospa ancha chaniyoq kamasqanqa runakunan. Adanpa wawankunaqa wawayoqmi karanku, hawayninkunapas otaq nietonkunapas wawayoq karanku, chhaynapi pisi-pisimanta miraranku. Runakunaqa nacespa wiñaranku, miraranku, wañupurankutaq. ¿Imarayku lliw runakuna wañupunanku karan? Adanpa miraynin kasqankurayku. Biblia nin: ‘Huk runaq huchallikusqan hawa askha runakuna wañunku’, nispa (Romanos 5:15). Adanpa huchallikusqanraykun onqoypas, machuyaypas, payayaypas, mana allin kaqta ruwaypas, wañuypas karan. Adanpa familianmi llapa runakuna kanchis.

Roma llaqtapi tiyaq cristianokunaman carta qelqasqanpi apóstol Pablo allinta sut’incharan pay hina huchayoq runakuna mana allinpi tarikusqankumanta, huchata atipanapaq kallpachakuymantapas. Paymi niran: “¡Ay, ñoqa runamanta! ¿Pitaq kay wañuyman aysaqniy cuerpomanta kacharichiwanqa?” nispa. Cheqaqmi chhayna nisqanqa, riki. ¿Pitaq apóstol Pablota huk runakunatapas huchaq kamachinmanta wañuymantawan kacharichinman? Apóstol Pablollataqmi kutichin: ‘Diosllapunin Señorninchis Jesucristowan kacharichiwanqa. Chaymantan Diosman graciasta qoni’, nispa (Romanos 7:14-25). Arí, Kamaqninchismi Churin Jesucristowan kacharichiwanchis.

 ¿Imatan Jesús ruwaran huchamanta kacharichisqa kananchispaq?

Kikin Jesusmi willaran imaynata runakunata huchaq kamachinmanta kacharichinanpaq, paymi niran: Ñoqaqa hamuni ‘askha runakuna kacharichisqa kananrayku wañunaypaq’, nispa (Mateo 20:28). ¿Imaraykun Jesuspa kawsaynin kacharichiwanchis? ¿Imaynapin wañusqan allinninchispaq?

Bibliaq nisqan hina, Jesusqa ‘mana huchayoq’ runa karan ‘llapa huchasapakunamantapas t’aqasqa’ karan. Payqa Diospa llapa Kamachikuyninkunata kasukuran (Hebreos 4:15; 7:26). Chaymi, Jesusqa mana Adán hinachu huchanrayku, mana kasukusqanrayku wañuran (Ezequiel 18:4). Jesusqa mana huchanpin wañuran Taytanpa munayninta hunt’ananpaq, chhaynapi llapa runakunata huchamanta wañuymantawan kacharichinanpaq. Rikusqanchispas hina, Jesusqa ‘askha runakuna kacharichisqa kananrayku wañunanpaqmi’ hamuran. Payqa ancha munakuyniyoq kaspan ‘llapa runakunarayku wañuran’ (Hebreos 2:9).

Jesuspa kawsayninqa allintapuni tuparan Adanpa chinkachisqan ch’uya kawsayninwan. Chhaynaqa, ¿allinpaqchu Jehová Dios qhawariran Jesuspa wañusqanta? Arí, allinpaqmi qhawariran, Jesusqa ‘llapa runakuna huchankumanta kacharichisqa kanankupaqmi’ wañuran (1 Timoteo 2:6). Chaymi Diosqa Jesuspa wañusqanwan huchaq kamachinmanta wañuymantawan kacharichiwaranchis.

Askha kutitan Bibliaqa willan Kamaqninchispa chhayna munakuwasqanchismanta. Apóstol Pablo cristianokunaman kayta yuyarichiran: “Diosmi preciowan rantirqasunkichis”, nispa (1 Corintios 6:20; 7:23). Pedropas qelqallarantaq: Diosmi Churinpa yawarninwan —manan qoriwanchu qolqewanchu— cristianokunata wañuyman aysaykuq kawsaymanta kacharichiran, nispa (1 Pedro 1:18, 19). Cristoq wañusqanwanmi Jehová Diosqa lliw runakunata mana hayk’aq kawsarimunapaq wañuymanta qespichiwaranchis.

¿Imata ruwanayki Cristoq wañusqan yanapanasuykipaq?

Apóstol Juanpa qelqasqan hina, Cristoq wañusqanqa askha runakunata yanapanan karan, paymi niran: “[Jesucriston] huchanchiskunata pampachachiwananchispaq wañurqan, manataqmi ñoqanchispa huchallanchismantachu, aswanpas lliw runakunaq huchankumantawanmi wañurqan”, nispa (1 Juan 2:2). Arí, Jesusqa lliw runakunapaqmi wañuran. Ichaqa, ¿yanqallamantachu Jesuspa wañusqan runakunata yanapanman? Manan. Kay rikch’anachiypi yuyaykuy: wayq’oman urmaykuq runakunaqa allintan hap’ipakunanku haywasqanku  waskhaman, chhaynapi lloqsimunankupaq. Chhaynallatataqmi, Jesuspa wañusqanwan yanapachikuyta munaqkunapas mana yanqallachu suyakunanku Diospa saminchayninta otaq bendicionninta chaskinankupaq. Aswanpas Diospa munasqanta ruwananku.

¿Imatan Dios munanman? Juan 3:36 texto nin: ‘Churipi iñiqqa wiñay kawsayniyoqmi, Churipi mana iñiyta munaqmi ichaqa chay kawsayman mana haykunqachu, aswanmi Diospa phiñakuynin paypaqqa kaqlla kashanqa’, nispa. Diosqa Cristoq wañusqanpi iñinanchistan munan. Hinaspapas, “kamachikuy siminkunatachus kasukusun chayqa, yachanchismi payta [Jesusta] reqsisqanchista” (1 Juan 2:3, NM). Chhaynaqa, huchamantawan wañuymantawan kacharichisqa kananchispaqqa Cristoq wañusqanpin iñinanchis kamachikuyninkunatapas kasukunanchis.

Jesuspa wañusqanpi iñisqanchistaqa rikuchisun kamachisqanman hina wañusqanta yuyarispa. Jesusqa manaraq wañushaspa hunt’aq apostolninkunaman kamachiran wañusqanta yuyarinankupaq, paymi niran: “Kaytan ruwankichis yuyariwanaykichispaq”, nispa (Lucas 22:19). Chay kamachikuytan Jehová Diospa testigonkunaqa kasukunku, paykunaqa ancha allinpaqmi qhawarinku Diospa Churinwan allinpi kasqankuta. Kay watapi Jesuspa wañusqanta yuyarisun sábado 22 p’unchay marzo killapi, Inti haykuy qhepata. Mink’aykikun chay sumaq huñunakuyman hamunaykipaq, chhaynapin Cristoq kamachikusqanta kasukunki. Llaqtaykipi tiyaq mayqen Testigopas willasunki maypi ima horata aparikunanta. Chay huñunakuypiñan astawan yachanki imakunata ruwanayki Cristoq wañusqan Adanpa huchanmanta kacharichinasuykipaq.

Kamaqninchismi Churinpiwan wañuymanta kacharichiwaranchis, chaytaqa pisi runakunalla allinta entiendenku. Jesuspa wañusqanpi iñiqkunan ichaqa ancha kusikuyta tarinku, chaymi reparakun cristiano wayqe panankunaman apóstol Pedroq nisqanpi, paymi niran: ‘Qankunaqa [...] [Jesuspi] iñinkichis, hinaspa mana rimay atina hatun q’ochukuywan kusikunkichis, Diospa qankunata qespichisqasuykichismanta, chaypaqmi iñirqankichispas’, nispa (1 Pedro 1:8, 9). Sichus tukuy sonqoykiwan Jesucristota munakunki wañusqanpitaq iñinki chayqa, kusikuytan tarinki huchamantapas wañuymantapas qespichisqa kanki.

[5 paginapi dibujo]

Jesusqa ch’uya kawsayninta qoran Adanpa huchanmanta kacharichiwananchispaq

[6 paginapi foto]

Jesuspa wañusqanta yuyarikunqa 2008 wata sábado 22 p’unchay marzo killata, Inti haykuy qhepata