Manan yachanchischu mayqenchus aswan allin kananta

“Tutamanta muhuykita tarpuy, ch’isinkamapas llank’ashallaypuni, manan yachankichu mayqenchus aswan allin kananta.” (ECL. 11:6.)

1. ¿Imanaqtinmi admirakunapaq muhuq wiñasqan? ¿Imanaqtinmi huch’uyaykukuq kayta yachachiwanchis?

CHAKRA llank’aqqa pacienciayoqmi kanan (Sant. 5:7). Muhuta t’akaspaqa suyananmi pisi-pisimanta wiñananta. Hallp’a allin kaqtinqa muhukunaqa pampamanta lloqsimuyta qallarinku. Wiñaspataq ruruyta qallarinku. Allinta poqoroqtintaq, listoña kashan cosechanapaq. Admirakunapaqmi muhuq imayna wiñasqanta qhawariyqa. Hinaspapas yachachiwallanchistaqmi huch’uyaykukuq kayta. Ñoqanchisña muhuta tarpunchis qarpanchis chaypas, Jehová Diosllan wiñachiqqa (tupanachiy 1 Corintios 3:6).

2. ¿Imakunatan ñawpaq estudiopi yacharanchis?

² Ñawpaq estudiopi yachasqanchis hina, Jesusmi rikch’anachiran Reinomanta allin willakuykuna willasqanchista muhu t’akaqpa llank’asqanwan. Imaymana clase hallp’amanta rikch’anachiypi muhuqa allinña karan chaypas, runakuna imayna sonqoyoq kasqankumantan dependen rurunanpaq otaq mana rurunanpaqpas (Mar. 4:3-9). Hukkaq rikch’anachiypitaq kayta yacharanchis: muhu t’akaqqa manan entiendenchu imaynata huk runa Jesuspa qatikuqninman tukusqanta. Chaypin yacharanchis runakunaqa Diospa atiyninwan Jesuspa qatikuqninman tukupusqankuta, mana runakunaq kallpachakusqanraykuchu (Mar. 4:26-29). Kunanqa Jesuspa willasqan kinsa rikch’anachiykunamantawan t’aqwirisunchis: mostaza muhumanta, levaduramanta, challwa hap’ina llikamantawan. *

Mostaza muhumanta rikch’anachiy

3, 4. ¿Imakunatan sut’inchan mostaza muhumanta rikch’anachiy?

³ Mostaza muhumanta rikch’anachiyqa Marcos 4 capitulopin willakullantaq, chaypin iskay yachachikuykunata sut’inchashan, hukninpi, Reinomanta allin willakuykunata uyarispa askha runakuna Diospa llaqtanman hayk’umusqankumanta, iskaypitaq, pakaykusqa kasqankumanta. Jesusmi niran: “¿Imamanmi Diospa qhapaqsuyunta rikch’anachisunchis? Chayri, ¿ima rikch’anachiy simiwantaq tupanachisunchis? Hallp’aman t’akasqa mostaza muhu hinan, kay muhun llapa muhumantapas  aswan huch’uylla, t’akasqataqmi wiñan, hinaspan lliw qorakunamanta aswan hatun rikhurin, k’allmachakuntaq hatuchaqkunata, chay hinapin phalaq animalkunapas llanthunpi q’esachakunku”, nispa (Mar. 4:30-32).

⁴ Kay rikch’anachiypin Jesusqa rimaran ‘Diospa reinon’ wiñarisqanmanta, chay wiñarisqanmi rikukun Reinomanta allin willakuykuna hinantinman mast’arikusqanpi, 33 watamantapacha Diospa llaqtan imayna wiñarisqanpiwan. Mostaza muhuqa sinchi huch’uyllan, chaymi mayninpi mostaza muhuta tupanachikuran sinchi huch’uy kaqkunawan (tupanachiy Lucas 17:6). Chay muhuqa sinchi huch’uyllaña chaypas, wakin cheqaskunapiqa 3 otaq 5 metrotaraqmi wiñan. K’allmankunapas rakhun, chaymi mostazataqa sach’a nisparaq sutichakunman (Mat. 13:31, 32).

5. ¿Imaynatan Diospa llaqtan ñawpaq tiempopi wiñariran?

⁵ Ñawpaq tiempopin Diospa llaqtanqa qallariran 120 Jesuspa qatikuqninkunawan, paykunan 33 watapi Pentecostés fiesta p’unchaypi santo espirituwan hawisqa karanku. Qallariypiqa pisillaña karanku chaypas, pisi tiempollamantan waranqanpi runakuna Diospa llaqtanman haykumuranku (leeychis Hechos 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20). Kinsa chunka watapi hinallan Diospa llaqtanpi cosechaqkunaqa askhaña karanku, chaymi apóstol Pabloqa Colosas congregacionman carta qelqasqanpi niran: ‘Allin willakuykunan kay pachantinpi runakunaman willasqaña kashan’, nispa (Col. 1:23). ¡Ratullan Diospa llaqtanqa wiñariran!

6, 7. a) ¿Imaynatan Diospa llaqtan wiñariran 1914 watamantapacha? b) Maykamaraqmi wiñarinqa?

⁶ 1914 watapi Diospa Reinon hanaq pachapi takyachisqa kasqanmantapachan mostaza mallkiq k’allmankunaqa astawanraq mast’arikuran. Diospa llaqtanpin hunt’akuran Isaiaspa profetizasqan, paymi qelqaran: “Paykunamanta aswan huch’uymi hatun aylluman tukupunqa, aswan pisipaq qhawarisqan mentasqa suyuman (otaq nacionman) tukupunqa”, nispa (Isa. 60:22). 1900 wata chayllaraq qallarishaqtinqa pisillan Diospa Reinonmanta allin willakuykunata willasharanku, paykunaqa manan yuyaykunkumanchu karan 2008 watapaq Jehová Diospa testigonkuna yaqa qanchis millonraq kanankuta, 230 más nacionkunapiraq Diospa Reinonmanta predicanankutapas. Diospa llaqtanqa mostaza muhu hinan wiñariran.

⁷ Ichaqa astawanraqmi wiñarinqa. Qhepa tiempomanqa kay pachapi tiyaq llapa runakunan Reinoq kamachisqan kanqaku. Chay tiempopaqqa wañuchisqañan kanqaku millay runakunaqa. Chayqa  manan runakunaq kallpanwanchu sucedenqa, aswanpas Jehová Diospa atiyninwanmi (leeychis Daniel 2:34, 35). Chay tiempopin Isaiaspa qelqasqan hunt’akunqa, paymi niran: “Imaynan lamar-qochaqa unuwan hunt’a kashan, chay hinan kay pachaqa Señor Diosta reqsiq runakunawan hunt’a kanqa”, nispa (Isa. 11:9).

8. a) Mostaza muhumanta rikch’anachiypi, ¿pikunatan representan phalaq animalkuna? b) ¿Imakunamantan kunan tiempopi pakaykusqa kashanchis?

⁸ Jesusmi niran, chay sach’apin otaq Diospa Reinonpin “phalaq animalkunapas llanthunpi q’esachakunku”, nispa. Chay phalaq animalkunaqa manan, imaymana clase hallp’amanta rikch’anachiypi phalaq animalkuna hinachu Reinoq enemigon kanku (Mar. 4:4). Mostaza muhu rikch’anachiypi phalaq animalkunaqa allin sonqoyoq runakunatan representan, paykunan congregacionman haykumunku pakaykusqa kayta munaspanku. Chay runakunaqa ñan pakaykusqaña kashanku kay pachapi imaymana qhelli ruwaykunamanta (tupanachiy Isaías 32:1, 2). Jehová Diosmi Reinonta rikch’anachillarantaq huk hatun sach’awan, khaynatan niran: “Israelpa alto orqonmanmi mallkimusaq, raphisapan kanqa, allintan rurunqapas, sumaq cedromanmi tukupunqa. Imaymana rikch’aq animalkunan llanthunpi tiyanqaku, k’allmanpitaqmi imaymana urpichakuna q’esachakunqaku”, nispa (Eze. 17:23).

Levaduramanta rikch’anachiy

9, 10. a) ¿Imatan Jesús yachachiran levadura rikch’anachiywan? b) ¿Imawanmi astawanqa Biblia levadurata tupachin? ¿Ima tapuytan kutichisunchis?

⁹ Jesuspa qatikuqninman runakuna imayna tukupusqankuqa manan runakunaq reparasqanchu. Chaytan Jesusqa willaran kay rikch’anachiymanta rimaspa, paymi niran: “Hanaq pacha qhapaqsuyuqa qonchumanmi (otaq levaduramanmi) rikch’akun. Huk warmin qonchuta kinsa tupuy hak’upi chapun, hinan llapanta poqochin”, nispa (Mat. 13:33). ¿Imatan representan levadura? ¿Imaynatan tupan Reinomanta allin willakuykunaq mast’arikusqanwan?

¹⁰ Bibliaqa sapa kutillanmi levadurata tupachin huchawan. Apóstol Pablon levaduramanta rimaspa tupanachiran Corinto congregacionpi huk huchallikuq cristiano kashasqanwan (1 Cor. 5:6-8). Chay hinaqa, Jesús levadura rikch’anachiymanta rimashaspa, ¿mana allinkaq wiñarisqanmantachu rimashanman karan?

11. ¿Ima ofrendapin Israel runakuna levadurayoq t’antata Jehová Diosman haywaqku?

¹¹ Manaraq chay tapuyta kutichishaspa kinsamanta yachasunchis. Hukkaqpi, Jehová Diosña kamachiran Pascua fiestapi mana levadurayoq t’antata ruwanankuta chaypas, huk kutikunapiqa chaskiranmi. Israel runakunaqa imaymana qosqanmanta Diosta agradecekuspan sumaqta  kawsanapaq ofrendapi levadurayoq t’antata haywaqku. Chay ofrendata haywaspaqa mikhuqkun, chayqa llapan mikhuqkunaq kusikunankupaqmi karan (Lev. 7:11-15).

12. Biblia imamantapas rimaqtin, ¿imakunawanmi mayninpi rikch’anachin?

¹² Iskaykaqpi, Bibliapiqa mayninpin imatapas mana allin kaqwan rikch’anachikun, mayninpitaq ichaqa allin kaqwan rikch’anachikun. 1 Pedro 5:8 textopin Satanasta rikch’anachikun huk leonwan, chaymi rikuchin millay manchakunapaq hina kasqanta. Apocalipsis 5:5 textopin ichaqa Jesusta rikch’anachikullantaq leonwan, chaypin Jesusta sutichakun ‘Judá ayllumanta León’, nispa. Chaypiqa leonta rikch’anachikushan chanin kaywan mana manchakuq kaywan ima.

13. Levaduramanta rikch’anachiy, ¿imatan yachachiwanchis imaynatachus huk runa Jesuspa qatikuqninman tukupusqanmanta?

¹³ Kinsakaqpitaq, Jesusqa manan niranchu: “Masaman levadurata churaqtinmi poqorospa manaña imapaqpas valenchu”, nispa. Aswanpas t’antata imayna ruwanamantan willasharan. Rikch’anachiypi t’antata masaq warmiqa yachashaspan masaman levadurata churaran, chay churasqanqa allinmi karan. Levaduraqa masawan tupachisqataq kasharan chayqa, manan warmiqa rikuranchu imaynatachus levadura masata poqochiran chayta. Chayqa yuyarichiwanchis muhu t’akaq runa tutapi puñuq rikch’anachiymanta. Jesusmi niran: ‘Muhuqa lloqsimuspa wiñan, imaynachus wiñasqantaqa manan t’akaqqa yachanchu’, nispa (Mar. 4:27). Chhaynallatataqmi runakunapas Jesuspa qatikuqninman tukupunku runakunaq mana reparasqallan. Qallariypi manaña reparanchischu chaypas, bautizakuqtinqa sut’itan rikunchis Jesuspa qatikuqninman tukupusqanta.

14. Levaduraqa llapan masatan poqochin, ¿imatan chay yachachiwanchis allin willakuykuna predicakusqanmanta?

¹⁴ Pipas Jesuspa qatikuqninmanqa tukupun runakunaq mana reparasqallanmi. Chaymantapas levaduramanta rikch’anachiyqa kaytawanmi sut’inchan: Reinomanta allin willakuykunaqa pachantinmanmi mast’arikun. Levaduraqa ‘kinsa tupu hak’utaqa’ llapantan poqorachin (Luc. 13:21). Chhaynallataqmi Jesuspa qatikuqninkuna yapakunanpaq Reinomanta allin willakuykunapas hinantinman mast’arikun “kay pachaq k’uchunkunakamaraq” (Hech. 1:8; Mat. 24:14). ¡Ñoqanchispas anchatan kusikunchis chay llank’aypi yanapakusqanchismantaqa!

Challwa hap’ina llika

15, 16. a) Pisillapi willay challwa hap’ina llikamanta rikch’anachiyta. b) ¿Imatan representan challwa hap’ina llika? ¿Imatan Jesús chay rikch’anachiywan sut’incharan?

¹⁵ Jesuspa qatikuqninkunaq yapakusqanqa allinmi, ichaqa chay qatikuqninkunaq imayna kasqankun aswan allinqa. Chaytan Jesusqa challwa hap’ina llikamanta rikch’anachiywan sut’incharan, khaynatan niran: “Hanaq pacha qhapaqsuyuqa challwa hap’ina llikamanmi rikch’akullantaq. Llikata lamar-qochaman challwaqkuna wikch’uykuqtinkutaq, tukuy imaymana rikch’aq challwakunata hap’in”, nispa (Mat. 13:47).

¹⁶ Challwa hap’ina llikaqa imaymana clase challwakunatan hoqarin, chayraykun challwa hap’ina llikaqa rikch’akun Reinomanta allin willakuykuna predicaywan. Chaymantan Jesús niran: “Llikaman hunt’aqtinñataq qocha pataman horqomunku, hinaspan tiyaykuspa allin challwakunata canastaman akllanku, mana allinkunatataq wikch’upunku. Chay hinallataqmi  kay tiempo p’uchukapuqtinpas [“p’uchukapunanpaqña kashaqtinpas”, NM] kanqa. Angelkunan hamuspanku chanin runakuna ukhumanta mana chanin runakunata t’aqanqaku, hinaspan nina rawrashaq hornoman wikch’uykunqaku. Chaypin waqaypas kiru k’achachachaypas kanqa”, nispa (Mat. 13:48-50).

17. ¿Ima tiempopin aparikun challwa hap’ina llikamanta rikch’anachiypi runakunata t’aqakusqan?

¹⁷ Jesús chay runakuna t’aqaymanta rimashaspa, ¿ovejakunata cabrakunamanta t’aqanan tiempomantachu rimasharan? (Mat. 25:31-33.) Manan. Ovejakunataqa cabrakunamanta t’aqakunqa manchay ñak’ariy tiempopin, challwa hap’ina llikamanta rikch’anachiypi runakuna t’aqaymi ichaqa apakun ‘kay tiempo p’uchukapunanpaqña kashaqtin’. * Chay tiempopin kunan kawsashanchis, kay tiempoqa manchay ñak’ariypin tukukapunqa. Chhaynaqa, ¿imaynatan kay tiempopi runakunata t’aqakushan?

18, 19. a) ¿Imatan kunan tiempopi ruwakushan allin challwakunawan mana allin challwakunawanpas? b) ¿Imatan allin sonqoyoq runakuna ruwananku? (Willakuytawan qhaway.)

¹⁸ Kunan tiemponchiskunapiqa waranqa-waranqanpin challwaman rikch’akuq runakuna Diospa llaqtanman hamushanku. Wakinninkuqa Jesuspa wuñupusqanta yuyarinapaq huñunakuymanmi hamunku, wakintaq llapa huñunakuykunaman, hukkunataq ñoqanchiswan Biblia estudiayta qallarinku. Ichaqa ¿llapankuchu rikuchinku cheqaq cristiano kasqankuta? Llapankutaña ‘qocha pataman horqomunku’ chaypas, allin challwakunallatan canastamanqa akllakun, chay canastakunaqa representan congregacionkunatan. Mana allin challwakunataqa wikch’upunkun, tiempowantaq nina rawrashaq hornoman wikch’uyunku, chayqa representan wiñaypaq wañunankutan.

 ¹⁹ Mana allin challwakunaman rikch’akuq runakuna ukhupin kashanku, ñoqanchiswan Bibliata estudiaqkuna, paykunan tiempoq pasasqanman hina Biblia estudiayta saqepuranku. Chaypin kashallantaq Jesuspa yupinta mana qatikuyta munaq wakin wayna sipaskuna, cristiano tayta mamankuq uywasqanña karanku chaypas, paykunaqa manan Jehová Dios serviyta decidikurankuchu, wakinninku decidikurankuña chaypas pisi tiempollamantan Dios serviyta saqepuranku (Eze. 33:32, 33). * Llapan allin sonqoyoq runakunaqa manaraq juicio p’unchay chayamushaqtinmi “canastaman” otaq congregacionman haykunanku chayllapitaq qhepakunankupas pakaykusqa kanankupaq.

20, 21. a) ¿Imakunatan yacharanchis kinsantin rikch’anachiykuna t’aqwirisqanchispi? b) ¿Ima ruwanaykipaqmi decidisqa kashanki?

²⁰ ¿Imatan yacharunchis Jesuspa kinsa rikch’anachiykuna rimasqanmanta? Mostaza muhu rikch’anachiypin yacharanchis Diospa llaqtanman askha runakunaq haykumusqanmanta. Manan imapas hark’anmanchu Diospa Reinonmanta allin willakuykuna pachantinpi willakunantaqa (Isa. 54:17). Chaymantapas, chay sach’aq “llanthunpi” pakaykuqkunaqa Satanasmanta, kamachisqan pachapi imaymana millay ruwaykunamantawanmi pakaykusqa kanku. Levaduramanta rikch’anachiypin yacharanchis Jehová Diospa yanapayninwan runakuna Jesuspa qatikuqninman tukupusqankuta. Imaynan runakunaq mana rikusqallan levaduraqa llapan masata poqorachin, chay hinan runakunaq mana reparasqallan runakunapas Jesuspa qatikuqninman tukupunku. Challwa hap’ina llikamanta rikch’anachiypitaq yacharanchis: mana llapa Diospa siminmanta yachaqkunachu Jesuspa qatikuqninman tukupusqankuta. Wakin runakunaqa, mana allin challwamanmi rikch’akunku.

²¹ ¡Anchatan kusikunchis Jehová Dios allin challwaman rikch’akuq askha runakunata llaqtanman pusamusqanmanta! (Juan 6:44.) Chaytan yachanchis askha nacionkunapi Diospa llaqtan wiñarisqanta qhawarispa. Chayqa Jehová Diospa yanapayninwanmi ruwakushan. Chay rikch’anachiykunamanta yachaspaqa llapallanchismi tukuy sonqowan kay yuyaychayta kasukunanchis: “Tutamanta muhuykita tarpuy, ch’isinkamapas llank’ashallaypuni, manan yachankichu mayqenchus aswan allin kananta, ñawpaq tarpusqachus icha qhepakaqchus, icha iskayninchus allinkama kananta” (Ecl. 11:6).

[Uranpi willakuykuna]

¿Imaynatan kutichiwaq?

• Mostaza muhumanta rikch’anachiy, ¿imatan yachachiwanchis Diospa llaqtan imayna yapakusqanmanta, pakaykusqa kasqanmantapas?

• ¿Imatan representan levaduramanta rikch’anachiy? ¿Imatawanmi Jesús chay rikch’anachiywan yachachisharan Reinomanta willakuykuna imayna aparikunanmanta?

• ¿Imatan yachanchis challwa hap’ina llikamanta rikch’anachiywan?

• ¿Imatan ruwananchis allin challwakunawan kuska ‘canastapi’ kashanallanchispaq?

[Tapuykuna]

[25 paginpai dibujokuna fotokunapiwan]

Mostaza muhumanta rikch’anachiy, ¿imatan yachachiwanchis Diospa llaqtan imayna yapakusqanmanta?

[26 paginapi dibujo]

¿Imatan yachanchis levaduramanta rikch’anachiywan?

[28 paginapi dibujo]

¿Imatan representan allin challwakunamanta mana allin challwakunata t’aqakusqan?