Wayna sipaskuna, kunan yuyarikuychis Ancha Hatun Kamaqniykichismanta

“Wayna-sipasllaraq kashaspa Kamaqniykimanta yuyarikuy.” (ECL. 12:1.)

1. ¿Imaynatan Jehová Dios rikuchiran pay serviq wayna sipaskunapi confiasqanta?

JEHOVÁ DIOSQA chhullata hinan ancha sumaqpaq ancha valorniyoqpaq wayna sipaskunata qhawarin. Jehová Diosqa willaranñan, Churin “guerraman” haykunan p’unchaypi askha wayna sipaskuna “paykunallamanta” Cristoq kamachisqanta kasunankuta (Sal. 110:3, NM). Chay profecian hunt’akunan karan Diospi mana iñiq runakuna askhayanan tiempopi. Chay tiempopin runakunaqa mana kasukuq, allinnillankuta maskhaq, qolqe sonqo ima kananku karan. Jehová Diosmi ichaqa yacharanña pay serviq wayna sipaskuna mana chhayna kanankuta. ¡Payqa anchatan confian wayna sipaskunapi!

2. ¿Iman Jehová Diosmanta yuyarikuy?

² ¡Maytachá Ancha Hatun Kamaqninchis Jehová Diosqa kusikun askha wayna sipaskuna paymanta yuyarikuqtinku! (Ecl. 12:1.) Jehová Diosmanta yuyarikuyqa manan paypi yuyaykuyllachu, aswanpas munayninta ruwaymi, kamachikuyninkunaman yachachikuyninkunaman hina kawsaymi. Chaymantapas Diosmanta yuyarinapaqqa paypin confiananchis; payqa interesakunmi ñoqanchismanta, allinnillanchistataq munanpas (Sal. 37:3; Isa. 48:17, 18). Wayna sipas, ¿chhaynatachu Ancha Hatun Kamaqniykita qhawarinki?

“Tukuy sonqoykiwan Señor Diosman hap’ipakuy”

3, 4. ¿Imaynatan Jesús Jehová Diosman hap’ipakuran? ¿Imanaqtinmi ñoqanchispas Jehová Diosman hap’ipakunanchis?

³ Jesucriston aswan allin ejemplota qowanchis Jehová Diosman hap’ipakuymanta. Jesusqa Proverbios 3:5, 6 nisqanman hinan kawsaran; chay texton nin: “Tukuy sonqoykiwan Señor Diosman hap’ipakuy, amataq qan kikiykiq yuyayniykimanqa k’askakuychu. Tukuy ruwasqaykikunapi Señor Diosta yuyariy, paymi cheqan ñanninta pusasunki”, nispa. Bautizakusqan qhepallamanmi Jesustaqa Satanás tentaran: Kay pachapi llapa llaqtakunapas qhapaq kaykunapas qanpan kanqa, nispa (Luc. 4:3-13). Jesusqa manan kasuranchu Satanasta. Payqa yacharanmi ‘qhapaq kayta, hatunchasqa kayta, unay kawsaytawan’ tarinapaq ‘huch’uyyaykukuspa Jehová Dios manchakuymanta’ kasqanta (Pro. 22:4).

⁴ Kunan tiempo runakunaqa sinchi qolqe sonqon kanku, paykunallapaqtaq imatapas munanku. Chayraykun cristianokunaqa qatikunanchispuni Jesuspa yupinta. Wayna sipas, ama qonqaychu, Satanasqa tukuy atisqantan ruwashan Dios serviqkunata kawsayman apaq ñañu ñanmanta waqllichinanpaq. Satanasqa munanmi lliw runapas wañuyman apaq hatun ñanninta purinankuta. ¡Ama Satanaswan q’otuchikuychu! Aswanpas, tukuy atisqaykita ruway Ancha Hatun Kamaqniykimanta yuyarikunaykipaq. Tukuy sonqoykiwan payman hap’ipakuy, kallpachakuytaq “cheqaq kawsayman” aypanaykipaq; chay kawsayqa ñan chayamunqaña (1 Tim. 6:19).

Wayna sipas, yachayniyoq kay

5. ¿Imaninkin millay kawsayta Dios tukuchinanmanta?

⁵ Ancha Hatun Kamaqninkuta yuyariq wayna sipaskunaqa aswan yachayniyoqmi kanku huk wayna sipaskunamantaqa (leeychis Salmo 119:99, 100). Yachankun Jehová Dios hamuq tiempopi imakuna ruwananta, kay pachapi millay kawsayta tukuchinantapas. Wayna sipas, pisi tiempollaraq kawsashanki chaypas, repararankichá runakuna aswan aswan manchasqa llakisqa kawsasqankuta. Chaymantapas uyarirankichá kay tiyasqanchis pacha sinchi qhellichasqa kasqanmanta, q’oñirishasqanmanta, mallkikunata pasaqta wit’usqankumanta,  huk mana allin ruwaykunamantapas. Chaykunamanta uyarispankun askha runakuna sinchita llakikunku. Jehová Diospa testigonkunan ichaqa yachanchis imarayku chaykuna sucedesqanta. Chaykunan sucedenan karan kay pachapi millay kawsay tukupunanpaqña kashaqtin (Apo. 11:18).

6. ¿Iman wakin wayna sipaskunata sucedeshan?

⁶ Wakin wayna sipaskunan ichaqa manaña hunt’ashankuchu Dios serviyninkuta; qonqankun kay pachaman Diospa juicion chayamunanpaqña kashasqanta (2 Ped. 3:3, 4). Wakintaq hatun huchakunaman urmaranku mana allin runakunawan huñukusqankurayku otaq qhelli ruwaykunata televisionpi, periodicokunapi qhawasqankurayku (Pro. 13:20). ¡Ancha llakikunapaqmi kanman kay millay kawsay tukukunanpaqña kashasqan p’unchaykunapi Diosmanta karunchakuyqa! Chaymi Diosmanta mana karunchakunapaq yuyarisunchis imas Israel runakunata sucederan Moab llaqtaq qayllanpi kashaqtinku chayta. 1473 watapi manaraq Jesucristo hamushaqtinmi Israel runakunaqa Prometesqa Hallp’aman haykunankupaqña kasharanku. ¿Iman paykunata sucederan?

Haykunankuña kashaqtinmi urmaranku

7, 8. a) ¿Imaynatan Satanás askha Israel runakunata urmachiran Moab llaqtaq qayllanpi kashaqtinku? b) ¿Imawanmi kunan tiempopipas wakin Dios serviqkunata urmachishan?

⁷ Satanasqa imaymanawanmi Israel runakunata hark’ayta munaran Prometesqa Hallp’aman mana haykunankupaq. Ñawpaqtan Satanasqa profeta Balaamwan Israel llaqtata ñakachiyta munaran, ichaqa manan atiranchu. Chaymi Satanasqa hukniraymantañataq Israel runakunata urmachiyta munaran: sumaq rikch’ayniyoq Moab warmikunawanmi Israel runakunaq sonqonta suwachiran Jehová Dios paykunata cheqnikapunanpaq. Kay kutipin Saqraqa askha Israel runakunata urmachiran, askha runakunan Moab warmikunawan qhelli huchata ruwaranku, Peor nisqa cheqaspi Baal diosmanpas k’umuykuranku. Chay causan iskay chunka tawayoq waranqa Israel runakuna wañuranku, Prometesqa Hallp’aman chayanankuña kashaqtin. ¡Ancha llakikunapaqmi chayqa karan! (Núm. 25:1-3, 9.)

⁸ Ñoqanchispas aswan sumaq herenciata chaskinanchispaqñan kashanchis, chay herenciaqa mosoq pachapi wiñaypaq kawsaymi. Kunanpas Saqraqa qhelli huchawanmi Diospa llaqtanmanta wakinta waqllichishan. Kay pachapi runakunaqa astawanmi waqllipushanku, chaymi manaña huchapaqchu qhawarinku qhelli hucha ruwayta. Qharipura puñuymantapas ninkun: Sapankan chaytaqa decidinan ruwananpaqpas otaq mana ruwananpaqpas, nispa. Huk pananchismi nin: “Iskay hawallapin wawaykunaqa uyarinku mana casado kashaspa warmi qhari puñuy, qharipura puñuypas Diospa qhawarinanpaq hucha kasqanta: wasiypi, Huñunakuy Wasillapiwan”, nispa.

9. ¿Ima sasachaypin wayna sipaskuna rikukunku ‘t’ikariyninku tiempopi’? ¿Imatan ruwankuman chayta atipanankupaq?

⁹ Ancha Hatun Kamaqninkuta yuyarikuq wayna sipaskunaqa yachankun warmi qhari puñuy Diospa regalon kasqanta, chaywanmi casado warmi qhariqa wawayoq kankuman. Chayraykun allinta yachanku  warmi qhari puñuyqa casadokunallapaq kasqanta (Heb. 13:4). Wayna sipaskunaqa “t’ikariyninku tiempopin” astawan kallpachakunanku ch’uya kanankupaq, ¿imarayku? Chay tiempopin cuerponku paykunata kallpachan warmi qhari puñuyta munapayanankupaq, chay munapayaymi yuyayninkutapas waqllichinman (1 Cor. 7:36, NM). ¿Imatan ruwawaq qhelli piensaykuna yuyayniykiman hamuqtin? Tukuy sonqoykiwan Jehová Diosta rogakuy ch’uya kaqkunapi yuyaymanayta yanapanasuykipaq. Jehová Diosqa uyarisunkin tukuy sonqowan paymanta mañakuqtiykiqa (leeychis Lucas 11:9-13). Chaymantapas allin kaqkunamanta hukkunawan rimawaq iñiyniykita kallpachanaykipaq.

Allinta decidiy hamuq tiempopi ima ruwanaykita

10. ¿Ima ruwaykunamantan karunchakunayki? ¿Ima tapuykunapin allinta yuyaymananayki?

¹⁰ Askha wayna sipaskunan aycha kusirichiyllamanña qokunku. Chhaynatan kawsanku ‘Diospa siminmanta mana yachasqankurayku’; paykunaqa manan Dioswan pusachikunkuchu, mana suyakuyniyoqtaq kawsankupas (Pro. 29:18). Profeta Isaiaspa tiemponpi mana Diosta kasukuq Israel runakuna hinan kanku. Chay tiempo runakunaqa ‘kusikuykunaman q’ochukuykunallamanñan’ qokuranku, ‘aycha mikhuyllapi, vino ukyayllapitaq’ karankupas (Isa. 22:13). Chay wayna sipaskunaq kawsayninta envidianaykimantaqa, yuyaymanay hamuq tiempopi Jehová Dios pay sonqo runakunaman sumaq kawsay qonanpi. Tapukuy: “¿Makillachu suyashani kay pachaman mosoq kawsay chayamunanta? Jehová Dios promesankuna hunt’ananta ‘suyashanaykama’, ¿kallpachakushanichu ‘allin yuyaywan purinaypaq’?” nispa (Tito 2:12, 13). Chay tapuykunapi allinta yuyaymanay, chhaynapin yachanki ima ruwaypi astawan kallpachakunaykita.

11. ¿Imanaqtinmi colegiopiraq kashaqkuna allin estudiaq kananku?

¹¹ Mana Dios serviq runakunaqa nishutan wayna sipaskunata kallpachanku universidadpi estudiaspa profesional kanankupaq. Sichus colegiopiraq kashanki chayqa, kallpachakunaykin allinta estudianaykipaq. Kayta mana qonqanaykichu, estudiankiqa manan llank’anayoq kanaykiraykullachu, aswanpas congregacionpi allinta yanapakunaykipaq, predicaypipas allinta yachachinaykipaqmi. Chaypaqmi yachanayki allin yuyaykuyta, allin sut’i rimayta, runakunata yachachishaspa sumaq respetowan parla tupachiytapas. Ichaqa Bibliata estudiaspallan allin educasqaqa kawaq. Bibliapi yachasqaykiman hina kawsanaykipaq kallpachakunki chayqa, tukuy ruwasqaykipas allinkaman kanqa, hamuq tiempopaq suyakuyniykipas seguron kanqa (leeychis Salmo 1:1-3). *

12. Israel llaqtapi tayta mamakuna hina, ¿imatan cristiano tayta mamakuna ruwananku?

¹² Ñawpaq Israel llaqtapiqa ancha importanten karan wawakuna yachachiyqa. Tayta mamakunaqa tukuy imaymanatan wawankuta yachachiqku, astawanqa Dios serviyta kamachikuyninkuna kasuytawan (Deu. 6:6, 7). Tayta mamankuta Dios manchakuq runakunatapas uyarispan Israel wawakunaqa tukuy necesitasqankuta yachaqku; yachallarankutaqmi yachayniyoq kayta, allin tanteaq kayta, allin reparaq kaytapas; kay tiempopiqa wakin runakunallan chhayna kanku (Pro. 1:2-4; 2:1-5, 11-15). Kunan tiempopipas Diosta serviq tayta mamakunaqa kaqllatataqmi wawankuta educananku.

Pikunan cheqaqtapuni munakusunki chaykunata uyariy

13. ¿Imakunatan wayna sipaskunata runakuna consejanku? ¿Imaraykun chaykunamanta cristiano wayna sipaskuna cuidakunanku?

¹³ Askha runakunan wayna sipaskunata consejanku kawsayninkuwan ima ruwanankupaq. Ejemplopaq, colegiokunapiqa kanmi consejerokuna, paykunan wayna sipaskunata consejanku qhapaq profesional kanankupaq. Chayrayku, wayna sipas, Jehová Diosmanta yachayta mañakuspa allinta qhawariy: Bibliaq yachachisqanman allin yuyayniyoq  hunt’aq kamachiq yachachisqanman hinachu runakuna consejashasunki icha manachu chayta. Bibliapi yachasqayki hina, Satanasqa wayna sipaskunata pisi yachayniyoqkunatawanmi astawanqa urmachiyta munan. Yuyariy Edén huertapi Evata sucedesqanta. Evaqa pisi yachayniyoq kaspan Satanasta kasukuran, payta mana k’atatapas reqsishaspa. Satanasqa manan Evaq allinninpaqqa imatapas ruwasqachu. ¡May allinmi kanman karan sichus Eva Jehová Diosta kasukunman karan chayqa! Jehová Diosqa munakuranmi Evataqa, interesakurantaqmi paypi, chaytaqa askha kutipiñan rikuchisqa (Gén. 3:1-6).

14. ¿Imanaqtinmi Jehová Diosta tayta mamaykitapas uyarinayki?

¹⁴ Qantapas, wayna sipas, Ancha Hatun Kamaqninchisqa cheqaqtapunin munakusunki. Jehová Diosqa munanmi kunanpas wiñaypaqpas kusisqa kawsanaykita. Chaymi munakuq taytanchisqa lliw serviqninkunaman hina qanmanpas nisunki: “Kayninmi ñanqa, kayninta puriy”, nispa (Isa. 30:21). Sichus tayta mamayki Dios serviq kanku chayqa, paykunapas anchatan yanapasunkiku. Respetowan uyariy consejonkunata, chaymi yanapasunki kawsayniykipi aswan allin kaq ruwaypi kallpachakunaykipaq (Pro. 1:8, 9). Tayta mamaykiqa munanmi wiñaypaq kawsanaykita; wiñay kawsayqa aswan allinmi qhapaq kaymantapas kay pachapi allin qhawarisqa kaymantapas (Mat. 16:26).

15, 16. a) ¿Imatan Jehová Dios manapuni ruwanmanchu? b) ¿Imatan yachachiwanchis Baructa sucedesqan?

¹⁵ Ancha Hatun Kamaqninta yuyariqkunaqa kapuqllankuwanmi kawsanku, paykunaqa yachankun Jehová Dios ‘mana saqerparinanta, mana wikch’urparinantapas’ (leeychis Hebreos 13:5). Kay pachapi runakunan ichaqa qolqe sonqo kanku, manataq Jehová Diospiqa confiankuchu. Chayraykun rikch’asqalla kashananchis ama paykuna hina yuyaykunanchispaq (Efe. 2:2). Jeremiaspa secretarion Barucmanta rimasunchis. Kay Dios serviq runaqa sasa tiempopin kawsaran, chay tiempopin Jerusalén llaqtata thunichiranku. Chayqa sucederan 607 watapi manaraq Jesús hamushaqtin.

¹⁶ Yaqachus hina Barucqa imaymanayoq kayta munaran mana imamanta llakikuspa kawsananpaq. Chayta yachaspan Jehová Diosqa munayllata consejaran ‘allin kaqkunata’ amaña maskhananpaq. Barucqa allin yuyaykuq kaspa huch’uyyaykukuspan Jehová Diospa nisqanta uyariran, chaymi Jerusalén llaqta thunichisqa kashaqtin payqa mana wañuranchu (Jer. 45:2-5). Jerusalenpi tiyaq Barucpa wiñaymasinkunan ichaqa ‘allin kaqkunata’ maskhasqankurayku Jehová Diosta qonqapuranku. Ichaqa Babilonia soldadokuna Jerusalén llaqtata thunichishaqtinkun mana imayoq rikukuranku, askhataq paykunamantapas wañuranku (2 Cró. 36:15-18). Baructa sucedesqanqa kaytan yachachiwanchis: aswan allinqa Dioswan allinpi kaymi kay pachapi allin qhawarisqa qhapaq kaymantaqa.

Paykunaq ruwasqanta hina ruway

17. ¿Imanaqtinmi Jesús, Pablo, Timoteopas allin ejemplo kanku Dios serviqkunapaq?

¹⁷ Wiñay kawsayman apaq ñanninta purishanallapaqmi Diospa Simin Qelqa willawanchis tukuy sonqowan Diosta serviq runakunamanta. Hukninmi karan Jesús. Lliw runakunamanta aswan yachayniyoqña karan chaypas, ‘Diospa reinonmanta allin willakuykuna willaypin’ astawan llank’aran, payqa yacharanmi chay ruwaylla runakunaq wiñay allinninpaq kasqanta (Luc. 4:43). Apóstol Pablopas tukuy sonqowan Jehová Diosta serviyta munaspan  allin profesionninta saqeran, hinaspa tukuy tiemponwan tukuy kallpanwan allin willakuykunata willamuran. Timoteopas apóstol Pabloq ruwasqanta hinan ruwaran, payqa ‘iñiypi cheqaq churinmi’ karan (1 Tim. 1:2). ¿Ñakapakurankuchu Jesús, Pablo, Timoteopas Jehová Diosta tukuy kawsayninkuwan servisqankumanta? Manapunin. Apóstol Pabloq qhawarinanpaqqa kay pachapi qhapaq kaykunaqa ‘q’opa hinallan’ karan Dios serviywan tupanachisqaqa (Fili. 3:8-11).

18. ¿Imatan huk wayna ruwaran Diosta astawan servinanpaq? ¿Imanaqtinmi mana ñakapakunchu chay ruwasqanmanta?

¹⁸ Kunan tiempopipas askha wayna sipaskunan Jesús, Pablo, Timoteoq ruwasqanta hina ruwashanku. Chaytan ruwaran huk cristianomasinchispas. Payqa allin pagasqa llank’anantan saqepuran Diosta astawan servinanrayku. Paymi willakun: “Bibliaq kamachisqanman hina kawsasqayraykun llank’anaypi askha kutipi allin puestoman churawaranku. Ichaqa, allintaña pagawaranku chaypas, cuentatan qokurani llank’asqay wayra hap’iy hina mana cheqaq valorniyoq kasqanta. Chaymi Jefeykunaman nirani: Lloqsipusaqmi kay llank’anamanta llapan tiempoywan Diosta servinaypaq, nispa; hinaspan paykunaqa, kaq ratu: Astawan sueldoykita yapasaykiku, niwaranku chay llank’anapi qhepakunaypaq. Ichaqa decidisqañan kasharani lloqsipunaypaq. Chay ruwasqaytan askha runakuna mana allinpaq qhawariranku. Chaytaqa ruwarani Diosman prometekusqayta hunt’anaypaqmi. Kunanqa tukuy tiempoywanmi Jehová Diosta servini, chaymi cheqaqtapuni kusichiwan; manan kay pachapi allin qhawarisqa kaypas qhapaq kaypas astawanqa kusichiwanmanchu”, nispa.

19. ¿Ima ruwanankupaqmi wayna sipaskuna kallpachakunanku?

¹⁹ Pachantinpin askha wayna sipaskuna chay waynaq ruwasqanta hina ruwashanku. Chayrayku, wayna sipas, kawsayniykipi ima ruwanaykita decidinaykipaqqa, yuyariy Jehová Diospa p’unchaynin kayllapiña kashasqanta (2 Ped. 3:11, 12). Ama envidiakuychu kay pachapi qhapaqyashaqkunataqa. Aswanpas pikunan cheqaqtapuni munakusunki chaykunata uyariy. ‘Qhapaq kaykunata hanaq pachapi huñuspaykiqa’ manan hayk’aqpas ñakapakunkichu, aswanpas wiñay wiñaypaqmi allinniykipaq kanqa (Mat. 6:19, 20; leeychis 1 Juan 2:15-17). Ancha Hatun Kamaqniykimanta yuyarikuy, payqa sumaqtan kutichipusinki.

[Uranpi willakuy]

¿Imanispan kutichiwaq?

• ¿Imaynatan rikuchinchis Diosman hap’ipakusqanchista?

• ¿Piqpa yachachiyninmi aswan allin?

• ¿Imatan Baructa sucedesqanmanta yachasunman?

• ¿Pikunan allin ejemplo ñoqanchispaq kanku? ¿Imanaqtinmi allin ejemplo kanku?

[Tapuykuna]

[17 paginapi fotokuna]

Jehová Diosllan aswan allintaqa educawanchis

[19 paginapi dibujo]

Jehová Diosta uyarisqanraykun Barucqa mana wañuranchu Jerusalén llaqtata kanaypushaqtinku. ¿Imatan paymanta yachawaq?