PANAYIOTA sutiyoq warmiqa Mediterráneo lamar qochaq jujnin islamantan, payqa sipas kasqanmantapachan politicapi participaran. Watakuna qhepamanmi juj partido politicoq secretarian karan. Payqa wasi-wasinta imaraqmi riq chay partidopaq qolqeta mañakuspa. Chay partidopi kaqkunaqa jujkunaq rikunallanpaqmi allinta kausaqku, “amigoy” nispaña ninakuqku chaypas wakillanmi beneficiakuqku, ambiciosokunan kaqku, nishutan envidianakuqku, manataqmi acuerdopipas kayta atiqkuchu, chaywanmi Panayiotaqa sinchita llakikuran.

Danielqa Irlanda nacionmantan, familianpiqa religioson kanku. Payqa manan qonqanchu iskay uya sacerdotekunaq ruwasqankuta, paykunaqa machaqkun, apostaqkun, qolqe juñukusqanmantapas suwakuqkun, Danieltan ichaqa niqku: “Juchallikunki chayqa infiernopin rauranki”, nispa.

Jefferyqa juj empresapin llank’aran, chay empresaq oficinankunan karan Reino Unido, Estados Unidos nacionkunapi. Payqa askha kutipin rikuran clientenkunapas juj empresakunapas autoridadkunawan contratota ruwanankupaq llullakusqankuta. Iskay uya kasqankuraykun llullakuspa niqku contratota ruwanankupaq.

Iskay uyakunaqa maypipas kashallanmi. Chaykunatan rikukun politicapi, religionkunapi, negociokunapipas. “Iskay uya” nisqa simiqa griego simimantan jamun, chhaynataqa niqku teatrokunapi mascarawan churakuspa actuaqkunatan. Tiempowanqa chhaynatan niqku jujkunata engañanankurayku otaq ima munasqankutapas conseguinankurayku jawa sonqolla imatapas allin ruwaqkunata.

Iskay uyakunaq engañasqan kaqkunaqa phiñasqan sientekunku. Chaymi mayninpiqa ninku: “¿Jayk’aqllapas chinkanqachu iskay uya kay?”, nispa. Biblian willawanchis chaykuna chinkananta.

Biblian willan ñaupaq iskay uyamanta, chayqa Satanasmi karan. Satanasqa yanapayta munaqman tukuspan Evata engañaran, mana reparachikunanpaqtaqmi mach’aqwayta utilizaran (Génesis 3:1-5). Chaymantapachan askha runakuna chay jinallatataq ruwanku, jawa sonqolla imatapas ruwaspan jujkunata engañanku otaq ima munasqankutapas conseguinku.

Ñaupa tiempopi Israel llaqtaqa falso dioskunatan adorayta qallariranku, jinan Diosqa profetankunawan  willachiran chhayna iskay uya kasqankumanta mana allinpi tarikunankuta. Diosmi niran chay llaqtamanta: “Kay llaqtaqa rimayllankuwanmi qayllaykamuwan, simillankuwanmi yupaychawan, sonqonkutaq noqamanta karupi kashan”, nispa (Isaías 29:13). Israelitakunaqa manan kasukurankuchu nitaqmi arrepientekurankupaschu, chayraykun Diosqa dejallaran juj nacionkuna Jerusalén llaqtata templontapas thuninankuta. Ñaupaqtaqa Babilonia llaqtan thuniran 607 watapi manaraq Jesús jamushaqtin; 70 watapitaqmi Roma llaqta thunillarantaq. Diosqa manan wiñaypaqchu jinallata qhawanqa iskay uya kaytaqa.

Dioswan Jesuswanqa anchatan valoranku honrado runakunataqa. Ejemplopaq, Natanael jamusqanta rikuspan Jesusqa niran: “Kay jamuqqa cheqaq Israel runan, payqa manapunin pitapas q’otunchu”, nispa (Juan 1:47). Natanaeltaqa Bartolomé nispan reqsikullaqtaq, payqa qhepamanmi Jesuspa 12 apostolninkunamanta jujnin karan (Hechos 1:13, 14).

Jesusqa tiempotan t’aqaran discipulonkunaman Diospa imayna piensasqanta yachachinanpaq. Mana iskay uya kanankupaqmi yachachiran. Jinaspapas Jesusqa sut’itan juchacharan chay tiempopi religionpi umallikuna iskay uyakuna kasqankuta. ¿Imaynan karanku chay runakuna?

Jujkunaq qhawanallanpaqmi allin runa karanku. Jesusmi niran: “Ama runakunaq rikunallanpaqchu allintaqa ruwaychis, [...] imaynan iskay uyakuna [...] ruwanku jinataqa”, nispa. Yachachillarantaqmi mana alabakuspalla imatapas qonankuta, mana runaq rikusqallan Diosmanta orakunankutapas. Chhaynapin rikuchinkuman mana iskay uya kasqankuta, adorasqankupas Diospaq jinan kanman (Mateo 6:1-6).

Jujkunatan criticashallaqku. Chayraykun Jesusqa niran: “¡Iskay uya! Ñaupaqtaqa ñawiykimantaraq kurkuta orqokuy, chayraqmi wayqeykiq ñawinmanta qhellita orqonaykipaq allinta rikunki”, nispa (Mateo 7:5). Sichus pipas jujkunamanta aswan mana allintaraq ruwashaspa jujpa pantasqanta criticanman chayqa, jujkunaq qhawarinallanpaqmi allin runapas kanman jina kashanman. Manan pipas mana pantaqqa kanchu, ‘llapallanchismi juchallikunchi’ (Romanos 3:23).

Mana allin intencionwanmi ruwaqku. Juj kutinmi fariseokunaq discipulonkuna Herodespa partidonmanta kaqkunapiwan Jesusta tapuranku impuesto pagaymanta. Ñaupaqtaqa sumaq simikunawanmi niranku: “Yachachikuq, yachaykun cheqaqkaqta rimaq kasqaykita”, nispa. Chaymantataqmi mana allin intencionwan tapuranku: “¿Allinchu Roma rey Cesarman contribucionta pagay?”, nispa. Paykunaqa manan yachayta munaspachu tapuranku, aswanpas ‘rimasqanpi pantachispa juchachanankupaqmi’. Chayraykun Jesusqa niran: “Iskay uyakunan kankichis, ¿imanaqtintaq wateqawankichis?”, nispa (Mateo 22:15-22).

Cristiano iñiq t’aqaqa qallariran 33 watapi Pentecostés fiestapin, chaypiqa llapankupas honradon karanku. Cristianokunaqa esforzakurankun mana iskay uya kanankupaq. Apóstol Pedroqa cristianomasinkunatan niran “ch’uya sonqowan” munanakunakupaq (1 Pedro 1:22). Apóstol Pablopas niranmi “ch’uya sonqowan, allin concienciawan, cheqaq iñiywan munanakuypi kausanankupaq” (1 Timoteo 1:5).

Jesuspa yachachisqanpas apostolninkunaq yachachisqanpas Bibliapin tarikun, chay yachachikuykunaqa chay tiempopi jinan kunanpas runakunata yanapashan. Biblia chhayna atiyniyoq kasqanmantan Pablo qelqaran: “Diospa siminqa kausaqmi, atiyniyoqmi, llapa iskay filoyoq espadamantapas aswan filollañan. Almatapas, espiritutapas, moqo-moqotapas, chilinatapas taripanankaman jaykun, sonqopi yuyaykusqakunatapas lliutapunin sut’inchan”, nispa (Hebreos 4:12). Askha  runakunan Bibliapi yachasqankuman jina kausashanku, chaymi manaña iskay uyañachu kapunku aswanpas kunanqa honrado runakunan kapunku, qallariypin kinsa runakunamanta rimaranchis, yachasun paykunamanta.

Jehová Diospa testigonkunaq juñunakuyninman risqanmantapachan Panayiotaq vidanqa cambiaran. Ninmi: “Chaypin rikurani mana pipas runaq rikunallanpaqchu allinkunata ruwasqankuta. Repararanin sonqomantapuni munanakusqankuta, cheqaqtapuni jujkunatapas yanapay munasqankuta, chaytaqa manan jayk’aqpas rikuranichu politicapi kaspayqa”, nispa.

Payqa Bibliatan estudiaran, vidantan cambiaran, chaymantataq bautizakuran Jehová Diospa testigon kananpaq. Chay kutimantaqa 30 watañan pasaron, kunanqa ninmi: “Wasin-wasinta rispa politicapi partidoypaq campañata ruwayqa manan kusichiwaqchu, kunanmi ichaqa kusikuni Diospa gobiernollan justiciata ruwananmanta willasqaywan”, nispa.

Danielpas Jehová Diospa testigon kaspanmi iñiq t’aqapi wakin ruwaykunamanta encargado karan. Ichaqa pisi watakuna qhepallamanmi mana allinta ruwaran, jinan conciencian juchacharan. Ninmi: “Ñaupa religionniypiqa rikuranin iskay uyakunata. Manan hermanoykunawan chhayna iskay uya kayta munaranichu, chaymi renunciarani encargado kasqayta”, nispa.

Qhepamanmi Danielqa allin concienciayoq sientekuran, jujmantataqmi encargakapuran ruwanankunamanta. Chhayna honradon kanku Diosta cheqaqtapuni serviqkunaqa. Manan hermanonkuq ñawinpi kaq qhellitachu ñaupaqtaqa pichanku, aswanpas paykunaraqmi ñawinkupi kaq k’aspita jorqokunku.

Jefferyqa empresapi llank’aqmi, ninmi: “Llank’asqaypiqa runakunatan engañaq kani, vendenayraykun llullakuq imaraq kani, ichaqa Bibliata estudiaspaymi yachani engañayqa mana allinchu kasqanta. Proverbios 11:1 texton willan engañaytaqa nishutapuni Dios cheqnikusqanta, chaymi kunanqa manaña engañaniñachu”, nispa. Jesusta impuestomanta tapuq runakunaqa iskay uyakunan karanku, Jefferyn ichaqa mana chhaynachu, payqa Bibliapin yacharan llapa runawan honrado kayta, juj religionniyoqña kanku chaypas.

Jehová Diospa testigonkunaqa llapankun esforzakunku Bibliaq nisqanta kasukunankupaq, ‘Diosman rijch’akuq kamasqa mosoq runawan p’achakunankupaqpas’, “chaymi rikuchikun chanin kausaypi cheqaq ch’uya kausaypiwan” (Efesios 4:24). Jehová Diospa testigonkunata reqsiy, averiguay imakunapi creesqankumanta, imaynatan yachachisunkikuman Diospa prometesqan kausaymanta chaytapas. Chay kausaypiqa manañan kanqañachu iskay uya kay, aswanpas cheqaq justician kanqa (2 Pedro 3:13).