¿Imaynatan runamasinchista tratananchis?

“Imaynatachus qankunapaq runakunaq ruwananta munankichis, chay hinallatataq qankunapas paykunapaq ruwaychis.” (LUC. 6:31.)

1, 2. a) ¿Imataq Orqo Patapi Jesuspa yachachisqanri? b) ¿Imamantan yachasunchis kay estudiopi qatimuq estudiopipas?

JESUCRISTOQA Allin Yachachiqpunin karan. Jesuspa awqankunan [otaq enemigonkunan] guardiakunata kacharanku Jesusta hap’imunankupaq, ichaqa manan hap’imurankuchu chaymi niranku: “¡Manan hayk’aqpas chay runa hinaqa pipas rimarqanchu!” nispa (Juan 7:32, 45, 46). Orqo Patapi Jesuspa yachachisqanqa ancha allin discurson karan, chaykunan tarikun Mateo qelqapi 5-7 capitulokunapi. Lucas 6:20-49 textopipas yaqa kaqllamantataqmi willakun. *

² Yaqapaschá Jesuspa Orqo Patapi yachachisqanmantaqa aswan reqsisqa yachachikuy kanman runamasinchista imayna tratanamanta. Chay yachachikuymi nin: “Imaynatachus qankunapaq runakunaq ruwananta munankichis, chay hinallatataq qankunapas paykunapaq ruwaychis”, nispa (Luc. 6:31). ¡Jesusqa ancha allinkunatan runakunapaq ruwaran! Onqosqakunatan qhaliyachiran wañusqakunatapas kawsarichiran. Astawanqa allin willakuykunatan predicaran, chayta uyariqkunaqa askha saminchaykunatan [otaq bendicionkunatan] chaskiranku (leeychis Lucas 7:20-22). Jehová Diospa testigonkunapas Reinomanta allin willakuykunatan predicanchis, chaymi anchata kusichiwanchis (Mat. 24:14; 28:19, 20). Kay estudiopi qatimuq estudiopipas yachasunchis chay predicaymanta Jesuspa nisqanta, yachallasuntaq Orqo Patapi wakin yachachisqankunamantapas chaykunan rikuchin runamasinchista imayna tratananchista.

Llamp’u sonqo kasunchis

3. ¿Iman llamp’u sonqo kay?

³ Jesús niran: “Kusisamiyoqmi llamp’u sonqoyoqkunaqa, paykunaqa kay pacha hallp’atan herenciapaq chaskinqaku”, nispa (Mat. 5:5). Bibliaq nisqanman hina, llamp’u sonqo kayqa manan pisichasqa kaychu. Aswanpas llamp’u sonqo kayqa manso, munakuq, sumaq runa kaymi, chaytan Dios kamachiwanchis. Hinaspapas, llamp’u sonqo kaspaqa sumaqllata runamasinchista tratasunchis. Yachanapaq, llamp’u sonqo runakunaqa manan ‘pimanpas mana allinmantaqa mana allinllawantaq kutichinchu’ (Rom. 12:17-19).

4. ¿Imaraykun llamp’u sonqo runakuna kusisqa kanku?

⁴ Llamp’u sonqokunaqa kay “hallp’atan herenciapaq chaskinqaku” chaymi kusisqa kanku. Jesusqa ‘llamp’ullan, huch’uyyaykukuq sonqoyoqtaq’ kanpas, chaymi “tukuy herencia chaskiq kananpaq” churasqa karan. Chayraykun payqa kay Hallp’ata chaskin herencianta hina kamachinanpaq (Mat. 11:29; Heb. 1:2; Sal. 2:8). Ichaqa manan payllachu chaskinqa. Bibliaq nisqan hina, manan ‘runaq churillanchu’ Diospa Reinonpiqa kamachikunqa kallanqataqmi huk runakunapas paywan kuska kamachimunankupaq (Dan. 7:13, 14, 21, 22, 27, NM). Chay runakunaqa 144.000 waranqa hawisqa cristianokunan kanku, paykunapas llamp’u sonqollataqmi kanku. Paykunan ‘herenciata chaskinku Cristowan kuska’ (Rom. 8:16, 17; Apo. 14:1). Hinaspapas, wakin llamp’u sonqo runakunan kay Hallp’api wiñay kawsayta chaskinqaku Diospa Reinon kamachikamuqtin (Sal. 37:11).

5. ¿Imayna runan kasunchis Jesús hina llamp’u sonqo kaspa?

⁵ Sichus wayqe pananchiskunata millayta tratasun chayqa, manañan ñoqanchiswan huñukuyta munanqakuchu ayqekapunqakutaq ñoqanchismanta. Ichaqa Jesús hina llamp’u sonqo kasunchis chayqa, hukkunata kallpachasunchis, sumaq runa kasunchis, wayqe pananchiskunapas ñoqanchiswan huñukuyta munanqaku. Llamp’u sonqo kayqa santo espirituq rurunmi, chay espirituqa llamp’u sonqo kayta ruruchin Diospa santo espiritunwan  pusachikuqkunallapi (leeychis Gálatas 5:22-25). Chhaynaqa, ¿manachu munanchis Jehová Diospa santo espiritunwan pusachikuq llamp’u sonqo runakunawan huñukuyta?

¡Kusisamiyoqmi khuyapayakuqkunaqa!

6. ¿Imayna runan kanku ‘khuyapayakuqkuna’?

⁶ Jesusqa Orqo Patapi yachachispa kayta nillarantaq: “Kusisamiyoqmi khuyapayakuqkunaqa, paykunatapas Diosmi khuyapayallanqataq”, nispa (Mat. 5:7). “Khuyapayakuqkunaqa” pisichasqakunata munakun, llakipayan, allinta tratanpas. Jesusqa ‘khuyapayakuq’ kasqanraykun runakunata ñak’arisqankumanta qhaliyachiran (Mat. 14:14; 20:34). Ñoqanchistapas, llakipayaymi, allinta trataymi kallpachawanchis khuyapayakuq kananchispaq (Sant. 2:13).

7. ¿Imatan Jesús ruwaran khuyapayakuq kasqanrayku?

⁷ Huk kutinmi Jesús samarikusharan. Ichaqa ancha askha runakunata rikuspan “paykunata khuyapayaykurqan, mana michiqniyoq ovejakuna hina kaqtinku”, ‘imaymanatataq paykunaman yachachiyta qallarirqan’ (Mar. 6:34). Chhaynallatataqmi ñoqanchispas runakunaman yachachinchis Diospa Reinonmanta, ancha hatun khuyapayakuyninmantapas. ¡Chayta ruwaspaqa anchatan kusikunchis!

8. ¿Imaraykun khuyapayakuqkuna kusisamiyoq kanku?

⁸ Khuyapayakuqkunaqa kusisamiyoqmi kanku ‘paykunapas [...] khuyapayallasqataq’ kanqaku. Khuyapayakuywan huk runakunata tratasun chayqa, paykunapas khuyapayallawasuntaqmi (Luc. 6:38). Chaymantapas, Jesús kayta niran: “Runakunatachus contraykichispi huchallikusqankuta pampachankichis chayqa, qankunatapas hanaq pachapi kaq Yayaykichisqa pampachallasunkichistaqmi”, nispa (Mat. 6:14). Jehová Diosqa khuyapayakuqkunallatan pampachanqa allinpaqpas qhawarinqa.

¿Imaraykun kusisqa kanku ‘thak-kaypi kawsanapaq allipunachiqkuna’?

9. ¿Imatan ruwasunchis hukkunawan thak kaypi kawsayta maskhaqtinchis?

⁹ Jesusmi nillarantaq: “Kusisamiyoqmi thak-kaypi kawsanapaq allipunachiqkunaqa, paykunaqa Diospa wawankunan kanku”, nispa (Mat. 5:9). Thak kaypi kawsayta maskhasun chayqa, manan llullakuykunawan ‘ancha munanasqa amigokunata t’aqanachisunchu’ nitaq hinallatachu qhawasun hukkunaq chhayna ruwanankuta (Pro. 16:28). Congregación ukhupipas hawapipas thak kaypi kawsay munasqanchista rikuchisunchis rimayninchiswan ruwayninchiswan ima (Heb. 12:14, NM). Aswantaqa kallpachakusunchis Jehová Dioswan thakpi kanapaq (leeychis 1 Pedro 3:10-12).

10. ¿Imaraykun kusisqa kanku ‘thak-kaypi kawsanapaq allipunachiqkuna’?

¹⁰ Jesusmi niran: “Thak-kaypi kawsanapaq allipunachiqkunaqa” kusisqan kanku ‘paykunan Diospa wawankuna kanqaku’, nispa. Hawisqa cristianokunaqa ‘Diospa wawankuna kanku’ Jesuspi iñisqankurayku (Juan 1:12; 1 Ped. 2:24, NM). ¿Thak kaypi kawsaq ‘wak ovejakunari’? Jesusmi paykunapaqqa “Wiñay Yaya” kanqa Waranqa Wata Kamachikuypi kamachikuqmasinkunawan hanaq pachamanta kamachimuqtin (Juan 10:14, 16; Isa. 9:6; Apo. 20:6). Hallp’api thak kaypi kawsaq runakunaqa Diospa wawan kapunqaku Waranqa Wata Kamachikuy tukukuqtin (1 Cor. 15:27, 28).

11. ¿Imaynatan runamasinchiswan kawsasun “Diosmanta hamuq yachaywan” yanapachikuspa?

¹¹ ‘Thak kayta qoq [Jehová] Dioswan’ allinpi kanapaqqa payman rikch’akunanchis, pay hina thak kayta maskhananchis (Fili. 4:9). Sichus “Diosmanta hamuq yachaywan” yanapachikusun chayqa, runamasinchiskunawan thakpi kawsasunchis (Sant. 3:17, NM). Thak kayta maskhasun chayqa, kusisqan kasunchis.

 “K’anchayniykichis” k’anchachun

12. a) ¿Ima niranmi Jesús k’anchaymanta? b) ¿Imaynatan k’anchayninchista k’anchachinchis?

¹² Rikusqanchispas hina, runamasinchiskunataqa allinta tratananchis. Astawanqa yanapananchis Diosmanta cheqaqta yachanankupaq (Sal. 43:3). Jesús yachachisqankunaman niran: “Qankunan runakunapaq k’anchay kankichis”, nispa, chaymi kamachiran runakunaq rikunanpaq k’anchayninkuta k’anchachinankupaq, chhaynapi runamasinkuta yanapaspa ‘allin ruwasqankuta rikunankupaq’. Allin willakuykunamanta cheqaq kayta yachachispan “runakunaq ñawpaqenpi” k’anchayninkuta k’anchachinanku karan, (leeychis Mateo 5:14-16). Kunan tiempopiqa k’anchayninchis k’ancharin wasimasinchista atisqanchisman hina yanapasqanchispi, ‘llapa suyukunapi’ allin willakuykunata predicasqanchispiwan, arí, ‘kay pachantinpin’ predicakushan (Mar. 13:10; Mat. 26:13). ¡Ancha allinmi llank’ayninchisqa!

13. ¿Imakunapin reqsisqa kanchis?

¹³ Jesús niran: “Orqo patapi llaqtataqa manan imapas pakanmanchu”, nispa. Arí, orqo patapi kaq llaqtaqa karumantaraqmi rikukunman. Chhaynallatataqmi, Reinomanta predicaqkunapas reqsisqa kanchis allin ruwasqanchismanta, sumaq runa kasqanchismanta, allin yuyaywan ruwaq kasqanchismanta ch’uya kawsayniyoq kasqanchismantapas (Tito 2:1-14).

14. a) ¿Imaynan lamparakuna karan qallariy siglopi? b) ¿Imaynapin cheqaq kaymanta willakuyta “raki” ukhupi mana pakasunchu?

¹⁴ Jesús niran: Pillapas lamparata hap’ichispaqa manan raki ukhumanchu churan aswanpas k’anchana patapin churan, chhaynapi “wasipi kaqkunata llapanta k’anchananpaq”, nispa. Qallariy siglopi lamparakunaqa t’urumanta ruwasqan karan, chaypin olivo aceiteta churaqku k’anchananpaq, huk aceitekunatapas. Rawrananpaqqa k’uyusqa linota churaqku chay linotaq aceiteta ch’unqaq rawrananpaq. Lamparataqa k’anchana patapin churaqku llapa wasipi kaqkunata k’anchananpaq. Manan pipas raki ukhumanqa churanmanchu karan (chay rakin karan trigota, cebadata, huk mikhuykunatapas tupunapaq). Jesusqa manan munaranchu yachachisqankuna k’anchayninkuta “raki” ukhupi pakanankuta, cheqaq kaymanta yachachisqankuqa allinta k’anchanan karan. Chayrayku, manan hayk’aqpas Bibliamanta cheqaq willakuykunataqa pakananchischu manan upallakunanchischu hark’awasunmanña, qatiykachaypiña tarikusunman chaypas.

15. ¿Imaynatan allin ruwasqanchiskuna wakin runakunata yanapan?

¹⁵ Lamparamanta rimasqan qhepamanmi, Jesús yachachisqankunaman khaynata niran: “Chay hinata k’anchayniykichis runakunaq ñawpaqenpi k’anchachun, allin ruwasqaykichista rikuspa, hanaq pachapi kaq Yayaykichista yupaychanankupaq [otaq hatunchanankupaq]”, nispa. Wakin runakunan allin ruwasqanchiskunata rikuspa Diosta hatunchanku hinaspa Diospa kamachin kapunku. Chaymi astawanraq kallpachawanchis ‘kay tutayaq pachapi k’anchashanallanchispaq’ (Fili. 2:15).

16. ‘Runakunapaqtaq k’anchay kanchis’ chayqa, ¿imatan ruwananchis?

¹⁶ ‘Runakunapaqtaq k’anchay kanchis’ chayqa, Reinomanta predicananchis runakunatapas yanapananchis Jesuspa qatikuqnin kanankupaq. Ichaqa manan chayllatachu ruwana. Apóstol Pablo khaynata niran: “Diospa wawankuna hina k’anchayllapi purishaychis, k’anchayqa paqarichin tukuy sumaq sonqo kayta, chanin kawsayta cheqaq kaytawan”, nispa (Efe. 5:8, 9, NM). Imayna kawsasqanchisqa allintapuni rikuchinan Diospa munaynin ruwasqanchista. Apóstol Pedroq yuyaychasqanman hina kawsananchis, paymi niran: “Diospi mana iñiqkuna ukhupi allintapuni kawsaychis. Ahinapin  paykunaqa contraykichispi mana allin ruwaqkunamanta hina rimashaspapas, juzgana p’unchay chayamuqtin allin ruwasqaykichista rikuspanku Diosta yupaychanqaku [otaq hatunchanqaku]”, nispa (1 Ped. 2:12). Ichaqa, ¿imatan ruwananchis mayqen wayqe pananchiswanpas phiñachinakuqtinchis?

‘Wawqeykiwan’ allipunakuy

17-19. a) ¿Ima ofrendamantan rimashan Mateo 5:23, 24 textopi? b) ¿Imaraykun ancha allinpuni wayqe pananchiskunawan allipunakapuy, ima niranmi Jesús chaymanta?

¹⁷ Orqo Patapi yachachishaspa qatikuqninkunata Jesús niran: Wayqe panaykichiskunawan ama phiñakunkichischu amataq pisichankichispaschu, nispa. Aswanmi yuyaycharan, mayqen wayqe panankutapas phiñachiqtinku usqhaylla allichanankupaq (leeychis Mateo 5:21-25). Jesuspa chhayna yuyaychasqanta allinta entiendesun. Kaypi yuyaykuy, ofrendaykita Diospa altarninman apashanki, altarman chayaspataq yuyarinki wayqeyki otaq panayki qan contra phiñasqa kasqanta. Chhaynaqa ¿imata ruwanayki? Altar qayllaman ofrendaykita saqeykuy, hinaspa kutiriy wayqeykiwanraq otaq panaykiwanraq ñawpaqtaqa allipunamuy. Allipunasqayki qhepamanña altarman kutispa ofrendaykita haywawaq.

¹⁸ Chay ofrendaqa karan Yupaychana Wasipi sacrificanapaq. Israel runakunaqa Moisespa Kamachikuy Simin nisqanman hina animalkunata sacrificananku karan Jehová Diosta yupaychanankupaq, chhayna ruwasqankuqa allinmi karan. Ichaqa sichus huk Israel runa yuyariran wayqen pay contra phiñasqa kasqanta chayqa, manaraq ofrendanta haywashaspa wayqenwan allipunakamunan karan, chaymi aswan allinqa karan ofrenda haywananmantaqa. Chaymi Jesús niran: “Altar qayllaman ofrendaykita saqeykuy, hinaspa kutiriy, wawqeykiwanraq ñawpaqtaqa allipunamuy, kutimuspaykitaq ofrendaykita hayway”, nispa. Arí, Kamachikuy Simiq nisqanman hina ruwananmantaqa wayqenwan allipunakapunanmi aswan allinqa karan.

¹⁹ Ichaqa kayta yuyarinanchis: Jesusqa manan sut’incharanchu ima ofrendachus kasqanmantaqa nitaq ima huchachus kasqanmantapas. Chhaynaqa, sichus huk Israel runa ofrendanta haywashaspa yuyariran wayqen pay contra phiñasqa kasqanta chayqa, saqenanmi karan ima ofrendataña haywashaqtinpas. Sichus sacrificiopi haywananpaq animalta apasharan chayqa ‘altarpa qayllanpin’ kawsashaqta saqenan karan, chay altarqa sacerdotekunaq kasqan patiopi tarikuran. Maypachachus wayqenwan allipunakapuspaña wakmanta altarman kutispa ofrendanta haywanan karan.

20. ¿Imaraykun usqhaylla allichananchis wayqe pananchiskunawan phiñasqa kaqtinchis?

²⁰ Diospa munayninman hina yupaychayninchis kananpaqqa, allintan wayqe pananchiskunawan kawsananchis. Israel llaqtapi ofrenda haywasqankuqa manan imapaqpas Diospaqqa valeranchu sichus Israel runakuna wayqe panankunata mana allintachu trataranku chayqa (Miq. 6:6-8). Chaymi Jesusqa qatikuqninkunata niran: Usqhaylla ‘allipunakapuychis’, nispa (Mat. 5:25). Apóstol Pablopas  khaynata qelqaran: “Phiñakunkichischus chayqa, ama huchallikuychischu, ama p’unchay ch’isiyaqqa phiñasqa kaychischu, amapuni imaynallamantapas Saqraq huchallichinasuykichistaqa munaychischu”, nispa (Efe. 4:26, 27). Razonwanña phiñakusunman chaypas, usqhayllan allichananchis. Mana chayqa ‘phiñasqalla’ kasunman Saqrataq huchallichiwasunman (Luc. 17:3, 4).

Respetowanpuni runamasinchista tratasun

21, 22. a) ¿Imatan ruwananchis Jesuspa yuyaychasqanman hina kawsananchispaq? b) ¿Imatan qatimuq estudiopi yachasun?

²¹ Orqo Patapi Jesuspa yachachisqanmanta wakin yachachikuykunata yachasqanchisqa kallpachawananchismi runamasinchista munakuywan respetowan tratananchispaq. Pantaq runaña kanchis chaypas, Jesuspa yuyaychasqankunataqa kasukusunmanmi, manan Jesuspas, hanaq pachapi kaq Yayanchispas mana atisqanchistaqa mañawasunmanchu. Sichus Jehová Diospa yanapayninta mañakusun Jesuspa yuyaychasqanta kasukunapaqtaq kallpachakusun chayqa, llamp’u sonqo, khuyapayakuq, thak kayta maskhaq runakunan kasunchis. Hinaspapas, cheqaq kaymanta willaspa k’ancharisunchis wayqe pananchiskunawanpas sumaqta kawsasunchis ima sasachakuyña kaqtinpas.

²² Chhaynaqa, sichus yupaychayninchis Diospa munayninman hina kananta munanchis chayqa, allintan runamasinchista tratananchis (Mar. 12:31). Qatimuq estudiopin yachasunchis Orqo Patapi Jesuspa yachachisqan wakin yachachikuykunamanta, chaykunapas yanapawasunmi allin kaqta ruwananchispaq. Orqo Patapi Jesuspa yachachisqankunapi yuyaymanasqanchis qhepamanmi kayta tapukunanchis: “¿Allintachu runamasiyta tratashani?” nispa.

[Uranpi willakuy]

¿Imata kutichiwaq?

• ¿Imataq ‘llamp’u sonqo’ kayri?

• ¿Imaraykun kusisqa kanku ‘khuyapayakuqkuna’?

• ¿Imaynatan k’anchayninchista k’anchachisunman?

• ¿Imaraykun usqhaylla wayqe pananchiskunawan allipunakapunanchis?

[Tapuykuna]

[8 paginapi foto]

Reinomanta allin willakuykunata predicaspan k’anchayninchista k’anchachinchis

[9 paginapi foto]

Imayna kawsasqanchisqa allintapuni rikuchinan Diospa munaynin ruwasqanchista

[10 paginapi foto]

Kallpachakunanchismi wayqe pananchiskunawan allipunakapunanchispaq