Yanapay usqhaylla kutimpunankupaq

“Señor, ¿pimantaq risaqku? Qanpa rimasqaykikunaqa wiñay kawsay simikunan.” (JUAN 6:68.)

1. Jesuspa askha discipulonkuna ripuqtin, ¿imaynatan Pedro Jesuspa tapusqanman kutichiran?

HUK kutinmi Jesuspa askha discipulonkuna paymanta karunchakapuranku huknin yachachikuyninta mana chaskiyta munaspanku. Hinan Jesusqa apostolninkunata niran: “¿Qankunapas kutipuytachu munankichis? nispa. Chaymi Simón Pedroqa nirqan: ‘Señor, ¿pimantaq risaqku? Qanpa rimasqaykikunaqa wiñay kawsay simikunan’”,  nispa (Juan 6:51-69). Arí, manan maymanpas riyta atinkumanchu karan, judío religionqa manañan ‘wiñay kawsay simikunataqa’ yachachiranchu. Kunan tiempopas Hatun Babiloniaqa otaq pachantinpi kaq pantasqa religionkunaqa manan yachachinkuchu wiñay kawsayman apaq simikunataqa. Chayrayku, sichus Diospa llaqtanmanta karunchakapuqkuna munankuraq Diosta kusichiyta chayqa, ‘puñuymanta rikch’arinanku tiempoñan’ hukmanta Diospa ovejankunaman huñukanpunankupaq (Rom. 13:11).

2. ¿Pikunallan huchallikuqkunata yanapayta atinkuman?

² Jehová Diosqa anchatan interesakuran Israel llaqtapi chinkasqa ovejakunamanta (leeychis Ezequiel 34:15, 16). Diospa llaqtanpi umalliqkunapas yanapankun karunchakapuq cristianokunataqa. Chayraykun paykunaqa mayninpi huk experienciayoq cristianota ninku chiriyapuq iñiqmasinchiswan huk qelqata estudianankupaq. Ichaqa, ¿imatan yanapaq cristiano ruwanan chay iñiqmasinchis hatun huchaman urmasqanmanta willaqtin? Paylla yanapananmantaqa umalliqkunaman willananpaqmi kallpachanan, mana willaqtinqa pay kikinmi umalliqkunaman willanan, paykunallan hatun huchaman urmaqkunataqa yanapayta atinkuman (Lev. 5:1; Gál. 6:1).

3. Jesuspa willasqan rikch’anachiypi, ¿imaynatan michiq sientekuran chinkasqa ovejanta taripuspa?

³ Ñawpaq estudiopi rimasqanchis hina, Jesusmi huk rikch’anachiypi willaran 100 ovejayoq runamanta. Huk ovejan chinkaruqtinmi 99 ovejankunata saqeyuspa maskhayta qallariran tariramuspantaq anchata kusikuran (Luc. 15:4-7). Kaqllatataqmi ñoqanchispas kusikunchis mayqen chiriyapuq iñiqmasinchispas kutimpuqtinqa. Yaqapaschá kutimpuran umalliqkunaq huk iñiqmasinchiskunapas visitasqankurayku, paykunaqa anchatan munaranku hukmanta Diospa yanapasqan, pakaykusqan bendecisqan ima kananta (Deu. 33:27; Sal. 91:14; Pro. 10:22). Sichus huk chiriyapuq iñiqmasinchista visitanayki kanman chayqa, ¿imaynatan yanapawaq Diospa llaqtanman kutimpunanpaq?

4. ¿Imatan yachanchis Gálatas 6:2, 5 textoq nisqanmanta?

⁴ Chiriyapuq iñiqmasinchiskunataqa kallpachasunmanmi Jehová Dios ovejankunata anchata munakusqanta yuyarichispa, kaytan nisunman: “Diosqa manan hayk’aqpas mana atisqanchistaqa mañawasunmanchu, aswanpas payqa munan Biblia estudiananchista, huñunakuykunaman rinanchista, Reinomanta predicananchista iman”, nispa. Yaqapaschá Gálatas 6:2, 5 textota leespa niwaq: “Cristianokunaqa yanapanakusunmanmi sasachakuypi tarikuspanchis, ichaqa Jehová Dios serviyninchispiqa ‘sapankanchismi ruwananchista  hunt’ananchis’, manan pipas rantinchistaqa Diosta servinmanchu”, nispa.

¿‘Kay kawsaypa llakichikuyninkunawanchu’ ñit’ichikuranku?

5, 6. a) ¿Imaraykun tukuy yuyaywan uyarina chiriyapuq iñiqmasikunata? b) ¿Imaynatan chiriyapuq iñiqmasita reparachiwaq karunchakusqan mana allinninpaq kasqanta?

⁵ Sichus chiriyapuq iñiqmasinchis sonqonta kicharispa willakuyta munanman chayqa, umalliqpas otaq mayqen yanapaq iñiqmasinchispas tukuy yuyaywanmi uyarinan, chhaynapin yachanqa imayna yanapayta. Yaqapaschá umalliq kaspa visitawaq huk casado warmi qharita, paykunaqa “kay kawsaypa llakichikuyninwan” ñit’ichikuspan unayña huñunakuykunaman mana hampunkuchu (Luc. 21:34). Yaqapaschá mana qolqeyoq tarikuspanku otaq familiankuta atiendespanku pisi-pisimanta chiriyapuranku. Sichus ninkuman: Imaymana ruwanayoq kasqaykuraykun samariyta munayku nispa chayqa, kaytapaschá niwaq: “Manan karunchakuspachu chaytaqa allichawaqchis, Biblian nin: ‘Hukkunamanta t’aqakuqqa munaynillantan maskhan’”, nispa (Proverbios 18:1, NM). Tapuwaqmi: ¿Aswan kusisqachu kawsashankichis manaña huñunakuykunaman risqaykichismantapacha? ¿Aswan allintachu familiapi kawsashankichis? Imaynan ñawpaq Diosman hap’ipakuspa kusisqa kawsarankichis, ¿chhaynatachu kunanpas sientekunkichis? nispa (Neh. 8:10).

⁶ Chay tapuykunan paykunataqa yanapanman Diospa llaqtanmanta karunchakapusqankumantapacha iñiyninkupi chiriyapusqankuta reparanankupaq manañataq kusisqachu kawsasqankutapas (Mat. 5:3, Edición 1988; Heb. 10:24, 25). Chaymantapas reparankumanmi manaña ñawpaqpi hinachu allin willakuykunata predicaspa kusisqa sientekusqankuta (Mat. 28:19, 20). Chhayna kaqtinqa, ¿imatan ruwankuman?

7. ¿Imatan yuyaychasunman Diospa llaqtanman kutimpuyta munaqkunaman?

⁷ Jesusmi niran: “Cuidakuychis qankuna kikiykichista, paqtataq sonqoykichis rumiyanman viciokunawan, machaywan, kay kawsaypa llakichikuyninwan [...]. Chay hinaqa, tuta-p’unchay Diosmanta mañakuspa rikch’ashaychis, tukuy chay hamuqkunamanta ayqenaykichispaq”, nispa (Luc. 21:34-36). Diospa llaqtanman kutimpuspa hukmanta kusisqa kawsayta munaqkunamanqa yuyaychasunmanmi Diospa yanapayninta santo espirituntawan mañakunankupaq, kallpachasunmantaq mañakusqankuman hina kawsanankupaq (Luc. 11:13).

¿Pipas phiñachiqtinchu misk’aranku?

8, 9. ¿Imaynatan huk umalliq yanapanman imawanpas misk’asqanrayku karunchakapuqta?

⁸ Huchayoq runa kasqanchisraykun mayninpiqa phiñachinakusunman, wakin cristianokunaqa chayraykun karunchakapuranku. Wakinqa misk’anku allin experienciayoq iñiqmasinchis Bibliaq wakin yachachikuyninkunata p’akiqtinmi. Sichus huk umalliq visitan chay hawa karunchakapuq iñiqmasinchisman chayqa, ninmanpaschá: “Diosqa manan pitapas misk’achinchu chayrayku Diosmanta llaqtanmantawan t’aqakuyqa manan allinchu kanman. ‘Kay pachantin Juezqa’ allintan yachan imapas sucedesqantaqa mana chanin ruwaykunataqa payñan allichanqa, chayrayku ¿manachu payta servishallasunman? (Gén. 18:25; Col. 3:23-25.) Pipas misk’akuspa wikch’ukunman chayqa, usqhayllan sayarinman riki”, nispa.

⁹ Umalliqqa nillanmantaqmi: “Wakin cristianokunaqa tiempowanñan cuentata qokuranku imamantachus misk’asqanku allichay atiylla kasqanta”, nispa. Chaymantapas yaqapaschá imamantachus misk’asqankuqa chinkapunña. Wakinmi ichaqa phiñakunku mana allin ruwasqankumanta anyasqa kaqtinku. Chhayna kaqtinqa, Diosmanta mañakusqanku yuyaymanasqanku iman yanapanman  umalliqkunaq anyasqan allinninkupaq kasqanta entiendenankupaq, manataq chayraykuchu sintikunanku kasqantapas (Sal. 119:165; Heb. 12:5-13).

¿Manachu huk yachachikuyta chaskiyta munaranku?

10, 11. ¿Imaynatan yanapawaq Bibliamanta huknin yachachikuyta mana chaskiy munaqta?

¹⁰ Wakinqa Diospa ovejanmanta t’aqakapuranku Bibliamanta huk yachachikuyta mana allinpaq qhawarispanku. Ñawpaq tiempopi Egipto nacionmanta Diospa kacharichisqan Israel runakunaqa paykunarayku Diospa imaymana ruwasqanta qonqaspan manaña “paypa yuyaychayninta chaskirqankuchu” (Sal. 106:13). Yaqapaschá chay iñiqmasinchistaqa yuyarichisunman “allin yuyayniyoq hunt’aq kamachi” Diosman achhuykunanchispaq mikhuna qowasqanchismanta, paytaqa yanapanman (Mat. 24:45). Paypas chay alimentoraykun Bibliamanta cheqaq kaytaqa yacharan. Chhaynaqa, ¿manachu allin kanman cheqaq ñanman kitimpunan? (2 Juan 4.)

¹¹ Chiriyapuq iñiqmasita yanapashaq umalliqqa willanmanmi Jesuspa wakin qatikuqninkuna huknin yachachikuyninta mana chaskiyta munaspanku paymanta karunchakapusqankuta (Juan 6:53, 66). Jesusmanta, hunt’aq qatikuqninkunamantawan karunchakuspaqa manañan Diosmanta yachayta munarankuchu manañataq kusikuytapas tarirankuchu. ¿Kunan tiempori? Diospa llaqtanmanta t’aqakuqkuna, ¿tarirankuchu wak ladopi Bibliamanta ancha allin yachachikuyta? Manan, Bibliamantaqa manan maypipas cheqaqta yachachinkumanchu.

¿Hatun huchamanchu urmaranku?

12, 13. ¿Imaynatan yanapawaq hatun huchaman urmaykusqanmanta chiriyapuq iñiqmasita?

¹² Wakin cristianokunaqa hatun huchaman urmaykusqankuraykun manaña predicaq lloqsirankuchu manañataq huñunakuykunamanpas rirankuchu. Chayraykun paykunaqa manchakunku kutimpuspa huchankumanta willakuqtinku Diospa llaqtanmanta wikch’usqa kanankuta. Ichaqa sichus huchallikusqankumanta khuyayta sonqonkuta nanachikunku manañataq ima huchapipas kawsashankuchu chayqa, manan wikch’usqachu kanqaku (2 Cor. 7:10, 11). Aswanpas kutimpuqtinkuqa allin chaskisqan kanqaku umalliqkunapas yanapanqakun hukmanta Dioswan allinpi kanankupaq.

¹³ Sichus umalliqkuna nisunkikuman huk chiriyapuq iñiqmasinchista visitanaykipaq chayqa, ¿imatan ruwawaq chay iñiqmasinchis huchallikusqanmanta willasuqtiyki? Naqha nisqanchis hina, manan qanchu yanapanayki. Aswanpas kallpachawaqmi  umalliqkunaman willakunanpaq. Sichus willayta mana munanmanchu chayqa, Bibliaq kamachisqanman hinan ruwanayki (leeychis Levítico 5:1). Chayta ruwaspan rikuchinki Diospa sutin, llaqtanpas ch’uya kanan qanpaq ancha importante kasqanta. Umalliqkunañan yachanku paykunata imayna yanapaytaqa sichus paykuna munankuraq Diospa munaynin ruwayta chayqa. Yaqapaschá paykunaqa Bibliawan ayanqaku mana allin ruwasqanmanta, ichaqa munakuywanmi ruwanqaku (Heb. 12:7-11). Sichus chay iñiqmasinchis Dios contra huchallikusqanta reqsikun khuyayta sonqonta nanachikuspataq manaña huchallikunchu chayqa, umalliqkunaq yanapaynintan chaskinqa Diospas pampachaykunqan (Isa. 1:18; 55:7; Sant. 5:13-16).

Chinkasqa churiq kutimpusqan

14. Chinkasqa churimanta rikch’anachiyta willay.

¹⁴ Chiriyapuq iñiqmasita yanapaspaqa Lucas 15:11-24 textopi kaq rikch’anachiymantan rimasunman, chaypin Jesús willaran chinkasqa churimanta. Jesuspa nisqan hina, kay waynaqa herencianta chaskispan lliwta tukuran mana allinta kawsaspa. Tiempowanmi ichaqa manaña kusisqachu karan imayna kawsasqanwan. Chaymi llakipi, yarqaypi tarikuspa yuyaykuran wasinta kutipunanpaq. Karullapiraq kashaqtintaqmi taytanqa payta rikuspa anchata kusikuran, hinaspan mayta khuyapayaspa phawariran abrazaykuspataq much’aykuran. Kay rikch’anachiyqa anchatan kallpachanman chiriyapuq cristianota Diospa llaqtanman kutimpunanpaq. Kay pachaqa tukukapunqañataq chayqa usqhayllan kutimpunanku.

15. ¿Imaraykun Diospa llaqtanmanta wakin cristianokuna karunchakapunku?

¹⁵ Diospa llaqtanpiqa manan rikch’anachiypi chinkasqa churi hinachu ripunku, aswanpas yaqa llapallankun pisi-pisimanta karunchakapunku imaynan huk botepas qocha patamanta pisi-pisimanta ukhuman karunchakun hinata. Naqha yachasqanchis hina wakinqa kay kawsaypa llakichikuyninkunawan ñit’ichikuspan mana reparakuspalla Diosmanta karunchakapunku. Wakintaq misk’anku huk iñiqmasinchispa mana allin ruwasqanta rikuspa otaq Bibliamanta ima yachachikuytapas mana chaskiyta munaspa. Hukkunataq manaña hampunkuchu ima hatun huchamanpas urmaykuspanku. Imaraykuña karunchakapuranku chaypas, sichus iskaynin estudiopi yachasqanchisman hina paykunata yanapasun chayqa, manaraq kay millay pacha tukukapushaqtinmi kutimpunqaku.

¡Waway, allinmi wasinchisman kutimpusqayki!

16-18. a) ¿Imaynatan huk umalliq yanaparan askha wataña karunchakapuq iñiqmasinchista? b) ¿Imanaqtinmi chay iñiqmasinchis karunchakapusqa? ¿Iman kallpachasqa kutimpunanpaq? ¿Imaynatan llapa iñiqmasinchiskuna chaskiranku?

¹⁶ Huk umalliqmi nin: “Ñoqaykuqa llapallaykun kallpachakuyku chiriyapuq iñiqkunata watukunaykupaq. Yuyashanin huk yachachisqay iñiqmasinchismanta, paymi iskay chunka phisqayoq wataña Diospa llaqtanmanta karunchakapuran. Payqa imaymana sasachakuykunapin tarikusharan, chaymi nirani imaynatas Bibliapi yachachikuykuna yanapanman chayta. Pisi tiempollamantan huñunakuykunaman hamuyta qallariran hukmantan Bibliatapas estudiayta munaran, chaytaqa ruwaran Diospa llaqtanman kutimpuyta munaspan”, nispa.

¹⁷ ¿Imanaqtinmi chay iñiqmasinchis karunchakapusqa? Paymi willakun: “Pisi-pisimanta kay pachapi imaymana ruwaykunawan chhaqrukusqayraykun Diosmanta karunchakapurani. Tiempowanqa manañan Bibliata estudiaranichu, manañan huñunakuymanpas predicaqpas riranichu. Karunchakapuspayñan cuentata qokurani manaña Diospa llaqtanpichu kashasqayta. Ichaqa umalliq ñoqapi interesakuspa sonqomanta yuyaychawaqtinmi kutimpuyta munarani”,  nispa. Kay iñiqmasinchispa sasachakuyninkunaqa Bibliata estudiaqtinmi pisiyayta qallariran. Paymi nin: “Repararanin Diospa munakuynin, llaqtanpa yanapayninpas faltawasqanta”, nispa.

¹⁸ ¿Imaynatan chay iñiqmasinchista chaskiranku? Paymi nin: “Jesuspa willasqan rikch’anachiypi chinkasqa churi hinan sientekurani. Chay kutipusqay t’aqapin huk kuraq hermana kinsa chunka wataña Jehová Diosta servisharan kunankamapas servishallanmi, paymi niwaran: ‘¡Waway, allinmi wasinchisman kutimpusqayki!’ nispa. Chay niwasqanmi sonqoyman chayaran. Arí, chaypin wasiypas familiaypas kasharan. Anchatapunin agradecekuni chay umalliqta llapa iñiqmasikunatapas ñoqapi interesakuspa munakuywan tratawasqankumanta pacienciawan yanapawasqankumantapas. Jehová Diosta, runakunatapas munakusqankun kallpachawaran Diospa ovejankunaman kutipunaypaq”, nispa.

Kallpachay usqhaylla kutimpunankupaq

19, 20. a) ¿Imaynatan chiriyapuq iñiqmasinchiskunata kallpachawaq usqhaylla kutimpunankupaq? b) ¿Imaynatan entiendechiwaq Diosqa mana hayk’aqpas mana atisqanchistaqa mañawasqanchista?

¹⁹ Tukukuy p’unchaykunapin tiyashanchis, kay millay pachaqa pisi tiempollamantan tukukapunqaña. Chayrayku chiriyapuq iñiqmasinchiskunata kallpachay tiempota mana usuchispa huñunakuykunaman hamuyta qallarinankupaq. Kayta niy: Satanasqa tukuy atisqantan ruwashan Diosmanta t’aqanasuykipaq, payqa Diosmanta t’aqakuqtiyki manaña askha sasachakuyniykikuna kananpi creenaykitan munan. Ichaqa Jesuspa hunt’aq qatikuqnin kaspallan imaymana sasachakuykunamantaqa samarisunman, nispa (leeychis Mateo 11:28-30).

²⁰ Yuyarichillaytaq Diosqa mana hayk’aqpas mana atinanchistaqa mañawasqanchista. Pisillaña Jesuspa wañupunanpaq kashaqtinmi Lazaroq panan María askha qolqepaq valeq sumaq q’apaq aceiteta Jesuspa umanman hich’ayuran. Wakin runakuna chay ruwasqanmanta mana allinta rimaqtinkun niran: “Ama payta hark’aychischu [...]. Kay warmiqa ima atisqantan ruwan”, nispa (Mar. 14:6-8). Huk kutipitaq huk wakcha viudata hatuncharan pisi qolqellata contribución cajaman churasqanmanta, paypas atisqallantan churasqa (Luc. 21:1-4). Ñoqanchisqa yaqa llapallanchismi atinchis huñunakuykunaman riyta, predicacionman lloqsiytapas. Diospa yanapayninwanqa askha chiriyapuq iñiqmasinchiskunapas atinqakun chay ruwayta.

21, 22. ¿Imamantan mana iskayanankuchu Diospa llaqtanman kutimpuqkuna?

²¹ Sichus chiriyapuq iñiqmasinchis manchakunman hukmanta iñiqmasinchiskunawan tupayta chayqa, rikch’anachiypi chinkasqa churimantan yuyarichiwaq, payqa ancha allin chaskisqan karan wasinman kutipuqtinqa. Kaq kusikuyllawantaqmi chaskisunchis mayqen iñiqmasinchispas Diospa llaqtanman kutimpuqtinqa. Chayrayku kallpachay Saqraq contranpi qaqata sayaspa Diosman achhuykunanpaq (Sant. 4:7, 8).

²² Jehová Diosman kutirikuqkunaqa sumaq chaskisqan kanqaku (Lam. 3:40). Diosta servisqanku tiempopiqa ancha kusisqachá kawsaranku. Sichus hukmanta Diosta servinqaku chayqa, ancha askha bendicionkunatan chaskinqaku.

¿Imaynatan kutichiwaq?

¿Imaynatan yanapawaq . . .

• . . . imawanpas misk’asqanrayku karunchakapuq iñiqmasita?

• . . . Bibliamanta ima yachachikuytapas mana chaskiyta munaspa Diospa ovejanmanta t’aqakapuqta?

• . . . manchakuspa mana kutimpuyta munaq iñiqmasinchista?

[Tapuykuna]

[16 paginapi foto]

Chiriyapuq iñiqmasinchis willakuqtinqa tukuy yuyaywan uyariy

[18 paginapi dibujo]

Chinkasqa churimanta rikch’anachiypi Jesuspa willasqanqa kallpachanmanmi wakin iñiqmasinchiskunata Diospa llaqtanman kutimpunankupaq.