Juan qelqamanta akllasqa yachachikuykuna
Jehová Diospa Siminqa kawsaqmi
Juan qelqamanta akllasqa yachachikuykuna
JUANMI Cristoq kawsayninmanta predicasqanmantawan qhepakaq qelqaqqa karan, paymi “Jesuspa munasqa yachachisqan” karan (Juan 21:20). Kay libroqa 98 watapi qelqakuran, Jesuspa hamusqan qhepata, Juan libropi tarikuq wakin willakuykunaqa manan tarikunchu huk evangeliokunapi.
Apóstol Juanqa allintan sut’incharan imapaq qelqasqanta, pay kikinmi nin: “Kaykunan [...] qelqasqa kashan, Jesusqa Diospa Churin Cristo kasqanta iñinaykichispaq, paypi iñispataq kawsayniyoq kanaykichispaq”, nispa (Juan 20:31). Willasqanqa ancha chaniyoqpuni ñoqanchispaq (Heb. 4:12).
“QHAWARIYCHIS, PAYMI DIOSPA CORDERON”
Jesusta rikuspa hinan Bautizaq Juan kayta niran: “Qhawariychis, paymi Diospa Corderon runakunaq huchankunata pampachaq”, nispa (Juan 1:29). Chay qhepamantaq, Jesús viajaran Samariata, Galileata, Judeata, Jordán mayuq inti lloqsimuy ladopi kaq llaqtakunamanpas, chaykunapin predicaran, yachachiran milagrokunatapas ruwaran, chaymi askha runakuna Jesuspi iñiranku (Juan 10:41, 42).
Jesusqa Lazarota kawsarichisqanwanmi rikuchiran aswan hatun milagro ruwasqanta. Lazaroqa tawa p’unchay wañusqanmantan kawsarimuran, chayta rikuspan runakunaqa Jesuspi iñiranku. Ichaqa sacerdote umallikunan fariseokunapiwan rimanakuranku Jesusta wañuchinankupaq. Chayraykun Jesusqa ripuran “ch’inneq qaylla Efraín nisqa llaqtaman” (Juan 11:53, 54).
Bibliamanta tapuykuna kutichiykunapiwan:
1:35, 40. ¿Pitaq karan Andreswan kuska puriq Bautizaq Juanpa huknin yachachisqan? Kay librota qelqaqqa Bautizaq Juanmanta willaspa “Juan” nispa sutichan, ichaqa manan maypipas paypa sutinmanta willanchu, chhaynaqa, Andreswan kuska puriq Bautizaq Juanpa huknin yachachisqanqa kay librota qelqaq kikin Juanmi.
2:20. ¿Imaraykutaq judío runakuna niranku kay yupaychana wasiqa “tawa chunka soqtayoq watapin” sayarichisqa karan nispa? Chaytaqa niranku 30 watapi Zorobabelpa sayarichisqan yupaychana wasi manaraq tukusqa kasqanrayku, chaymi Judeapi kamachikuq Herodes tukuchisharan. Historiador Josefoq nisqanman hina, Herodesqa chunka pusaqniyoq watata hinaña kamachikushaqtinmi yupaychana wasita tukuchinanpaq llank’achiyta qallariran, chayqa karan 18, 17 wata ukhupi manaraq Jesús hamushaqtin. Yupaychana wasiq ch’uya cheqasninta huk ruwaykunatawanña pusaq watapi tukukuran chaypas, 30 watapi Pascua fiestapaqqa manaraqmi tukusqachu karan.
5:14. ¿Huchallikusqankuraykun runakunaqa onqonku nispachu nisharan Jesús? Manan, Jesusqa manan chaymantachu rimasharan. Jesuspa qhaliyachisqan runaqa Adanpa huchallikusqanraykun kinsa chunka pusaqniyoq watataña onqosharan (Juan 5:1-9). Ichaqa Jehová Diospa khuyapayakuyninpi qhaliyachisqa karan, chaymi qespichisqa kananpaqqa manaña huchallikunanchu karan. Mana chayqa, onqoymanta aswan mana allinpin tarikunman: wañuyman aysaykuq huchapi urmaqtinqa manañan hayk’aqpas kawsarinpunmanñachu (Mat. 12:31, 32; Luc. 12:10; Heb. 10:26, 27).
5:24, 25. ¿Pikunan “wañuymanta kawsayman” pasanku? Jesusqa Diospa munayninta mana ruwaqkunamantan rimasharan, chay runakunan ichaqa Jesuspa rimasqanta uyarispa iñinku huchapi kawsasqankutapas saqepunku. “Wañuymanta kawsayman” pasanku wañuymanta panpachasqa kasqankurayku, Diospi iñisqankuraykutaq wiñay kawsayta suyakunku (1 Ped. 4:3-6).
5:26; 6:53. ¿Imaynapin “kikinmanta kawsayniyoq” kanku? Jesucristoqa Diospa kamachisqanmi runakunata yanapan Jehová Dioswan allinpi kanankupaq, hinaspapas runakunaman kawsayta qonqa wañusqankumanta kawsarichimuspa, chhaynapin Jesusqa kikinmanta kawsayniyoq. Jesuspa yachachisqankunataq kikinmanta kawsayniyoq kanqaku wiñaypaq kawsasqankumanta. Hawisqa cristianokunan chay kawsayta chaskinku hanaq pachaman rinankupaq kawsarispanku. Kay Hallp’api tiyaq Diospa hunt’aq kamachinkunataq kikinmanta kawsayniyoq kanqaku Saqraq q’otusqan qhepata Waranqa Wata Cristoq Kamachikusqan tukukuqtin (1 Cor. 15:52, 53; Apo. 20:5, 7-10).
6:64. Judas Iscarioteta akllaspa, ¿yacharanñachu Jesús paypa hap’ichisqan kananta? Manan. Jesusqa 32 watapiñan apostolninkunaman kayta niran: “hukniykichismi saqra [tunpakuq, NM]” kankichis nispa. Yaqapaschá Jesusqa chayta niran Judas Iscarioteq sonqonpi mana allinkaq saphichakushasqanta reparaspa (Juan 6:66-71).
Yachananchispaq:
2:4. Jesusqa Diospa hawisqa Churin hina bautizakusqanmantapacha hanaq pachapi kaq Taytanpa kamachillasqanta kasukunan karan, chaytan Jesusqa Mariaman sut’inchasharan. Jesusqa chayllaraq predicayta qallarisharan chaypas, allinta yacharan ima horapi Diospa kamachisqanta ruwananpaq, hayk’aq wañunantapas. Chaymi Jesustaqa mana pipas ninanchu karan imaynata Diospa munayninta ruwananpaq, Mariapas manan chaytaqa ruwayta atinmanchu karan mamanña kashaspapas. Ñoqanchispas kaqllatataqmi Jehová Diosta servinanchis.
3:1-9. “Judío runakunaq umallin” Nicodemomanta kaykunata yachanchis: ñawpaqpi, Nicodemoqa allintan repararan Jesús carpinteroq churin Diospa kachamusqan kasqanta, chaywanmi rikuchisharan k’umuykukuq, allin yuyayniyoq kasqanta Diosmanta yachay munasqantapas. Chhaynallatataqmi cheqaq cristianopas k’umuykukuq kanan. Iskaykaqpi, chhaynaña kaqtinpas manan cristianoman tukupuranchu Jesús kay Hallp’api kashaqtin. ¿Imarayku? Yaqapaschá runakunata manchakuspa, umalli runakunaq huñunakuyninmanta mana wikch’usqa kayta munaspa otaq qhapaq kaykunata munakuspa. Ñoqanchistapas Nicodemota hinan chaykuna hark’awasunman Jesusta qatikunanchispaq ichaqa manan hark’achikunanchischu, Jesustaqa qatikushanallanchismi ñak’arinaña kaqtinpas (Luc. 9:23, Edición 1988).
4:23, 24. Yupaychayninchis Diosta kusichinanpaqqa, Diospa santo espiritunwan yanapachikunanchis Bibliaq nisqanman hinataq kananpas.
6:27. “Wiñay kawsayta qoq mana tukukuq mikhunapaq” llank’aspaqa tukuy atisqanchista kallpachakunanchis Diosta yupaychananchispaq. Chayta ruwaspaqa kusisqan kasunchis (Mat. 5:3, NM).
6:44. Jehová Diosqa sapankanchispi interesakusqanta rikuchin Churinman pusawaspanchis. ¿Imaynata pusawanchis? Predicacionta uyarisqanchiswan, santo espiritunwanpas, santo espiritun yanapawanchis Bibliaq cheqaq yachachikuyninkunata entiendenanchispaq chayman hina kawsananchispaqpas.
11:33-36. Waqayqa manan pisi kallpayaychu.
‘QHEPAYTA HAMUSHALLAY’
33 watapi Pascua fiesta qayllaykamushaqtin Jesús Betania llaqtaman kutiran. 9 p’unchay nisanpitaq Jerusalén llaqtaman haykuran malta asnopi sillaykusqa, 10 p’unchay nisanpitaq yupaychana wasiman kutiran. Jesusmi mañakuran Taytanpa sutin hatunchasqa kananpaq Taytantaq mañakusqanta uyarispa khaynata kutichimuran: “Hatuncharqaniñan, wakmantataq hatunchasaq”, nispa (Juan 12:28).
Jesusqa Pascua mikhunata mikhushaspa yachachisqankunata sumaqta yuyaycharan Diosmantataq mañakuran paykunapaq. Chay qhepallamanmi hap’iranku, juzgaranku kurkupitaq wañuchiranku. Diosmi ichaqa kawsarichiran.
Bibliamanta tapuykuna kutichiykunapiwan:
14:2. ¿Imaynapin Jesús hanaq pachapi ‘wasita [huk cheqasta, NM] wakichinan’ karan hunt’aq yachachisqankunapaq? Hanaq pachaman riqkuna kawsarinankupaqqa, ñawpaqtan Jesús yawarninwan cheqaqchanan karan mosoq rimanakuyta Diospa ñawpaqenpi. Chaymantapas atiyta chaskinan karan kamachikuq kananpaq. Chayraqmi Jesuspa hawisqa yachachisqankuna kawsarinanku karan (1 Tes. 4:14-17; Heb. 9:12, 24-28; 1 Ped. 1:19; Apo. 11:15).
19:11. Pilatowan rimaspa ¿Judas Iscariotemantachu Jesús rimasharan entregaqnin runamanta rimaspa? Jesusqa manan Judasmantachu nitaq huk runamantapaschu rimasharan, aswanpas payta wañuchinankupaq llapa huñukuq runakunamanta rimasharan. Chay runakuna ukhupi kasharanku: Judas, ‘Sacerdote umallikuna umalli runakunaq huñunakuyninpi kaqkunapiwan’, llaqta ‘runakunapas’ paykunan mañakuranku Barrabasta kacharinankupaq (Mat. 26:59-65; 27:1, 2, 20-22).
20:17, NM. ¿Imaraykun María Magdalenata Jesús niran ama hap’ipakuwaychu nispa? Kaytapaschá Mariaqa yuyaykuran: hanaq pachaman Jesús ripuqtinqa manañan rikusaqchu nispa, chaypaschá Jesusman hap’ipaykukuran. Jesusqa ama llakikunanpaqmi niran: ama hap’ipakuwaychu aswanpas kawsarinpusqaymanta yachachisqaykunaman willamuy, nispa.
Yachananchispaq:
12:36. ‘K’anchaypi kashaq runakuna kanapaqqa’ Diospa Simin Qelqamanta allinta yachananchis. Chay yachaywanmi hukkunata laqhayaymanta horqonanchis Diospa munayninta yachanankupaq.
14:6. Jesucristollan yanapawasunman Dioswan allinpi kananchispaq. Chaymi Jehová Diosman asuykunapaqqa Jesuspi iñinanchis yupintapas qatikunanchis (1 Ped. 2:21).
14:15, 21, 23, 24; 15:10. Diospas, Churinpas munakuwananchispaqqa kamachikuyninkunata kasukunanchis (1 Juan 5:3).
14:26; 16:13. Jehová Diospa santo espiritunmi yachachiwanchis yanapawanchistaq ñawpaqpi yachasqanchiskunata yuyarinanchispaq. Cheqaq yachachikuykunatapas sut’inchawanchis. Chhaynaqa yanapawasunmanmi astawan yachananchispaq, yachayniyoq kanapaq, allin reparaq, allin yuyaykuq kanapaqpas. Chaymi sapa kutilla Diosmanta mañakunanchis santo espiritun yanapawananchispaq (Luc. 11:5-13).
21:15, 19. Jesús Pedrota tapuran: ¿“Paykunamanta” aswantachu munakuwanki? nispa, Jesusqa challwakunamanta rimasharan. Chhayna tapusqanwanmi Jesusqa Pedroman sut’inchasharan ama challwayllaman qokunanpaq aswanpas payta qatikushanallanpaq. ¿Ñoqanchisri? Evangeliokunata t’aqwisqanchisman hinan kallpachakunanchis tukuy imamantapas astawanraq Jesusta munakunanchispaq. Arí, tukuy sonqowanmi qatikushanallanchis.
[31 paginapi dibujo]
¿Imatan Nicodemomanta yachanchis?