Jehová Diosqa manan pay sonqo runakunataqa saqerparinqachu

“[Jehová Diosqa] manan pay sonqo runataqa saqerparinchu. Wiñaypaqmi paykunaqa waqaychasqa kanqaku.” (SAL. 37:28.)

1, 2. a) ¿Imatan Jeroboam ruwaran Dios serviqkunata waqllichinanpaq? b) ¿Imakunamantan Jehová Dios serviqninkunata pakaykuran?

CHUNKA aylluta Jeroboam kamachiyta qallarishaqtinmi Jehová Diosta serviqkunaqa decidinanku karan Diosta kasukushallanqakuchus icha manachus chayta. Diospa munayninpin chunka ayllukunaqa t’aqakapuran. Roboamtaq chay ayllukunata hukmanta kamachiyta munaspa paykuna contra maqanakuq riyta munaran, ichaqa Diosmi hark’aran. Jeroboamtaq kamachikuyninta allinta takyachinanpaq wak religionta qallarichiran, kamachisqan runakunatataq niran: “Tukuy sonqowanmi ñoqallata kasukuwanaykichis”, nispa. ¿Imatan decidiranku Jehová Diosta serviqkuna? ¿Tukuy sonqowanchu Jehová Diosta kasukuranku? Waranqanpin kasukuranku, chaymi paykunaqa Diospa pakaykusqan yanapasqan karanku (1 Rey. 12:1-33; 2 Cró. 11:13, 14).

² Kunan tiempopipas tukuy sonqowan Jehová Diosta kasukuqkunaqa imaymana pruebakunapin tarikunku. Biblian nin: “Allin yuyayniyoq kaychis, makillapuni cuidakuychis, awqaykichis saqraqa qaparishaq león hinaraqmi tukuyneqta purishan pillatapas oqoykunanpaq maskhaspa”, nispa. ¿Atisunchu Saqraq ‘contranpi qaqa sayayta, iñiyninchispipas allin takyayta’? (1 Ped. 5:8, 9.) Chay tapuyta kutichinapaq ñawpaqta qhawasunchis imakuna sucederan Jeroboam kamachikuyta qallarishaqtin; payqa 997 watapi manaraq Jesús hamushaqtinmi kamachiyta qallariran, qhawarillasuntaq imakunata chaykunamanta yachasunman chayta. Haqay sasa tiempokunapiqa, hunt’aq sonqowan Jehová Diosta serviqkunaqa kamachiqpa sarunchasqanmi karanku, wak dioskunata yupaychanankupaqpas mat’ipayasqa karanku, sasa kamachikuykunata iman chaskirankupas. Chhaynapiña tarikuqtinkupas Jehová Diosqa manan paykunataqa saqerpariranchu, kunanpas manallataqmi saqerpariwasunchu (Sal. 37:28).

Sarunchasqa kaqtinku

3. ¿Imaraykun rey David kamachisqan runakunata mana saruncharanchu?

³ ¿Imaraykun Jeroboamta rey kananpaq akllakuran? Proverbios 29:2 texto nin: “Millay runakuna kamachikuqtinmi llaqtaqa khuyayta anchin”, nispa. Rey David kamachikushaqtinqa manan imamantapas runakunaqa llakikurankuchu, huchayoq runaña karan chaypas, tukuy sonqowanmi Jehová Diosta serviran paypitaq confiaranpas. Davidqa manan kamachisqan runakunata saruncharanchu. Jehová Diosqa khaynatan Davidwan rimanakuran: “Aylluykipas suyuykipas ñawpaqeypiqa kashallanqapunin, kamachikusqaykiqa wiñaypaqmi takyanqa”, nispa (2 Sam. 7:16).

4. ¿Imatan Salomón ruwanan karan Jehová Diospa bendecisqan kananpaq?

⁴ Davidpa qhepanmanqa churin Salomonmi kamachiyta qallariran, qallariypiqa allintan  kamachiran, chaymi kamachikusqantaqa Waranqa Wata Jesuspa kamachikuyninwan rikch’anachikuran (Sal. 72:1, 17). Chay tiempopiqa Israelpa chunka iskayniyoq ayllunkunaqa allintan kawsaranku. Jehová Diosmi Salomonta niran: “Kamachikuyniyta, unanchayniyta, tukuy chaninchayniykunatapas kasukunki chayqa, taytayki Davidman qanmanta prometesqaytaqa hunt’asaqmi. Israel runakuna ukhupin tiyasaq manataq Israel llaqtaytaqa saqerparisaqchu”, nispa (1 Rey. 6:11-13).

5, 6. ¿Imayna kamachikuqmanmi Salomón tukuran Diosta mana kasukusqanmanta? ¿Imaniranmi Jehová Dios Salomonta?

⁵ Salomonmi ichaqa machuyapuspa wak dioskunata yupaychayta qallariran (1 Rey. 11:4-6). Pisi-pisimantan Diospa kamachikuyninkunata p’akiran, sinchi millay kamachikuqmantaq tukupuranpas. Chaymi Israel runakunaqa Salomonpa wañupusqan qhepaman churin Roboamta valekuranku sinchi llank’asqankuta pisiyachinanpaq (1 Rey. 12:4). ¿Imaynatan Jehová Dios qhawariran Salomonpa waqllipusqanta?

⁶ Biblian willan: “Hinan Israelpa Diosnin Señorqa Salomonpaq phiñakurqan, paymanta sonqonpi t’aqarikusqanrayku. Señor Diosqa iskay kutitan rikhurisqa. [...] Chayraykun Señor Diosqa Salomonta nirqan: —Yachashaspan rimanakusqayta p’akirqanki, kamachikuyniykunatapas mana kasuwarqankichu. Chhaynaqa, ñoqan kamachisqayki suyuta qechupusqayki, hinaspa huk oficialniykiman qopusaq”, nispa (1 Rey. 11:9-11).

7. ¿Imatan Jehová Dios ruwaran pay sonqo serviqninkunata kacharichinanpaq?

⁷ Hinan Jehová Diosqa profeta Ahiyata kamachiran huk kamachikuqta akllananpaq. Chay kamachikuqqa Salomonpa oficialnin Jeroboammi karan, paymi Dios serviqkunata kacharichinan karan sinchi sarunchasqa kasqankumanta. Jehová Diosqa Davidwan rimanakusqanta manaña p’akiranchu chaypas, paypa munayninpin Israel nacionqa iskayman t’aqakuran: chunka ayllukunatan Jeroboam kamachinan karan, iskay ayllukunatataq Davidpa miraynin Roboam (1 Rey. 11:29-37; 12:16, 17, 21). Jehová Diosmi Jeroboamta niran: “Tukuy kamachikusqaykunata kasuwanki, munayniyman hinataq ruwanki, allin kaqta ruwaspataq kamachikuyniykunata unanchayniykunata kamachiy David hina hunt’anki chayqa, qanwanmi kashasaq, aylluykitapas allintan sayachisaq Davidta sayachirqani hinata, Israeltataq qosqayki”, nispa (1 Rey. 11:38). Arí, Diosqa millay kamachikuqmanta llaqtanta kacharichinanpaqmi huk kamachikuqta akllaran.

8. ¿Imakunan kay tiempopi llakichiwanchis?

⁸ Kunan tiempopipas mana chanin ruwaykuna, runakunata sarunchaypas hinantinpi mast’arisqan kashan. Eclesiastés 8:9 nin: ‘Runaqa runamasinta mana allinta ruwananpaqmi munaychakun’, nispa. Kamachikuqkunaq, hatun comerciantekunaq mana allin ruwasqanraykun llaqtaqa wakchayapun. Chaymantapas, paykunaqa qhelli kawsaypin purinku, religionpi umalliqkunapas kaqllatataqmi kawsanku. Tukuy sonqowan Jehová Diosta kasukuqkunaqa anchatan llakikunchis ‘waqllisqa runakunaq millay kawsasqankuta’ qhawarispa imaynan chanin Lotpas llakikuran hinata (2 Ped. 2:7). Maytaña kallpachakunchis Diospa munayninman hina kawsanapaq, runakunawanpas allinta kawsanapaq chaypas, hatunchakuq kamachikuqkunaq qatiykachasqanmi kanchis (2 Tim. 3:1-5, 12).

9. a) ¿Imatan Jehová Dios ruwanña llaqtanta kacharichinanpaq? b) ¿Imaraykun nisunman Jesusqa kasukullanqapuni Diosta nispa?

⁹ Ichaqa kaytan allinta yachanchis, Jehová Diosqa manan hayk’aqpas pay sonqo runakunataqa saqerparinqachu. Pisi tiempollamantan millay kamachikuqkunata tukuchipunqa, payqa ñan Jesuspa kamachikuyninta takyachinña, Jesusqa pachak watata hinañan hanaq pachapi kamachishan, pisi tiempollamantataq Diospa sutin manchakuqkunata kacharichinqa (leeychis Apocalipsis 11:15-18). Jesusqa wañunankaman tukuy sonqowan Diosta kasukuran, chaymi payqa mana hayk’aqpas kamachisqan runakunataqa llakichinqachu imayna Salomón ruwaran hinataqa (Heb. 7:26; 1 Ped. 2:6).

10. a) ¿Imaynatan rikuchinchis Diospa Reinonpi confiasqanchista? b) ¿Imamantan seguro kasunman sasachakuykunapi tarikuspa?

¹⁰ Diospa Reinonqa cheqaq gobiernon, chaywanmi Diosqa tukuchinqa sarunchaykunata. Ñoqanchisqa tukuy sonqowanmi chay gobiernota kasukunanchis imaynan Jehová Diostapas kasukunchis hinata. Diospa Reinonpi confiasqanchisraykun  kay pachapi imaymana mana allin ruwaykunamanta karunchakapunchis allin kaqkunatapas tukuy sonqo ruwanchis (Tito 2:12-14). Arí, kallpachakunchismi mana allin ruwaykunawan ama qhellichakunanchispaq (2 Ped. 3:14). Imaymana sasachakuypiña tarikusunchis chaypas, Jehová Diosqa yanapawasunpunin iñiyninchispi mana chiriyananchispaq (leeychis Salmo 97:10). Chaymantapas Salmo 116:15 niwanchis: “May llakikuymi Señor Diospaqqa payman sonqollikuqkunaq wañupusqanqa”, nispa. Arí, Jehová Diosqa ancha chaniyoqpaqmi qhawarin serviqninkunata, chaymi payqa mana hinallatachu qhawanqa llapa serviqninkuna ch’usaqyachisqa kanantaqa.

Waqllisqa yachachiqkunamanta

11. ¿Ima mana allin ruwaykunatan Jeroboam qallarichiran?

¹¹ Rey Jeroboamqa samarichinmanmi karan Diospa llaqtanta sinchi llank’asqankumanta. Ichaqa manan chaytachu ruwaran, aswanpas Israel runakunaq Dios sonqo kayninkutan pruebaman churaran. Jeroboamqa Israelpi reyña karan chaypas, payqa allintan kamachikuyninta takyachiyta munaran. Sonqonpin yuyaykuran: “Kay runakuna rishallanqa Jerusalenta Señor Diospa wasinpi sacrificiota haywanankupaq chayqa, Judá suyu rey Roboammanmi sonqonku q’ewirinqa, ñoqatataq wañuchiwanqaku, hinaspa Judá rey Roboamman kutirikapunqaku”, nispa. Chaymi Jeroboamqa mosoq religionta qallarichiran, hinaspa iskay qori torillokunata ruwachiran Israel runakuna chayta yupaychanankupaq. “Hinan chay torokunata churarqan hukta Betelman, huktataq Danman. Chay hawan Israel runakunaqa Betelta Dantawan yupaychaq rispanku huchallikurqanku. Jeroboamqa sayarichillarqantaq orqo patapi yupaychana wasikunata, hinaspa mana Leví ayllu qharikunata llaqtaq sacerdotenpaq akllarqan.” Kay reyqa ‘Israel runakunapaq huk fiesta ruwaytawanmi kamachirqan, pay kikintaq altar patapi inciensota q’apachiran’ (1 Rey. 12:26-33).

12. Jeroboam qori torillokuna yupaychayta qallarichiqtin, ¿imatan ruwaranku tukuy sonqowan Diosta serviqkuna?

¹² ¿Imatan ruwaranku tukuy sonqowan Diosta serviqkuna? Leví ayllumanta runakunaqa kaq raton Jeroboampa kamachisqan hallp’amanta ripuranku, paykunaqa ñawpa machulanku hinan kasukuq karanku (Éxo. 32:26-28; Núm. 35:6-8; Deu. 33:8, 9). Tiyasqanku hallp’ata saqespan llapa familiantin Roboampa kamachisqan hallp’aman ripuranku, chaypi tukuy sonqonkuwan Jehová Diosta yupaychanankupaq (2 Cró. 11:13, 14). Wakin Israel runakunaqa pisi tiempollapaqmi Judá llaqtapi tiyasharanku, paykunapas manañan kutipurankuchu Jeroboampa kamachisqan llaqtankumanqa (2 Cró. 10:17). Iskay qori torillokunata mana yupaychayta munaqkunaqa kutipushallaqkun Judá suyuman Jehová Diosta yupaychanankupaq (2 Cró. 15:9-15).

13. ¿Imakunatan ruwanku Diospa llaqtan contra hatariqkuna?

 ¹³ Kunan tiempopipas askha runakunan Diospa llaqtan contra hatarinku. Wakin gobiernokunaqa kamachinkun llaqtankupi huk religionlla kananpaq, hinaspa runakunata ninku: “Chay religionllamantan kanaykichis” nispa. Cristianon kayku niq religionkunaq umalliqninku huk runakunapas mana p’enqakuspan ninku: “Reyta serviq sacerdotekuna” kayku nispa. Ichaqa manan chhaynachu, ‘reyta serviq sacerdotekunaqa’ Jehová Diospa santo espiritunwan hawisqa cristianokunallan kanku (1 Ped. 2:9; Apo. 14:1-5).

14. ¿Imatan ruwananchis waqllisqa yachachikuykunata uyarispa?

¹⁴ Jeroboampa kamachisqan tiempopi Leví runakuna hinan kunan tiempopipas Diosta tukuy sonqowan serviqkunaqa mana engañachikunkuchu waqllisqa yachachikuykunawan. Hanaq pachapaq akllasqa cristianokunapas wak ovejamanta kaqkunapas manapunin chaykunataqa uyarinkuchu (leeychis Romanos 16:17). Gobiernokunaq kamachisqantaña kasukunchis chaypas, manan politicapiqa chhaqrukunchischu aswanpas Diospa Reinontan tukuy sonqomanta kasukunchis (Juan 18:36; Rom. 13:1-8). Hinaspapas manan uyarinchischu simillankuwan Diostan serviyku niq runakunataqa, paykunaqa kawsayninkuwanmi Jehová Diosta pisichanku (Tito 1:16).

15. ¿Imanaqtinmi ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiq’ nisqanta tukuy sonqowan kasukunanchis?

¹⁵ Kaytan yachananchis: Jehová Diosmi allin sonqoyoq runakunata yanapashan kay millay pachata saqespa llaqtanman haykumunankupaq (2 Cor. 12:1-4). Chaymantan Jehová Diosta agradecekunanchis, ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachitapas’ kasukunanchis, ‘paytan patronninqa wasinpi kaqkunata kamachinanpaq churarqan tiempollanpi kamachinkunaman mikhunata qonanpaq’. Jesucriston chay kamachitaqa ‘churaran tukuy kaqninkunata qhawananpaq’ (Mat. 24:45-47). Chayrayku, manaña allintachu entiendesunman ‘allin yuyayniyoq hunt’aq kamachiq’ wakin yachachiwasqanchista chaypas, manan chayraykuchu paykuna contra rimananchis nitaq Satanaspa kamachisqan pachamanpas kutinanchischu. Diosta tukuy sonqowan servisqanchismi yanapawasunchis huch’uyaykukuq kananchispaq, hinaspapas suyakusunchis tiempollanpi Jehová Dios imatapas sut’inchawananchista.

Sasa kamachikuyta chaskiqtinku

16. ¿Imata ruwananpaqmi Jehová Dios profetanta kamachiran?

¹⁶ Jehová Diosqa huchacharanmi Jeroboampa ruwasqanta. Judamantan huk profetata Betelman kacharan, chay profetan Jehová Diospa nisqanta Jeroboamman willanan karan altarpi sacrificiota haywashaqtin. Jeroboampa mana allin ruwasqantan profetaqa huchachanan karan; chay ruwayta hunt’ayqa sasachá paypaqqa karan (1 Rey. 13:1-3).

17. ¿Imaynatan Jehová Dios profetanta pakaykuran?

¹⁷ Jeroboamqa sinchitan phiñakuran profetaq nisqanta uyarispa, chaymi makinta haywarispa kamachiran: “¡Presota hap’iychis! nispa. Ichaqa profeta contra haywarisqan makinmi kaqpi haywashaqpacha k’aspi hina kapusharqan, manataq k’unkukapurqanchu. Hinan chay kikin rato altarqa ñut’u chhallukurqan, chaypi kaq usphapas lliwmi wisñikurqan”. Chaymi reyqa profetaman kutirispa niran: “Valekuykin, Diosniyki Señor Diosmanta mañapuwanaykita, makiy qhaliyananpaq”, nispa. Profetataq Jehová Diosmanta mañakuran, hinan reypa makinqa qhaliyapuran. Chhaynatan Diosqa profetanta pakaykuran (1 Rey. 13:4-6).

18. ¿Imaynatan Jehová Dios pakaykun serviqninkunata?

¹⁸ Mayninpin predicasqanchis runakunaqa ñoqanchiswan phiñakunku otaq hark’aytaraq munawanchis (Mat. 24:14; 28:19, 20). Ama hayk’aqpas tukuy sonqo predicayninchista pisiyachisunchu runakuna mana uyariyta munaqtinkuqa. Jeroboamta huchachaq profeta hinan ñoqanchispas ‘ch’uyata chaninta kawsaspa lliw p’unchaykuna mana manchakuspa [Jehová Diosta] servinchis’ (Luc. 1:74, 75). * Kunan tiempopi manaña milagrota ruwaspachu Jehová Dios pakaykuwanchis chaypas, payqa santo espiritunwan  angelninkunawan iman llaqtanta pakaykun (leeychis Juan 14:15-17; Apocalipsis 14:6). Jehová Diosqa manan hayk’aqpas saqerparinqachu mana manchakuspa paymanta willaqkunataqa (Fili. 1:14, 28).

Jehová Diosqa pakaykunqan pay sonqo runakunataqa

19, 20. a) ¿Imaraykun nisunman Diosqa manan hayk’aqpas saqerpariwasunchu nispa? b) ¿Ima tapuykunatan qatimuq estudiopi kutichisunchis?

¹⁹ Jehová Diosqa hunt’aq Diosmi (Sal. 18:25). Arí, ‘tukuy ruwasqankunapin sumaq sonqo’ (Sal. 145:17). Biblian kayta niwanchis: “Payman sonqollikuqkunataqa hark’aykunmi”, nispa (Pro. 2:8). Jehová Diosqa tukuy sonqowan serviqninkunataqa yanapanqapunin: millay kamachikuqkunaq sarunchasqan kaqtinku, pantasqa yachachikuykunata yachachiqkunamanta, sasa ruwaykunata hunt’anankupaqpas.

²⁰ Sapankanchismi kayta tapukunanchis: “¿Iman yanapawanman pruebakunapi tarikushaqtiy Jehová Diosta tukuy sonqowan servishanallaypaq?”. Otaq tapukusunman: “¿Imatan ruwayman tukuy sonqowan Jehová Diosta servinaypaq?”.

[Uranpi willakuy]

¿Imanispan kutichiwaq?

• ¿Imaynatan Jehová Dios pakaykuran tukuy sonqowan serviqninkunata sarunchasqa kaqtinku?

• ¿Imatan ruwananchis pantasqa yachachikuykunata uyarispa?

• ¿Imaynatan Jehová Dios serviqninkunata pakaykun predicashaqtinku?

[Tapuykuna]

[9 paginapi dibujo mapapiwan]

(Imaynapuni kasqanta yachanaykipaq, qelqata qhaway)

WICHAY LADOPI KAQ REINO (Jeroboam)

Dan

SIQUEM

Betel

URAY LADOPI KAQ REINO (Roboam)

JERUSALÉN

[Dibujo]

Qori torillokuna yupaychayta Jeroboam qallarichiqtinqa manan Diosqa saqerpariranchu pay sonqo runakunataqa

[7 paginapi dibujo]

Salomonpas kamachisqan runakunapas Diospa bendecisqan kanankupaqqa kasukuqmi kananku karan